Ана… ?андай керемет с?з десе?ші! Осы бір ?ш – а? ?ріптен т?ратын с?зде м?хитты? тере?дігіндей т???иы? ойлар жатыр. Осы асыл жан ?р?ашан бізді жа?сы к?реді. Біз шыр етіп д?ние есігін аш?ан кезден бастап бізді ба?ып – ?а?ып, біз ?шін от?а да, су?а да т?сті. Ана деген с?з ?р?ашан киелі. Ешкімде аспаннан салбырап т?скен жо?. Б?рімізге жары? д?ние есігін аш?ан – ана. Бауыр еті баласы ?шін аналар не істемейді десе?ші? Ана туралы айтатын ой, шертетін ?н к?п.
?андай а?ын болмасын, анасын ?р?ашан жырына ?осып ж?рген. Бізді? ?аза? а?ындарымызда ондай ?ле?дері жетерлік. Біра? б?л ?ле? – жырлар ана алдында?ы парымызды ?теуге т?рмайды. Ойлап ?ара?ызшы анамыз біз ?шін б?ріне дайын болды. «Ана?ды Меккеге ?ш рет ар?алап апарса? да, парызы?ды ?тей алмайсы?», – деген с?з рас. Шынында да, ?анша талпынса? та, к?нде ?арызын ?теуге тырысса? та, жа?сы істер істесек те, ананы? біз ?шін жаса?ан жа?сылы?ын, ?арызын ?тей алмай ма, 9 ай, 9 к?н еш жерге тастамай отырса да, т?рса да к?теріп ж?ріп, с?ліктей жабыс?ан шарананы д?ниеге алып келуді? ?зі неге т?рады? Ал біз, ішінде 3 кітап бар ?ара с?мкені к?ніне 3 – 4 са?ат к?теріп ж?ргенді ауырсынамыз. Осы бір ?иын да, ?ызы? 9 айды? ?арызын ?теуді? ?зі біз ?шін бір ?лкен, алып м?ні бар іс. ?арызын ?тей алмаса? та, е? болмаса, ананы? ?аба?ына кірбі? т?сірмеуге тырысуымыз керек емес пе?! «Балам, ананы ?йте салшы, мынаны б?йте салшы…»,- деген ана?а, «ой, ана, ?ойшы, уа?ытым жо?.»,- деп айтамыз. Осы с?зді? ?зін, сол ананы ж?мса?ан ісінен арты?, ма?ызды іс бардай ж?л?ына айтып, есікті сыртынан жауып кете барамыз. Осындай жа?дай басы?ыздан бір рет болсын ?тті ?ой? Ия, мойында?ыз. Ал д?л сол кезде біз ?шін ма?ызы жо?, к?нделікті ауызекіге айналып кеткен «Ана ?ойшы.»,- деп сілкіп айтыл?ан с?зден, ананы? ж?дыры?тай «Балам»,- деп со?ып т?р?ан ж?регіні? орнынан с?л ауыт?ып барып орнына т?сіп, ананы? ж?регіне кішкене ?ара да?ты? т?скенін білеміз бе? Жо?!!! Ж?дыры?тай ж?ректі ?ара да?тар жаулап алса, ол ж?рек махаббат, ысты? ы?ылас, мейірім к?рмесе, к?н с?улесін к?рмеген г?лдей бір – а? к?нде салып ?алуы ы?тимал ?ой. Аналар еш н?рсені білдірмейді, сездірмейді, к?рсетпейді. Олар ?те ??пия жандар. «Ата – ана ?адірін балалы бол?анда білесі?»,- дейді.
«Анашым мені? арда?ым!»
(Жанар Аманжол?ызына)
Д?ниеде ана махаббатынан ?асиетті н?рсе жо?. Ананы? ала?аны – біз ?шін е? жылы ?я. Ананы? жаны сондай н?п-н?зік, мейірімді жан ?ой. Т?н ?й?ысын т?рт б?ліп, шырылдаса? уатып, ?лпештеп, жырын айтып, тісі? шы??анша аузы?а тама? салып, киімі?ді тазалап, д?мді ас ішкізіп м?пелейді, еркелетеді, ?анатты?а ?а?тырмай, т?мсы?ты?а шо?тырмай ?сіріп, ба?ып – ?а?ады. Мен анама ?анша ал?ыс айтсам да, ?мір бойы анама ?арыздармын. Себебі ол мені то?ыз ай, то?ыз к?нде ж?регіні? астында аман са?тап, жары? мына керемет ?мірді сыйлады. Мен:
«Са?ан ешкім те? келмейді б?л ?мірде,
Анашым ?ам?оршымсы? м?пелеген.
Бір ?зі?сі? бойыма ?уат берер,
?рдайым тек алды?а жетелеген.
Бесікке б?леді? сен, жыры?ды айтып,
?й?ысыз ?ткізді? ?ой т?ндері?ді.
Анашым алтынымсы? ба?асы жо?,
Ризамын сыйлады? сен осы ?мірді.
Шексіз мені? са?ан деген ал?ысым,
Себебі сен а?ылшымсы?, данасы?.
?мір бойы ?арыздармын мен са?ан,
Мейірімді, а?к??іл жан анашым» – деп
жырлаймын.
Біз анамызды? бір б?лшегіміз ?ой. Сонды?тан да ол бізді? ?уан?анымызды, ренжігенімізді сезіп отырады. «Ана?ды меккеге ?ш рет ар?алап апарса? да, ?арызы?ды ?тей алмайсы?», ?лкенді сыйлау б?рімізге міндет, ал ана?ды сыйлау ол ?мірлік парызы?.
Мен анам жайлы айтсам, ол кісі ?те мейірімді, а?к??іл жан. Анам мені? жаратушым, ?ашан ер жетіп ?зі?мен ?зі? болып кеткенше жанымды са?таушым. Мейлі, бір затты ?ате жасап, б?лдірсе? де са?ан ?рыс?анымен, сені жаман болсын демейді. Д?рыс жол?а т?ссін, ?атесін т?зесін дейді. ?анша ана?ды ренжітсе? де, баласын кім жек к?рсін, б?р ?ылы?ы?ды кешіреді – ау! Сен ?шін жанын ш?берекке т?йеді. Сені? болаша?ы?нан ?лкен ?міт к?теді.
Анашым мені?! С?би кезімнен ?з ?олы?ызбен т?сегіме жат?ызды?ыз, ?ара??ыдан ?ор?ып жыла?ан кезімде ?асымнан табылды?ыз. Мен ?шін б?ріне даярсыз анашым. Жы?ылсам т?р?ызып, жыласам ж?батып, саба?ымды о?у?а к?мектесіп, ?р жылда ту?ан к?німді атап ?тіп, к??ілімді табасыз. Сізге деген ал?ысым шексіз ?ой мені?. Сізді ренжітпеуге, саба?ымды жа?сы о?ып, айт?аны?ызды екі етпей орындап, к??ілі?ізге ?аяу т?сірмеуге тырысамын.
«Ана» деген с?з ?ш ?ріптен ??ралса да, ма?ынасы т?псіз тере?де жатыр. Д?ниеде «ана» деген с?зге еште?еде жетпейді ?ой. ?лемні? ?аншама с?зі ?ш ?ріпті «ана» деген с?зді? орнын басып, алмастыра алмайды. «Ана» деген с?з ??ла??а да, жаны?а да жа?ымды с?з ?ой б?л. Бір керемет си?ырлы с?з деп те айтар едім. Рахмет, Анашым! Ма?ан осы ?мірді сыйла?аны?ыз ?шін, к?п рахмет!
Осы шы?армамды ?ле? шума?тарыммен ая?та?ым келеді:
Шыр-пыр болып шырылдайсы?,
?анат ?а??ан ??стардай.
Бала? ?шін зымырайсы?,
Ж?рсе екен деп аш ?алмай.
Жан ж?регім л?пілдеген,
Жан берген сен кеудеме.
Сол ж?регім сені іздер,
Жан анашым ?р кезде.
Еркелеймін бір ?зі?е,
Есейсем де ер жетіп,
Ты?дамаймын кей кездерде,
Со?ы болар ?ателік.
Сені? орны? ?те б?лек,
?ымбатсы? сен алтыннан.
Ешбіреуі те? келмейді,
Б?л жал?анда бір са?ан.
?зі? барда батырмын мен,
Сен бар кезде еркемін.
Ер ж?ректі жан анашым,
Ас?ан жан жо? бір сенен.
Сенімі?ді ма?ан арт?ан,
Барынша мен а?таймын.
Еркелеткен ?р с?зі?ді,
Ж?регімде са?таймын.
Тілейтінім бір ?зі?е,
Зор денсаулы? ?уатты.
?абыл алшы шын ж?ректен,
С?биі? жаз?ан шума?ты. К.Байсейітова атында?ы жалпы білім беретін орта мектебіні? 4 «А» сынып о?ушысы Мейрам?лы ?лихан
Инстаграмда танымал 3 робот-модель
Дипломы бар адамдар ?за? ?мір с?реді
Режиссер Ричард Линклейтер бір фильмді 20 жыл бойы т?сірмек
А?ылшын тілінде е? к?лемді поэма жаз?ан а?ын
Рэпер Lil Nas X жа?а бейнебаянын жары??а шы?арды
Ильин мен Чиншанло ?лем чемпионатына ?атысады
Адамдар ?андай тіршілік иелерінен ?ор?ады?
К?зде балалармен к?руге болатын фильмдер
Бала?ыз а?а не ?пке бол?анда…
Ж?ктілік кезінде УДЗ – УЗИ бірнеше рет жасау зиян ба?
Алматыда сеньорлар арасында Азия чемпионаты ?теді
Ж?мыста шаршамас ?шін…
Кофені? танымал т?рлері
Туризм ?шін е? ?ауіпсіз елдер
“Джокер” фильмі – е? ?здік кинокомикс
К?зге пайдалы жеміс-жидектер мен та?амдар
Ахмет Байт?рсын?лы м?ражай-?йінде ?андай экспонаттар са?тал?ан?
“?аза? пен ?ала” бай?ауына шы?армалар ?абылдау жал?асуда
Ахмет Байт?рсын?лыны? ата-тек шежіресі
Вирджил ван Дейк ?здік к?рсеткіш бойынша Мессиді та?ы да артта ?алдырды
Фредди Меркьюри: “Мен а?ыз?а айналамын”
Ая?талма?ан туынды: С?лтанмахм?т Торай?ыров. “Айтыс поэмасы”
Хабибті? табысы ?анша?
Димашты? Нью-Йорктегі жеке концерті ?ашан ?теді?
Карл Юнг ?сын?ан психологиялы? тест
IV Baiqonyr ISFF: ашылу салтанаты
6 айдан ас?ан бала?а ?осымша тама? беру
Жазушылар “Азия ?аламгерлеріні? І форумында” не айтты?
“Ана” – ?рбір адамны? жары? д?ниедегі е? жа?ыны, жанашыры, ?адірлісі, ?ам?оршысы а? с?тін беріп аяла?ан жанын да аяма?ан арда?тысы.
Ана – ж?рек, ж?ректі ??діретте.
Ана – тірек, тіректі ??рметте,
Ана – шы?ы?, шы?ы?а са?ынып жет.
Ана – к?ні?, к?ні?е табынып ?т. –
деп жырла?ым келеді.
Кез келген адамны? ?дептілігі мен жан д?ниені? с?лулы?ы, е? алдымен бала?а а? с?тін беріп, ?лпештеп ?сірген ана ж?регіні? жылуынан басталады. Бала бойында?ы е? жа?сы ?асиеттер бізге алдымен анадан тарайды. Ананы? н?зік ?ні, ж?мса? аялы ала?аны, жан жылуымен аялауы бізді ?лдилеп ж?батады.
Баласы ?шін анасы бармайтын ??рбанды? бар ма? Ана болу – б?кіл ?міріне кететін ?лы рухани к?ш пен ерен е?бек. ?з баласын ба?ып ?а?уда, ол ана ?зін-?зі ?мытып барлы? к?ш жігерін сар?а ж?мсайды, б?дан оны? жаны байи, н?рлене т?седі.
Ал баланы? ана?а деген махаббаты жеткіліксіз. Оны барынша ??рметтеп, сыйлау ?рбір баланы? парызы. Кейбір балалар арасында, ?з ата-анасын ж?ндеп сыйламайтын, е?бегіні? ?адірін білмейтін, айт?ан тілін алмайтын балалар да кездесіп ?алады. М?ндай бала ?се келе ата-ананы? борышын ?темек т?гілі, екі ж?зді с?рхия адам болып шы?пасына кім кепіл. Ылайым балаларды? т?рбиесі адам ?ызы?арлы?тай болып ?се берсін дегім келеді.
?рпа??а ба?ыт сыйла?ан
Тілейт??ын сырттай ж?ріп ба? са?ан,
Тіршілікті? тынысы мен ажары
деп ?з ойымды білдіргім келеді.
?мірдегі тірегім
Анам мені? – аяла?ан а? г?лім
Анам мені? – ба?ытым мен шатты?ым
“Анашым” – деп бала? жырын арна?ан
Неге ?ана естімеген т?тті ?нін
Анам мені? – ?мірдегі тірегім
Анам мені? – кеудемдегі ж?регім
Егер мені? ?асымда сен болмаса?
Б?л ?мірде ?алай ?ана ж?ремін
?мірді? иесі сен, ?азиз Ана,
Келтірген д?ниеге нелер дана.
Анасыз батыр да жо?, а?ын да жо?,
?мірді? алтын кілті сонда ?ана, –
дегендей к?ктем таби?атымен жымдас?ан жылылы?, шексіз мейірімділік, д?ниеге жа?а келген тіршілік иесіне н?рын шашып, келешекке а? жол, адал ниет н?с?ап ?мір себуші ас?а? ??дірет иесі, адам с?улетшісі – ол Ана.
Адамзат ?уат алар а? с?ті?нен,
М?пелеп, ?лдилеген пейілі? ке?.
Аналы? махаббаты? к?усар б?ла?,
С?нбейтін а? ж?регі? м??гі шыра?.
Адам “адам” бол?ысы келсе, алдымен ананы ?астерлей білуі керек.
?мірде ана ала?аныны? ?ызуы мен ?ке-шеше мейірімін тоя жеген тама? та, шипасы к?шті д?рі де алмастыра алмайды.
Осыдан жарты ?асыр б?рын ?алымдар ж?ргізген бір ?арапайым т?жірибе осы?ан д?л?л болса керек.
?алымдар адам аналарынан айрыл?ан маймыл балалар ?шін екі ?уырша? маймыл ана жасап, біріні? омырауынан с?т шы?атын, денесі ?атты да суы? етіп, екіншісіні? омырауынан с?т шы?пайтын, біра? денесін жылы да ж?мса? етіп, жаса?ан екен. Маймыл балалары с?ті бар денесі ?атты ?уырша?ты емес, с?ті жо? болса да денесі ж?мса? ?уырша?ты ана ретінде ?абылдап, соны? бауырына ты?ыл?ан. Міне, сонда кімге болса да б?рінен б?рын керегі мейірім, ана ??ша?ы ?ана.
М?хаммед пай?амбарымызды? хадистерінде де е? алдымен ананы ??рметтеу парыз екені айтылады. “?уелі ана?а, та?ы да ана?а, содан со? ?ке?е жа?сылы? жаса” делінген онда.
“Егер ата? мен ана? бір мезгілде ?н ?атып ?алса, ?уелі ана?а жауап бер” деген ?ла?атты с?з бар.
Пай?амбарымызды? та?ы бір хадисінде “Ана?ды Меккеге ?ш рет ар?алап барса? да, парызы?ды ?тей алмайсы?”; “Кімде-кім ата-анасыны? ризалы?ын ал?ан болса, бала соны? ?мірін ?зартады” делінген.
Ана – ?йді? берекесі, ?ыз баланы? ?негесі, шаруаны? несібесі. Ананы? к?зінен н?р т?гіліп, жан-жа?ына шуа?ын т?геді. Осы шуа?пен жылынып, асыл ананы? ??ша?ында мейір алып ж?рген біз – алтын ананы м??гі ?астерлеп, е?бегін ба?алап ?тейікші!
Ананы аспанда?ы ай мен к?нге, жары? ж?лдыз?а, ба?а жетпес асыл заттар?а те?еу д?ст?рі де ?з тілімізде берік ?алыптас?ан. Олай болса с?з – с?зді? е? т?ресі: ана?ды ?алай сыйласа?, ?з бала?ны? анасын да солай сыйла, ьарлы? ?йел затына, тіпті жас н?ресте ?ызына да ??рмет к?рсет, олар?а ?олдан келгенше ?ам?орлы? жаса.
Ана туралы
Д?ниеде ана махаббатынан ?асиетті н?рсе жо?. Оны? алдында адамды ынты?тырушы ?зге д?ниелер ?лсіз келеді.
В.Г.Белинский
Н?зіктік атаулыны? жиынты?ы – ананы? ала?аны, сонды?тан да ол – с?би ?шін е? жылы ?я.
В.Гюго
Ана к?регендігіні? те?десі жо?. Ана мен баланы? арасын к?зге к?рінбейтін тылсым сырлы жіп жал?ап т?рады.
О.Бальзак
?йел жерден шы??ан жо?,
Ол да еркекті? баласы.
Ерлер к?ктен т?скен жо?,
?йел – оны? анасы.
А.Т?рма?амбетов
1) Жа?сы жігіт – аспанда?ы ж?лдыз
Жа?сы ?ыз – жа?ада?ы ??ндыз
2) Жарлы білегіне сенеді
Жігіт ж?регіне сенеді
3) Жеті жо?ты? бірі
Таста тамыр жо?
4) Тілі?мен ж?гірме
Біліммен ж?гір
5) ??сты? к?ші ?анатында
Адамны? к?ші досты?та
6) ?мірдегі тірегі? – ана?
7) ?стаз мейірі мен ана мейірі егіз
8) ?ш ?уатты? бірі – тіл
9) Махамбет а?ынны? к?п ?ле?деріні? ?а?арманы – Исатай
10) ?ш арсызды? бірі – ?й?ы
11) Дерт к?п, денсаулы? біреу
12) Жаман?а сыры?ды айтпа, сыры?ды айтса? да, шыны?ды айтпа
13) Баланы? жа?сысы – ?ызы?
Жаманы – к?йік
“Ана” – ?рбір адамны? жары? д?ниедегі е? жа?ыны, жАнашыры, ?адірлісі, ?ам?оршысы а? с?тін беріп аяла?ан жанын да аяма?ан арда?тысы. Ана – ж?рек, ж?ректі ??діретте. Ана – тірек, тіректі ??рметте, Ана – шы?ы?, шы?ы?а са?ынып жет. Ана – к?ні?, к?ні?е табынып ?т. –
деп жырла?ым келеді.
Кез келген адамны? ?дептілігі мен жан д?ниені? с?лулы?ы, е? алдымен бала?а а? с?тін беріп, ?лпештеп ?сірген Ана ж?регіні? жылуынан басталады. Бала бойында?ы е? жа?сы ?асиеттер бізге алдымен Анадан тарайды. Ананы? н?зік ?ні, ж?мса? аялы ала?аны, жан жылуымен аялауы бізді ?лдилеп ж?батады.
Баласы ?шін Анасы бармайтын ??рбанды? бар ма? Ана болу – б?кіл ?міріне кететін ?лы рухани к?ш пен ерен е?бек. ?з баласын ба?ып ?а?уда, ол Ана ?зін-?зі ?мытып барлы? к?ш жігерін сар?а ж?мсайды, б?дан оны? жаны байи, н?рлене т?седі.
Ал баланы? Ана?а деген махаббаты жеткіліксіз. Оны барынша ??рметтеп, сыйлау ?рбір баланы? парызы. Кейбір балалар арасында, ?з ата-Анасын ж?ндеп сыйламайтын, е?бегіні? ?адірін білмейтін, айт?ан тілін алмайтын балалар да кездесіп ?алады. М?ндай бала ?се келе ата-Ананы? борышын ?темек т?гілі, екі ж?зді с?рхия адам болып шы?пасына кім кепіл. Ылайым балаларды? т?рбиесі адам ?ызы?арлы?тай болып ?се берсін дегім келеді.
?рпа??а ба?ыт сыйла?ан
Тілейт??ын сырттай ж?ріп ба? са?ан,
Тіршілікті? тынысы мен ажары
деп ?з ойымды білдіргім келеді. Ана туралы шы?арма – Ана туралы шы?армалар Ана! Жал?ыз ?ана с?з. ?йткенімен жары? жал-?анда кез келген адам баласына осы с?зден арты?, осы с?зден ысты? с?з жо? шы?ар. Осы орайда орысты? ?лы жазушысы М.Горькийді? «…Д?ниеде не жа?сылы? болса, соны? б?рі Ананы? а? с?ті мен к?нні? н?рынан жарал?ан» деген с?зіне еріксіз иланасы?. Тіпті, к?к аспан да Ана ж?йлі тере? ой?а батып, ?нсіз м?лдіреп т?р?андай сезіледі. Сол секілді бізді? балапан ж?рек жас о?ырмандарымыз да ?олына ?ауырсын ?алам алып, Ана жайлы тебіренеді. Редакциямыз?а к?н санап осы та?ырыпты ар?ау еткен ?ле?дер циклі а?ылып жатады. Біз о?ан ?уАнамыз. Дегенмен, сол ?ле?дерді журнал бетіне жария етуге келгенде шарасызды? танытып, ?иналып ?алатынымыз рас. Неге десе?із, б?л ?ле?дерде к?п кемістіктер орын алып жатады. Енді соларды? кейбіріне то?тала кетсек дейміз. Алматы облысы, Тал?ар ауданында т?ратын о?ырманымыз Б.Чотбаев бізге жолда?ан ?ле?інінде: – Ойланамын Анама ?араймын да, М???а батам, а? шашын санаймын да,- деп бастапты. Анасына ?ара?аны жа?сы, ал шашын сАнаймын дегенін ?алай т?сінуге болады… Алматылы? А.Мауытханны? да осындай ?з орнын таппа?ан с?зі жиі кездеседі. – Ала?аны ?жемні? а? бесігі, Ж?регімде тербетті есіл ?ні,- деп ары ?арай жал?аса береді.Ала?ан мен а? бесік деген дербес ??ымдар. ?р?айсысыны? ?з орны, ?зінше ат?арар ?ызметі бар. С?здерді? м?ніне т?сінбей, осылай ола? ?олдану — жыр жолдарына к?ле?кесін т?сірмесе, жар?ын ?? бермейді. Алматы облысы, Райымбек ауданында?ы ?.?ділет атты жас о?ырманымыз жаз?ан ?ле?де де осындай ?йлеспеушілік орын ал?ан. «Анам деп ?н саламын, Анам деп к?й саламын»,- деп ?з ойын ?рістетеді. ?н сал?аны жа?сы, к?й сал?аны с?л о?аштау… Осы ??ірде т?ратын М.Айболит атты жас о?ырман жырынан да осындай орашола?ты? аны? бай?алады. …Ана деген атпен ж?ре берсін, Анашым аман болшы»,- деп ?з ?ле?ін ая?тайды. Ана деген атпен ж?ре берсін дегеннен не ??у?а болады?.. Осы атыраптан хат жолда?ан б?лдіршін о?ырманымыз Е. Ербол?ызы ?ле?інде ?й?ас жо?. «Айналайын, Анашым, а? с?т берді? бала?а.Тілейміз ?ой ?р?ашан, ?мірді? бар жа?сысын» деген шума?пен ?ле?ні? ал?аш?ы т?рт жолы ая?талады. ?айта бір о?ып к?рі?дерші, осы жолдарда ?й?ас бар ма? Атырау облысы, ??рман?азы ауданында т?ратын Г.Ермекова ?ле?дерінде де ?ттеген-ай т?стары баршылы?. Айтамын мен Анама мы? ал?ысты, ?келді осы уа?ыт?а жал?ыз ?зі. Т?н ?й?ысын т?рт б?ліп біздер ?шін, Ауырса? егер біздер сол бір т?ні,- деген жолдардан еш н?рсе т?сінуге болмайды.Осылайша к?ркемдік жа?ынан жетіспей т?р?ан д?ниелерді о?ырмандарымыз А.?айрат?ызы, Жамбыл облысы, Байза? ауданына ?арасты Жа?ат?рмыс ауылынан ?.Асанова, Алматы облысы, Тескенсудан Е.Салбенбековтерді? шы?армаларынан да кездестіруге болады. ??рметті жас талапкер, біз осы пікірді сіздер ?шін, ?здері?е жанымыз ашы?анды?тан ?дейі айтып отырмыз. «Сын т?зелмей, мін т?зелмейді». Біз сіздерден жа?а да к?ркем, шынайы да шымыр жырлар к?теміз. Редакция есігі ?здері? ?шін ?ашан да ашы?!
“Ана” ?ш ?ріптен ??рал?ан киелі де ?астерлі с?з. ?ркімні? анасы бар. Сол аналарды ??рмет т?тып, ?астерлеу бізді? борышымыз. Ана т?н ?й?ысын т?рт б?ліп біздерді ?лпештеп ?сіреді. Біздерді бас?а балалардан кем болмасын деп алдымыз?а барын тосады.
Біздер аналарымызды? ?адірін білуіміз керек. Ана с?тін а?тама?анды ешкім ма?тамайды. Ана бір ?олымен бесікті тербетсе, енді бір ?олымен ?лемді тербетеді. “Алып анадан туады , ат биеден туады” демекші бізді? елбасымыз да, елге белгілі ?ншілеріміз де, ж?дыры?ы бал?адай палуандарымыз да, ?айтпас ?айсар спортшыларымыз да анадан жарал?ан. Б?л айтыл?ан т?л?аларды? барлы?ы дерлік ?анатты?а ?а?тырмай, т?мсы?ты?а шо?тырмай ?сірген аналарыны? ар?асында осындай д?режеге жетіп отыр. Аналарыны? ?олдау болма?анда олар б?ндай болар ма еді? Ана алдында?ы борыш ана?ды меккеге ?ш рет ар?алап апарса?да ?телмес деген осы.
О?ырмандар?а белгілі жазушыларымызды? бірі ?абит М?сірепов ана туралы к?п ?алам тербеген. Оны? бізге “?лімді же?ген Ана”, “?азиз ана”, “Ананы? анасы”, “Ер ана”, “А?лима”т?різді ??гімелері белгілі. Шы?армашылы?ыны? басым б?лігі ана?а арнал?анды?тан жазушыны? ?йел адам?а , анасына деген к?з?арасы ерекше бол?аны ай?ын бай?алады.
Мені? де анам бар. Ол мектепте м??алім болып ж?мыс істейді. Мен анамды ?атты жа?сы к?ремін. Себебі, ол мені ?мірге ?келіп, барын алдыма тосып, ?лпештеп ?сірді. Мен анама ризамын.Мен мына ?ле? шума?тарын аяулы анама арнаймын:
Н?рын шаш?ан к?німіз,
Айж?лдызды т?німіз.
М?пелеген ?ам?оршым,
Ана бізді? г?ліміз.
Мен б?л с?зімді “Адам “адам” бол?ысы келсе, алдымен анасын ??рметтей білуі керек” деп ая?таймын. Себебі, анасын сыйлама?ан адам болып жарытпас.
Ана… ?андай керемет с?з десе?ші! Осы бір ?ш-а? ?ріптен т?ратын с?зде м?хитты? тере?дігіндей т???иы? ойлар жатыр. Осы асыл жан ?р?ашан бізді жа?сы к?реді. Біз шыр етіп д?ние есігін аш?ан кезден бастап бізді ба?ып-?а?ып, біз ?шін от?а да, су?а да т?сті. Ана деген с?з ?р?ашан киелі. Ешкімде аспаннан салбырап т?скен жо?. Б?рімізге жары? д?ние есігін аш?ан – ана. Бауыр еті баласы ?шін аналар не істемейді десе?ші? Ана туралы айтатын ой, шертетін ?н к?п. ?андай а?ын болмасын, анасын ?р?ашан жырына ?осып ж?рген. Бізді? ?аза? а?ындарымызда ондай ?ле?дері жетерлік. Біра? б?л ?ле?-жырлар ана алдында?ы парымызды ?теуге т?рмайды. Ойлап ?ара?ызшы анамыз біз ?шін б?ріне дайын болды. «Ана?ды Меккеге ?ш рет ар?алап апарса? да, парызы?ды ?тей алмайсы?» , – деген с?з рас. Шынында да, ?анша талпынса? та, к?нде ?арызын ?теуге тырысса? та, жа?сы істер істесек те, ананы? біз ?шін жаса?ан жа?сылы?ын, ?арызын ?тей алмайма, 9 ай, 9 к?н еш жерге тастамай отырса да, т?рса да к?теріп ж?ріп, с?ліктей жабыс?ан шарананы д?ниеге алып келуді? ?зі неге т?рады? Ал біз, ішінде 3 кітап бар ?ара с?мкен к?ніне 3-4 са?ат к?теріп ж?ргенді ауырсынамыз. Осы бір ?иын да, ?ызы? 9 айды? ?арызын ?теуді? ?зі біз ?шін бір ?лкен, алып м?ні бар іс. ?арызын ?тей алмаса? та, е? болмаса, ананы? ?аба?ына кірбі? т?сірмеуге тырысуымыз керек емес пе?! «Балам, ананы ?йте салшы, мынаны б?йте салшы…» ,- деген ана?а, «ой, ана, ?ойшы, уа?ытым жо?.»,- деп айтамыз. Осы с?зді? ?зін, сол ананы ж?мса?ан ісінен арты?, ма?ызды іс бардай ж?л?ына айтып, есікті сыртынан жауып кете барамыз. Осындай жа?дай басы?ыздан бір рет болсын ?тті ?ой? Ия, мойында?ыз. Ал д?л сол кезде біз ?шін ма?ызы жо?, к?нделікті ауызекіге айналып кеткен «Ана ?ойшы.»,- деп сілкіп айтыл?ан с?зден, ананы? ж?дыры?тай «Балам»,- деп со?ып т?р?ан ж?регіні? орнынан с?л ауыт?ып барып орнына т?сіп, ананы? ж?регіне кішкене ?ара да?ты? т?скенін білеміз бе? Жо?!!! Ж?дыры?тай ж?ректі ?ара да?тар жаулап алса, ол ж?рек махаббат, ысты? ы?ылас, мейірім к?рмесе, к?н с?улесін к?рмеген г?лдей бір-а? к?нде салып ?алуы ы?тимал ?ой. Аналар еш н?рсені білдірмейді, сездірмейді, к?рсетпейді.Олар ?те ??пия жандар. «Ата-ана ?адірін балалы бол?анда білесі?»,- дейді.
Ана… ?рбір адам осы керемет к?міспен ?апталып, алтынмен аптал?ан АНА деген с?зді естіген с?тте-а? ж?регі дір етеді. Сен осы д?ниеге шыр етіп келген с?тте ана? \”БАУЫР ЕТІМ БАЛАМ\”,- деп а? с?тін беріп, аяалап, МЕНІ? БАЛАМ КЕРЕМЕТ деп ма?тан т?тады. И?, біра? біз осы ана махаббатын ?адір т?тып, бізде сол керемет адамды аяалап ж?рміз бе? Ана к??іліне ?аяу т?сірместен ма?тан т?татындай с?йкімді жа?ымыздан к?рінеміз бе? Жо? ондай адамдар саны кемде-кем! Екіні? бірі ондай жа?сы ?ылы? істемейді! Ана махабатына біз м?лде бас?аша жауап береміз… ?лымыз барып жаман ?ылы? істейміз, ал ?ызымыз ше? ?ызымыз ана?а к?мек беруді? орнына, бет жыртысып ?рсысамыз…Біра? оны? б?рі ананы? ж?регіне ?алай ауыр тиетінін т?сіне алмаймыз. Себебі к?зіргі жастарды? санасы ?те т?мен.
\”Алып анадан туады \” дегендей бізді? неше т?рлі ??ламаларымыз, батырларымыз анадан ту?ан. ?л-Фараби тіпті Фердаусиді? ?зі осы анадан туды емес пе? Ананы? ??діреті ?те к?шті… М?ны мына бір А?са? темірді? \”?лімді же?ген ана\” та?ырыбынан-а? бай?ау?а болады. \”А?са? темірді? ?лы ?лген со? ол баласыны? кегін ?ан т?гіс ар?ылы ?айтарма? болды. Алып м?нараларды адамны? с?йегінен т?р?ызды. ?а?арына мінген Темірді к?рген кезде адамы?да тіпті жан-жануарлар жан-жа??а ?ашатын. Сол кезде бір ?йел адам келіп:
-Хан болса? ?зі?е хансы?, ал мен ?шін сен адам ?атарына да жатпайсы?! Сен ?лемге ?лім ?келсе?, мен ?мір силаймын. Сені де ана тап?ан! Сен де анадан шы??ансы?. Баламды кері ?айтар,-деп б?йырады. Сол кезде Темір ?скерін д?ниені? т?рт б?рышына жібереді. СОл кезден бастап Темір райынан ?айтып, бас?аша ?мір с?реді\”
Міне тере? мазм?н осында жатыр. Тіпті тас ж?ректі? ж?регін жібітіп, тілін таба білетін адам ол АНА!
Ж?ма? ана табаныны? астында, сол ж?ма? есігін ашам десе? еш?ашан ана?ды ренжітпе!
Бірде пай?амбарымыз?а М?хаммед (с.?.с)ге біреу кеп:
-Е? алдымен жа?сылы?ты кімге істейсі? десе,
–АНАМА!,-депті.
-Жарайды, ал сосын кімге десе,
–АНАМА!,-депті.
-И? т?сіндім ?ой, ал сонан со? ше? десе
-Та?ыда АНАМА депті!
Міне пай?амбарымызды? ?зі АНАН атаулыны ?алай сила?ан!
?аза?ымны? бір с?зі бар емеспе, \”Ана?ды з рет ар?алап апарса?да, а? с?тін а?тай алмайсы?\” деген. Сонды?тан бауырларым Анамызды арда?тап, силап, к??іліне кірбі? т?сірмейік. Сол а? с?тті а?тай алмайтын халге т?спейік! Анашым мен са?ан м??гілік борыштармын. Ренжітсем кешірім ?тінемін. Осы жары? д?ние есігін ашып берген АНАШЫМ са?ан мы? ал?ыс!
Рахмет, анашым!
Ал?аш мені? жатта?аным,
Жатта?аным тіс жарып
Д?ниені уысында
?стап т?р?ан к?ш,алып-
«Ана» деген ?ш ?ріп … Ана…. Осы бір с?зде ?аншама м?н-ма?ына бар десе?ізші! Ана-?ам?оршы,ана-с?йеуші,ана-отбасы ?йыт?ысы,ана-?о?ам ?ызметкері.
Ия,д?ниеде ана?а те?есер жан болмас,сір?!
?р адам?а ?з анасы ?ымбат.А?ынтілімен айтса?,
Аналарды? б?рі жа?сы дегенмен,
Мені? анам е? жа?сысы дер ем мен…
Мені? анам… Біреулер ?шін ?арапайым ?ана ауыл ?йелі… Ал мен ?шін….
?кеден ана ??рса?ында жатып айырыл?ан мен ?шін анамны? орны б?лек-а?. «Орнында бар о?алар» деген аталы с?зді жанына медет т?т?ан анам мені «Орынбек» деп атапты. «?кесіні? орнын бассын,оша?ыны? отын ?шірмесін!»-деген ізгі ниетпен атаса керек.?ашанда жа?сылы?ты ал?ы к?ннен к?ткен,бар?а ш?кіршілік еткен анам мені?…
Ата-анасыны? жал?ыз перзенті бол?анды?тан на?ашы атам мен на?ашы ?жемді де жер ?ойнына ?з ?олымен арулап тапсыр?ан анамны? ?ажыр-?айратына ?айран ?алам.Жар ?азасы,ту?ан ?ке мен ананы м??гілік сапар?а аттандыру… Осынша ?ай?ыны к?тере ж?ріп,бір с?т налы?анын к?рмеппін.?лде бізді ?лдилеп ?йы?тат?ан со? ошада к?з жасын талай к?лдетті ме екен?С?би к??іл не білсін?Аязды к?ндерде ?пір-ш?пір ?ш перзентін ??ша?ына ?ысып,ы?ылдап ?н салар еді.?н демекші,ата-анасыны? ?кілеген жал?ыз перзенті бала к?ннен ?нді жанына серік етіпті.?аршадай кезінен ауыл сахнасыны? с?ні бол?ан анамны? ?н шыр?ауы б?лек-а?.К?ні б?гінге дейін ?сем ?німен к?пшілікті т?нті етіп келе жат?ан анам,егер ?нер жолын та?да?анда,республика?а танымал ?нші болар ма еді? Біра? анам ?стазды? ?лы жолды та?дапты.Мектеп табалдыры?ын енді ?ана атта?ан б?лдіршіндерді? ?олына ал?аш ?алам ?статып,оларды? жетістігіне бірге мар?айып,?лденеше тол?ынды ?лкен ?мір сапарына аттандырды.Е?бек,о?у демалыстарында амандаса келген ш?кіртеріні? біріне «оу,жаным»,біріне «ой,??лды?»,енді біріне «??лыным-ау» деп айналып-тол?анып жат?ан анамды,шыны керек,?ыз?анып та ?аламын.Алайда тек мені? анам ?ана емес,ел анасыбол?ан,аналы? махаббаты балаларына ?ана емес,к?пке жеткен анамды ма?таныш ететінім де жасырын емес.
И?,?ш перзентті ?анатты?а ?а?тырмай,т?мсы?ты?а шо?ыттырмай жеткізу анама о?ай тиіп жатпа?анын с?би ж?регіммен сеземін-а?.Біреуі А?т?беде,біреуі Астанада о?итын студент екі апама е?бека?ысын ал?ан к?ні а?ша аударып,к??ілін демдеген анам мені де ?мытпай,т?тті-п?ттісін ?келіп,к?ре? шайды рахаттана бастар еді. «Келесі жала?ыдан са?ан…»,-деп ?ояды арасында.Сонан со?: «??дай?а т?убе,екі апа?да грантты? негізде о?иды,екеуі де жата?ханада жатады,?йтпесе ?айтер едік,ш?кіршілік етейік»,-дейді. «?ана?ат ?арын той?ызар» демей ме,анамны? с?зін мен де ?остаймын.Кей-кезде: «Осы сен ?йк?шік болып бара жат?ан жо?сын ба?Ту?андары?а барып кел.Еркек кіндіктілермен алысып(?кемні? інісіні? балаларын айт?аны),а?алары?ны? а?ылын ты?дап кел»,-деп,к?рші ауыл?а,?ала?а аттандырып жатады.Ер адамдармен араласып,с?йлесіп ?кемні? беруіне б?йырма?ан ?негені алсын дегені екенін т?сінемін-а?.?р н?рсені тере?нен ойлайтын анашым мені?!Мен ?мірімдегі ?рбір жетістігім ?шін сізге шексіз ризамын!
?анша ?иын бол?анымен,мені? ?нердегі жолыма б?гет болмай,домбырашыларды? бай?ау-сайыстарына ?атысуыма да демеуші болып келесі?.Сені? ар?а?да Алматы,Астана,К?кшетау,Т?ркістан т?рінде к?й тарту ??рметіне ие болдым.
Д?л ?азір мен С?кен Май?азиевті? «анама арнау» бейнебаянын(клип) ?арап, ?нін ты?дап отырмын.Ана?а деген шексіз ??рмет пен с?йіспеншілікті паш ететін осынау ?нер туындысы мені алыс жа?алаулар?а жетеледі.Мен де азамат болармын.Б?гінгі к?рген ?иыншылы?ы? бір к?нгідей болмай ?те шы?ар,анашым!К??ілімдегі к?рікті ойды а? ?а?аз?а к?ркемдеп т?сіре алдым ба,білмеймін.біра?… Мені? шы?армашылы?ымны? бастауы са?ан арна?ан туынды болар,б?лкім.Ж?регімді жарып шы??ан ол к?йді мен «Рахмет,анашым!» деп ая?тармын.
Анашым мені? арда?ым!
(Жанар Аманжол?ызына)
Д?ниеде ана махаббатынан ?асиетті н?рсе жо?. Ананы? ала?аны – біз ?шін е? жылы ?я. Ананы? жаны сондай н?п – н?зік, мейірімді жан ?ой. Т?н ?й?ысын т?рт б?ліп, шырылдаса? уатып, ?лпештеп, жырын айтып, тісі? шы??анша аузы?а тама? салып, киімі?ді тазалап, д?мді ас ішкізіп м?пелейді, еркелетеді, ?анатты?а ?а?тырмай, т?мсы?ты?а шо?тырмай ?сіріп, ба?ып – ?а?ады. Мен анама ?анша ал?ыс айтсам да, ?мір бойы анама ?арыздармын. Себебі ол мені то?ыз ай, то?ыз к?нде ж?регіні? астында аман са?тап, жары? мына керемет ?мірді сыйлады. Мен:
«Са?ан ешкім те? келмейді б?л ?мірде,
Анашым ?ам?оршымсы? м?пелеген.
Бір ?зі?сі? бойыма ?уат берер,
?рдайым тек алды?а жетелеген.
Бесікке б?леді? сен, жыры?ды айтып,
?й?ысыз ?ткізді? ?ой т?ндері?ді.
Анашым алтынымсы? ба?асы жо?,
Ризамын сыйлады? сен осы ?мірді.
Шексіз мені? са?ан деген ал?ысым,
Себебі сен а?ылшымсы?, данасы?.
?мір бойы ?арыздармын мен са?ан,
Мейірімді, а?к??іл жан анашым» – деп
жырлаймын.
Біз анамызды? бір б?лшегіміз ?ой. Сонды?тан да ол бізді? ?уан?анымызды, ренжігенімізді сезіп отырады. «Ана?ды меккеге ?ш рет ар?алап апарса? да, ?арызы?ды ?тей алмайсы?», ?лкенді сыйлау б?рімізге міндет, ал ана?ды сыйлау ол ?мірлік парызы?.
Мен анам жайлы айтсам, ол кісі ?те мейірімді, а?к??іл жан. Анам мені? жаратушым, ?ашан ер жетіп ?зі?мен ?зі? болып кеткенше жанымды са?таушым. Мейлі, бір затты ?ате жасап, б?лдірсе? де са?ан ?рыс?анымен, сені жаман болсын демейді. Д?рыс жол?а т?ссін, ?атесін т?зесін дейді. ?анша ана?ды ренжітсе? де, баласын кім жек к?рсін, б?р ?ылы?ы?ды кешіреді – ау! Сен ?шін жанын ш?берекке т?йеді. Сені? болаша?ы?нан ?лкен ?міт к?теді.
Анашым мені?! С?би кезімнен ?з ?олы?ызбен т?сегіме жат?ызды?ыз, ?ара??ыдан ?ор?ып жыла?ан кезімде ?асымнан табылды?ыз. Мен ?шін б?ріне даярсыз анашым. Жы?ылсам т?р?ызып, жыласам ж?батып, саба?ымды о?у?а к?мектесіп, ?р жылда ту?ан к?німді атап ?тіп, к??ілімді табасыз. Сізге деген ал?ысым шексіз ?ой мені?. Сізді ренжітпеуге, саба?ымды жа?сы о?ып, айт?аны?ызды екі етпей орындап, к??ілі?ізге ?аяу т?сірмеуге тырысамын.
«Ана» деген с?з ?ш ?ріптен ??ралса да, ма?ынасы т?псіз тере?де жатыр. Д?ниеде «ана» деген с?зге еште?еде жетпейді ?ой. ?лемні? ?аншама с?зі ?ш ?ріпті «ана» деген с?зді? орнын басып, алмастыра алмайды. «Ана» деген с?з ??ла??а да, жаны?а да жа?ымды с?з ?ой б?л. Бір керемет си?ырлы с?з деп те айтар едім. Рахмет, Анашым! Ма?ан осы ?мірді сыйла?аны?ыз ?шін, к?п рахмет!
Осы шы?армамды ?ле? шума?тарыммен ая?та?ым келеді:
Шыр – пыр болып шырылдайсы?,
?анат ?а??ан ??стардай.
Бала? ?шін зымырайсы?,
Ж?рсе екен деп аш ?алмай.
Жан ж?регім л?пілдеген,
Жан берген сен кеудеме.
Сол ж?регім сені іздер,
Жан анашым ?р кезде.
Еркелеймін бір ?зі?е,
Есейсем де ер жетіп,
Ты?дамаймын кей кездерде,
Со?ы болар ?ателік.
Сені? орны? ?те б?лек,
?ымбатсы? сен алтыннан.
Ешбіреуі те? келмейді,
Б?л жал?анда бір са?ан.
?зі? барда батырмын мен,
Сен бар кезде еркемін.
Ер ж?ректі жан анашым,
Ас?ан жан жо? бір сенен.
Сенімі?ді ма?ан арт?ан,
Барынша мен а?таймын.
Еркелеткен ?р с?зі?ді,
Ж?регімде са?таймын.
Тілейтінім бір ?зі?е,
Зор денсаулы? ?уатты.
?абыл алшы шын ж?ректен,
С?биі? жаз?ан шума?ты.
Ана туралы эссе: Анашым мені? арда?ым! ж?ктеу
Ту?ан тілім- тіршілігімні? ай?а?ы,
Тілім барда- айтылар с?з ойда?ы.
?ссе тілім, мен де бірге ?семін,
?шсе тілім, мен де бірге ?шемін.
Олай болса, ана тілін ?мыт?ан адам Отан?а ?ауіпті болмай, не болады?!
?о?амны? адамгершілік жа?ынан деградация?а ?шырады на? осы ана тіліні? та?дырына сал?ырт,нем??райлы ?арауынан басталады.?зін д?ниеге алып келген анасыны? тіліне,оны? аяулы ?йіне жаны ашымайтын ?о?амнан ?андай рухани ?рлеуді,нендей адамгершілікті,?ркениетті к?туге болады?!Мемлекетті? лингвистикалы? то?ырау?а ?шырауы жа?сылы?ты? басы емес.?лтты? тіл жо? жерде ?лт та жо?, ?лтты? мемлекет те жо?.?лтты? барша ?адір-?асиеті –оны? ?асырлар бойы тірнектеп жина?ан рухани т?жірбиесі,а?ыл-ойы мен сана-сезімі,салт-д?ст?рі,тарихы мен д?ниетанымы,бір с?збен айт?анда,б?кіл рухы на? осы тілде жатыр.Дегенмен,?аза?ты ?аза? ?ылып,оны жер шарын мекендеген 3 мы?нан астам ?лттар мен ?лыстардан ерекшелеп т?р?ан е? басты ?асиеттерді атап шы?у?а болады.Біріншіден,?аза? дегеніміз ?лт.Демек,оны? ?лтты? тілі бар,ол б?гіндері т?тынушыларыны? саны жа?ынан д?ние ж?зіндегі ?лгі ?зіміз айт?ан 3 мы?нан астам халы?ты? ішінде жетпісінші орындарды? бірін иеленетін 10 миллион ?стіндегі ж?ртты? к?нделікті ?арым-?атынас ??ралына айнал?аны- ?аза? тілі.Тіл к?ркем ?дебиетті? негізгі ??ралы десек,байыр?ы д?ст?рлер де осы тілде са?тал?ан.Содан да бейнелі суретті тіл туралы,жалпы к?ркем ?дебиеттегі д?ст?р туралы айт?анда оны? тере? тамыры халы?ты? тіршілік еткен мекені мен мезгіліне,одан ту?ан образды? т?сінік,??ымына байланысты екенін мойындауымыз ?ажет.Тіл адамды к?кке к?тереді,тіл ар?ылы ел ба?ыт?а жетеді.Б?л д?уірде ?з тілін,?дебиетін білмеген адам толы? м?нде интеллигент емес деуге болады. ?андай да болсын халы?ты? ?дет-??рпын білгі? келсе,алдымен оны? тілін ?йрен.Ту?ан тіліне жаны ашыма?ан адам-ж?ндік.Егер ерте? ту?ан тілім жо?алар болса,мен б?гін ?луге даярмын.?мірде ай мен к?нні? шынды?ы секілді ешбір д?лелдеуді ?ажет етпейтін аксиомалар бар.Адамны? азаматты?ы мен адамгершілігі оны? ?зіні? ана тіліне деген к?з?арасы мен ?атынасынан к?рінеді деген пікір-сондай аксиомаларды? бірі.
?йткені, Ана тілі мен Отан деген ??ымдар бір-бірінен ажырату?а келмейтін т?сініктер.Бізді? е? ал?аш?ы,?рі е? со??ы Отанымыз осы-ана тілі,оны? аяулы ?ні.Ол бізді д?ние есігінен т???ыш болып ?арсы алып,ба?илы? сапар?а а?ыр?ы болып шы?арып салады.Ендеше К.Паустовский «Ана тілін ?мыт?ан адам Отан?а ?ауіпті» деген аталы пікірі жауапсыз айтыла сал?ан абстракциялы? к?п ?ызыл с?зді? бірі емес,ту?ан елін,?асиетті Отанын перзенттік ж?рекпен с?йе білген жанны? шын тебіренісінен ту?ан а?и?ат.Сол а?и?ат мына?ан ме?зейді ана тіліні? б?гіні мен болаша?ына нем??райлы,сал?ырт ?арама?,сол себепті де кейде оны? ?зіні? жеке басыны? пайдасы ?шін ж?ртшылы??а орта? Отанны? м?ддесін к?п басын ?атырып жатпай-а? сатып жібере салуы бек м?мкін.
Анатоль Франс « Жер мен Тіл» деген ма?аласында ?р халы? тіліні? ту?ан жерге,тіршілік,харекет жайына ты?ыз байланысты екенін айтады. «Ту?ан ана- жер мен адамдарды? с?йлеу тіліні? арасында ??пия сыр,байланыс бар.Адам тілі мен образда да ту?ан : оны? тегі селода; ?ала, б?лкім, о?ан біраз ?демілік берген болар,біра? оны? бар мы?тылы?ы даладан, ту?ан жерден.Біз б?ріміз с?йлейтін -?ткір тіл ,шаруа тілі…я бізді? с?зіміз осы тор?ай ?ніндей дархан далада ту?ан»!
Б??араны? міндеті ?лтты? тілді д?ниеге алып келу,сол д?ниеге келген тілді ?ырнап-мінеу,к?ркемдеу,с?йіп оны м?дениет пен ?ылымны?,?ркениетті? д?ниеж?зілік озы? стандарттарыны? д?режесіне дейін к?теру-интелегенциялы?,ал сол ?ырналып,мінеліп м?дениет ?алыбына т?скен тілді за? к?ші ар?ылы ?лтты? мемлекетті? к?нделікті ?ажетіне айналдыру-?кімет пен ?кімет басшылы?ыны? азаматты? ?ана емес,конституциялы? та борыштары.
Анама хат
Д?ниеде не т?тті – Ананы? с?ті. Д?ниеде не ж?мса? – Ананы? ала?аны. А? с?т берген, ?лпештеген анашым, сіз мен ?шін ?лемдегі е? жа?ын да с?йікті жансыз. Сізді? бізге, я?ни балалары?ыз?а деген ана махаббаты?ыз шексіз. Д?ниеге і?г?л?п келгеннен – а?, ж?регі?ізге мейірім ?ялап, т?н ?й?ы?ызды т?рт б?ліп, аман ?сіп, адам болуымызды тілеп ж?ресіз.
Аяулы анам, мен ?зімді ба?ыттымын деп санаймын, себебі, анасы бар адамдар – ба?ытты жандар. Олар ?анат астында?ы балапандар сия?ты ?немі ана жылуын, махаббатын, мейірімін сезініп ж?реді.
Анашым сіз мені? ?ам?оршымсыз, а?ылшымсыз, т?рбиешімсіз. ?рдайым жа?сыны ?йретіп, жаман?а жолаттырмайсыз. Жетістіктерге жетсем, менімен бірге ?уанып, с?рінсем – ж?батып, бірге м??аясыз, жігерлендіре т?сесіз.
Мейірман анам, имандылы??а, адамгершілікке т?рбиелеген де сізсіз. Сіз ?йреткендей ?немі бисмилл?мді айтып, жа?сы адам болу?а тырысып ж?рмін.
Дархан анам, кей кездері ренжітсем, кешірім с?раймын. Б?дан былай ?ателіктерімді ?айталамай, артымнан ерген іні-?арындасыма ?лгі болу?а талпынамын.
Жан анам, а? анам, арда?ты анам, мені? тілегім – арманым ?р?ашан сізді? жадыра?ан ж?зі?ізді к?ріп, сізді? алды?ызда?ы борышымды ?теу. Дені?із сау болып, ?немі ?асымыздан табыла бері?із. Мен сізді с?йемін!
?лы?ыз Н?рс?лтан
Ана! Ол – баланы жары? д?ниеге алып келген ?астерлі де, аяулы жан. Ана – ж?ма??а бастар жол. А? шашты ана: «жасты?ым – балам» дейді, а?ылды бала: «ай – к?нім – анам» дейді. Ана мен баланы? арасын к?зге к?рінбейтін тылсым сырлы жіп жал?ап т?ратындай іспетті. ?рбір бала ?шін ?з ?мірінде анасыны? ат?аратын р?лі ерекше!.
?аза?та «Ананы? с?йген жері от?а к?ймейді, о?та да тимейді» – деген ?анатты с?зі бар. Мен ана махаббатын с?збен айтып жеткізе алмаймын. Ол м?мкін емес деп ойлаймын. Жер бетіндегі барлы? жа?сы с?здер, жа?сы пікірлер тек ана?а ?ана тиесілі, мені? ойымша. Ана ала?аныны? аясы, а? шынарды? саясы. Ана ?йді? берекесі, ?ыз баланы? ?негесі. ?ыз балалар ?з анасынан т?рбие алып, анасына еліктеп анасына ?арап бой т?зеп ?седі. Ананы? а? с?тін а?тау ?рбір баланы? борышы деп ойлаймын.
«Ана?ды Меккеге ?ш ар?алап апарса? да, ?арызы?нан ??тыла алмайсы?»- деген дана ?аза? хал?ымыз. Ана туралы ?алам тербемеген а?ын жазушылар жо? болар, сір?!. Кез-келген адамны? с?лулы?ы мен жа?сы ?асиеттері, е? бірінші т?н ?й?ысын т?рт б?ліп аялап ?сірген ана ж?регіні? жылуынан бастау алады!
?р бала?а ананы? ала?аны ?те ысты?. Ана ала?аны н?зіктік атауы болып саналады.
?йел жерден шы??ан жо?
Ол да еркекті? баласы.
Ерлер к?ктен т?скен жо?,
?йел – оны? анасы деген – А . Т?рма?анбетов атамыз!!!
Ананы сыйла?ан бала – кез-келген жерде ??рметті саналады. Анасы бар адамдар еш?ашан ?артаймайды.
Ана к?регендігі?ні? те?десі жо?. Мені? анам – мені? ж?регім.!!!
«Ж?ма?ты? кілті – ананы? табаныны? астында». Ана – ?ыз баланы? досы, серігі, сырласы, ??рбысы. ?лжан – Абай ??нанбаевты? анасы. Анасыны? осындай асыл ?асиеттерін жастайынан бойына сі?іріп ?скен Абай атамызды? есімі тарихта белгілі. ?азір де жас ?рпа??а Абай атамыз секілді аналарынан жа?сы ?асиеттерді бойына сі?іріп ?суді талап етемін, я?ни ?гіттеймін.
Ана махаббатыны?, аяулы алаулы ала?аныны? ар?асында балаларды? зерек, мейірім мен шапа?ат?а б?леніп ?скені бай?алады.
Н?рын шаш?ан к?німсі? ?ой жан анам,
Бар шуа?ын баласына арна?ан.
Бір ?зі?нен ?уат алып ?мірде
Сені? сал?ан сара жолды жал?а?ам!!!
Ана… ?андай керемет с?з десе?ші! Осы бір ?ш – а? ?ріптен т?ратын с?зде м?хитты? тере?дігіндей т???иы? ойлар жатыр. Осы асыл жан ?р?ашан бізді жа?сы к?реді. Біз шыр етіп д?ние есігін аш?ан кезден бастап бізді ба?ып – ?а?ып, біз ?шін от?а да, су?а да т?сті. Ана деген с?з ?р?ашан киелі. Ешкімде аспаннан салбырап т?скен жо?. Б?рімізге жары? д?ние есігін аш?ан – ана. Бауыр еті баласы ?шін аналар не істемейді десе?ші? Ана туралы айтатын ой, шертетін ?н к?п.
?андай а?ын болмасын, анасын ?р?ашан жырына ?осып ж?рген. Бізді? ?аза? а?ындарымызда ондай ?ле?дері жетерлік. Біра? б?л ?ле? – жырлар ана алдында?ы парымызды ?теуге т?рмайды. Ойлап ?ара?ызшы анамыз біз ?шін б?ріне дайын болды. «Ана?ды Меккеге ?ш рет ар?алап апарса? да, парызы?ды ?тей алмайсы?», – деген с?з рас. Шынында да, ?анша талпынса? та, к?нде ?арызын ?теуге тырысса? та, жа?сы істер істесек те, ананы? біз ?шін жаса?ан жа?сылы?ын, ?арызын ?тей алмай ма, 9 ай, 9 к?н еш жерге тастамай отырса да, т?рса да к?теріп ж?ріп, с?ліктей жабыс?ан шарананы д?ниеге алып келуді? ?зі неге т?рады? Ал біз, ішінде 3 кітап бар ?ара с?мкені к?ніне 3 – 4 са?ат к?теріп ж?ргенді ауырсынамыз. Осы бір ?иын да, ?ызы? 9 айды? ?арызын ?теуді? ?зі біз ?шін бір ?лкен, алып м?ні бар іс. ?арызын ?тей алмаса? та, е? болмаса, ананы? ?аба?ына кірбі? т?сірмеуге тырысуымыз керек емес пе?! «Балам, ананы ?йте салшы, мынаны б?йте салшы…»,- деген ана?а, «ой, ана, ?ойшы, уа?ытым жо?.»,- деп айтамыз. Осы с?зді? ?зін, сол ананы ж?мса?ан ісінен арты?, ма?ызды іс бардай ж?л?ына айтып, есікті сыртынан жауып кете барамыз. Осындай жа?дай басы?ыздан бір рет болсын ?тті ?ой? Ия, мойында?ыз. Ал д?л сол кезде біз ?шін ма?ызы жо?, к?нделікті ауызекіге айналып кеткен «Ана ?ойшы.»,- деп сілкіп айтыл?ан с?зден, ананы? ж?дыры?тай «Балам»,- деп со?ып т?р?ан ж?регіні? орнынан с?л ауыт?ып барып орнына т?сіп, ананы? ж?регіне кішкене ?ара да?ты? т?скенін білеміз бе? Жо?!!! Ж?дыры?тай ж?ректі ?ара да?тар жаулап алса, ол ж?рек махаббат, ысты? ы?ылас, мейірім к?рмесе, к?н с?улесін к?рмеген г?лдей бір – а? к?нде салып ?алуы ы?тимал ?ой. Аналар еш н?рсені білдірмейді, сездірмейді, к?рсетпейді. Олар ?те ??пия жандар. «Ата – ана ?адірін балалы бол?анда білесі?»,- дейді.
«Анашым мені? арда?ым!»
(Жанар Аманжол?ызына)
Д?ниеде ана махаббатынан ?асиетті н?рсе жо?. Ананы? ала?аны – біз ?шін е? жылы ?я. Ананы? жаны сондай н?п-н?зік, мейірімді жан ?ой. Т?н ?й?ысын т?рт б?ліп, шырылдаса? уатып, ?лпештеп, жырын айтып, тісі? шы??анша аузы?а тама? салып, киімі?ді тазалап, д?мді ас ішкізіп м?пелейді, еркелетеді, ?анатты?а ?а?тырмай, т?мсы?ты?а шо?тырмай ?сіріп, ба?ып – ?а?ады. Мен анама ?анша ал?ыс айтсам да, ?мір бойы анама ?арыздармын. Себебі ол мені то?ыз ай, то?ыз к?нде ж?регіні? астында аман са?тап, жары? мына керемет ?мірді сыйлады. Мен:
«Са?ан ешкім те? келмейді б?л ?мірде,
Анашым ?ам?оршымсы? м?пелеген.
Бір ?зі?сі? бойыма ?уат берер,
?рдайым тек алды?а жетелеген.
Бесікке б?леді? сен, жыры?ды айтып,
?й?ысыз ?ткізді? ?ой т?ндері?ді.
Анашым алтынымсы? ба?асы жо?,
Ризамын сыйлады? сен осы ?мірді.
Шексіз мені? са?ан деген ал?ысым,
Себебі сен а?ылшымсы?, данасы?.
?мір бойы ?арыздармын мен са?ан,
Мейірімді, а?к??іл жан анашым» – деп
жырлаймын.
Біз анамызды? бір б?лшегіміз ?ой. Сонды?тан да ол бізді? ?уан?анымызды, ренжігенімізді сезіп отырады. «Ана?ды меккеге ?ш рет ар?алап апарса? да, ?арызы?ды ?тей алмайсы?», ?лкенді сыйлау б?рімізге міндет, ал ана?ды сыйлау ол ?мірлік парызы?.
Мен анам жайлы айтсам, ол кісі ?те мейірімді, а?к??іл жан. Анам мені? жаратушым, ?ашан ер жетіп ?зі?мен ?зі? болып кеткенше жанымды са?таушым. Мейлі, бір затты ?ате жасап, б?лдірсе? де са?ан ?рыс?анымен, сені жаман болсын демейді. Д?рыс жол?а т?ссін, ?атесін т?зесін дейді. ?анша ана?ды ренжітсе? де, баласын кім жек к?рсін, б?р ?ылы?ы?ды кешіреді – ау! Сен ?шін жанын ш?берекке т?йеді. Сені? болаша?ы?нан ?лкен ?міт к?теді.
Анашым мені?! С?би кезімнен ?з ?олы?ызбен т?сегіме жат?ызды?ыз, ?ара??ыдан ?ор?ып жыла?ан кезімде ?асымнан табылды?ыз. Мен ?шін б?ріне даярсыз анашым. Жы?ылсам т?р?ызып, жыласам ж?батып, саба?ымды о?у?а к?мектесіп, ?р жылда ту?ан к?німді атап ?тіп, к??ілімді табасыз. Сізге деген ал?ысым шексіз ?ой мені?. Сізді ренжітпеуге, саба?ымды жа?сы о?ып, айт?аны?ызды екі етпей орындап, к??ілі?ізге ?аяу т?сірмеуге тырысамын.
«Ана» деген с?з ?ш ?ріптен ??ралса да, ма?ынасы т?псіз тере?де жатыр. Д?ниеде «ана» деген с?зге еште?еде жетпейді ?ой. ?лемні? ?аншама с?зі ?ш ?ріпті «ана» деген с?зді? орнын басып, алмастыра алмайды. «Ана» деген с?з ??ла??а да, жаны?а да жа?ымды с?з ?ой б?л. Бір керемет си?ырлы с?з деп те айтар едім. Рахмет, Анашым! Ма?ан осы ?мірді сыйла?аны?ыз ?шін, к?п рахмет!
Осы шы?армамды ?ле? шума?тарыммен ая?та?ым келеді:
Шыр-пыр болып шырылдайсы?,
?анат ?а??ан ??стардай.
Бала? ?шін зымырайсы?,
Ж?рсе екен деп аш ?алмай.
Жан ж?регім л?пілдеген,
Жан берген сен кеудеме.
Сол ж?регім сені іздер,
Жан анашым ?р кезде.
Еркелеймін бір ?зі?е,
Есейсем де ер жетіп,
Ты?дамаймын кей кездерде,
Со?ы болар ?ателік.
Сені? орны? ?те б?лек,
?ымбатсы? сен алтыннан.
Ешбіреуі те? келмейді,
Б?л жал?анда бір са?ан.
?зі? барда батырмын мен,
Сен бар кезде еркемін.
Ер ж?ректі жан анашым,
Ас?ан жан жо? бір сенен.
Сенімі?ді ма?ан арт?ан,
Барынша мен а?таймын.
Еркелеткен ?р с?зі?ді,
Ж?регімде са?таймын.
Тілейтінім бір ?зі?е,
Зор денсаулы? ?уатты.
?абыл алшы шын ж?ректен,
С?биі? жаз?ан шума?ты.
К.Байсейітова атында?ы
жалпы білім беретін орта мектебіні?
4 «А» сынып о?ушысы
Мейрам?лы ?лихан
Инстаграмда танымал 3 робот-модель
Дипломы бар адамдар ?за? ?мір с?реді
Режиссер Ричард Линклейтер бір фильмді 20 жыл бойы т?сірмек
А?ылшын тілінде е? к?лемді поэма жаз?ан а?ын
Рэпер Lil Nas X жа?а бейнебаянын жары??а шы?арды
Ильин мен Чиншанло ?лем чемпионатына ?атысады
Адамдар ?андай тіршілік иелерінен ?ор?ады?
К?зде балалармен к?руге болатын фильмдер
Бала?ыз а?а не ?пке бол?анда…
Ж?ктілік кезінде УДЗ – УЗИ бірнеше рет жасау зиян ба?
Алматыда сеньорлар арасында Азия чемпионаты ?теді
Ж?мыста шаршамас ?шін…
Кофені? танымал т?рлері
Туризм ?шін е? ?ауіпсіз елдер
“Джокер” фильмі – е? ?здік кинокомикс
К?зге пайдалы жеміс-жидектер мен та?амдар
Ахмет Байт?рсын?лы м?ражай-?йінде ?андай экспонаттар са?тал?ан?
“?аза? пен ?ала” бай?ауына шы?армалар ?абылдау жал?асуда
Ахмет Байт?рсын?лыны? ата-тек шежіресі
Вирджил ван Дейк ?здік к?рсеткіш бойынша Мессиді та?ы да артта ?алдырды
Фредди Меркьюри: “Мен а?ыз?а айналамын”
Ая?талма?ан туынды: С?лтанмахм?т Торай?ыров. “Айтыс поэмасы”
Хабибті? табысы ?анша?
Димашты? Нью-Йорктегі жеке концерті ?ашан ?теді?
Карл Юнг ?сын?ан психологиялы? тест
IV Baiqonyr ISFF: ашылу салтанаты
6 айдан ас?ан бала?а ?осымша тама? беру
Жазушылар “Азия ?аламгерлеріні? І форумында” не айтты?
“Ана” – ?рбір адамны? жары? д?ниедегі е? жа?ыны, жанашыры, ?адірлісі, ?ам?оршысы а? с?тін беріп аяла?ан жанын да аяма?ан арда?тысы.
Ана – ж?рек, ж?ректі ??діретте.
Ана – тірек, тіректі ??рметте,
Ана – шы?ы?, шы?ы?а са?ынып жет.
Ана – к?ні?, к?ні?е табынып ?т. –
деп жырла?ым келеді.
Кез келген адамны? ?дептілігі мен жан д?ниені? с?лулы?ы, е? алдымен бала?а а? с?тін беріп, ?лпештеп ?сірген ана ж?регіні? жылуынан басталады. Бала бойында?ы е? жа?сы ?асиеттер бізге алдымен анадан тарайды. Ананы? н?зік ?ні, ж?мса? аялы ала?аны, жан жылуымен аялауы бізді ?лдилеп ж?батады.
Баласы ?шін анасы бармайтын ??рбанды? бар ма? Ана болу – б?кіл ?міріне кететін ?лы рухани к?ш пен ерен е?бек. ?з баласын ба?ып ?а?уда, ол ана ?зін-?зі ?мытып барлы? к?ш жігерін сар?а ж?мсайды, б?дан оны? жаны байи, н?рлене т?седі.
Ал баланы? ана?а деген махаббаты жеткіліксіз. Оны барынша ??рметтеп, сыйлау ?рбір баланы? парызы. Кейбір балалар арасында, ?з ата-анасын ж?ндеп сыйламайтын, е?бегіні? ?адірін білмейтін, айт?ан тілін алмайтын балалар да кездесіп ?алады. М?ндай бала ?се келе ата-ананы? борышын ?темек т?гілі, екі ж?зді с?рхия адам болып шы?пасына кім кепіл. Ылайым балаларды? т?рбиесі адам ?ызы?арлы?тай болып ?се берсін дегім келеді.
?рпа??а ба?ыт сыйла?ан
Тілейт??ын сырттай ж?ріп ба? са?ан,
Тіршілікті? тынысы мен ажары
деп ?з ойымды білдіргім келеді.
?мірдегі тірегім
Анам мені? – аяла?ан а? г?лім
Анам мені? – ба?ытым мен шатты?ым
“Анашым” – деп бала? жырын арна?ан
Неге ?ана естімеген т?тті ?нін
Анам мені? – ?мірдегі тірегім
Анам мені? – кеудемдегі ж?регім
Егер мені? ?асымда сен болмаса?
Б?л ?мірде ?алай ?ана ж?ремін
?мірді? иесі сен, ?азиз Ана,
Келтірген д?ниеге нелер дана.
Анасыз батыр да жо?, а?ын да жо?,
?мірді? алтын кілті сонда ?ана, –
дегендей к?ктем таби?атымен жымдас?ан жылылы?, шексіз мейірімділік, д?ниеге жа?а келген тіршілік иесіне н?рын шашып, келешекке а? жол, адал ниет н?с?ап ?мір себуші ас?а? ??дірет иесі, адам с?улетшісі – ол Ана.
Адамзат ?уат алар а? с?ті?нен,
М?пелеп, ?лдилеген пейілі? ке?.
Аналы? махаббаты? к?усар б?ла?,
С?нбейтін а? ж?регі? м??гі шыра?.
Адам “адам” бол?ысы келсе, алдымен ананы ?астерлей білуі керек.
?мірде ана ала?аныны? ?ызуы мен ?ке-шеше мейірімін тоя жеген тама? та, шипасы к?шті д?рі де алмастыра алмайды.
Осыдан жарты ?асыр б?рын ?алымдар ж?ргізген бір ?арапайым т?жірибе осы?ан д?л?л болса керек.
?алымдар адам аналарынан айрыл?ан маймыл балалар ?шін екі ?уырша? маймыл ана жасап, біріні? омырауынан с?т шы?атын, денесі ?атты да суы? етіп, екіншісіні? омырауынан с?т шы?пайтын, біра? денесін жылы да ж?мса? етіп, жаса?ан екен. Маймыл балалары с?ті бар денесі ?атты ?уырша?ты емес, с?ті жо? болса да денесі ж?мса? ?уырша?ты ана ретінде ?абылдап, соны? бауырына ты?ыл?ан. Міне, сонда кімге болса да б?рінен б?рын керегі мейірім, ана ??ша?ы ?ана.
М?хаммед пай?амбарымызды? хадистерінде де е? алдымен ананы ??рметтеу парыз екені айтылады. “?уелі ана?а, та?ы да ана?а, содан со? ?ке?е жа?сылы? жаса” делінген онда.
“Егер ата? мен ана? бір мезгілде ?н ?атып ?алса, ?уелі ана?а жауап бер” деген ?ла?атты с?з бар.
Пай?амбарымызды? та?ы бір хадисінде “Ана?ды Меккеге ?ш рет ар?алап барса? да, парызы?ды ?тей алмайсы?”; “Кімде-кім ата-анасыны? ризалы?ын ал?ан болса, бала соны? ?мірін ?зартады” делінген.
Ана – ?йді? берекесі, ?ыз баланы? ?негесі, шаруаны? несібесі. Ананы? к?зінен н?р т?гіліп, жан-жа?ына шуа?ын т?геді. Осы шуа?пен жылынып, асыл ананы? ??ша?ында мейір алып ж?рген біз – алтын ананы м??гі ?астерлеп, е?бегін ба?алап ?тейікші!
Ананы аспанда?ы ай мен к?нге, жары? ж?лдыз?а, ба?а жетпес асыл заттар?а те?еу д?ст?рі де ?з тілімізде берік ?алыптас?ан. Олай болса с?з – с?зді? е? т?ресі: ана?ды ?алай сыйласа?, ?з бала?ны? анасын да солай сыйла, ьарлы? ?йел затына, тіпті жас н?ресте ?ызына да ??рмет к?рсет, олар?а ?олдан келгенше ?ам?орлы? жаса.
Ана туралы
Д?ниеде ана махаббатынан ?асиетті н?рсе жо?. Оны? алдында адамды ынты?тырушы ?зге д?ниелер ?лсіз келеді.
В.Г.Белинский
Н?зіктік атаулыны? жиынты?ы – ананы? ала?аны, сонды?тан да ол – с?би ?шін е? жылы ?я.
В.Гюго
Ана к?регендігіні? те?десі жо?. Ана мен баланы? арасын к?зге к?рінбейтін тылсым сырлы жіп жал?ап т?рады.
О.Бальзак
?йел жерден шы??ан жо?,
Ол да еркекті? баласы.
Ерлер к?ктен т?скен жо?,
?йел – оны? анасы.
А.Т?рма?амбетов
1) Жа?сы жігіт – аспанда?ы ж?лдыз
Жа?сы ?ыз – жа?ада?ы ??ндыз
2) Жарлы білегіне сенеді
Жігіт ж?регіне сенеді
3) Жеті жо?ты? бірі
Таста тамыр жо?
4) Тілі?мен ж?гірме
Біліммен ж?гір
5) ??сты? к?ші ?анатында
Адамны? к?ші досты?та
6) ?мірдегі тірегі? – ана?
7) ?стаз мейірі мен ана мейірі егіз
8) ?ш ?уатты? бірі – тіл
9) Махамбет а?ынны? к?п ?ле?деріні? ?а?арманы – Исатай
10) ?ш арсызды? бірі – ?й?ы
11) Дерт к?п, денсаулы? біреу
12) Жаман?а сыры?ды айтпа, сыры?ды айтса? да, шыны?ды айтпа
13) Баланы? жа?сысы – ?ызы?
Жаманы – к?йік
“Ана” – ?рбір адамны? жары? д?ниедегі е? жа?ыны, жАнашыры, ?адірлісі, ?ам?оршысы а? с?тін беріп аяла?ан жанын да аяма?ан арда?тысы.
Ана – ж?рек, ж?ректі ??діретте.
Ана – тірек, тіректі ??рметте,
Ана – шы?ы?, шы?ы?а са?ынып жет.
Ана – к?ні?, к?ні?е табынып ?т. –
деп жырла?ым келеді.
Кез келген адамны? ?дептілігі мен жан д?ниені? с?лулы?ы, е? алдымен бала?а а? с?тін беріп, ?лпештеп ?сірген Ана ж?регіні? жылуынан басталады. Бала бойында?ы е? жа?сы ?асиеттер бізге алдымен Анадан тарайды. Ананы? н?зік ?ні, ж?мса? аялы ала?аны, жан жылуымен аялауы бізді ?лдилеп ж?батады.
Баласы ?шін Анасы бармайтын ??рбанды? бар ма? Ана болу – б?кіл ?міріне кететін ?лы рухани к?ш пен ерен е?бек. ?з баласын ба?ып ?а?уда, ол Ана ?зін-?зі ?мытып барлы? к?ш жігерін сар?а ж?мсайды, б?дан оны? жаны байи, н?рлене т?седі.
Ал баланы? Ана?а деген махаббаты жеткіліксіз. Оны барынша ??рметтеп, сыйлау ?рбір баланы? парызы. Кейбір балалар арасында, ?з ата-Анасын ж?ндеп сыйламайтын, е?бегіні? ?адірін білмейтін, айт?ан тілін алмайтын балалар да кездесіп ?алады. М?ндай бала ?се келе ата-Ананы? борышын ?темек т?гілі, екі ж?зді с?рхия адам болып шы?пасына кім кепіл. Ылайым балаларды? т?рбиесі адам ?ызы?арлы?тай болып ?се берсін дегім келеді.
?рпа??а ба?ыт сыйла?ан
Тілейт??ын сырттай ж?ріп ба? са?ан,
Тіршілікті? тынысы мен ажары
деп ?з ойымды білдіргім келеді.
Ана туралы шы?арма – Ана туралы шы?армалар
Ана! Жал?ыз ?ана с?з. ?йткенімен жары? жал-?анда кез келген адам баласына осы с?зден арты?, осы с?зден ысты? с?з жо? шы?ар. Осы орайда орысты? ?лы жазушысы М.Горькийді? «…Д?ниеде не жа?сылы? болса, соны? б?рі Ананы? а? с?ті мен к?нні? н?рынан жарал?ан» деген с?зіне еріксіз иланасы?. Тіпті, к?к аспан да Ана ж?йлі тере? ой?а батып, ?нсіз м?лдіреп т?р?андай сезіледі. Сол секілді бізді? балапан ж?рек жас о?ырмандарымыз да ?олына ?ауырсын ?алам алып, Ана жайлы тебіренеді. Редакциямыз?а к?н санап осы та?ырыпты ар?ау еткен ?ле?дер циклі а?ылып жатады. Біз о?ан ?уАнамыз. Дегенмен, сол ?ле?дерді журнал бетіне жария етуге келгенде шарасызды? танытып, ?иналып ?алатынымыз рас. Неге десе?із, б?л ?ле?дерде к?п кемістіктер орын алып жатады. Енді соларды? кейбіріне то?тала кетсек дейміз. Алматы облысы, Тал?ар ауданында т?ратын о?ырманымыз Б.Чотбаев бізге жолда?ан ?ле?інінде: – Ойланамын Анама ?араймын да, М???а батам, а? шашын санаймын да,- деп бастапты. Анасына ?ара?аны жа?сы, ал шашын сАнаймын дегенін ?алай т?сінуге болады… Алматылы? А.Мауытханны? да осындай ?з орнын таппа?ан с?зі жиі кездеседі. – Ала?аны ?жемні? а? бесігі, Ж?регімде тербетті есіл ?ні,- деп ары ?арай жал?аса береді.Ала?ан мен а? бесік деген дербес ??ымдар. ?р?айсысыны? ?з орны, ?зінше ат?арар ?ызметі бар. С?здерді? м?ніне т?сінбей, осылай ола? ?олдану — жыр жолдарына к?ле?кесін т?сірмесе, жар?ын ?? бермейді. Алматы облысы, Райымбек ауданында?ы ?.?ділет атты жас о?ырманымыз жаз?ан ?ле?де де осындай ?йлеспеушілік орын ал?ан. «Анам деп ?н саламын, Анам деп к?й саламын»,- деп ?з ойын ?рістетеді. ?н сал?аны жа?сы, к?й сал?аны с?л о?аштау… Осы ??ірде т?ратын М.Айболит атты жас о?ырман жырынан да осындай орашола?ты? аны? бай?алады. …Ана деген атпен ж?ре берсін, Анашым аман болшы»,- деп ?з ?ле?ін ая?тайды. Ана деген атпен ж?ре берсін дегеннен не ??у?а болады?.. Осы атыраптан хат жолда?ан б?лдіршін о?ырманымыз Е. Ербол?ызы ?ле?інде ?й?ас жо?. «Айналайын, Анашым, а? с?т берді? бала?а.Тілейміз ?ой ?р?ашан, ?мірді? бар жа?сысын» деген шума?пен ?ле?ні? ал?аш?ы т?рт жолы ая?талады. ?айта бір о?ып к?рі?дерші, осы жолдарда ?й?ас бар ма? Атырау облысы, ??рман?азы ауданында т?ратын Г.Ермекова ?ле?дерінде де ?ттеген-ай т?стары баршылы?. Айтамын мен Анама мы? ал?ысты, ?келді осы уа?ыт?а жал?ыз ?зі. Т?н ?й?ысын т?рт б?ліп біздер ?шін, Ауырса? егер біздер сол бір т?ні,- деген жолдардан еш н?рсе т?сінуге болмайды.Осылайша к?ркемдік жа?ынан жетіспей т?р?ан д?ниелерді о?ырмандарымыз А.?айрат?ызы, Жамбыл облысы, Байза? ауданына ?арасты Жа?ат?рмыс ауылынан ?.Асанова, Алматы облысы, Тескенсудан Е.Салбенбековтерді? шы?армаларынан да кездестіруге болады. ??рметті жас талапкер, біз осы пікірді сіздер ?шін, ?здері?е жанымыз ашы?анды?тан ?дейі айтып отырмыз. «Сын т?зелмей, мін т?зелмейді». Біз сіздерден жа?а да к?ркем, шынайы да шымыр жырлар к?теміз. Редакция есігі ?здері? ?шін ?ашан да ашы?!
“Ана” ?ш ?ріптен ??рал?ан киелі де ?астерлі с?з. ?ркімні? анасы бар. Сол аналарды ??рмет т?тып, ?астерлеу бізді? борышымыз. Ана т?н ?й?ысын т?рт б?ліп біздерді ?лпештеп ?сіреді. Біздерді бас?а балалардан кем болмасын деп алдымыз?а барын тосады.
Біздер аналарымызды? ?адірін білуіміз керек. Ана с?тін а?тама?анды ешкім ма?тамайды. Ана бір ?олымен бесікті тербетсе, енді бір ?олымен ?лемді тербетеді. “Алып анадан туады , ат биеден туады” демекші бізді? елбасымыз да, елге белгілі ?ншілеріміз де, ж?дыры?ы бал?адай палуандарымыз да, ?айтпас ?айсар спортшыларымыз да анадан жарал?ан. Б?л айтыл?ан т?л?аларды? барлы?ы дерлік ?анатты?а ?а?тырмай, т?мсы?ты?а шо?тырмай ?сірген аналарыны? ар?асында осындай д?режеге жетіп отыр. Аналарыны? ?олдау болма?анда олар б?ндай болар ма еді? Ана алдында?ы борыш ана?ды меккеге ?ш рет ар?алап апарса?да ?телмес деген осы.
О?ырмандар?а белгілі жазушыларымызды? бірі ?абит М?сірепов ана туралы к?п ?алам тербеген. Оны? бізге “?лімді же?ген Ана”, “?азиз ана”, “Ананы? анасы”, “Ер ана”, “А?лима”т?різді ??гімелері белгілі. Шы?армашылы?ыны? басым б?лігі ана?а арнал?анды?тан жазушыны? ?йел адам?а , анасына деген к?з?арасы ерекше бол?аны ай?ын бай?алады.
Мені? де анам бар. Ол мектепте м??алім болып ж?мыс істейді. Мен анамды ?атты жа?сы к?ремін. Себебі, ол мені ?мірге ?келіп, барын алдыма тосып, ?лпештеп ?сірді. Мен анама ризамын.Мен мына ?ле? шума?тарын аяулы анама арнаймын:
Н?рын шаш?ан к?німіз,
Айж?лдызды т?німіз.
М?пелеген ?ам?оршым,
Ана бізді? г?ліміз.
Мен б?л с?зімді “Адам “адам” бол?ысы келсе, алдымен анасын ??рметтей білуі керек” деп ая?таймын. Себебі, анасын сыйлама?ан адам болып жарытпас.
Ана… ?андай керемет с?з десе?ші! Осы бір ?ш-а? ?ріптен т?ратын с?зде м?хитты? тере?дігіндей т???иы? ойлар жатыр. Осы асыл жан ?р?ашан бізді жа?сы к?реді. Біз шыр етіп д?ние есігін аш?ан кезден бастап бізді ба?ып-?а?ып, біз ?шін от?а да, су?а да т?сті. Ана деген с?з ?р?ашан киелі. Ешкімде аспаннан салбырап т?скен жо?. Б?рімізге жары? д?ние есігін аш?ан – ана. Бауыр еті баласы ?шін аналар не істемейді десе?ші? Ана туралы айтатын ой, шертетін ?н к?п. ?андай а?ын болмасын, анасын ?р?ашан жырына ?осып ж?рген. Бізді? ?аза? а?ындарымызда ондай ?ле?дері жетерлік. Біра? б?л ?ле?-жырлар ана алдында?ы парымызды ?теуге т?рмайды. Ойлап ?ара?ызшы анамыз біз ?шін б?ріне дайын болды. «Ана?ды Меккеге ?ш рет ар?алап апарса? да, парызы?ды ?тей алмайсы?» , – деген с?з рас. Шынында да, ?анша талпынса? та, к?нде ?арызын ?теуге тырысса? та, жа?сы істер істесек те, ананы? біз ?шін жаса?ан жа?сылы?ын, ?арызын ?тей алмайма, 9 ай, 9 к?н еш жерге тастамай отырса да, т?рса да к?теріп ж?ріп, с?ліктей жабыс?ан шарананы д?ниеге алып келуді? ?зі неге т?рады? Ал біз, ішінде 3 кітап бар ?ара с?мкен к?ніне 3-4 са?ат к?теріп ж?ргенді ауырсынамыз. Осы бір ?иын да, ?ызы? 9 айды? ?арызын ?теуді? ?зі біз ?шін бір ?лкен, алып м?ні бар іс. ?арызын ?тей алмаса? та, е? болмаса, ананы? ?аба?ына кірбі? т?сірмеуге тырысуымыз керек емес пе?! «Балам, ананы ?йте салшы, мынаны б?йте салшы…» ,- деген ана?а, «ой, ана, ?ойшы, уа?ытым жо?.»,- деп айтамыз. Осы с?зді? ?зін, сол ананы ж?мса?ан ісінен арты?, ма?ызды іс бардай ж?л?ына айтып, есікті сыртынан жауып кете барамыз. Осындай жа?дай басы?ыздан бір рет болсын ?тті ?ой? Ия, мойында?ыз. Ал д?л сол кезде біз ?шін ма?ызы жо?, к?нделікті ауызекіге айналып кеткен «Ана ?ойшы.»,- деп сілкіп айтыл?ан с?зден, ананы? ж?дыры?тай «Балам»,- деп со?ып т?р?ан ж?регіні? орнынан с?л ауыт?ып барып орнына т?сіп, ананы? ж?регіне кішкене ?ара да?ты? т?скенін білеміз бе? Жо?!!! Ж?дыры?тай ж?ректі ?ара да?тар жаулап алса, ол ж?рек махаббат, ысты? ы?ылас, мейірім к?рмесе, к?н с?улесін к?рмеген г?лдей бір-а? к?нде салып ?алуы ы?тимал ?ой. Аналар еш н?рсені білдірмейді, сездірмейді, к?рсетпейді.Олар ?те ??пия жандар. «Ата-ана ?адірін балалы бол?анда білесі?»,- дейді.
Ана… ?рбір адам осы керемет к?міспен ?апталып, алтынмен аптал?ан АНА деген с?зді естіген с?тте-а? ж?регі дір етеді. Сен осы д?ниеге шыр етіп келген с?тте ана? \”БАУЫР ЕТІМ БАЛАМ\”,- деп а? с?тін беріп, аяалап, МЕНІ? БАЛАМ КЕРЕМЕТ деп ма?тан т?тады. И?, біра? біз осы ана махаббатын ?адір т?тып, бізде сол керемет адамды аяалап ж?рміз бе? Ана к??іліне ?аяу т?сірместен ма?тан т?татындай с?йкімді жа?ымыздан к?рінеміз бе? Жо? ондай адамдар саны кемде-кем! Екіні? бірі ондай жа?сы ?ылы? істемейді! Ана махабатына біз м?лде бас?аша жауап береміз… ?лымыз барып жаман ?ылы? істейміз, ал ?ызымыз ше? ?ызымыз ана?а к?мек беруді? орнына, бет жыртысып ?рсысамыз…Біра? оны? б?рі ананы? ж?регіне ?алай ауыр тиетінін т?сіне алмаймыз. Себебі к?зіргі жастарды? санасы ?те т?мен.
\”Алып анадан туады \” дегендей бізді? неше т?рлі ??ламаларымыз, батырларымыз анадан ту?ан. ?л-Фараби тіпті Фердаусиді? ?зі осы анадан туды емес пе? Ананы? ??діреті ?те к?шті… М?ны мына бір А?са? темірді? \”?лімді же?ген ана\” та?ырыбынан-а? бай?ау?а болады. \”А?са? темірді? ?лы ?лген со? ол баласыны? кегін ?ан т?гіс ар?ылы ?айтарма? болды. Алып м?нараларды адамны? с?йегінен т?р?ызды. ?а?арына мінген Темірді к?рген кезде адамы?да тіпті жан-жануарлар жан-жа??а ?ашатын. Сол кезде бір ?йел адам келіп:
-Хан болса? ?зі?е хансы?, ал мен ?шін сен адам ?атарына да жатпайсы?! Сен ?лемге ?лім ?келсе?, мен ?мір силаймын. Сені де ана тап?ан! Сен де анадан шы??ансы?. Баламды кері ?айтар,-деп б?йырады. Сол кезде Темір ?скерін д?ниені? т?рт б?рышына жібереді. СОл кезден бастап Темір райынан ?айтып, бас?аша ?мір с?реді\”
Міне тере? мазм?н осында жатыр. Тіпті тас ж?ректі? ж?регін жібітіп, тілін таба білетін адам ол АНА!
Ж?ма? ана табаныны? астында, сол ж?ма? есігін ашам десе? еш?ашан ана?ды ренжітпе!
Бірде пай?амбарымыз?а М?хаммед (с.?.с)ге біреу кеп:
-Е? алдымен жа?сылы?ты кімге істейсі? десе,
–АНАМА!,-депті.
-Жарайды, ал сосын кімге десе,
–АНАМА!,-депті.
-И? т?сіндім ?ой, ал сонан со? ше? десе
-Та?ыда АНАМА депті!
Міне пай?амбарымызды? ?зі АНАН атаулыны ?алай сила?ан!
?аза?ымны? бір с?зі бар емеспе, \”Ана?ды з рет ар?алап апарса?да, а? с?тін а?тай алмайсы?\” деген. Сонды?тан бауырларым Анамызды арда?тап, силап, к??іліне кірбі? т?сірмейік. Сол а? с?тті а?тай алмайтын халге т?спейік!
Анашым мен са?ан м??гілік борыштармын. Ренжітсем кешірім ?тінемін. Осы жары? д?ние есігін ашып берген АНАШЫМ са?ан мы? ал?ыс!
Рахмет, анашым!
Ал?аш мені? жатта?аным,
Жатта?аным тіс жарып
Д?ниені уысында
?стап т?р?ан к?ш,алып-
«Ана» деген ?ш ?ріп …
Ана…. Осы бір с?зде ?аншама м?н-ма?ына бар десе?ізші! Ана-?ам?оршы,ана-с?йеуші,ана-отбасы ?йыт?ысы,ана-?о?ам ?ызметкері.
Ия,д?ниеде ана?а те?есер жан болмас,сір?!
?р адам?а ?з анасы ?ымбат.А?ынтілімен айтса?,
Аналарды? б?рі жа?сы дегенмен,
Мені? анам е? жа?сысы дер ем мен…
Мені? анам… Біреулер ?шін ?арапайым ?ана ауыл ?йелі… Ал мен ?шін….
?кеден ана ??рса?ында жатып айырыл?ан мен ?шін анамны? орны б?лек-а?. «Орнында бар о?алар» деген аталы с?зді жанына медет т?т?ан анам мені «Орынбек» деп атапты. «?кесіні? орнын бассын,оша?ыны? отын ?шірмесін!»-деген ізгі ниетпен атаса керек.?ашанда жа?сылы?ты ал?ы к?ннен к?ткен,бар?а ш?кіршілік еткен анам мені?…
Ата-анасыны? жал?ыз перзенті бол?анды?тан на?ашы атам мен на?ашы ?жемді де жер ?ойнына ?з ?олымен арулап тапсыр?ан анамны? ?ажыр-?айратына ?айран ?алам.Жар ?азасы,ту?ан ?ке мен ананы м??гілік сапар?а аттандыру… Осынша ?ай?ыны к?тере ж?ріп,бір с?т налы?анын к?рмеппін.?лде бізді ?лдилеп ?йы?тат?ан со? ошада к?з жасын талай к?лдетті ме екен?С?би к??іл не білсін?Аязды к?ндерде ?пір-ш?пір ?ш перзентін ??ша?ына ?ысып,ы?ылдап ?н салар еді.?н демекші,ата-анасыны? ?кілеген жал?ыз перзенті бала к?ннен ?нді жанына серік етіпті.?аршадай кезінен ауыл сахнасыны? с?ні бол?ан анамны? ?н шыр?ауы б?лек-а?.К?ні б?гінге дейін ?сем ?німен к?пшілікті т?нті етіп келе жат?ан анам,егер ?нер жолын та?да?анда,республика?а танымал ?нші болар ма еді? Біра? анам ?стазды? ?лы жолды та?дапты.Мектеп табалдыры?ын енді ?ана атта?ан б?лдіршіндерді? ?олына ал?аш ?алам ?статып,оларды? жетістігіне бірге мар?айып,?лденеше тол?ынды ?лкен ?мір сапарына аттандырды.Е?бек,о?у демалыстарында амандаса келген ш?кіртеріні? біріне «оу,жаным»,біріне «ой,??лды?»,енді біріне «??лыным-ау» деп айналып-тол?анып жат?ан анамды,шыны керек,?ыз?анып та ?аламын.Алайда тек мені? анам ?ана емес,ел анасыбол?ан,аналы? махаббаты балаларына ?ана емес,к?пке жеткен анамды ма?таныш ететінім де жасырын емес.
И?,?ш перзентті ?анатты?а ?а?тырмай,т?мсы?ты?а шо?ыттырмай жеткізу анама о?ай тиіп жатпа?анын с?би ж?регіммен сеземін-а?.Біреуі А?т?беде,біреуі Астанада о?итын студент екі апама е?бека?ысын ал?ан к?ні а?ша аударып,к??ілін демдеген анам мені де ?мытпай,т?тті-п?ттісін ?келіп,к?ре? шайды рахаттана бастар еді. «Келесі жала?ыдан са?ан…»,-деп ?ояды арасында.Сонан со?: «??дай?а т?убе,екі апа?да грантты? негізде о?иды,екеуі де жата?ханада жатады,?йтпесе ?айтер едік,ш?кіршілік етейік»,-дейді. «?ана?ат ?арын той?ызар» демей ме,анамны? с?зін мен де ?остаймын.Кей-кезде: «Осы сен ?йк?шік болып бара жат?ан жо?сын ба?Ту?андары?а барып кел.Еркек кіндіктілермен алысып(?кемні? інісіні? балаларын айт?аны),а?алары?ны? а?ылын ты?дап кел»,-деп,к?рші ауыл?а,?ала?а аттандырып жатады.Ер адамдармен араласып,с?йлесіп ?кемні? беруіне б?йырма?ан ?негені алсын дегені екенін т?сінемін-а?.?р н?рсені тере?нен ойлайтын анашым мені?!Мен ?мірімдегі ?рбір жетістігім ?шін сізге шексіз ризамын!
?анша ?иын бол?анымен,мені? ?нердегі жолыма б?гет болмай,домбырашыларды? бай?ау-сайыстарына ?атысуыма да демеуші болып келесі?.Сені? ар?а?да Алматы,Астана,К?кшетау,Т?ркістан т?рінде к?й тарту ??рметіне ие болдым.
Д?л ?азір мен С?кен Май?азиевті? «анама арнау» бейнебаянын(клип) ?арап, ?нін ты?дап отырмын.Ана?а деген шексіз ??рмет пен с?йіспеншілікті паш ететін осынау ?нер туындысы мені алыс жа?алаулар?а жетеледі.Мен де азамат болармын.Б?гінгі к?рген ?иыншылы?ы? бір к?нгідей болмай ?те шы?ар,анашым!К??ілімдегі к?рікті ойды а? ?а?аз?а к?ркемдеп т?сіре алдым ба,білмеймін.біра?… Мені? шы?армашылы?ымны? бастауы са?ан арна?ан туынды болар,б?лкім.Ж?регімді жарып шы??ан ол к?йді мен «Рахмет,анашым!» деп ая?тармын.
Анашым мені? арда?ым!
(Жанар Аманжол?ызына)
Д?ниеде ана махаббатынан ?асиетті н?рсе жо?. Ананы? ала?аны – біз ?шін е? жылы ?я. Ананы? жаны сондай н?п – н?зік, мейірімді жан ?ой. Т?н ?й?ысын т?рт б?ліп, шырылдаса? уатып, ?лпештеп, жырын айтып, тісі? шы??анша аузы?а тама? салып, киімі?ді тазалап, д?мді ас ішкізіп м?пелейді, еркелетеді, ?анатты?а ?а?тырмай, т?мсы?ты?а шо?тырмай ?сіріп, ба?ып – ?а?ады. Мен анама ?анша ал?ыс айтсам да, ?мір бойы анама ?арыздармын. Себебі ол мені то?ыз ай, то?ыз к?нде ж?регіні? астында аман са?тап, жары? мына керемет ?мірді сыйлады. Мен:
«Са?ан ешкім те? келмейді б?л ?мірде,
Анашым ?ам?оршымсы? м?пелеген.
Бір ?зі?сі? бойыма ?уат берер,
?рдайым тек алды?а жетелеген.
Бесікке б?леді? сен, жыры?ды айтып,
?й?ысыз ?ткізді? ?ой т?ндері?ді.
Анашым алтынымсы? ба?асы жо?,
Ризамын сыйлады? сен осы ?мірді.
Шексіз мені? са?ан деген ал?ысым,
Себебі сен а?ылшымсы?, данасы?.
?мір бойы ?арыздармын мен са?ан,
Мейірімді, а?к??іл жан анашым» – деп
жырлаймын.
Біз анамызды? бір б?лшегіміз ?ой. Сонды?тан да ол бізді? ?уан?анымызды, ренжігенімізді сезіп отырады. «Ана?ды меккеге ?ш рет ар?алап апарса? да, ?арызы?ды ?тей алмайсы?», ?лкенді сыйлау б?рімізге міндет, ал ана?ды сыйлау ол ?мірлік парызы?.
Мен анам жайлы айтсам, ол кісі ?те мейірімді, а?к??іл жан. Анам мені? жаратушым, ?ашан ер жетіп ?зі?мен ?зі? болып кеткенше жанымды са?таушым. Мейлі, бір затты ?ате жасап, б?лдірсе? де са?ан ?рыс?анымен, сені жаман болсын демейді. Д?рыс жол?а т?ссін, ?атесін т?зесін дейді. ?анша ана?ды ренжітсе? де, баласын кім жек к?рсін, б?р ?ылы?ы?ды кешіреді – ау! Сен ?шін жанын ш?берекке т?йеді. Сені? болаша?ы?нан ?лкен ?міт к?теді.
Анашым мені?! С?би кезімнен ?з ?олы?ызбен т?сегіме жат?ызды?ыз, ?ара??ыдан ?ор?ып жыла?ан кезімде ?асымнан табылды?ыз. Мен ?шін б?ріне даярсыз анашым. Жы?ылсам т?р?ызып, жыласам ж?батып, саба?ымды о?у?а к?мектесіп, ?р жылда ту?ан к?німді атап ?тіп, к??ілімді табасыз. Сізге деген ал?ысым шексіз ?ой мені?. Сізді ренжітпеуге, саба?ымды жа?сы о?ып, айт?аны?ызды екі етпей орындап, к??ілі?ізге ?аяу т?сірмеуге тырысамын.
«Ана» деген с?з ?ш ?ріптен ??ралса да, ма?ынасы т?псіз тере?де жатыр. Д?ниеде «ана» деген с?зге еште?еде жетпейді ?ой. ?лемні? ?аншама с?зі ?ш ?ріпті «ана» деген с?зді? орнын басып, алмастыра алмайды. «Ана» деген с?з ??ла??а да, жаны?а да жа?ымды с?з ?ой б?л. Бір керемет си?ырлы с?з деп те айтар едім. Рахмет, Анашым! Ма?ан осы ?мірді сыйла?аны?ыз ?шін, к?п рахмет!
Осы шы?армамды ?ле? шума?тарыммен ая?та?ым келеді:
Шыр – пыр болып шырылдайсы?,
?анат ?а??ан ??стардай.
Бала? ?шін зымырайсы?,
Ж?рсе екен деп аш ?алмай.
Жан ж?регім л?пілдеген,
Жан берген сен кеудеме.
Сол ж?регім сені іздер,
Жан анашым ?р кезде.
Еркелеймін бір ?зі?е,
Есейсем де ер жетіп,
Ты?дамаймын кей кездерде,
Со?ы болар ?ателік.
Сені? орны? ?те б?лек,
?ымбатсы? сен алтыннан.
Ешбіреуі те? келмейді,
Б?л жал?анда бір са?ан.
?зі? барда батырмын мен,
Сен бар кезде еркемін.
Ер ж?ректі жан анашым,
Ас?ан жан жо? бір сенен.
Сенімі?ді ма?ан арт?ан,
Барынша мен а?таймын.
Еркелеткен ?р с?зі?ді,
Ж?регімде са?таймын.
Тілейтінім бір ?зі?е,
Зор денсаулы? ?уатты.
?абыл алшы шын ж?ректен,
С?биі? жаз?ан шума?ты.
Ана туралы эссе: Анашым мені? арда?ым! ж?ктеу
Ту?ан тілім- тіршілігімні? ай?а?ы,
Тілім барда- айтылар с?з ойда?ы.
?ссе тілім, мен де бірге ?семін,
?шсе тілім, мен де бірге ?шемін.
Олай болса, ана тілін ?мыт?ан адам Отан?а ?ауіпті болмай, не болады?!
?о?амны? адамгершілік жа?ынан деградация?а ?шырады на? осы ана тіліні? та?дырына сал?ырт,нем??райлы ?арауынан басталады.?зін д?ниеге алып келген анасыны? тіліне,оны? аяулы ?йіне жаны ашымайтын ?о?амнан ?андай рухани ?рлеуді,нендей адамгершілікті,?ркениетті к?туге болады?!Мемлекетті? лингвистикалы? то?ырау?а ?шырауы жа?сылы?ты? басы емес.?лтты? тіл жо? жерде ?лт та жо?, ?лтты? мемлекет те жо?.?лтты? барша ?адір-?асиеті –оны? ?асырлар бойы тірнектеп жина?ан рухани т?жірбиесі,а?ыл-ойы мен сана-сезімі,салт-д?ст?рі,тарихы мен д?ниетанымы,бір с?збен айт?анда,б?кіл рухы на? осы тілде жатыр.Дегенмен,?аза?ты ?аза? ?ылып,оны жер шарын мекендеген 3 мы?нан астам ?лттар мен ?лыстардан ерекшелеп т?р?ан е? басты ?асиеттерді атап шы?у?а болады.Біріншіден,?аза? дегеніміз ?лт.Демек,оны? ?лтты? тілі бар,ол б?гіндері т?тынушыларыны? саны жа?ынан д?ние ж?зіндегі ?лгі ?зіміз айт?ан 3 мы?нан астам халы?ты? ішінде жетпісінші орындарды? бірін иеленетін 10 миллион ?стіндегі ж?ртты? к?нделікті ?арым-?атынас ??ралына айнал?аны- ?аза? тілі.Тіл к?ркем ?дебиетті? негізгі ??ралы десек,байыр?ы д?ст?рлер де осы тілде са?тал?ан.Содан да бейнелі суретті тіл туралы,жалпы к?ркем ?дебиеттегі д?ст?р туралы айт?анда оны? тере? тамыры халы?ты? тіршілік еткен мекені мен мезгіліне,одан ту?ан образды? т?сінік,??ымына байланысты екенін мойындауымыз ?ажет.Тіл адамды к?кке к?тереді,тіл ар?ылы ел ба?ыт?а жетеді.Б?л д?уірде ?з тілін,?дебиетін білмеген адам толы? м?нде интеллигент емес деуге болады. ?андай да болсын халы?ты? ?дет-??рпын білгі? келсе,алдымен оны? тілін ?йрен.Ту?ан тіліне жаны ашыма?ан адам-ж?ндік.Егер ерте? ту?ан тілім жо?алар болса,мен б?гін ?луге даярмын.?мірде ай мен к?нні? шынды?ы секілді ешбір д?лелдеуді ?ажет етпейтін аксиомалар бар.Адамны? азаматты?ы мен адамгершілігі оны? ?зіні? ана тіліне деген к?з?арасы мен ?атынасынан к?рінеді деген пікір-сондай аксиомаларды? бірі.
?йткені, Ана тілі мен Отан деген ??ымдар бір-бірінен ажырату?а келмейтін т?сініктер.Бізді? е? ал?аш?ы,?рі е? со??ы Отанымыз осы-ана тілі,оны? аяулы ?ні.Ол бізді д?ние есігінен т???ыш болып ?арсы алып,ба?илы? сапар?а а?ыр?ы болып шы?арып салады.Ендеше К.Паустовский «Ана тілін ?мыт?ан адам Отан?а ?ауіпті» деген аталы пікірі жауапсыз айтыла сал?ан абстракциялы? к?п ?ызыл с?зді? бірі емес,ту?ан елін,?асиетті Отанын перзенттік ж?рекпен с?йе білген жанны? шын тебіренісінен ту?ан а?и?ат.Сол а?и?ат мына?ан ме?зейді ана тіліні? б?гіні мен болаша?ына нем??райлы,сал?ырт ?арама?,сол себепті де кейде оны? ?зіні? жеке басыны? пайдасы ?шін ж?ртшылы??а орта? Отанны? м?ддесін к?п басын ?атырып жатпай-а? сатып жібере салуы бек м?мкін.
Анатоль Франс « Жер мен Тіл» деген ма?аласында ?р халы? тіліні? ту?ан жерге,тіршілік,харекет жайына ты?ыз байланысты екенін айтады. «Ту?ан ана- жер мен адамдарды? с?йлеу тіліні? арасында ??пия сыр,байланыс бар.Адам тілі мен образда да ту?ан : оны? тегі селода; ?ала, б?лкім, о?ан біраз ?демілік берген болар,біра? оны? бар мы?тылы?ы даладан, ту?ан жерден.Біз б?ріміз с?йлейтін -?ткір тіл ,шаруа тілі…я бізді? с?зіміз осы тор?ай ?ніндей дархан далада ту?ан»!
Б??араны? міндеті ?лтты? тілді д?ниеге алып келу,сол д?ниеге келген тілді ?ырнап-мінеу,к?ркемдеу,с?йіп оны м?дениет пен ?ылымны?,?ркениетті? д?ниеж?зілік озы? стандарттарыны? д?режесіне дейін к?теру-интелегенциялы?,ал сол ?ырналып,мінеліп м?дениет ?алыбына т?скен тілді за? к?ші ар?ылы ?лтты? мемлекетті? к?нделікті ?ажетіне айналдыру-?кімет пен ?кімет басшылы?ыны? азаматты? ?ана емес,конституциялы? та борыштары.
Анама хат
Д?ниеде не т?тті – Ананы? с?ті. Д?ниеде не ж?мса? – Ананы? ала?аны. А? с?т берген, ?лпештеген анашым, сіз мен ?шін ?лемдегі е? жа?ын да с?йікті жансыз. Сізді? бізге, я?ни балалары?ыз?а деген ана махаббаты?ыз шексіз. Д?ниеге і?г?л?п келгеннен – а?, ж?регі?ізге мейірім ?ялап, т?н ?й?ы?ызды т?рт б?ліп, аман ?сіп, адам болуымызды тілеп ж?ресіз.
Аяулы анам, мен ?зімді ба?ыттымын деп санаймын, себебі, анасы бар адамдар – ба?ытты жандар. Олар ?анат астында?ы балапандар сия?ты ?немі ана жылуын, махаббатын, мейірімін сезініп ж?реді.
Анашым сіз мені? ?ам?оршымсыз, а?ылшымсыз, т?рбиешімсіз. ?рдайым жа?сыны ?йретіп, жаман?а жолаттырмайсыз. Жетістіктерге жетсем, менімен бірге ?уанып, с?рінсем – ж?батып, бірге м??аясыз, жігерлендіре т?сесіз.
Мейірман анам, имандылы??а, адамгершілікке т?рбиелеген де сізсіз. Сіз ?йреткендей ?немі бисмилл?мді айтып, жа?сы адам болу?а тырысып ж?рмін.
Дархан анам, кей кездері ренжітсем, кешірім с?раймын. Б?дан былай ?ателіктерімді ?айталамай, артымнан ерген іні-?арындасыма ?лгі болу?а талпынамын.
Жан анам, а? анам, арда?ты анам, мені? тілегім – арманым ?р?ашан сізді? жадыра?ан ж?зі?ізді к?ріп, сізді? алды?ызда?ы борышымды ?теу. Дені?із сау болып, ?немі ?асымыздан табыла бері?із. Мен сізді с?йемін!
?лы?ыз Н?рс?лтан
Ана! Ол – баланы жары? д?ниеге алып келген ?астерлі де, аяулы жан. Ана – ж?ма??а бастар жол. А? шашты ана: «жасты?ым – балам» дейді, а?ылды бала: «ай – к?нім – анам» дейді. Ана мен баланы? арасын к?зге к?рінбейтін тылсым сырлы жіп жал?ап т?ратындай іспетті. ?рбір бала ?шін ?з ?мірінде анасыны? ат?аратын р?лі ерекше!.
?аза?та «Ананы? с?йген жері от?а к?ймейді, о?та да тимейді» – деген ?анатты с?зі бар. Мен ана махаббатын с?збен айтып жеткізе алмаймын. Ол м?мкін емес деп ойлаймын. Жер бетіндегі барлы? жа?сы с?здер, жа?сы пікірлер тек ана?а ?ана тиесілі, мені? ойымша. Ана ала?аныны? аясы, а? шынарды? саясы. Ана ?йді? берекесі, ?ыз баланы? ?негесі. ?ыз балалар ?з анасынан т?рбие алып, анасына еліктеп анасына ?арап бой т?зеп ?седі. Ананы? а? с?тін а?тау ?рбір баланы? борышы деп ойлаймын.
«Ана?ды Меккеге ?ш ар?алап апарса? да, ?арызы?нан ??тыла алмайсы?»- деген дана ?аза? хал?ымыз. Ана туралы ?алам тербемеген а?ын жазушылар жо? болар, сір?!. Кез-келген адамны? с?лулы?ы мен жа?сы ?асиеттері, е? бірінші т?н ?й?ысын т?рт б?ліп аялап ?сірген ана ж?регіні? жылуынан бастау алады!
?р бала?а ананы? ала?аны ?те ысты?. Ана ала?аны н?зіктік атауы болып саналады.
?йел жерден шы??ан жо?
Ол да еркекті? баласы.
Ерлер к?ктен т?скен жо?,
?йел – оны? анасы деген – А . Т?рма?анбетов атамыз!!!
Ананы сыйла?ан бала – кез-келген жерде ??рметті саналады. Анасы бар адамдар еш?ашан ?артаймайды.
Ана к?регендігі?ні? те?десі жо?. Мені? анам – мені? ж?регім.!!!
«Ж?ма?ты? кілті – ананы? табаныны? астында». Ана – ?ыз баланы? досы, серігі, сырласы, ??рбысы. ?лжан – Абай ??нанбаевты? анасы. Анасыны? осындай асыл ?асиеттерін жастайынан бойына сі?іріп ?скен Абай атамызды? есімі тарихта белгілі. ?азір де жас ?рпа??а Абай атамыз секілді аналарынан жа?сы ?асиеттерді бойына сі?іріп ?суді талап етемін, я?ни ?гіттеймін.
Ана махаббатыны?, аяулы алаулы ала?аныны? ар?асында балаларды? зерек, мейірім мен шапа?ат?а б?леніп ?скені бай?алады.
Н?рын шаш?ан к?німсі? ?ой жан анам,
Бар шуа?ын баласына арна?ан.
Бір ?зі?нен ?уат алып ?мірде
Сені? сал?ан сара жолды жал?а?ам!!!