Татар теле. 3 нче класс. “ Беренче кар” темасына хик?я т?з?. Д?ресне? максаты: 1.К?з?т?л?рг? таянып, беренче кар турында хик?я т?зерг? ?йр?т?. 2.Исемне килешл?рд? т?рл?ндер? бел? к?некм?л?рен ныгыту. С?йл?м телен, фикерл?? с?л?тен ?стер?. 3.К?з?т?ч?нлек, игътибарлылык сыйфатлары т?рбиял??. Эстетик т?рбия бир?. ?и?азлау: компьютер ( табигать к?ренешл?ре сур?тл?нг?н слайдлар), кар б?ртекл?ре, кышкы к?ренешл?р сур?тл?нг?н р?семн?р к?рг?зм?се, кыш турында язылган ?с?рл?р (китаплар, журналлар, газеталар) I. Оештыру моменты. II. Белемн?рне актуальл?штер?. -Укучылар, безне? м?кт?пк? бер хат килг?н. Н?рс? н?рс? язылган ик?н аны? эченд?? Ак ашъяулык таптым ?ир ?стен? яптым. Н?рс? ик?н ул? -Кар. – Укучылар ?йтегез ?ле, без алдагы д?ресл?рд? н?рс? ?йр?ндек? -С?зл?рне килешл?рд? т?рл?ндерерг? ?йр?ндек. – ? х?зер кар с?зен килешл?рд? т?рл?ндерик. (бер укучы тактада, калганнар перфокарталар бел?н эшли). Тикшер?: – Бер– берегез бел?н эшл?рне алыштырыгыз. ?авапларны чагыштырабыз, тикшер?без (тактадагы язу бел?н). III. Я?а тема. – ?ле мин хат эченд?ге ?йберл?рне алып бетерм?дем бит. Карыйк ?ле. ( 1 укучы т?рле т?ст?ге кар б?ртекл?ре ала). – Н?рс? бу? – ? нишл?п т?рле т?ст? со? алар? Исегезг? т?шерегез ?ле, кояш нурларында кар б?ртекл?ре нишли? – ?емелди, т?рле т?ск? кер?. – Кар б?ртекл?ре берт?рлеме? – Юк. Ишек шакыйлар.Кар б?ртекл?ре: – Ис?нмесез, укучылар. Таныш булыйк – мин кар б?ртеге. Без кар б?ртекл?ре – табигатьне? га??еп ачышларыны? берсе. Без беркайчан да бер- беребезг? охшамаган. Сез, кешел?р т?сле, ??рберебез ?зенч?лекле. Кар б?ртекл?рен ?йр?н?че галимн?р безг? кызыклы исемн?р д? бирг?нн?р: пластинка, йолдыз, эн?, мамык, ярма ??м башкалар. Укучылар! ? сез карны яратасызмы? Мин ?зем турында хик?я язулары турында к?пт?нн?н хыялланып й?рим. Минем ?тенечемне ты?ламассызмы ик?н? Укытучы: – Балалар, сез кар б?ртегене? ?тенечен ?т?рг? ризамы? – ?йд?гез башта кар б?ртеге бел?н ял итеп алыйк.? Физминут: Без – карлар – очабыз Т?б?нг? т?ш?без. ?ит?без диг?нд?, ?ил бел?н кит?без, Шунда без ?авада ?илпенеп торабыз. ?ил тынган арада ?ирд? ял ит?без. Д?ресне? максаты бел?н таныштыру. – Дим?к, без сезне? бел?н б?ген “Беренче кар” исемле хик?я т?зербез. – Исегезг? т?шерегез ?ле, беренче кар быел кайчан яуды? – 26 октябрьда. -Карны к?рг?ч с?ендегезме? Нишлисегез килде? – Уйныйсы килде. – Экранга карыйк ?ле (табигать к?ренешл?ре с?р?тл?нг?н слайдлар) 1. – Ирт?н торгач сез н?рс? к?рдегез? – Б?тен ?ирг?, ?й т?б?л?рен?, коймаларга, агачларга кар яуган. Б?тен ?ава ап-ак кар бел? тулган. ?йтерсе? л? к?кт?н кемдер эн?е-м?р??нн?р сиб?. 2. – Кар б?ртекл?ре тыныч кына явамы? ? ?ил чыкса нишлил?р? – Кар б?ртекл?ре башта к?б?л?кт?й очып т?ш?л?р. ? аннан со? кошлардай к?т?релеп б?терел?л?р. 3. – Кар яуганын к?рг?ч сез тизр?к урамга чабып чыккансыздыр. Шулаймы? – ?йе, чабып чыктык ??м бик шатландык. 4. – Сез кар б?ртекл?рен тотып карадыгызмы? Алар нинди? – Н?къ мамык т?сле, йолдызлар кебек ?емелдил?р. 5. – ? к?ндез сез м?кт?пт?н кайтканда кар нишл?г?н иде? – Эрег?н иде. 6. – Беренче кар турында сез нинди сынамышлар бел?сез? Укучылар: – ??в?лге карны к?рс?тк?ч, кырык к?нн?н кар ятар. – Беренче кар к?ндез яуса – кыш салкын, т?нл? яуса – ?ылы булыр. – ?г?р беренче кар вак булса, кар тиз китм?с, ??й я?гырлы булыр, ашлык, печ?н яхшы у?ар. – Мин сезг? кар турында шигырь табып ?йр?нерг? кушкан идем. ?йр?ндегезме? Ипт?шл?регезне игътибар бел?н ты?лагыз, к??елезг? хуш килг?н с?зл?рне х?тер сандыгыгызга салып барыгыз. 1. Калган иде кичт?н ?ирем Кап- кара, ш?р? булып Та? атканчы ак кар яуган Тал тир?кл?рг? кунып. Табигать ?з кочагында Тын калган, сабырланган. Сиздермич? килеп яуган – Кар шундый сагындырган. Арган кырлар йокымсырап, Ял сорап юрган япкан. Шау – шулы к?зд?н со? ?ирем Гуя тынычлык тапкан. 2. Мен? кышлар ?итте, ап-ак карлар ??йге к?б?л?кт?й очалар. ?крен ген? ?ир-с?хн?г? т?шеп Л?зз?тл?неп аны кочалар. Б?ртекл?рг? кушылып Мин д? биим. Сихерл?неп ты?лыйм ?ил к?ен. Шушы кыштай ап-ак чиста булсын, Тыныч була к?рсен ?ир- ?ем. 3. Ак тунын киеп кыш килде, Яфрак-яфрак кар ява. Без д? кидек ?ылы туннар, Куркытмый салкын ?ава. – ? х?зер хик?яне т?зеп карыйк. Башта иск? т?шерик ?ле, хик?я нинди ?лешл?рд?н тора? – Баш ?лешт? н?рс? турында с?йл?рсез? – Кыш кил?, табигатьт?ге ?зг?решл?р турында. Т?п ?лешт? н?рс? турында с?йл?рсез? Кар б?ртеге, кар турында. Ч?нки безне? хик?яне? исеме “Беренче кар”. – Т?мамлау ?лешенд? н?рс? турында с?йл?рсез? План.(экранда) 1. Табигатьт?ге ?зг?решл?р. 2. Кар б?ртеге. 3. Кыш кил?г? сине? карашы?, хисл?ре?. – ? мен? бу с?зл?р сезг? хик?я т?з?д? ярд?м ит?р. Тактада: ап-ак карлар эн?е м?р??нн?р сибел? н?къ мамык т?сле йолдызлар кебек ?емелдил?р елтырыйлар к?б?л?кт?й очалар матур н?фис кечкен? парашютлар сыман куналар б?терел?л?р кояш нурлары юкка чыкты сагындырган IV. Т?ркемн?рд? м?ст?кыйль эш. ? х?зер т?ркемн?рг? б?ленеп, хик?я т?зеп карагыз. Кайсыгызны? хик?ясе матуррак, кызыклырак булыр ик?н? Шулаймы, Кар б?ртеге? V. Хик?ял?рне ты?лау. VI.?зб?я бир?. – Укучылар, кайсыгыз ?зенн?н б?генге д?рест? кан?гать? Билге кую. Йомгаклау. – Без б?ген д?рест? н?рс?г? ?йр?ндек? Д?ресне? кайсы ?леше сезг? аеруча ошады? Ни ?чен? ?й эше: хик?яне ?йд? бер битк? язып килерг?.
Татар теле. 3 нче класс.
“ Беренче кар” темасына хик?я т?з?.
Д?ресне? максаты:
1.К?з?т?л?рг? таянып, беренче кар турында хик?я т?зерг? ?йр?т?.
2.Исемне килешл?рд? т?рл?ндер? бел? к?некм?л?рен ныгыту.
С?йл?м телен, фикерл?? с?л?тен ?стер?.
3.К?з?т?ч?нлек, игътибарлылык сыйфатлары т?рбиял??. Эстетик т?рбия бир?.
?и?азлау: компьютер ( табигать к?ренешл?ре сур?тл?нг?н слайдлар), кар б?ртекл?ре, кышкы к?ренешл?р сур?тл?нг?н р?семн?р к?рг?зм?се, кыш турында язылган ?с?рл?р (китаплар, журналлар, газеталар)
I. Оештыру моменты.
II. Белемн?рне актуальл?штер?.
-Укучылар, безне? м?кт?пк? бер хат килг?н. Н?рс? н?рс? язылган ик?н аны? эченд??
Ак ашъяулык таптым
?ир ?стен? яптым.
Н?рс? ик?н ул?
-Кар.
– Укучылар ?йтегез ?ле, без алдагы д?ресл?рд? н?рс? ?йр?ндек?
-С?зл?рне килешл?рд? т?рл?ндерерг? ?йр?ндек.
– ? х?зер кар с?зен килешл?рд? т?рл?ндерик. (бер укучы тактада, калганнар перфокарталар бел?н эшли).
Тикшер?:
– Бер– берегез бел?н эшл?рне алыштырыгыз.
?авапларны чагыштырабыз, тикшер?без (тактадагы язу бел?н).
III. Я?а тема.
– ?ле мин хат эченд?ге ?йберл?рне алып бетерм?дем бит. Карыйк ?ле.
( 1 укучы т?рле т?ст?ге кар б?ртекл?ре ала).
– Н?рс? бу?
– ? нишл?п т?рле т?ст? со? алар?
Исегезг? т?шерегез ?ле, кояш нурларында кар б?ртекл?ре нишли?
– ?емелди, т?рле т?ск? кер?.
– Кар б?ртекл?ре берт?рлеме?
– Юк.
Ишек шакыйлар.Кар б?ртекл?ре:
– Ис?нмесез, укучылар. Таныш булыйк – мин кар б?ртеге. Без кар б?ртекл?ре – табигатьне? га??еп ачышларыны? берсе.
Без беркайчан да бер- беребезг? охшамаган. Сез, кешел?р т?сле, ??рберебез ?зенч?лекле. Кар б?ртекл?рен ?йр?н?че галимн?р безг? кызыклы исемн?р д? бирг?нн?р: пластинка, йолдыз, эн?, мамык, ярма ??м башкалар. Укучылар! ? сез карны яратасызмы? Мин ?зем турында хик?я язулары турында к?пт?нн?н хыялланып й?рим. Минем ?тенечемне ты?ламассызмы ик?н?
Укытучы:
– Балалар, сез кар б?ртегене? ?тенечен ?т?рг? ризамы?
– ?йд?гез башта кар б?ртеге бел?н ял итеп алыйк.?
Физминут:
Без – карлар – очабыз
Т?б?нг? т?ш?без.
?ит?без диг?нд?,
?ил бел?н кит?без,
Шунда без ?авада
?илпенеп торабыз.
?ил тынган арада
?ирд? ял ит?без.
Д?ресне? максаты бел?н таныштыру.
– Дим?к, без сезне? бел?н б?ген “Беренче кар” исемле хик?я т?зербез.
– Исегезг? т?шерегез ?ле, беренче кар быел кайчан яуды?
– 26 октябрьда.
-Карны к?рг?ч с?ендегезме?
Нишлисегез килде?
– Уйныйсы килде.
– Экранга карыйк ?ле (табигать к?ренешл?ре с?р?тл?нг?н слайдлар)
1. – Ирт?н торгач сез н?рс? к?рдегез?
– Б?тен ?ирг?, ?й т?б?л?рен?, коймаларга, агачларга кар яуган. Б?тен ?ава ап-ак кар бел? тулган. ?йтерсе? л? к?кт?н кемдер эн?е-м?р??нн?р сиб?.
2. – Кар б?ртекл?ре тыныч кына явамы? ? ?ил чыкса нишлил?р?
– Кар б?ртекл?ре башта к?б?л?кт?й очып т?ш?л?р. ? аннан со? кошлардай к?т?релеп б?терел?л?р.
3. – Кар яуганын к?рг?ч сез тизр?к урамга чабып чыккансыздыр. Шулаймы?
– ?йе, чабып чыктык ??м бик шатландык.
4. – Сез кар б?ртекл?рен тотып карадыгызмы? Алар нинди?
– Н?къ мамык т?сле, йолдызлар кебек ?емелдил?р.
5. – ? к?ндез сез м?кт?пт?н кайтканда кар нишл?г?н иде?
– Эрег?н иде.
6. – Беренче кар турында сез нинди сынамышлар бел?сез?
Укучылар:
– ??в?лге карны к?рс?тк?ч, кырык к?нн?н кар ятар.
– Беренче кар к?ндез яуса – кыш салкын, т?нл? яуса – ?ылы булыр.
– ?г?р беренче кар вак булса, кар тиз китм?с, ??й я?гырлы булыр, ашлык, печ?н яхшы у?ар.
– Мин сезг? кар турында шигырь табып ?йр?нерг? кушкан идем. ?йр?ндегезме? Ипт?шл?регезне игътибар бел?н ты?лагыз, к??елезг? хуш килг?н с?зл?рне х?тер сандыгыгызга салып барыгыз.
1. Калган иде кичт?н ?ирем
Кап- кара, ш?р? булып
Та? атканчы ак кар яуган
Тал тир?кл?рг? кунып.
Табигать ?з кочагында
Тын калган, сабырланган.
Сиздермич? килеп яуган –
Кар шундый сагындырган.
Арган кырлар йокымсырап,
Ял сорап юрган япкан.
Шау – шулы к?зд?н со? ?ирем
Гуя тынычлык тапкан.
2. Мен? кышлар ?итте, ап-ак карлар
??йге к?б?л?кт?й очалар.
?крен ген? ?ир-с?хн?г? т?шеп
Л?зз?тл?неп аны кочалар.
Б?ртекл?рг? кушылып
Мин д? биим.
Сихерл?неп ты?лыйм ?ил к?ен.
Шушы кыштай ап-ак чиста булсын,
Тыныч була к?рсен ?ир- ?ем.
3. Ак тунын киеп кыш килде,
Яфрак-яфрак кар ява.
Без д? кидек ?ылы туннар,
Куркытмый салкын ?ава.
– ? х?зер хик?яне т?зеп карыйк. Башта иск? т?шерик ?ле,
хик?я нинди ?лешл?рд?н тора?
– Баш ?лешт? н?рс? турында с?йл?рсез?
– Кыш кил?, табигатьт?ге ?зг?решл?р турында.
Т?п ?лешт? н?рс? турында с?йл?рсез?
Кар б?ртеге, кар турында.
Ч?нки безне? хик?яне? исеме “Беренче кар”.
– Т?мамлау ?лешенд? н?рс? турында с?йл?рсез?
План.(экранда)
1. Табигатьт?ге ?зг?решл?р.
2. Кар б?ртеге.
3. Кыш кил?г? сине? карашы?, хисл?ре?.
– ? мен? бу с?зл?р сезг? хик?я т?з?д? ярд?м ит?р.
Тактада:
ап-ак карлар
эн?е м?р??нн?р сибел?
н?къ мамык т?сле
йолдызлар кебек ?емелдил?р
елтырыйлар
к?б?л?кт?й очалар
матур
н?фис
кечкен? парашютлар сыман
куналар
б?терел?л?р
кояш нурлары
юкка чыкты
сагындырган
IV. Т?ркемн?рд? м?ст?кыйль эш.
? х?зер т?ркемн?рг? б?ленеп, хик?я т?зеп карагыз. Кайсыгызны? хик?ясе матуррак, кызыклырак булыр ик?н? Шулаймы, Кар б?ртеге?
V. Хик?ял?рне ты?лау.
VI.?зб?я бир?.
– Укучылар, кайсыгыз ?зенн?н б?генге д?рест? кан?гать?
Билге кую.
Йомгаклау.
– Без б?ген д?рест? н?рс?г? ?йр?ндек? Д?ресне? кайсы ?леше сезг? аеруча ошады? Ни ?чен?
?й эше: хик?яне ?йд? бер битк? язып килерг?.