Хусаинова Инзиля Загировна МОУООШ с. Сапеево Азнакаевского района Республики Татарстан Российской Федерации ученица 4-го класса преподаватель Харисова Э.А. МИНЕМ ЯРАТКАН УКЫТУЧЫМ. “Укытучы! Нинди изге исем! “?ни” с?зе кебек кадерле.” Ишет?сезме?! Нинди матур, к??елг? якын тавыш ишетел?. Сабый елый. Бу баланы? д?ньяга беренче аваз салуы. Ул к?зен ача ??м тир?-якка сорау тулы карашы бел?н т?б?л?. Тир?-юньд? таныш булмаган кешел?р, предметлар, гомум?н, б?тен н?рс? ят а?а. Мен? шушы минуттан башлана инде баланы? яш?еше. Шу?а да бит кешене? и? матур ист?лекл?ре, и? изге хыяллары, и? беренче шатлык-куанычлары аны? балачагы яки ?смер чоры бел?н б?йл?нг?н була. Мен? шушы матур ист?лекл?р арасында шактый зур урынны м?кт?п, балачак дуслары ??м, ?лб?тт? инде, укытучылар алып тора. “ Укытучы”… “М?кт?п”! – Бу ике с?з К??елемд? яши ян?ш?. “Укытучым” дип телем ?йтк?н чакта, “М?кт?бем” дип й?р?к энд?ш?. И? беренче м?кт?п бусагасын атлап керг?н к?нн?н алып, зур тормышка озатып, со?гы кы?гырау чы?лаган к?нг? кад?р, бала бел?н ??рчак ян?ш?д? аны? укытучысы атлый. Ул аны белем д?ньясына алып кер?, яхшыны яманнан аерырга, хезм?т ??м и?ат шатлыгын тоярга ?йр?т?, фикерл?? с?л?тен ?стер?, д?ньяга карашын формалаштыра, а?ардан ш??ес т?рбиял??г? б?тен к?чен бир?. Ил карты да а?а, башын иеп, “М?галлим”, дип, зурлап энд?ш?… Укытучы хезм?те авыр да, ?аваплы да, кызыклы да. Ул зур сабырлык, т?землек, к?пкырлы белем, зыялылык, балаларга карата олы м?х?бб?т ??м сайлаган ??н?рг? чиксез бирелг?нлек тал?п ит?. Галим д?, т?з?че д?, шагыйрь д?, табиб та укытучыдан башлана. ??ркем укытучысын й?р?к т?ренд? й?рт?, и? ?ылы хисл?р бел?н иск? ала. “Х?терлим мин ?ле б?генгед?й…” диг?н ?ырны белм??чел?р юктыр. ??ркем д? ?зене? т??ге тапкыр м?кт?пк? аяк басуын, шаян классташларын, ягымлы, тал?пч?н укытучыларын онытмыйдыр ул. Мин д? ?земне? беренче м?рт?б? матур к?лм?к, ак алъяпкыч киеп, ч?чл?рем? олы ак бантиклар тагып, ч?ч?к б?йл?ме тотып, м?кт?п баскычыннан атлавымны х?терлим. Беренче тапкыр безне н?ни кулларыбыздан тотып, укытучыбыз Х?мидуллина Айг?л Р?сил кызы матур, якты класс б?лм?сен? алып керде. Беренче д?рес ты?лавым, к?нд?легемд?ге беренче билгел?р б?генгед?й х?теремд?. Беренче тапкыр такта алдында ?авап бир?л?р, каушап, белг?не?не д? онытулар – барысы да ист?. И? ист? калганы: парталар артына малайларны кызлар бел?н аралаштырып утырту. ?й, шул вакыттагы дулкынланулар. Бигр?к т? кызларны? тарткалашуларын к?рс?гез иде. ? со?рак, бераз ч?ч тартышулар, т?ртеш?л?р булгалап алса да, бер-беребезг? иял?неп беттек. Беренче укытучым Х?мидуллина Айг?л Р?сил кызы 1982 нче елны? 5нче августында Урманай авылында туа. Башлангыч белемне шунда ала. ?смер чактан ук укытучы булу тел?ге аны Б?гелм? педагогия училищесына алып кит?. Аны яхшы гына т?мамлаганнан со?, ул Яр Чаллы педагогия институтына читт?н торып уку б?леген? укырга кер?. Башта ул ?с?й м?кт?бенд?, аннары К?кре Елга м?кт?бенд? башлангыч сыйныф ?ит?кчесе булып эшли. Безне? б?хетт?ндер ме, мин укырга кер?се елны, Айг?л Р?сил кызы С?п?й м?кт?бен? укытырга кил?. ?ле б?генгед?й к?з алдымда. Без, беренче сыйныфка баручылар ??м ?лк?н сыйныф укучылары, “Белем б?йр?мен?” репетицияг? ?ыелдык. Шунда зифа гына буйлы, ко?гырт кара ч?чле, матур гына киенг?н бер укытучы килеп керде. Ул безне? кулларны матурлап, башларны тигезл?п куйды. Шуннан со? к?лемсер?п кен? “Шушы мыни минем булачак укучыларым?!”- дип безне? турыда сорады. Шул вакытта мин эчемн?н ген? “???! Бу безне? булачак укытучы апабыз,”- дип куанып куйдым. Шул к?нн?н бирле Айг?л апа укучыларны? кадерле укытучысы, хезм?тт?шл?рене? ки??шчесе, ярд?мчесе булды. Ул безне т??ге к?нн?н ?к ?зен? гашыйк итте. Беренче тапкыр укырга бара башлаган к?нн?н алып, мин ?ти бел?н ?нид?н д? алдарак м?кт?пк? чыгып кит?м. Д?реср?ге, чабам. К?н саен шулай. Ч?нки м?кт?бемне бик яратам. Сыйныфташларымны, укытучыларымны к?рг?ч, ми?а бик р?х?т була. ?земне аны? янында к?чле итеп, бар н?рс?д?н якланган итеп сиз?м. Укытучым елмаеп караса, ул к?нне шатлыгым эчем? сыймый. Ул безг?, ?нил?рд?й к??ел ?ылысын биреп, укырга, язарга ?йр?тте. Игътибарлы, ихтирамлы, кече к??елле булу серл?рен? т?шендерде. Сыйныфтагы барлык балаларны берг? туплады, бер гаил? кешел?рен? ?йл?ндерде. Т?ртипле, акыллы, ?хлаклы, кешел?рг? ярд?мчел булырга ?йр?тте. Безне? сыйныф укуда да, д?рест?н тыш ?тк?релг?н чараларда да алдынгылыкны беркемг? д? бирми. ?земне? ??м укытучымны? тырышлыгы н?ти??сенд? мин инде д?ртенче ел р?тт?н бишле билгел?рен? ген? укып барам. Без сыйныфта 11 укучы. ??ркайсыбызны? ?зене? соравы, борчуы. Л?кин укытучы апамны? барыбызга да акыллы ки??шл?ре, тулы ?аваплары ??рвакыт ?зер иде. Балаларны? теле кы?гырау, Бер чы?гылдый, ява ме? сорау. Барсына да ?авап бирг?нсез, Сез и? сабыр кеше ик?нсез. Серд?шчебез, ки??шчебез, икенче ?нк?без булган Айг?л апаны беркайчан да онытмабыз. Аны? исеме й?р?к т?ренд?. Барысы ?чен д? р?хм?т Сезг?, беренче укытучым, ме? р?хм?т! Р?хм?т Сезг?, беренче укытучым! Рухыбызга иман салдыгыз. Барыбызны тигез, якын к?реп, Балагыздай каршы алдыгыз. Укытучым минем, с?нм?с назым, Якты язым – балачакларым, Мин гомерг?, ?нк?м бел?н берг?, К??елемд? Сезне саклармын. Халык шагыйре Ф?нис абый Яруллинны? “Сез и? г?з?л кеше ик?нсез” шигыре ?ырга ?йл?неп, укытучыларга багышлап язылган к?п ?ырларны? берсе булса да, р?сми р?вешт? кабул ителм?с? д?, басылып чыгуга ук укукытучы ??н?рене? гимнына ?йл?нде шикелле. Килг?н чакта башка авырлык, ?итми калса, к?ч ??м сабырлык, Сиздермич? ярд?м итк?нсез, Сез и? г?з?л кеше ик?нсез…” Бу ?ырда укытучыга булган х?рм?т, м?х?бб?т, аны зурлау, аны кадерл?? ачык чагыла. Мо?арчы шагыйрьл?р и?атында, укучылар бел?н ата-аналар к??еленд? булган укытучыга х?рм?т ??м зурлау, ни?аять, быел и? биек трибуналардан я?гырап, “Укытучы елы” булып ?верелде. К?н саен сине м?кт?пт? елмаеп каршы алган, укырга-язарга, санарга гына т?гел, си?а тормыш нигезл?рен ?йр?тк?н кешелекле кешене зурлау елы. Яратасы?мы син укытучы?ны? Сине мактаганда гына т?гел, ачуланганда да, эш тал?п итк?нд? д?, кис?тк?нд? д? х?рм?т ит?се?ме? Ул бит боларны? барысын да сине? ?чен эшли. Сине? эше? барып чыкмаганда, ул борчылмыйдыр, дисе?ме? Сине? у?ышлары?а с?енмидер, дисе?ме?.. Кешелекне? кил?ч?ге – укытучылар кулында. Алар балалар к??елен? нинди орлык сала алса, хезм?тл?рене? д? ?имешл?ре шундый булачак. Укытучы ?зене? Укытучы булуыннан оялмасын, ? горурлансын, ч?нки ул ??мгыятьне? и? х?рм?тле ??н?р иясе. Х?рм?тле укытучыларым! Армый-талмый эшл?вегез, тынгысыз, ки? к??елле ??м риясыз булуыгыз сезг? карата бетм?с-т?к?нм?с ихтирам уята. Б?ген никад?р ген? авыр булмасын, сезне? й?р?кл?регезд? балаларга , кешелекк? карата м?х?бб?т кимеми. ??р кешег? кир?кле, игелекле хезм?тегез ?чен р?хм?т сезг?. Гаил?л?регезг? татулык, тынычлык ??м муллык юлдаш булсын! С?лам?тлек ??м эшегезд? у?ышлар! ?ир й?зенд? и?-и? матур тел?кл?рне, Сорасалар, багышларга кемг?, диеп. ?сир итк?н ?зен? бик к?п й?р?кл?рне Укытучыма, дияр идем, башым иеп.” Список литературы: Мансуров З. ?ырлап ачыла к??ел, Казан, 1993. “Маяк” газетасы, 28 июнь, 2006. “Х?зин?” газетасы, 26 май, 2010 . Яруллин Ф. Шигырьл?р ?ыентыгы, 2003.
Укытучы ??н?ре 9сыйныф укучысы Та?иев Илнур ??н?рл?рне? бар ?айлысы,??н?рл?рне? бар яхшысы,??н?рл?рне? бар авыры…? укытучы хезм?те – изге ??н?рл?рне? берсе.Шулай булмыйча м?мкин т?гел,укытучы ш?хес т?рбиял??че,?зене? беренче адымын ясаучы,укучыга юл к?рс?т?че.Укытучы – ул юк кына “ташбаш малай”ны да игътибар бел?н кадерл?п багучы, ?метсез “с?л?тсезд?н”д?,имансыз “юньсезд?н”д? ?ан ?ылысын ??лл?мич?,??рберсен ш?хес итеп танучы.?йе,х?рм?тле остаз бел?н берг?,а?а таянып ясалган беренче адымнар к?пл?рг? тормышта ?з юлларын салырга ярд?м ит?.?зе т?рбиял?п, “зур тормышка” озаткан балаларны? у?ышларын,б?ртекл?п,барлап торган педагогны? акыллы да,матур да фикерл?ре ??р укучыны? к??еленд? урын ала.? укытучы к??еленд?-горурлык хисе.Бакчачы г?лбакчада ?ск?н г?з?л г?лл?ре бел?н мактангандай,чын укытучылар да ч?ч?кл?ре ?имешл?нг?н укучылары бел?н соклана.Шулай булмый ни,бер бала т?рбиял?п ?стер? ген? д? ни тора,? дист?л?г?н-й?зл?г?н нарасыйны ??мгыятьк? кеше итеп ?зерл?п бир? к?пме к?ч,к?пме сабырлык,никад?р нур сорый?! Шул фидакарьлек,к??ел юмартлыгы элек-элект?н аерып торган бит инде аларны! Аларны? изге к??еллелеге али??д?й б?ек,?нид?й якын кеше д?р???сен? к?т?р?.? без,укучылар,?з чиратыбызда,?зебез ирешк?нн?рне алар алдында горурланып к?рс?терг?,алар бел?н уртаклашырга ашыгабыз. Ю.Гагарин,М.Ш?ймиев кебек б?ек ш?хесл?рне укыткан укытучыларны? “Бу минем укучым!” дип горурланырга хакы бар,?лб?тт?.Башка бер ??н?р иясен? мондый хокук бирелм?г?н.? укытучы-?ир й?зенд?ге ??рбер кешене? маягы,?йд?п баручысы.?н? шу?а к?р? б?ек акыл иял?ре д?,ти?д?шсез батырлык к?рс?тк?н ка?арманнар да,ачышлары бел?н д?ньяга танылган галимн?р,атаклы с?нгать,?д?бият ??елл?ре д?,ирешк?н у?ышлары турында с?з чыккач ,и? беренче чиратта ?зл?рен х?реф танырга ?йр?тк?н,зур тормыш юлына чыгарган укытучыларын, остазларын олы х?рм?т ??м ихтирам бел?н иск? алалар. Х?зер-я?арыш чоры,ф?н к?нн?н-к?н алга бара,укытучы кешег? зур бурыч й?кл?н?.Укытучы,беренчед?н,ул “олы й?р?кле” ш?хес булса,икенчед?н,ул-кемне?дер ?нисе,тормыш ипт?ше. Мин а?лыйм,укытучыга да авыр,эшл?ре д? бетм?с-т?к?нм?с.??р баланы ?чтекил?п утырырга да вакыты юктыр.?мма,шулай булса да,нинди ген? заманча,?и?азландырылган сыйныф б?лм?сенд? д?рес ?тс? д?,йомшак телле,к?л?ч й?зле,к?рк?м холыклы,белемле укытучы апабызны к?р?сем кил?. Табигатьне? га??еп матур вакыты-?бил?р чуагы.Т?сл?рне? байлыгыннан,чуарлыгыннан, ?етелегенн?н к?зл?р камаша.?йл?н?-тир?д?ге матур ?и?анны? бер мизгеле-ул Белем б?йр?ме.1нче сентябрь-??рбер кеше к??еленд? якты хисл?р бел?н саклана.1нче сентябрь,1нче сыйныф,1нче м?кт?п,1нче укытучы-онытылмас мизгелл?р.?ичшиксез,бу минутлар унбер ел д?веренд? кабатланып тора,? беренчесе аны? кабатланмый,ул к??елд? саклана.Шундый хисл?р уяткан кешел?ремне? берсе-татар теле ??м ?д?бияты укытучысы Эн?е С?рв?ровна турында язасым кил?.Ул безг? туган телебез,?д?биятыбызны? асылына юл ярды. Эн?е С?рв?ровна безг? ?зене? ничек итеп укытучы ??н?рен сайлавы турында кызык итеп с?йл?г?н иде. “Мин кечкен?д?н укытучы булырга хыялландым.Курчакларны р?тк? утыртып,аларга ?земч? “белем” бир? идем.Ми?а бу ??н?р бик ?айлы к?рен? иде”,- диг?н иде д?ресл?рне? берсенд?. Эн?е С?рв?ровна-минем яраткан укытучыларымны? берсе.??р я?а теманы кызыклы итеп безг? ?иткер?, д?ресл?рд? я?а алымнар куллана.Ул безне а?ларга тырыша,безне? бел?н уртак тел таба бел?.Укытучы ??н?ре беренче карашка ?и?ел булып тоелса да,бу хезм?т бик зур ?аваплылык тал?п ит?.Укытучыга ??рвакыт заманча булырга,белемен ?стерерг?,т??риб?се бел?н уртаклашырга да вакыт таба алырга кир?к – бу заман тал?бе.Укытучым – Эн?е С?рв?ровна – барсына да ?рн?к:ул д?ресл?рен д? оста итеп оештыра,и?ади эзл?н?,?зене? ??н?ри осталыгын да к?т?р?,икенче югары белемен д? ала,х?тта журналларга ?зене? м?кал?л?рен д? язарга ?лгер?.2010нчы Укытучы елы Эн?е С?рв?ровна ?чен бик у?ышлы башланды.Ул “М?гариф” журналыны? Дипломы бел?н б?л?кл?неп, “И? яхшы м?кал? авторы” диг?н исемг? лаек булды.Мин аны чын к??елд?н котлыйм.?зене? ?йт?енч?,?ти-?нисенн?н к?чк?н тырышлык, максатка омтылучанлык сыйфатлары – Эн?е С?рв?ровнаны? гомерлек юлдашлары.Шушы ук сыйфатларны ул безд? д? т?рбияли.Ул с?з бел?н т?гел, ? тырыш хезм?тене? н?ти??л?ре, у?ышлары ?рн?к булып тора.Урын кешене биз?ми,кеше урынны бизи, ди халык м?кале.Нинди ген? б?ял?р алса да,ул искиткеч гади, кече к??елле укытучы минем ?чен.Аны? бел?н ??рвакыт борчыган соравы?а ?авап табып,уй-хисл?ре?,кичерешл?ре? бел?н уртаклашып,к??еле?? кир?кле ?авапны таба аласы?. Минемч?,ил башында торучы кешел?р,укытучы хезм?тене? абруен,миссиясен тир?н а?лыйлар.2010нчы ел – Укытучы елы дип Президентыбыз Указы бел?н кабул ителг?н ик?н,бу инде укытучы ??н?рене? – и? кир?кле,и? гуманлы ик?нлеген тагын бер кат раслый.Шу?а к?р?,??р ел укытучы елы булырга тиеш,ч?нки укытучы ??мгыятьне? кил?ч?ген ?зерли.Укытучы илебезне? кил?ч?ген кайгырта,ил ??м милл?т гаме бел?н яши,ш?хси тормышын м?кт?п тормышыннан аерылгысыз итеп к?р?.Укытучы хезм?те-сайлагын ??н?р ген? т?гел,бу-укытучы ш?хесене? сайлаган язмышы да.
Сочинение “Мин-укытучы” Укытучы-нинди матур исем Укыта ул тормыш д?ресен ?нк?й кебек колачы?а алып Безне ??рчак к?т?се? бит син! Син -беренче х?реф ?йр?тк?нд? Син-беренче язу ?йр?тк?н Син-беренче тормыш кагыйд?сен К??елл?рг? се?дереп ?йтк?н. Фирдания Нугаева ?леге искитм?ле юлларда, д?ньяда и? гадел, и? к?рк?м, и? г?з?л ??м и? сабыр зат – Укытучы турында с?з бара. Укытучы… К?пме м?гън?, к?пме а?, к?пме балаларга ??м кешелекк? булган м?х?бб?т хисл?ре туплаган бу с?зд?… Юк, гади с?з т?гел бу… Яш?ешне алга эт?р?че, д?ньяга матурлык ?ст??че, акыл в? зи?ен бел?н кечкен? ген? сабыйлардан Ш?хес ?стер?че, т?рбиял??че, шул ук вакытта тормышны? беренче салкын бураннарыннан, к?зне? ачы ?илл?ренн?н саклаучы ??м олы тормышка юл к?рс?т?че, озатып калучы б?ек ?ан – Укытучы ул. ??рбер кеше бу ?и?анда укытучы була ала мик?н? Минемч?, юктыр. Ч?нки ?леге б?ек ??н?рг? и?-и?н?ре, ки? холыклы, белемле, ? и? м??име, бала ?анлы ??м ки? к??елле кешел?р ген? лаектыр. Мин ?з гомеремне балаларны укытырга багышлаган кешел?рне? берсе. Ирт?н торып яраткан ш?кертл?рем янына м?кт?пк? й?гер?-й?гер? бару – минем и? зур б?хетемдер б?ген. Укытучы … Кем со? мин? Балаларга а?-белем бир?чеме, ?лл? т?рбиячеме? Укытучы, беренче чиратта, ул – бала к??елен? яхшылык, р?химлелек, сафлык орлыкларын салучы, дип уйлыйм. Аннан со? инде, ?лб?тт?, белем бир?че, ?йр?т?че. Мин – укытучы! Ни ?чен? Мин нинди укытучы? Бу н?рс?не а?лата? Бу минем к??елем хал?теме, тормыш к?нк?решемме яки минем ??н?рем ген?ме? ?зем? шундый сорауларны бирг?ч, балачагымны иск? т?шер?м. Балалар бакчасына й?рг?нд? гел т?рбияче буласым килде, ? инде м?кт?пк? укучы булып китк?ч укытучы буласы кил? тел?ге туды. Бу хис минем еллар узган саен артты гына, к?ч?еп кен? барды. Бервакыт мин ?ниемн?н сорадым: “Кем со? ул укытучы?”. Аны? ?авабы шундый булды: “Укытучы-ул и? беренче очракта дус ??м ипт?ш, ул – бертуктаусыз эзл?н?че, ?з ялгышларын танучы ??м д?реслекк? карап к?заллавын ?зг?рт? алучы, и? м??име балалар к??елен? изгелек салучы.” Шул вакыттан ук мин ?земд? укытучы булырлык сыйфатлар булдырырга тел?дем. Ч?нки минем м?галим буласы кил? тел?гем шул кад?рле к?чле иде. Минем укытучылык язмышымда, ?лб?тт?, ?земне? остазларым да зур йогынты ясагандыр. Башта бу м?кт?п бусагасыннан кулын биреп каршы алган беренче укытучым, ??милева Ф?рид? Мидх?т кызы булса, аннары инде университетта белем бирг?н, олы тормышка чын-чынлап юл к?рс?тк?н ??м б?генге к?нд? д? маяк сыман юлымны яктыртып торучы б?ек остазларым иде. Н?къ алар ?рн?ген к?реп, аларга сокланып, к?пме матурлык, сафлык, чисталык б?ркел? бит бу якты, б?ек затлардан диг?н уйларым укытучылыкка илтк?н с?б?пл?рне? берсе булгандыр м?гаен. Б?генге к?нд? д?ньяда бик к?п т?рле ??н?рл?р бар. Аларны? кайберл?ре к?пт?н т?гел ген? барлыкка килг?н, ? башкалары – ?лл? кайчан. Шуларнын берсе – Укытучы. Укытучыдан башка табиблар да, инженерлар да була алмый. Бу д?ньяда нинди ген? биеклекл?рг? ирешс?к т?, у?ышларыбыз башында укытучы торганын ??ркем а?лый. ?йе, н?къ мен? алар кешелекне м?гъриф?т д?ньясына алып кер?, х?реф танырга, язарга ?йр?т?, белг?нн?рен х?терг? се?дерерг? тырыша, т?рбияле булырга ?нди. Укытучы – универсаль кеше дип юкка гына ?йтмил?рдер. Чыннан да, Укытучы шул ук вакытта балага, аны? яшен? карамыйча, ?ни д? була белерг? тиеш, психологик яктан да ярд?м к?рс?т? бел?е зарур, шул ук вакытта баланы? дусты, и? якын серд?шчесен? ?верелерг? тиеш. Баланы? м?кт?пк? барасы кил?е, сыйныфтагы м?хит, аны? белемг? омтылуы, югары ?рл?р яуларга ?зер булуы – болар барысы да, и? беренче чиратта, укытучыдан тора. Укытучы кеше бала бел?н ?з м?н?с?бб?тен ничек итеп т?зи, а?а д?ньяны кайсы ягы бел?н, бигр?к т? нинди т?сл?р бел?н ачып к?рс?т?, шул килеш ш?керт олы тормышка яраклаша ??м ?з урынын таба. Бала ?зене? барлык булган вакытын м?кт?п диварларында ?тк?р? ??м ата-аналар ышанып, аларны безне? кулларга – укытучыга тапшыра. ? Укытучы, ?з чиратында, ?леге ышанычларны кара таплар т?шермич? бары тик акларга тиеш. Шу?а к?р? ул ?зен ничек тел?с? шулай тота алмый, ч?нки ул – ?рн?к кеше.Укытучы гел ?з ?стенд? эшл?рг? ??м заманадан артта калмыйча ?с?рг? тиеш. Ул ??рвакыт эчкерсез, с?зен т?пле ??м уйлап ?йтк?н очракта гына, ?з укучыларын тугры юлларга эт?р? ала. Б?генге к?н шартарында укытучы балаларыннан алда булган очракта гына, ?леге укчыларны? кил?ч?ге якты ??м у?ышлы булачак. Укыту ул бик ?итди эш. Б?генге к?нд? укытучы ?стен? бик ?аваплы эш й?кл?н?: ??мгыять, х?к?м?т тарафыннан билгел?нг?н шартларга ?авап бирерд?й конкурентлы ш?хес т?рбиял??. Белем бир?д? я?а технологиял?р ??м ф?н казанышлары алга китк?н заманда балалар бел?н уртак тел таба белерг?, укучыга м?ст?кыйльлек бирерг?, яхшы эшл?рен хупларга, ?авапны ?йтмич? ?т?? юлын к?рс?терг?, балаларны? беренче у?ышларын игътибарсыз калдырмаска, ш?хесне т?гел, аны? гам?лен б?ял?рг?,тал?пч?н ??м бер ?к вакытта м?рх?м?тле д? булырга тырышам. Уйлар, уйлар… Гомер агачында бо?ралар арткан саен к??елне? уйлы-мо?лы мизгелл?ре д? ешая ик?н…Минем алда – к?зл?р, к?зл?р… ??ркайсында – ?зенч?лекле д?нья чагылышы. Мин шушы д?ньяларны сак кына ачарга, аларга ?с?рг?, яхшы якка ?зг?рерг? ярд?м ит?рг? тиеш. Минем омтылышым ??м педагогик ф?лс?ф?м – ??р укучыга и?ади м?мкинлекл?рен табарга ярд?м ит?, к?чен? ышандыру, ?зен ш?хес итеп тойдыру. Мин бит ?ле милл?т сакчысы. Бу с?зне курыкмыйча, горурланып ?йт?м. Тел сагында торучы таш стенага ти?лим мин ана теле м?галлимн?рен.Татар теле ??м ?д?бияты укытучысы укучыны а?лап укырга, язарга, туган телг? м?х?бб?т т?рбиял?рг?, хезм?тк? ?аваплы караш, кешел?рг? карата ?хлаклылык, кешелеклелек, туган ?ирг?, табигатьк? м?х?бб?т, сакчыл караш, гомум?н, б?тен яктан ?сеш бел?н т?эмин ителг?н, и?ади ?хлакый толерант ш?хес т?рбиял?рг? тиеш. Мин – татар теле ??м ?д?бияты укытучысы… Туган телебезд? белем бир? ми?а зур бурычлар й?кли. Х?зер тел ?чен и? авыр, сынаулы вакыт. Шу?а к?р? безг?, и? беренче чиратта, берд?млекне, милли сафларны ныгытырга кир?к. ? халкыны? ?тк?нен, тарихын, с?нгатен ?йр?нг?н, хезм?т с?йг?н, матурлыкны к?р? белг?н, ?зара дус ??м тату м?н?с?б?тт? т?рбиял?нг?н балаларны? кил?ч?ге д? ?метле. ?г?р бала ?з халкына ихтирамлы булса, эш-гам?ле бел?н милл?т ?сешен? ?з ?лешен керт? алса, гомум?н, балалар к??еленд? милл?т ?чен янып-к?еп яш?? тел?ге туса, дим?к, минем бурычым ?т?лг?н була. И? беренче к?нн?н алып, зур тормышка озатканчыга кад?р бала бел?н ??рчак ян?ш?д? аны? Укытучысы атлый. Ул барлык ??н?рл?рг? юл ачучы, к?пкырлы, эзл?н?ч?н, т?рбияче, мог?иза кылучы. Укытучы –ул б?хетле кеше, ч?нки аны? кулында Кешелек б?хете. Укытучы – ул герой! Батыр кешеме? Шулай т?гелме? Кемдер минем бел?н килешм?с. ?мма кил?ч?кк? ?нд??, кил?ч?к буынны т?рбиял?? ул – батырлык эшл??. Укытучы – бар н?рс?не? башында торучы, кил?ч?к тормышка юл к?рс?т?че маяк. Ш?р?фетдинова Л?йл? Миргалим кызы, I квалификацион категорияле татар теле ??м ?д?бияты укытучысы
Мин – укытучы! И? б?хетле кеше кем дип сорасалар, ?йтер идем с?зл?ремне телг? т?реп. Ул – укытучы, елмайганда каршысында ?зенн?н д? оста ш?кертл?рен к?реп. Минем б?ген и? б?хетле к?нем. Ми?а югары белешм? бирдел?р. Мин-укытучы!?ле аны? и? “крутое” татар ??м инглиз теле укытучысы! Минем шатлыгымны табигать т? а?лый : кояш ми?а ягымлы елмая, йомшак ?ил ч?чл?ремн?н сыйпый, тир?-ягымдагы кешел?р д? минем шатлыгымны сиз?л?р кебек. Мин ?земне? балачак хыяллыма бер адымга якынлаштым. Х?зер инде булачак эшем турында уйларга кир?к : бик нык к?т?м мин бу минутларны. Ничек башлап ?иб?рермен, минем укучыларым нинди булырлар, алар к??елен? юл таба алырмынмы? Сораулар бик к?п… Уйга калдым, кайчан сайладым со? мин бу ??н?рне? Авылга кунакка кайткач, ?нине? апасына (ул укытучы булып эшли) к?рше бала-чаганы? олылап “апа”,-диеп эшд?ш?ен ишетеп, минд? соклану да, горурлану хисе д? туганын х?терлим. ? ?зем беренче тапкыр укырга баргач, сыйныф ?ит?кчебезне? безне? елмаеп каршы алуы,балалар дип, ягымлы энд?ш?е, ??р баланы? х?лем? кереп, ?ни кебек ?ылы м?гам?л?се минем к??елемд? укытучы эшен? м?х?бб?т уяткандыр да инде. Минем д? алар кебек буласым кил?! Ч?нки укытучыдан башка профессор да, очучы да, инженер да юк! Укытучы ул б?тен ??н?рл?рг? юл ачучы. Олы д?ньяга алып баручы. Чын укытучы – б?хетле кеше, ч?нки аны? кулында ??рбер кешене? б?хете. ??н?рл?рне? ??н?ре ул – укытучы! Минем хыяллым- укытучы булу. Б?ген уйга калдым- диплом алып кош тоткандай очынып й?рг?н к?нн?рд?н со? да инде ике ел ?тк?н; иск? т?шереп утырдым: ?зем эшл?яч?к м?кт?п бусагасын шикл?неп кен? атлап кердем. Директор мине укытучылар коллективы бел?н таныштырды. Беренче тапкыр сыйныф алдына басып бир?емне т?шт? кебек кен?. Ул елны? ничек ?т?ем сизми д? калдым. Х?зер инде мин ышанып ?йт? алам: укучыларым мине яраттылар;мин моны аларны? к?з карашларыннан а?лыйм. Т?н?фест? “ялгыш кына” кулыма кагылып алалар, елмаеп к?зем? карыйлар, конфет кебек т?м-том бел?н “б?леш?л?р”. Мин д? аларны бик яратам. Сабина, Алина кебек отличницаларны гына т?гел, “ут борчасы” кебек Р?ст?мне д?, берниг? д? исе китми торган Артем да ми?а бик якын. Укытучы!!! Нинди тир?н м?гън? ята бу с?зд?. ?зене? к?чен кызганмыйча, яклап й?р?че син – Укытучы! Авыр чакларда беренче булып ярд?м ит?че д?, каршылыкларны да ?и??че син – Укытучы! Хезм?тем минем – м??ге картаймас шатлыгым чыганагы. ?йе, бу чынлап та шулай, ч?нки мин укытучы. Укытучы… Кем со? мин? Балаларга а?-белем бир?чеме, ?лл? т?рбиячеме? Укытучы, беренче чиратта, ул – бала к??елен? яхшылык, р?химлелек, сафлык орлыкларын салучы, дип уйлыйм. Укытучы ??рвакыт балаларга ярд?м ит?. Ул ??р кешене язарга, укырга ?йр?т?. Укытучы булу ?и?ел эш т?гел. Моны? ?чен к?п белерг?, балаларны ярaтырга ??м х?рм?т ит? белерг? кир?к. Кешене? и? матур ист?лекл?ре, и? изге хыяллары, и? беренче шатлык – куанычлары аны? балачагы яки ?смер чоры бел?н б?йл?нг?н була. Мен? шушы матур ист?лекл?р арасында шактый урынны м?кт?п, балачак дуслары ??м, ?лб?тт? инде, укытучылар алып тора. И? беренче м?кт?п бусагасын атлап керг?н к?нн?н алып, зур тормышка озатып со?гы кы?гырау чы?лаган к?нг? кад?р бала бел?н ??рчак ян?ш?д? аны? Укытучысы атлый. Ул аны белем д?ньясына алып кер?, яхшыны яманнан аерырга, хезм?т ??м и?ат шатлыгын тоярга, а?ардан ш?хес т?рбиял?рг? б?тен к?чен куя. Мин ?з гомеремне бaлалaрны укытырга багыладым. Бу ??н?рне мин кечкен?д?н ?к сайладым. М?кт?пт? укыгaн вакытта: мин укытучы булaчакмын дип белдем. Шушы карaрым мине Казан федераль университеткa китерде д?. Анда укыган вакытта башка т?рле уйлар килде. Бер яктан мин бу ??н?рне сайлавыма мин бик шат булдым, ? икенче яктан д? курыктым. Ниг? куркыныч дисезме? Ч?нки, балаларга белем бир?- ??р балада с?л?т ачу ди?нне а?лата. Укытучы ??н?ре ?и?ел т?гел, л?кин ?з эше?не яратып башкарса?, ??р ирт?д? ашкынып м?кт?пк? килс??, балаларны? зур ышаныч бел?н си?а т?б?лг?н карашларын к?рс??, барлык арулар югала бит… Минем ?земне? яраткан укытучым турында с?йл?п кит?сем кил?. Аны? безне беренче тапкыр каршы алуы ?ле хаман да х?терд?. Ягымлы итеп кулымнан тотып, сыйныфка алып кер?е… Гадел, тыныч ??м ягымлы. Безне ярата ??м безне? ?йб?т булуыбызны тели. Безне? у?ышларга с?ен?, кайгыларыбызны уртаклаша. Д?ресл?рне д? а?лаешлы ??м к??елле итеп ?тк?р? ул.. Аны? белм?г?н н?рс?се юк, б?тен сорауларга ?авап таба. ??рберебезне? х?лен? кер?, булыша, а?лый. Ул минем ?чен ?рн?к булды, ??м мин д? ?земне? укучыларын ?чем ?рн?к булырга телим! ?зем укытучы булгач кына –укытучыларны? м??им булуларын тагын да ныграк а?ладым. Укытучы гел алга юн?л?. Атаклы педагог К.Д.Ушинский да: “Укытучы ??рдаим укыганда гына укытучы булып кала”, – дип язган. Чынлапта, гел ?сешт?, эзл?н?д? булып, заман тал?пл?рен? туры кил? торган кеше – ??рчак олы тормыш казанында кайнап яши. Дим?к, укытучы гомере буена ?злегенн?н укып белемен арттырырга, ?з ?стенд? эшл?рг?, ягъни эрудицияле булырга тиеш. Минем укучылaрым арасында т?рле ??н?р иял?ре бар. Алaрны? ??рберсе тормышта ?з? урынын табыр дип уйлыйм. Укучыларымны? у?ышлары – ул хезм?тем ?имешл?ре. Авыр, ?аваплы булуына карамастан, бу ??н?рне сaйлавыма ?ич ?кенмимен. Укытучы булуыма мин бик горурланам! Мин чын к??елд?н ?йт? алам- яраткан эше? булу нинди зур б?хет!
Эссе “Мин укытучы ” Кыяларга сукмак салу читенер?к, Тик к??елг? юл салудан ?и?елер?к. Укытучы профессиясе – безне? илд? и? х?рм?тле ??м мактаулы хезм?тл?рне? берсе. Укытучыга ме?н?рч? шигырьл?р, ?ырлар, китаплар багышланган. А.Фадеев «Яшь гвардия» романы геройларыны? берсе Матвей Шульга с?зл?ре бел?н укытучы эшч?нлеген? мондый б?я бир?: «Укытучы! С?зе д? нинди бит!.. Укытучы! ?йтерг? ген? ?и?ел! Безд?, ??р бала м?кт?пт? укыган илд?, укытучы – беренче кеше ул. Балаларыбызны?, халкыбызны? кил?ч?ге – укытучы кулында, аны? алтын й?р?генд?. Аны урамда к?рг?ч т? без илле адым килеп ?итк?нче ?к х?рм?т й?зенн?н баш киемебезне салырга тиешбез». Бу юлларны укыганнан со?, укытучы хезм?тен? элек кен? х?рм?т бел?н караганнар, х?зер алай т?гел дип ?йт?чел?р бик к?п булыр. Л?кин б?генге к?нд? д? ?з хезм?тен яратып башкарган, баларны? телен а?лаган, ?ти-?нил?рг? х?рм?т бел?н караган укытучыларны яратып ?з итеп “Укытучы апа”дип энд?ш?л?р. Моннан алда укытып чыгарган укучыларымны? ?ти-?нил?ре ми?а ?з итеп шулай энд?ш?. Шу?а к?р? укытучы “Авыны? к?згесе”, нинди ген? ялгыш гам?лен булса д? авыл ?иренд? ??рберсен бел?л?р. Укытучы ??ряклап ?рн?к ш?хес булырга тиеш. М?кт?пт? ?з-?зен тотышы, с?йл?ш? ?д?бе, гаил?се бел?н д?. ??р кешене? ?з кече Ватаны, тормышка юллама бирг?н ?з м?кт?бе, р?хм?т хисл?ре бел?н, олылап иск? ала торган укытучысы бар. К?з?тте ул ?аман гомерем юлын, Ялгышларым булса, т?з?тте. Хезм?т яратырга, туган ?ирг? Тугрылыкка мине ?йр?тте. Кыенлыклар килс?, ?ле д? ул: “Бирешм?!” – ди г?я, энд?ш?. К??елемд? шулай гомерем буе Укытучым кил? ян?ш?. ?ыерчыклар к?б?йс? д? й?зегезд?, “К?злек к?че” кир?кс? д? к?зегезг?, Яшьлек д?рте с?нми Сезне? й?р?гегезд?. Укытучы булу ?чен укытучы булып туарга кир?к дил?р. Мин шушы фикер бел?н килеш?м. Туганда ук инде безг? укытучылык орлыклары салынган була , без шушы ч?чк?н орлыкны тишелдер?без, м?кт?пт? уку д?веренд? аны ?стер?без. Мен? ни ?чен безне? м?кт?пт? укыган чорда ук укытучы буласыбыз кил?, ч?нки геннарга салынган информация безг? тынгылык бирми. ?зебезне укыткан укытучыдан ?зебезг? ниндидер я?алык эзлибез. ?, ул я?алык безне? алдагы ??н?ребез булачагын к?з алдына да китермибез. Минем ?ле д? к?з алдымда укытучыларыбызны? ??рбер х?р?к?те, киеме, безне? бел?н аралашып с?йл?ш?л?ре. “Укытучы, сине? исеме? алдында т?б?нчелек бел?н баш иям…” Н.А.Некрасовны? бу с?зл?рен ??ркайсыбыз м?кт?п елларыннан ук х?терли. Кеше тормышында укытучыны? роле ??м урыны б?ял?п бетергесез. Шу?а к?р? д? чирек гасыр ?тс?д? мин укытучыларым бел?н аралашып, х?лл?рен белешеп торам. Алар бит ми?а салынган орлыктан, укытучылык с?л?тен ачучылар, мин ?имеш булып ?лгереп ?итк?нмен ик?н.Мин бит укытучыларым Сезг? р?хм?тле, сез ?лгерттегез мине!. Сезне? хезм?тегезне д?вам ит?че буларак, ??рбер кылган гам?лемд?,эшемд? мин ялгыш адым ясамыйм мик?н дип борчыла идем. Сезне? кебек х?рм?тк? лаеклы була алырмын мик?н дип уйлый идем. Ялгышмаганмын, балаларны? х?рм?тен тоеп яш??, чыннанда р?х?т ик?н. К?з?тте ул ?аман гомерем юлын, Ялгышларым булса, т?з?тте. Хезм?т яратырга, туган ?ирг? Тугрылыкка мине ?йр?тте. Кыенлыклар килс?, ?ле д? ул: “Бирешм?!” – ди г?я, энд?ш?. К??елемд? шулай гомерем буе Укытучым кил? ян?ш?. Мен? кемн?р со? ул – мине ?з хезм?тл?рен? гашыйкъ ит?чел?р. Минем беренче укытучым Бибинур апа Шакирова ?т? д? сабыр холыклы булган. Мин мо?а яши –яши ышынам. Хезм?темд? ген? т?гел, тормышымда да Бибинур апаны? сабырлыгын ?зем? маяк итеп куям. Икенче укытучым 5-7 нче сыйныфларда укыткан технология укытучым, шул ук вакытта сыйныф ?ит?кчем булган Нурания апа С?хип кызы. Безг? т?рле чараларны к??елле итеп ?тк?р? иде. Ул чорда без м?кт?пт?н кайтып керми идек, ?ле бер б?йр?м, ?ле икенчесе. ?ниемне? ?йтк?не ист?, Ул Нураниягезне? ?йенд? эше юк м?лл?, к?не-т?не м?кт?пт? дип ?йт? торган иде. Укытучы булгач мин моны а?ладым, ?лб?тт? ?нием д? х?зер а?лады. Балаларны яратырга, ??рбер эшне ?ирен? ?иткереп башкарырга ?йр?т? иде. ?г?рд? минем ?тк?рг?н класстан тыш чараларым мавыктыргыч, эчт?лекле булып югары д?р???д? уза ик?н , бу мине укытучым Нурания С?хиповнаны? хезм?т ?имеше. Б?генге к?нг? кад?р безне? арада ныклы б?йл?неш д?вам ит?. Минем ??рбер у?ышым ?чен с?енеп, куанып тора. ?ченче укытучым 8-10нчы сыйныфларда сыйныф ?ит?кчебез химия укытучысы Г?лфия апа Д??л?тшина иде. Белмим сыйныф ?ит?кчесе булгангамы, Г?лфия апаны? д?ресл?рен шул кад?р яраттым, х?зерд? д?ресемне аны? шикелле ?к бирерг? тырышам, аны? й?зен? кызыллык китер?сем килми. Химияд?н м?сь?л?л?рне шул кад?р тиз чишеп бетер? идем, укытучым си?а м?сь?л? ?иткереп булмый дия торган иде. Укытучымны? гадилеге аны? тагын ?зен? тартып тора торган бер ягы иде. Г?лфия апа кайнана бел?н торды, Х?тим? апаны? бервакыт кызым берд? ??нле хезм?т сайламагансын, укытучыны? “кич?се д?, бич?се д? “ бетми аны? диг?не бар. Укытучыны? ?ен? кайтып кер? алмаганы? ?йтерг? тел?г?ндер инде ул. Нишлисе? хезм?те?не яраткач барысына да т?з?се?. Отпускыга китк?чтен д? тизр?к укыта башларга иде дип – к?теп торам. Балаларны сагынып м?кт?бем?, эшем? кил?м. Д?ртенче укытучым ул минем беренче укытучым да т?гел, сыйныф ?ит?кчем д? т?гел, ?з ф?нен яраттыра бел?че м?лаем м?галлим? Л?л? Н??иповна минем биология укытучым. Табигатьк? гашыйк ит?че, туган ?иребезне яратырга , хезм?тк? ?йр?т?че зур х?рефл?р бел?н язарга тел?г?н УКЫТУЧЫМ. Мин биология укытучысы булып б?генге к?нд?ге олуг хезм?темне? башында Сез торасыз Л?л? апа. Г?мерем буенча мин Сезг? бурычлы, Сез мине ?стер?че булдыгыз. Минем ??рбер хезм?тем? балалар кебек с?ендегез. Б?генге к?нд? Л?л? апа Чепьяда яш?с?д?, янына барып х?лен торам, олыгая укытучым, шу?а да ярд?м кир?к а?а. Алар олы тормышка чын-чынлап юл к?рс?тк?н ??м б?генге к?нд? д? маяк сыман юлымны яктыртып торучы б?ек остазларым. Н?къ алар ?рн?ген к?реп, аларга сокланып, к?пме матурлык, сафлык, чисталык б?ркел? бит бу якты, б?ек затлардан диг?н уйларым укытучылыкка илтк?н с?б?пл?рне? берсе булгандыр м?гаен. Укытучы… К?пме м?гън?, к?пме а?, к?пме балаларга ??м кешелекк? булган м?х?бб?т хисл?ре туплаган бу с?зд?… Юк, гади с?з т?гел бу… Яш?ешне алга эт?р?че, д?ньяга матурлык ?ст??че, акыл в? зи?ен бел?н кечкен? ген? сабыйлардан Ш?хес ?стер?че, т?рбиял??че, шул ук вакытта тормышны? беренче салкын бураннарыннан, к?зне? ачы ?илл?ренн?н саклаучы ??м олы тормышка юл к?рс?т?че, озатып калучы б?ек ?ан – Укытучы ул. ??рбер кеше бу ?и?анда укытучы була ала мик?н? Минемч?, юктыр. Ч?нки ?леге б?ек ??н?рг? и?-и?н?ре, ки? холыклы, белемле, ? и? м??име, бала ?анлы ??м ки? к??елле кешел?р ген? лаектыр. Моннан 24 ел элек мин д? н?къ мен? шушы ??н?рне ?з тормышымда сайладым. 24 ел буе Ше?ше??р м?кт?бенд? балаларга биология, химия ф?нн?рен укытам. Шушы еллар д?веренд? минем бер ген? тапкыр да “эх, ниг? укытучы язмышын сайладым ик?н” дип уйлап та, х?тта башымда андый фикер д? туганы булмады. ?з эшем? ??рчак ?итди карадым, тугры калдым. Балаларга шул ук вакытта аларны? яшьт?ше, дусты булырга тырыштым, л?кин шул ук вакытта укучыларны? булган барлык сорауларына ?авап табучы, барысын да а?латып, ?айга салып торучы Укытучы була белдем. Ирт?н торып яраткан ш?кертл?рем янына м?кт?пк? й?гер?-й?гер? бару – минем и? зур б?хетемдер б?ген. ?лб?тт?, хатын-кыз, беренче чиратта, ??н?ре бел?н т?гел, ? гаил?се бел?н горурланырга, шатланырга тиеш. Л?кин Укытучылык д?ньясы минем ш?хси тормышыма берничек т? комачау итми. Профессиональ карьерамнан читк? китмич?, мин ?земне? гаил?м? д?, яраткан балаларыма, с?екле ?нием? д? ??рчак вакыт ??м игътибар табам. Алар да, ?з чиратларында, минем т?нн?р буе “икенче балаларым” ?чен эшл?п утырганымны, тырышканымны, д?фт?р тикшереп, д?реск? ?зерл?нг?нн?ремне к?реп, белеп яшил?р ??м а?лыйлар. Минем кайнанам бик акыллы , тер?к булырдай ??рбер адымыма к?ч бир?че АНА булды, шу?а да яратып, х?рм?т итеп ?ни диеп энд?ш?м. Укытучы – универсаль кеше дип юкка гына ?йтмил?рдер ул. Чыннан да, Укытучы шул ук вакытта балага, аны? яшен? карамыйча, ?ни д? була белерг? тиеш, психологик яктан да ярд?м к?рс?т? бел?е зарур, шул ук вакытта баланы? дусты, и? якын серд?шчесен? ?верелерг? тиештер ул. Баланы? м?кт?пк? барасы кил?е, сыйныфтагы м?хит, аны? белемг? омтылуы, югары ?рл?р яуларга ?зер булуы – болар барысы да, и? беренче чиратта, укытучыдан тора. Укытучы кеше бала бел?н ?з м?н?с?бб?тен ничек итеп т?зи, а?а д?ньяны кайсы ягы бел?н, бигр?к т? нинди т?сл?р бел?н ачып к?рс?т?, шул килеш ш?керт олы тормышка яраклаша ??м ?з урынн таба. ?лб?тт?, к?п очракта, боларны? барысы бел?н д? ата-ана ш?гельл? дип уйларсыз. ?йе, килеш?м, л?кин бала ?зене? барлык булган вакытын диярлек м?кт?п диварларында ?тк?р? ??м ата-аналар ышанып, аларны безне? кулларга – укытучыга тапшыра. ? Укытучы, ?з чиратында, ?леге ышанычларны кара таплар т?шермич? бары тик акларга тиеш. Укытучы т?шенч?сен? а?латма бир?не бурыч итеп куймыйбыз. ? мен? без укытучыларыбызны зурларга-олыларга тиеш булуыбызга гаять к?п мисаллар китереп булыр иде. Олы вакыйгадан кечкен? ген? бер мисал. 1870нче елда Пруссия корольлеге ?зенн?н зур ??м к?чле Франция империясен тар-мар ит?. Моны? с?б?бен бел? тел?ге бел?н, канцлер Отто Бисмаркка м?р???гать ит?л?р. Ул: “Укытучылардан сорагыз. Яшьл?рне алар т?рбиял?де”, – дип ?авап бирг?н. Б?ек педагог Ян Амос Коменский: “Бу д?ньяда укытучы хезм?тенн?н д? ?стен н?рс? юк”, – диг?н. Мондый мисалларны тагын да к?пл?п китерерг? булыр иде, ?мма андый ихтыя? юктыр. Ч?нки барысы да к?н кебек ачык: кеше эшт?, тормышта ирешк?н у?ышлары ?чен м?галлимн?рг? бурычлы. К. Д. Ушинскийны?: “Укытучы ??рдаим укыганда гына укытучы булып кала”, – диг?н с?зл?ре б?ген д? бик м??им. Ч?нки д?нья, аны? тал?пл?ре туктаусыз ?зг?реп тора, тормыштан артта калмас ?чен, педагог ?злегенн?н даими, армый-талмый эшл?рг?, укырга тиеш. Кешелекне? кил?ч?ге – укытучылар кулында. Алар балалар к??елен? нинди орлык сала алса, хезм?тл?рене? д? ?имешл?ре шундый булачак. Укытучы ?зене? Укытучы булуыннан оялмасын, ? горурлансын, ч?нки ул ??мгыятьне? и? х?рм?тле ??н?р иясе. Укытучы -ул барлык ??н?рл?рг? юл ачучы, к?пкырлы, эзл?н?ч?н, мог?иза кылучы. Нишл?т?се?, укытучыны? к?нд?лек тормышы ??м еллык эш режимы да турыдан-туры шушы м?кт?п-балалар д?ньясы бел?н б?йле. М?кт?пне? ?з ч?ч? вакыты ??м ?з “урак ?сте” бар… М?кт?п ?з ?хлакый кысалары, ?з ф?лс?фи ?лч?мн?ре бел?н яши: Кил?ч?кт? сезд?н кемн?р чыгар?.. Кем булса да – Кеше булыгыз! Мин Укытучы –Мин б?хетле кеше, ч?нки минем кулымда балаларны? Кешелек б?хете. Укытучы булу ?чен ??н?ри белем, ? и? яхшы укытучы булыр ?чен балаларны яратып, эше?? к??ел ?ылы?ны салу кир?к! Шушу шигырь юллары бел?н минем т?мамлыйсым кил?. Табигатьне? г?з?ллеген тоя белс?м, Хисл?р ?ылылыгын сабыйларга бирс?м, ??р н?нине н?фис г?лд?й к?рс?м. Шул г?лл?рг? йомшак сулыш ?рс?м- Мин б?хетле! Балаларны гел изгелекк? ?йр?тс?м, Хаталарын вакытында т?з?тс?м. Шаян –к?леп уйнауларын к?з?тс?м, Яш?? ?чен д?рес юлны к?рс?тс?м- Мин б?хетле! Тир? –юньн?н и?атыма ил?ам алсам, ??р мизгелне? г?з?ллеген тотып калсам, Шушы нурны бала к??елен? салсам, ?ылы учын учларымда тоеп барсам, Чыннанда мин – Б?хетле укытучы!
Мин – Укытучы. Эссе Й?змиева С?рия Габидулла кызы М?чк?р? урта гомуми белем бир? м?кт?бене? татар теле ??м ?д?бияты укытучысы Мин б?хетле булыр идем, ?г?р Белг?немне шулай бир? алсам, Ш?кертл?рем ?чен ??рвакытта Матур ?рн?к булып кала алсам. Ист?, барысы да ист?… ?ле кайчан гына ?ниемне? ышанычлы кулларына тотынып, м?кт?п бусагасын атлап керг?н идем. ?стемд? – мен?-мен? очып кит?рг? ?зер к?б?л?кне х?терл?тк?н ап-ак алъяпкыч, ике якка ?реп салган толымнарда – ап-ак тасмалар, к??елд? – ап-ак хыяллар… К??елем бел?н гомер башым – балачагыма ?йл?неп кайтам. Балачак ист?лекл?ренн?н д? газиз н?рс? бар со?! Аларны тыныч кына иск? алып та, дулкынланмый гына с?йл?п т? булмый. М?кт?пне т?мамлаганга да егерме биш ел сизелми д? ?теп китк?н. ? тормыш юлларым м?кт?пт?н барыбер аерылмады. М?кт?п елларыны? якты хатир?се ?анымны ?ылытып ?иб?р?. ??м мин ??ркем ?чен т??ге уку йорты булган м?кт?пне? кеше тормышында никад?р м??им урын тотканлыгына ян? бер тапкыр ышанам. Х?зер инде ?зем укытучы. Мин укыткан балалар да балачак елларын, м?кт?пт? укыган чакларын бары якты итеп кен? иск? ала алсыннар ?чен кулымнан килг?нне? барысын да эшл?рг? тиешмен. ?йе, мин б?хетле. Минем укучыларым арасында т?рле ??н?р иял?ре бар. Аларны? ??рберсе тормышта ?з урынын тапкан ик?н, дим?к, тырышлыгым бушка китм?г?н. Укучыларымны? у?ышлары – ул к?п еллык хезм?тем ?имешл?ре. Авыр, ?аваплы булуына карамастан, бу ??н?рне сайлавыма ?ич ?кенмимен. Гомеремне бушка уздырмавым ?чен с?енеп туя алмыйм. ?зе? яраткан эшт? узган гомер – б?хет бит ул! ??р олы эшне? нигезенд? кечкен? гам?л ята, зур сулыклар да б?л?к?й чишм?л?рд?н башлана, дил?р. Олы юлга алып чыгучы кечкен? ген? сукмакта да т??ге адымнар чарлана. Чишм? башыбызда торучы, т??ге адымнарыбызны ясарга ярд?м ит?че кеше бит мин – Укытучы. Нинди ген? заманда, чорда, гасырда яш?с?к т?, и? матур ?рн?к, и? якты маяк булып калырга тиеш без! Укытучы ??н?рен ?и?анга яктылык, ?ылылык и?дер?че кояш нурына ти?л?р идем мин. Кояш нуры да бит ??р яз саен табигатьне? к?зен ача. Укытучы к??еленд? д? ??рчак яз гына. Б?т?нч? булуы м?мкин д? т?гел. Ул гомер буе укучыларына язгы ч?ч?кл?р, самими хисл?р б?л?к ит?. Балачак сиздермич? д? уза да кит?, ?мма к??елл?рд? Укытучыдан и?г?н ?ылылык, м?рх?м?тлелек кала. ?ирд? кешел?рг? м?гън?ле тормышны колачлар ?чен укытучы канат куя. Ул т?рбияли, укыта, ??ркемне Кеше ит?рг? омтыла. Л?кин шушы ??н?рне сайлаганда мин ?з ?стем? нинди зур ?аваплылык алганлыгымны уйладым мик?н? Юктыр. ?мма тел?к барлык каршылыклардан да ?стен булган, к?р?се?. Минем хезм?тем д? м??ге картаймас шатлыгым чыганагы. ?йе, бу чынлап та шулай, ч?нки мин д? Укытучы. Балаларга белем бир?че, гыйлем нуры ч?ч?че, к??елл?рен? яхшылык, р?химлелек, сафлык орлыкларын салучы кешел?рне? берсе. Бу ??н?рне сайлавыма беренче укытучым эт?ргеч булгандыр. М?кт?пт? укыган вакытта, ?зем ?чен ныклы карарга килг?н идем: мин укытучы- татар теле ??м ?д?бияты укытучысы булачакмын. Шушы карарым мине Казан д??л?т университетына китерде д?. Мен? ике дист? елдан артык гомеремне укучыларыма багышладым. Мин м?кт?пт? татар телене? белем нигезл?рен? ?йр?т?м, телебезне? матур я?гырашын, а???ен, рухи-?хлакый мирасыбызны укучыларым к??елен? ?иткерерг? омтылам. К?ренекле язучыларыбыз и?аты, аларны? ?с?рл?ре аша, б?ек м?гъриф?тчел?ребез Р. Ф?хреддин, К.Насыйрины? педагогик мирасын кулланып, укучыларымда туган якны? г?з?л табигатен?, аны? саф к??елле, хезм?т с?юч?н халкына соклану ??м ихтирам, туган якка м?х?бб?т ??м т?б?гемне? б?ек ш?хесл?рен? карата горурлык хисе, туган телем, халкымны? тарихы, гореф-гад?тл?ре, зыялылары, татар д?ньясына караган милли традициял?р, халык педагогикасы аша укучыларымда телне ?йр?н?г? кызыксыну, ?хлакый сыйфатлар т?рбиялим. Балаларны татар теленд? бер – берсен а?ларга, бер – берсе бел?н аралашырга ?йр?т?, шуны? бел?н берг? туган телг?, ?зл?ре яш?г?н ?ирг?, т?б?кк? м?х?бб?т уяту, туган ?ирне? тарихын ?йр?н?, анда яш?г?н ш?хесл?рне? и?аты бел?н кызыксыну, аларга карата ихтирам т?рбиял??не т?п максатым итеп куйдым. Мин д?ресл?ремд? балаларны шагыйрьл?р, язучылар бел?н таныштырам, аларны? шигырьл?рен яттан с?йл?рг?, с?нгатьле итеп укырга, ?с?рл?рне? эчт?леген с?йл?рг? ?йр?т?м. Эшлекле уен д?ресл?р, т?рле б?йгел?р, т?ркемн?рд? эшл?? укучыларга ошый. ?д?бият д?ресл?ренд? проблемалы анализ ясау алымын куллану укучыларда м?ст?кыйль танып бел? ихтыя?ын арттыра, аларны эзл?н?г? эт?р?, и?ади эшч?нлекне активлаштыра. Укучыларны ?д?би уку бел?н кызыксындыруда, аларны? класстан тыш укулары бел?н ?ит?кчелек ит?д? ??м уку культурасын камилл?штер?д? татар теле атналыкларыны? ???мияте зур. Без д?, шушы атналыкларда катнашып, иншалар язабыз, шигырь б?йгел?ренд? катнашабыз, р?семн?р ясыйбыз. Танылган шагыйрьл?р ??м язучыларны? туган к?нн?рен? багышланган ?д?би кич?л?р ?тк?р?без. Д?ресл?рд? ??м класстан тыш эшл?рд? татар халык авыз и?атын даими файдаланам. ?киятл?рне рольл?рг? б?леп уку, шигырьл?рне к?йг? салып ?ырлау балаларга бик ошый. Д?ресл?рд? ана телене? бай м?мкинлекл?ренн?н файдаланып эшл?? укучыларны? с?йл?менд? чагыла. Балаларым саф татарча с?йл?ш?л?р, аралашалар. Мин укучыларыма ?йр?н?че итеп т?гел, чын дус, серд?ш, ки??шче итеп карарга тырышам. Алар д?рест? куркып утырмасыннар, уйлансыннар, сораулар бирсенн?р, кызыксынсыннар, ??м аларны? и?ади с?л?тл?ре калкып чыксын. ??р бала ?зе кечкен? д?нья бит. Аларны? холык-фигыльл?ре т?рле булган кебек, уку материалын ?зл?штер? д?р???се д? т?рле. Моны ??рдаим игътибар ?з?генд? тотам. Шу?а к?р? укытуны? т?рле алымнарын кулланам.. Укытучы ??н?ре бер урында таптануга, билгеле бер калып буенча эшл??г? корылмаган. Ул ??рвакыт эзл?н?д?, я?а ачышлар ясарга омтылуда. ?леге ??н?р иясе ?чен тыныч т?нн?р, ?з-?зен яратып кына яш?? – ят н?рс?. Укучылар югары технологиял?рне иярл?г?н д?верд? д?реслекк?, гади тактага, акбурга гына ябышып яту ?ич м?мкин т?гел. ?йе, замана ?зг?реп тора. Балалар ??р я?алыкны отып бара. Укучылардан артка калмас ?чен, компьютер диг?н ф?н-техника казанышын да ?йр?нерг? туры килде. ?з белеме?не к?т?р? ?стенд? туктаусыз эшл?? ген? тиешле н?ти??л?р бир?. Атаклы педагог К.Д.Ушинский да: “Укытучы ??рдаим укыганда гына укытучы булып кала”, – дип язган. Заман сулышын тоеп, заман бел?н тигез атлап барырга омтылган кешене – заман кешесе дил?р. ? гел ?сешт?, эзл?н?д? булып, заман тал?пл?рен? туры кил? торган кеше – ??рчак ихтыя? ?з?генд?, ??рчак олы тормыш казанында кайнап яши. Дим?к, укытучы гомере буена ?злегенн?н укып белемен арттырырга, ?з ?стенд? эшл?рг?, ягъни эрудицияле булырга тиеш. Эшт?н со?, узган гомер чакрымнарын к??елемн?н барлый-барлый, салмак кына атлап, ?йг? кайтып барышым. Урамда очраткан авылдашларым да, м?кт?пт?н кайтып уйнарга чыккан укучыларым да елмаеп с?лам биреп уза. Кайберл?ре туктап х?л-?хв?л сораша, кайберл?ре ни бел?н д? булса кызыксына. ? мин ?айлап кына аларны? сорауларына ?авап бир?м д? юлымны д?вам ит?м. Башымда ме? т?рле уй … Аяк астында кар шыгырдый: шыгыр-шыгыр… Бу шыгырдау башкарылган эшл?ремне д? х?терл?т?, ?ле башкарыласыларыны? к?п булуын да иск?рт? сыман. Ап-ак кар ?стенн?н атлау ничек к??елле! Укытучы гомер буе ?н? шул аклыкка эз сала бит. Бала к??еле ап-ак кардай чип-чиста. ? без – шул аклыкка тир?н юллар сызучылар. К?кк? карыйм. Ап-аяз к?кт? йолдызлар ?емелд?ш?. Алар г?я минем укучыларым. ??ркайсы якты йолдыз булып балкый. К?бесе у?ышлары бел?н мине уздырып та ?иб?рдел?р. Чын к??елд?н с?ен?м мин алар ?чен. Шулар бел?н горурланып, ?зем? бетм?с к?ч алып яшим.
Минем беренче укытучым! И? авыры, минемч?, яраткан укытучы? турында язу. ?анны тутырган ярату ??м соклану хисл?рен ничек ак к?газьг? т?шерерг?? К?газьг? к?чк?нд? аларны? ихласлылыгы да, к?че д? югала сыман. Й?р?к т?рл?ренн?н урын алып Гомер буе сине озата бара. У?ыш, ялгышларны к?зл?п тора Укытучы – бар д?ньяга “Ана”. Укытучы! ?леге с?зне ишет?г? к?бебезне? к?з алдына н?ни кулыбыздан тотып язарга ?йр?тк?н беренче укытучыбыз килеп баса. Ничек кен? булмасын, ??р кешене? “Мен? ул чын укытучы”, – диярлек остазы бар. Ул аны еллар узган саен сагынып иск? ала, гомере буена р?хм?т укый. Минем онытылмас укытучым – Биктимерова М?нир? апа С?л?ймановна. Мин аны? турыда язмыйча булдыра алмадым, ч?нки тормыш ипт?шемне д?, мине д? кулыбызга кал?м тотып язарга, беренче белем серл?рен ?зл?штерерг?- ул ?йр?тте. М?нир? С?л?ймановна 1942нче елны? 1нче гыйнварында Апас районы Кызыл Тау авылында туа. 1960нчы елда Апас районы Урта Балтай урта м?кт?бене? 11нче сыйныфын т?мамлый. Шушы ук елны? 27нче ноябренн?н К?лк?ш авылында. клуб м?дире булып хезм?т юлын башлый. 1962 елда Казан д??л?т педагогика институтыны? биология ??м география факультитына читт?н торып укырга кер?. М?нир? апа 1963-1979нчы елларда Апас районыны? т?рле м?кт?пл?ренд? т?рле ф?нн?рд?н белем бир?. 1979нчы елдан алып 2004нче елга кад?р Апас районы Урта Балтай урта м?кт?бенд? эшли. 44ел эшл?? д?веренд? I квалификацион котегорияле методист укытучы, Хезм?т ветераны д?р???л?рен? иреш?. Ул ?з эшен яратып ??м бик тел?п башкара. Укучыларга б?тен ?анын биреп укырга, язарга ?йр?т?. Безд?, 1989нчы елны? алтын к?зенд? беренче сыйныфка укырга керг?н 16 б?ртек балада м?кт?пк? м?х?бб?т уятты. Олыны – олы, кечене – кече ит?рг?, ярыша – ярыша бер – беребезд?н уздырып, тырышып укырга ?йр?тте М?нир? апа. Укытучы апабызны? ачуланганын, тавыш к?т?реп кычкырганын бер д? х?терл?мим. Безне ?йд? ?з диг?нен ген? эшл?п ?йрг?н 10 кыз, 6 тиктормас егетне ничек ты?латкандыр, белмим. Гел елмаеп кына торучы укытучыбызны ?зебез д? бик ярата идек шул. Безне? м?кт?пне т?мамлаганга ун ел вакыт узып китс? д?, укытучыбызны урамда очратсак к??ел шатлана. Минем, х?зерге к?нд? Апас районы Д??л?ки авлында биология ??м химия укытучысы булып эшл??емд? бернче укытучым, М?нир? С?л?йман кызыны? ?леше бик зур. М?гариф ?лк?сенд? бер баскыч алга к?т?релг?н саен бренче укытучым р?хм?тл?р укыйм. Ч?нки х?зерге к?нд? д?, без тыгыз б?йл?нешт? торабыз. Ул ми?а укытучы хезм?тенд? булышып, ярд?м итеп, ки??шл?рен биреп тора. Тормышында ачы х?ср?тл?р, авырлыклар к?п к?рс? д? М?нир? апа сынмады, сыгылмады, тормышны? к?чле ?илл?ре ?теп-?теп ?иб?рс?л?рд? егелмады, башын югры к?т?реп, ?зене? укучыларына маяк булып, чын м?гън?сенд? остаз булып ??рвакыт алга атлады. М?нир? апа сезг? алдагы к?нн?регезд? ис?нлек-саулык, шатлыклы, тыныч, аяз к?нн?р, алга табада авырлыкларга бирешмич? озын-озак гомер кичер?егезне, балаларыгызны? игелеген, оныкларыгызны? куанычын тоеп яш?вегезне телим. ??рвакыт шулай сабыр, олы й?р?кле, ярд?мчел булып калыгыз.Без сезне? бел?н горурланабыз ??м сезне? каршыгызда баш иябез. Х?йбуллина Ф?ния Апас районы Урта Балтай авылы.
Кемне ген? сокландырмас,шатландырмас Укытучы хезм?тене? чын ?имеше. Балаларга т?пле, тир?н белем бир? – Мен? нинди б?ек хезм?т аны? эше. Укытучы. Кем ген? тир?н ихтирам бел?н телг? алмый ик?н бу исемне. М?кт?пт? , укыту йортында белем бир?че, тормышта балаларга ?з юлларын табарга булышучы, ?зене? яш?? т??риб?се бел?н ш?хес т?рбиял??д? тир?н эз калдыручы олуг зат ул. Укытучы! Нинди б?ек исем. ??р бала язмышы, аны? б?генгесе, кил?ч?ге м?галлимне? к??ел т?ренд?, алтын й?р?генд?… Укытучы! ?ни! Бу с?зл?р ??рвакыт ян?ш? й?ри, ч?нки укытучы икенче ?ни. Укытучы тир?н белемле ??м методик ?зерлекле, ш?фкатле, ярд?мчел булырга тиеш. Ч?нки баланы? укуга м?н?с?б?те, гад?тт?, аны? укытучыга булган ихтирамына б?йле. Укытучы! Безг? белем бир?че кеше, ?ылы м?н?с?б?тк? лаек.Укытучыны? чиксез тырышлыгы, рухи к?че, якты й?р?ге безд? га??пл?н? хисен уятырга тиеш…? без?..Апа – абыйларыбызны? йомшак к??елл?рен р?н?ет?без! Укытучыга х?рм?т, ярату хисе бел?н карыйк, р?хм?тл?ребезне белдерик, катлаулы эшенд? булышыйк! Минем ?нием – укытучы. Шу?а к?р? мин д? укытучыны? бар авырлыкларын бел?м.?нием м?кт?пт? башлангыч сыйныф укучыларын укыта, укучылар ??м ?ти-?нил?р аны х?рм?тли ??м ярата. Балалар аны? д?ресенн?н елмайган й?зл?р, б?хетле й?р?кл?р,белем ?ст?лг?н башлар бел?н чыгалар. ?ни д?ресл?ре ?зенч?лекле. Кайбер темаларны ул уен формасында а?лата, катлаулы кагыйд? – а?лаешлы була, д?рест?н кит?се килм?г?н вакытлар була. Р?х?т,кызык …Син кешег? ярд?м итс??, яхшылык кылса?, ул да си?а тиешлесен бирер, дил?р. ?нием д?, акыллы, гадел кеше буларак, укучыларын бик ярата ??м ??р бала ?чен индивидуаль якын кил? бел?. Шул чакта олы ??м кечкен? кеше арасында ?ылы м?н?с?б?тл?р туа. Укытучы, минемч?, зур, матур, хуш исле г?л. ??р к?нне г?л,укытучы к??еле кебек,?с? ??м зурая. Г?лне? эше к?п : ?ирд?н су алып, ?зен ашатырга, кояшка омтылып, яктылыкны йотарга, т?нен ?ирг? биреп, балаларын ?стерерг? тели…Укытучы да бар к??елен, к?чл?рен, бар вакытын безг? багышлап, ?иребезд? яши… 9 нчы сыйныф укучысы М??летбаев Нияз.
Яраткан укытучым. ?ир шарыны? барлык матурлыгын ?ыйгансыз Сез, минем укытучым. К?л?ч т? Сез, сабыр, игелекле, Бала ?анлы да Сез, кешелекле. Сез барлыкка ??рчак шатланам. Сезг? карап, х?тта сокланам, Сезд?н ??рчак мин ?рн?к алам, Сезне? бел?н мин горурланам! И.Ш?к?ров Бу д?ньяда нинди ген? ??н?рл?р юк.Аларны санап та бетереп булмастыр. ? шул ??н?р иял?рен? нигез салучы ул – укытучы. Укытучы бик кир?кле профессия. Ч?нки аннан башка хисапчы да, табип та, тег?че д? була алмас иде. Мин ?ле м?кт?пне? икенче сыйныфында гына укыйм. Шулай да укытучы ??н?рене? бик авыр, к?п тырышлык, к?ч тал?п ит?ен а?лыйм. Шу?а к?р? яраткан укытучымны ??рвакыт ты?ларга тырышам. Мин укытучым бел?н м?кт?пк?ч? ?зерлек курсларында таныштым. Беренче к?нн?н ?к укытучы апабыз ми?а бик ошады. Ул бик ?йб?т укытучы,гадел, т?земле,тыныч ??м ягымлы. Без сыйныфта бик к?б?? булуга карамастан, ??рберебез к??елен? ачкыч таба ала. Ул безне? икенче ?ниебез кебек. Кир?к вакытта мактый да, юата да, ? кайчак ачулана да бел?. Д?ресл?рне д? бик кызыклы ?тк?р? ул. Белм?г?н , а?ламый калган темаларны вакытын кызганмый, авырсынмый гына безг? кабат а?лата. Укытучыбыз белем бир? бел?н ген? чикл?нми, ? безне тормышка яраклашкан чын кешел?р итеп т?рбиял?рг? омтыла.Мин укытучы апамны бик яратам ??м а?а авыр,мактаулы эшенд? бары у?ышлар гына телим.
ИНША Укытучы – изге ??н?р иясе И? б?хетле кеше кем дип сорасалар, ?йтер идем с?зл?ремне телг? т?реп. Ул – укытучы, елмайганда каршысында ?зенн?н д? оста ш?кертл?рен к?реп. Укытучы ??н?ре гомер – гомерг? мактаулы ??м шул ук вакытында авыр хезм?тл?рд?н саналды. ?зе?не? т??риб??не ?ле м?ст?кыйль тормышка аяк басып кына кил?че яшьл?рг? тапшыра бел? – ул талант. Укытучылар икенче ?нил?р дип бик еш ?йт?л?р. Бу ис? н?къ минем хакта ?йтелг?н кебек! ?нием минем егерме еллык стажлы укытучы, ул рус теле ??м ?д?биятыннан белем бир?. Белем алу гына т?гел, ? д?ньяга карашыбызны формалаштыру да укытучылар йогынтысында башкарыла. Без аларга ?зебезне? проблемаларыбыз бел?н м?р???гать ит?рг?, шатлыкларыбызны уртаклашырга, у?ышсызлыкларыбызга зарланырга, алардан ярд?м сорарга м?мкинбез… Мин еш кына бар яктан камил укытучы нинди булырга тиешлеге хакында уйланам. Шул у?айдан ?земнем фикерл?рем бел?н д? уртаклашасым кил?. Минем уйлавымча, укытучыны? т?п сыйфаты булып аны? укучыларны а?лавы, т?землелек, ??м ничек кен? га??п тоелмасын, и?аты тора. Ч?нки укытычы ??н?ре р?ссам, язучы ??м башка ??н?рл?р кебек ?к и?ади санала. Ми?а укытучы булу и? авыр хезм?тл?рне? берседер кебек тоела, ч?нки бу очракта бер кеше ?зенд? психолог, ф?нни хезм?тк?р, актёр оста с?йл??че ??м башка бик к?п ??н?рл?рг? хас сыйфатларны берл?штер?.?аваплылык искиткеч зур: укытучыны? хатасы, ?йтик, табибныкы д?р???сенд? ?к сизелм?ск? д?, ?мма к?телм?г?н к??елсез н?ти??л?рг? китерерг? м?мкин. Мин укытучыларыма тел?с? нинди сорау бел?н м?р???гать ит? алуыма с?ен?м. Уку материалымда бер?р н?рс? а?лашылмаса да, уку программасыннан тыш кайбер н?рс?л?р кызыксындырса да, ш?хси тормышымда авырлыклар булса да, ки??ш – ярд?м кир?к булса да, мин алар янына ашыгам. Минем уйлавымча, ?леге ??н?р иял?ре бер ?к вакытта укытучы да, ?лк?н дус та булырга тиеш. Мо?ардан тыш, ми?а калса, тел ??м ?д?бият укытучысы – аерым бер ??н?р иясе ??м ул башка ф?н укытучыларыннан нык аерыла. ?д?бият, и? элек, тормышны ?йр?т?, д?ньяга карашны формалаштыра, уйланырга м??б?р ит?. Без ?зебез укыган ?с?рл?рг? карата ?з фикеребезне ?йт?без: фикер й?рт?, ?зе?не ?д?би ?с?р геройлары урынына куеп карау, яки, киресенч?, ?зе?не язучы итеп к?з алдына китер?, к??еле?д? геройлар тудыру – бик кызыклы к?ренеш. Мин ?зем ??м сыйныфташларым безне т?рбиял?рг? ??м ?гет – н?сих?т бирерг? укытучыларга ничек авыр булуын а?лыйбыз. ?мма бернинди авырлыкларга карамастан, алар ?з хезм?тл?рен намус, горурлык бел?н башкаралар. Моны? ?чен без аларга бик р?хм?тлебез. Б?генге заманда укытучы и? кир?кле ??м шул ук вакытта и? четерекле ??н?рл?рне? берсе. Минем уйлавымча, укытучы ??н?р ген? т?гел, ? яш?? р?веше д? ул. Ч?нки укытучы ??р балага бу катлаулы тормышта ?з – ?зен табарга ярд?м ит? тел?ге бел?н яна. Укытучы акыллы, м?рх?м?тле, тал?пч?н ??м балалар к??елен а?лый бел? торган булырга тиеш дип саныйм… Яраткан м?кт?бемд? шундый сыйфатларга ия укытучыларны? к?п булуына с?енеп, горурланып яшим мин. Чын укытучы булу – ул талант. Укытучы ?з т??риб?сен, белемн?рен балаларга тапшырырга тиеш. Укытучыларга ис? укучылары ирешк?н у?ышларны к?р? – бик к??елле. Укучыларыны? р?хм?те ис? укытучылар ?чен и? зур б?хет. Без еш кына укытучыларны т?нкыйтьл?рг? яратабыз, ?мма т?нкыйтьне ??рвыкытта ?зе?н?н башларга кир?к. Укытучы нинди булырга тиеш диг?н уйлануларым мине укучы ?зе нинди булырга тиеш диг?н сорауларга эт?р?. Ч?нки ?лег? безне? т?п эшебез уку бит. Минем ?леге эшем д?, ягъни укуымда алдынгы буласым кил?. Х?йруллина Ксения (9 сыйныф)
Минем яраткан укытучым. Кайгы килг?нд? д?, егет бул, дип Шул остазлар безне ?йр?тк?н. «Укытучы» бел?н «?нк?й» с?зе, Берг? саркып чыга й?р?кт?н. К?ренекле шагыйрь Ф?ннур Сафин катлаулы, ?мма мактаулы ??н?р иял?рен? ?н? шундый югары б?я бир?. ?йе, чыннан да, м?галлим?л?рне без – икенче ?нил?ребезг?, укытучы абыйларны ис?, т?пле с?зе, нигезле ки??шл?ре хакына ?тил?ребезг? ти?л?п карарга гад?тл?нг?н. И? игелекле ??н?р нинди дис?л?р, ?ич т? шикл?нмич?, укытучы дип ?йт? тиешледер. Д?ньяны танып бел?, укырга- язарга ?йр?т?д?н тыш, акны – карадан, яхшыны яманнан аеру, изгелекне ?стен к?р?, нинди ген? кыен х?лд?н д? чыгу юлларын табу, ад?мчелек бел?н гомер ит? хикм?тл?рен безг? остазларыбыз т?шендер?. Остаз, м?галлим, м?д?ррис дип олылаган аларны халкыбыз, ягъни ?хлак нигезл?рен? т?шендер?че, б?нд?не кеше д?р???сен? к?т?р?че.Кешелек ??мгыяте ??р д?верд? д? укытучыларга таянган. М?галлимн?н тел?с? нинди ??н?р иясе ?зерл?рг? м?мкин. ? мен? тел?с? кайсы ??н?р кешесен укытучы ит? алмыйсы?, диг?нн?рен ишетк?н бар. Бик хак с?зл?р. Д?ньяда ?ч т?рле изге ??н?р бар, дил?р: кешел?рне туендыручылар, д?валаучылар ??м аларны белемле ит?чел?р.Укытучы ??н?ре – м??гелек, изге ??н?р! Укытучы! Кем ген? бу исемне зур х?рм?т бел?н телг? алмый ик?н? ??ркайсыбызны? и? матур х?тир?л?ре, шатлык-борчулары, беренче дулкынланулары н?къ мен? м?кт?п ??м укытучы бел?н б?йле. Беренче тапкыр м?кт?п бусагасын атлап керг?н к?нн?н алып, бала бел?н ян?ш?д? аны? укытучысы атлый. Б?ген галим д?, ташчы да , иген ?стер?че д? аны? олы исеме алдында баш ия, ч?нки тел?с? нинди ??н?рг? юл башы укытучыны? фидакарь хезм?те н?ти??сенд? салына . Ул д?ньядагы барлык матур сыйфатларны ?зен? туплаган. Ки? к??еллелек, тырышлык, балаларга чиксез м?х?бб?т, намуслылык… Андагы сабырлык- аналар сабырлыгына ти?. Шу?а да аларга кадер-х?рм?т к?рс?тик, ис?нн?рен? шалтыратып, х?лл?рен белик, б?л?кл?р бирик, и? к?рк?м ч?ч?кл?рг? к?мик. Д?ньядан китк?нн?рен изге с?з бел?н телг? алыйк, дога кылыйк. Укытучылар – минем тормышымда м??им роль уйнаган ш?хесл?р алар. Шу?а к?р? аларны? фидакарь хезм?тл?рен беркайчан да х?теремн?н чыгармыйм, ?земне укыткан м?галлимн?ремне онытмыйм. Укучылар алдында да, ата-аналар алдында да зур абруйга ия булган, тир?н белемле, зир?к акыллы, замана бел?н берг? атлаучы, ??ркем бел?н уртак тел таба алучы затлар бит алар. Минем укытучы ??н?рен сайлавымда да беренче укытучым ?лфия апаны? да ?леше зур. «Х?терлим мин ?ле б?генгед?й…» диг?н ?ырны белм??чел?р юктыр. ??ркем д? ?зене? т??ге тапкыр м?кт?пк? аяк басуын, шаян сыйныфташларын, ягымлы, тал?пч?н укытучыларын онытмыйдыр ул. Мин д? ?земне? беренче м?рт?б? матур к?лм?к, ак алъяпкыч киеп, ч?чл?рем? олы ак бантиклар тагып, ч?ч?к б?йл?ме тотып, м?кт?п баскычыннан атлавымны х?терлим. Беренче тапкыр безне н?ни кулларыбыздан тотып, укытучыбыз ?лфия апа матур, якты сыйныф б?лм?сен? алып керде. Беренче д?рес ты?лавым, к?нд?легемд?ге беренче билгел?р б?генгед?й х?теремд?. Беренче тапкыр такта алдында ?авап бир?л?р, каушап, белг?не?не д? онытулар – барысы да ист?. И? ист? калганы: 4нче сыйныфны гел бишле билгел?рен? ген? т?мамлап,5нче сыйныфка к?чк?нд? ,ми?а беренче укытучым болай диде:”Син ?ичшиксез тырышып укырга,кил?ч?кт? укытучы булырга тиешсе? .Укытучы бирелеп, намус бел?н, чын к??елд?н балаларны яратып эшл?с? ген? д?р???г? иреш?ч?к, ихтирамга лаек булачак,шуны онытма.”- диде. Мин шушы к?нн?н башлап башка ??н?рл?р турында уйламадым да. Бары тик укытучы булырга хыялландым. ??м хыялым тормышка ашты. Мин инде 20 ел м?кт?пт? балаларга белем бир?м. Беренче укытучым инде к?пт?н ак яулыклы ?би. Шулай булуга да карамастан, ул- минем к??елемд? ??рвакыт яшь, к?л?ч й?зле ,туры с?зле , якты юл к?рс?т?че ?рн?к остазым…Мин а?а ме?-ме? р?хм?тлемен. ?ир й?зенд? и?-и? матур тел?кл?рне, Сорасалар, багышларга кемг?, диеп. ?сир итк?н ?зен? бик к?п й?р?кл?рне “ Укытучыма,” дияр идем, башым иеп. ГББУ“2нче Аксубай урта м?кт?бе”не? татар теле ??м ?д?бияты укытучысы Яруллина Г?лшат Мин?сх?т кызы.
Министерство образования и науки РТ ТР ф?н ??м м?гариф министрлыгы Конкурсное сочинение на тему : “Мой любимый учитель” “Минем яраткан укытучым” ТР ?лм?т районы Т?б?н Мактама Нижнемактаминская СОШ №2 2нче урта м?кт?бе Альметьевского района Башкарды: 7“б” сыйныф укучысы Выполнила: ученица 7 ”б” класса Абдрашитова Зарина Абдрашитова Зарина ?ит?кче: ??лиева Г?лназ Руководитель: Аглиева Гульназ Фоат кызы Фоатовна Альметьевск 2011 ?лм?т 2011 Укытучы т?шенд? д? д?рес бир?, Балалар дип hаман ?ан ата. ?з h?н?рен, м?кт?пне h?м балаларны ?ненд? д?, т?шенд? д? ул ярата. Рания К?римуллина. Укытучы-баланы? чын дусты, ки??шчесе, ярд?мчесе ул. Ул безг? белем ген? бир?че т?гел, ? безне? с?лам?тлек ?чен кайгыручы да, безне? шатлыклар ?чен куана бел?че д?. Бер с?з бел?н ?йтк?нд?, икенче ?ни ул безне?. Минем ?бием д? укытучы. Аны? h?рвакыт ?йт? торган с?зе бар: “Укытучы бирелеп, намус бел?н, чын к??елд?н балаларны яратып эшл?с? ген? д?р???г? иреш?ч?к, ихтирамга лаек булачак”,-ди ?бием ми?а. ??р укучыны? да ?зене? ген? яраткан, х?рм?т итк?н укытучылары була. Минем д? яраткан укытучыларым бар. Шулар арасыннан аеруча и? якыны- минем сыйныф ?ит?кчем, татар теле h?м ?д?бияты укытучысы Г?лназ Фоатовна. ?ле б?генгед?й х?теремд?… К?зне? и? матур к?нн?рене? берсе- 1-нче сентябрь иде. К?гел?ем томан таралып, яктырып кояш чыкты.Шул матур мизгелд?, ч?ч?кл?р бел?н тулы м?кт?п бусагасында, Ул безне каршы алды. Безне? ?ле я?а башлангыч сыйныфны т?мамлап, 5-нчег? кил?ебез. Шул к?нн?н башлап ?зара дус яш?рг?, м?кт?п елларын онытылмаслык итеп х?терд? калдырырга, г?з?л с?зл?р табып безне? к?ефл?рне к?т?рерг?, яхшы укырга ?нд??че укытучым минем. “Аз гына белер ?чен д? бик к?п укырга кир?к,-ди ул безг?. Г?лназ Фоатовна туган телебезне? искиткеч матурлыгын к?рерг?, байлыкларын белерг? ?йр?т?че д?. Аны? д?ресл?ре бик кызыклы, мавыктыргыч h?м эчт?лекле ?т?. Аны? елмаюын к?рг?ч, туган телебезне ?йр?н? тел?ге тагын да арта. Д?ресл?рд?н тыш кызыклы кич?л?р уздырабыз, экскурсиял?рг?, т?рле к?рг?зм?л?рг?, музей h?м театрларга й?рибез. ?зебез д? театр к?рс?т?без. “??р кеше ?з туган телен, ана телен белерг? тиеш. Шул вакытта гына ул ?ти-?нисен, туганнарын х?рм?т ит?ч?к ”,- ди h?рвакыт безг? укытучыбыз. Шу?а к?р? без бик тырышып, к??ел биреп тел д?ресл?рен? й?рибез. Минем укытучымны? исеме д? ?исемен? туры кил?. Ул г?лл?р кебек матур, назлы. Аны? бел?н h?рвакыт серл?ш?се, к??елд?гене с?йлисе, к?леп кен? торасы кил?. Т?н?феск? звонок булгач та, укытучыбыз яныннан кит?се килми. Мин к?н д? к?т?ренке к??ел бел?н м?кт?пк? барам, ч?нки анда мине яраткан укытучыларым к?т?. Минемч?, Г?лназ Фоатовна h?н?рен? тугрылыклы, олы ?анлы, ки? к??елле, зир?к h?м тал?пч?н, зур ихтирамга лаек укытучы. Б?я биреп бетергесез авыр хезм?тенд? укытучыбызга и?ади у?ышлар, к??ел байлыгы телисе кил?. Сез- и? м?рт?б?ле Кеше, Сез- и? чын Укытучы. Ш?кертем кеше булсын дип Утлы к?мер йотучы. (Э.Ш?рифуллина)
Минем яраткан укытучым. Кайгы килг?нд? д?, егет бул, дип Шул остазлар безне ?йр?тк?н. «Укытучы» бел?н «?нк?й» с?зе, Берг? саркып чыга й?р?кт?н. К?ренекле шагыйрь Ф?ннур Сафин катлаулы, ?мма мактаулы ??н?р иял?рен? ?н? шундый югары б?я бир?. ?йе, чыннан да, м?галлим?л?рне без – икенче ?нил?ребезг?, укытучы абыйларны ис?, т?пле с?зе, нигезле ки??шл?ре хакына ?тил?ребезг? ти?л?п карарга гад?тл?нг?н. И? игелекле ??н?р нинди дис?л?р, ?ич т? шикл?нмич?, укытучы дип ?йт? тиешледер. Д?ньяны танып бел?, укырга- язарга ?йр?т?д?н тыш, акны – карадан, яхшыны яманнан аеру, изгелекне ?стен к?р?, нинди ген? кыен х?лд?н д? чыгу юлларын табу, ад?мчелек бел?н гомер ит? хикм?тл?рен безг? остазларыбыз т?шендер?. Остаз, м?галлим, м?д?ррис дип олылаган аларны халкыбыз, ягъни ?хлак нигезл?рен? т?шендер?че, б?нд?не кеше д?р???сен? к?т?р?че.Кешелек ??мгыяте ??р д?верд? д? укытучыларга таянган. М?галлимн?н тел?с? нинди ??н?р иясе ?зерл?рг? м?мкин. ? мен? тел?с? кайсы ??н?р кешесен укытучы ит? алмыйсы?, диг?нн?рен ишетк?н бар. Бик хак с?зл?р. Д?ньяда ?ч т?рле изге ??н?р бар, дил?р: кешел?рне туендыручылар, д?валаучылар ??м аларны белемле ит?чел?р.Укытучы ??н?ре – м??гелек, изге ??н?р! Укытучы! Кем ген? бу исемне зур х?рм?т бел?н телг? алмый ик?н? ??ркайсыбызны? и? матур х?тир?л?ре, шатлык-борчулары, беренче дулкынланулары н?къ мен? м?кт?п ??м укытучы бел?н б?йле. Беренче тапкыр м?кт?п бусагасын атлап керг?н к?нн?н алып, бала бел?н ян?ш?д? аны? укытучысы атлый. Б?ген галим д?, ташчы да , иген ?стер?че д? аны? олы исеме алдында баш ия, ч?нки тел?с? нинди ??н?рг? юл башы укытучыны? фидакарь хезм?те н?ти??сенд? салына . Ул д?ньядагы барлык матур сыйфатларны ?зен? туплаган. Ки? к??еллелек, тырышлык, балаларга чиксез м?х?бб?т, намуслылык… Андагы сабырлык- аналар сабырлыгына ти?. Шу?а да аларга кадер-х?рм?т к?рс?тик, ис?нн?рен? шалтыратып, х?лл?рен белик, б?л?кл?р бирик, и? к?рк?м ч?ч?кл?рг? к?мик. Д?ньядан китк?нн?рен изге с?з бел?н телг? алыйк, дога кылыйк. Укытучылар – минем тормышымда м??им роль уйнаган ш?хесл?р алар. Шу?а к?р? аларны? фидакарь хезм?тл?рен беркайчан да х?теремн?н чыгармыйм, ?земне укыткан м?галлимн?ремне онытмыйм. Укучылар алдында да, ата-аналар алдында да зур абруйга ия булган, тир?н белемле, зир?к акыллы, замана бел?н берг? атлаучы, ??ркем бел?н уртак тел таба алучы затлар бит алар. Минем укытучы ??н?рен сайлавымда да беренче укытучым ?лфия апаны? да ?леше зур. «Х?терлим мин ?ле б?генгед?й…» диг?н ?ырны белм??чел?р юктыр. ??ркем д? ?зене? т??ге тапкыр м?кт?пк? аяк басуын, шаян сыйныфташларын, ягымлы, тал?пч?н укытучыларын онытмыйдыр ул. Мин д? ?земне? беренче м?рт?б? матур к?лм?к, ак алъяпкыч киеп, ч?чл?рем? олы ак бантиклар тагып, ч?ч?к б?йл?ме тотып, м?кт?п баскычыннан атлавымны х?терлим. Беренче тапкыр безне н?ни кулларыбыздан тотып, укытучыбыз ?лфия апа матур, якты сыйныф б?лм?сен? алып керде. Беренче д?рес ты?лавым, к?нд?легемд?ге беренче билгел?р б?генгед?й х?теремд?. Беренче тапкыр такта алдында ?авап бир?л?р, каушап, белг?не?не д? онытулар – барысы да ист?. И? ист? калганы: 4нче сыйныфны гел бишле билгел?рен? ген? т?мамлап,5нче сыйныфка к?чк?нд? ,ми?а беренче укытучым болай диде:”Син ?ичшиксез тырышып укырга,кил?ч?кт? укытучы булырга тиешсе? .Укытучы бирелеп, намус бел?н, чын к??елд?н балаларны яратып эшл?с? ген? д?р???г? иреш?ч?к, ихтирамга лаек булачак,шуны онытма.”- диде. Мин шушы к?нн?н башлап башка ??н?рл?р турында уйламадым да. Бары тик укытучы булырга хыялландым. ??м хыялым тормышка ашты. Мин инде 20 ел м?кт?пт? балаларга белем бир?м. Беренче укытучым инде к?пт?н ак яулыклы ?би. Шулай булуга да карамастан, ул- минем к??елемд? ??рвакыт яшь, к?л?ч й?зле ,туры с?зле , якты юл к?рс?т?че ?рн?к остазым…Мин а?а ме?-ме? р?хм?тлемен. ?ир й?зенд? и?-и? матур тел?кл?рне, Сорасалар, багышларга кемг?, диеп. ?сир итк?н ?зен? бик к?п й?р?кл?рне “ Укытучыма,” дияр идем, башым иеп. ГББУ“2нче Аксубай урта м?кт?бе”не? татар теле ??м ?д?бияты укытучысы Яруллина Г?лшат Мин?сх?т кызы.
Укытучы, сине? исеме? алдында т?б?нчелек бел?н баш иям… Н. А. Некрасовны? бу с?зл?рен ??ркайсыбыз м?кт?п елларыннан ук х?терли. Кеше тормышында укытучыны? роле ??м урыны б?ял?п бетергесез. Укытучы профессиясе – безне? илд? и? х?рм?тле ??м мактаулы хезм?тл?рне? берсе. Укытучыга ме?н?рч? шигырьл?р, ?ырлар, китаплар багышланган. А. Фадеев «Яшь гвардия» романы геройларыны? берсе Матвей Шульга с?зл?ре бел?н укытучы эшч?нлеген? мондый б?я бир?: «Укытучы! С?зе д? нинди бит! . Укытучы! ?йтерг? ген? ?и?ел! Безд?, ??р бала м?кт?пт? укыган илд?, укытучы – беренче кеше ул.Балаларыбызны?, халкыбызны? кил?ч?ге – укытучы кулында, аны? алтын й?р?генд?. Аны урамда к?рг?ч т? без илле адым килеп ?итк?нче ?к х?рм?т й?зенн?н баш киемебезне салырга тиешбез» . ??р кешене? ?з кече Ватаны, тормышка юллама бирг?н ?з м?кт?бе, р?хм?т хисл?ре бел?н, олылап иск? ала торган укытучысы бар. Тормыш – к?р?ш кыры… Бу с?зл?рне т?рле м?гьн?д? а?латырга була. ? мин ?з с?земне бар гомерен кызганмыйча укытучы тормышына багышлаган кешел?р турында с?йл?рг? телим. Минемч?, укытучы и? мактаулы ??м и? намуслы кеше. Укытучыдан башка беркем д? ??н?рг? ?йр?н? алмый, ??м ул эшк? д? урнаша алмый. Укытучы – барлык ??н?рг? юл ачучы. Шуны? ?стен?, алар ?ле ??н?р ген? тугел , ? т?рбия д? бир?л?р. Укытучы булу ул бик ?и?ел тугел, аны? ?чен бик к?п белерг?, балаларны яратырга ??м х?рм?т ит?рг? кир?к. Укытучы булып эшл?? – ?аваплы эш ул. Уку вакытларында укытучы балалар ?чен ?авап бир?. ? укытучы булыр ?чен яшьт?н ?к тырышып укырга, ?йг? бирг?н эшл?рне эшл?рг?, д?ресл?рд? ты?лап ??м катнашып утырырга кир?к. ? минем ?земне? яраткан укытучым – инглиз теле укытучысы З??р? Равил кызы. Ул укытучы бик к?чле, тыныч, ягымлы ??м сабыр. Д?рест? ул бик ?йб?т а?лата, алай гына т?гел, ул бит ?ле ?йб?т класс жит?кчесе д?. Аны барлык укучылар х?рм?т ит?, З??р? апа ?зе д? балаларны ярата, аларга яхшы белем бир?. ? ул бит ?ле чит телд?н ?йр?т?! Бу телне ?йр?т? бик авыр. Бу бик т? кир?кле д?рес, ч?нки х?зер д?ньяда инглиз теле бик кир?к. Х?тта кырык – илле яшьлек кешел?р д? инглиз теле укыйлар. З??р? Равил кызы кешел?рг? ?йб?т булсын дип, ?ст?м? д?ресл?р д? куя. Аны? д?ресен? кер?е бик кызык. Ч?нки ул д?рест? кызыклы м?гъл?матлар ?иткер?. Т?рле инглиз теленд?ге ?ырларны ты?лата. Ми?а ?зем? д? инглиз теле бик ошый. Укуымны т?мамлагач, инглиз теле укытучысы буласым кил?. Л?кин моны? ?чен З??р? Равил кызы кебек сабыр, укымышлы булырга кир?к. Ул бит минем укытучым! http://iglaikino.ru/ukytuchym/ukytuchym/
Хусаинова Инзиля Загировна
МОУООШ с. Сапеево
Азнакаевского района
Республики Татарстан
Российской Федерации
ученица 4-го класса
преподаватель Харисова Э.А.
МИНЕМ ЯРАТКАН УКЫТУЧЫМ.
“Укытучы! Нинди изге исем!
“?ни” с?зе кебек кадерле.”
Ишет?сезме?! Нинди матур, к??елг? якын тавыш ишетел?. Сабый елый. Бу баланы? д?ньяга беренче аваз салуы. Ул к?зен ача ??м тир?-якка сорау тулы карашы бел?н т?б?л?. Тир?-юньд? таныш булмаган кешел?р, предметлар, гомум?н, б?тен н?рс? ят а?а. Мен? шушы минуттан башлана инде баланы? яш?еше. Шу?а да бит кешене? и? матур ист?лекл?ре, и? изге хыяллары, и? беренче шатлык-куанычлары аны? балачагы яки ?смер чоры бел?н б?йл?нг?н була. Мен? шушы матур ист?лекл?р арасында шактый зур урынны м?кт?п, балачак дуслары ??м, ?лб?тт? инде, укытучылар алып тора.
“ Укытучы”… “М?кт?п”! – Бу ике с?з
К??елемд? яши ян?ш?.
“Укытучым” дип телем ?йтк?н чакта,
“М?кт?бем” дип й?р?к энд?ш?.
И? беренче м?кт?п бусагасын атлап керг?н к?нн?н алып, зур тормышка озатып, со?гы кы?гырау чы?лаган к?нг? кад?р, бала бел?н ??рчак ян?ш?д? аны? укытучысы атлый. Ул аны белем д?ньясына алып кер?, яхшыны яманнан аерырга, хезм?т ??м и?ат шатлыгын тоярга ?йр?т?, фикерл?? с?л?тен ?стер?, д?ньяга карашын формалаштыра, а?ардан ш??ес т?рбиял??г? б?тен к?чен бир?.
Ил карты да а?а, башын иеп,
“М?галлим”, дип, зурлап энд?ш?…
Укытучы хезм?те авыр да, ?аваплы да, кызыклы да. Ул зур сабырлык, т?землек, к?пкырлы белем, зыялылык, балаларга карата олы м?х?бб?т ??м сайлаган ??н?рг? чиксез бирелг?нлек тал?п ит?. Галим д?, т?з?че д?, шагыйрь д?, табиб та укытучыдан башлана. ??ркем укытучысын й?р?к т?ренд? й?рт?, и? ?ылы хисл?р бел?н иск? ала.
“Х?терлим мин ?ле б?генгед?й…” диг?н ?ырны белм??чел?р юктыр. ??ркем д? ?зене? т??ге тапкыр м?кт?пк? аяк басуын, шаян классташларын, ягымлы, тал?пч?н укытучыларын онытмыйдыр ул. Мин д? ?земне? беренче м?рт?б? матур к?лм?к, ак алъяпкыч киеп, ч?чл?рем? олы ак бантиклар тагып, ч?ч?к б?йл?ме тотып, м?кт?п баскычыннан атлавымны х?терлим. Беренче тапкыр безне н?ни кулларыбыздан тотып, укытучыбыз Х?мидуллина Айг?л Р?сил кызы матур, якты класс б?лм?сен? алып керде. Беренче д?рес ты?лавым, к?нд?легемд?ге беренче билгел?р б?генгед?й х?теремд?. Беренче тапкыр такта алдында ?авап бир?л?р, каушап, белг?не?не д? онытулар – барысы да ист?. И? ист? калганы: парталар артына малайларны кызлар бел?н аралаштырып утырту. ?й, шул вакыттагы дулкынланулар. Бигр?к т? кызларны? тарткалашуларын к?рс?гез иде. ? со?рак, бераз ч?ч тартышулар, т?ртеш?л?р булгалап алса да, бер-беребезг? иял?неп беттек.
Беренче укытучым Х?мидуллина Айг?л Р?сил кызы 1982 нче елны? 5нче августында Урманай авылында туа. Башлангыч белемне шунда ала. ?смер чактан ук укытучы булу тел?ге аны Б?гелм? педагогия училищесына алып кит?. Аны яхшы гына т?мамлаганнан со?, ул Яр Чаллы педагогия институтына читт?н торып уку б?леген? укырга кер?. Башта ул ?с?й м?кт?бенд?, аннары К?кре Елга м?кт?бенд? башлангыч сыйныф ?ит?кчесе булып эшли. Безне? б?хетт?ндер ме, мин укырга кер?се елны, Айг?л Р?сил кызы С?п?й м?кт?бен? укытырга кил?.
?ле б?генгед?й к?з алдымда. Без, беренче сыйныфка баручылар ??м ?лк?н сыйныф укучылары, “Белем б?йр?мен?” репетицияг? ?ыелдык. Шунда зифа гына буйлы, ко?гырт кара ч?чле, матур гына киенг?н бер укытучы килеп керде. Ул безне? кулларны матурлап, башларны тигезл?п куйды. Шуннан со? к?лемсер?п кен? “Шушы мыни минем булачак укучыларым?!”- дип безне? турыда сорады. Шул вакытта мин эчемн?н ген? “???! Бу безне? булачак укытучы апабыз,”- дип куанып куйдым.
Шул к?нн?н бирле Айг?л апа укучыларны? кадерле укытучысы, хезм?тт?шл?рене? ки??шчесе, ярд?мчесе булды. Ул безне т??ге к?нн?н ?к ?зен? гашыйк итте.
Беренче тапкыр укырга бара башлаган к?нн?н алып, мин ?ти бел?н ?нид?н д? алдарак м?кт?пк? чыгып кит?м. Д?реср?ге, чабам. К?н саен шулай. Ч?нки м?кт?бемне бик яратам. Сыйныфташларымны, укытучыларымны к?рг?ч, ми?а бик р?х?т була. ?земне аны? янында к?чле итеп, бар н?рс?д?н якланган итеп сиз?м. Укытучым елмаеп караса, ул к?нне шатлыгым эчем? сыймый. Ул безг?, ?нил?рд?й к??ел ?ылысын биреп, укырга, язарга ?йр?тте. Игътибарлы, ихтирамлы, кече к??елле булу серл?рен? т?шендерде. Сыйныфтагы барлык балаларны берг? туплады, бер гаил? кешел?рен? ?йл?ндерде. Т?ртипле, акыллы, ?хлаклы, кешел?рг? ярд?мчел булырга ?йр?тте. Безне? сыйныф укуда да, д?рест?н тыш ?тк?релг?н чараларда да алдынгылыкны беркемг? д? бирми. ?земне? ??м укытучымны? тырышлыгы н?ти??сенд? мин инде д?ртенче ел р?тт?н бишле билгел?рен? ген? укып барам.
Без сыйныфта 11 укучы. ??ркайсыбызны? ?зене? соравы, борчуы. Л?кин укытучы апамны? барыбызга да акыллы ки??шл?ре, тулы ?аваплары ??рвакыт ?зер иде.
Балаларны? теле кы?гырау,
Бер чы?гылдый, ява ме? сорау.
Барсына да ?авап бирг?нсез,
Сез и? сабыр кеше ик?нсез.
Серд?шчебез, ки??шчебез, икенче ?нк?без булган Айг?л апаны беркайчан да онытмабыз. Аны? исеме й?р?к т?ренд?. Барысы ?чен д? р?хм?т Сезг?, беренче укытучым, ме? р?хм?т!
Р?хм?т Сезг?, беренче укытучым!
Рухыбызга иман салдыгыз.
Барыбызны тигез, якын к?реп,
Балагыздай каршы алдыгыз.
Укытучым минем, с?нм?с назым,
Якты язым – балачакларым,
Мин гомерг?, ?нк?м бел?н берг?,
К??елемд? Сезне саклармын.
Халык шагыйре Ф?нис абый Яруллинны? “Сез и? г?з?л кеше ик?нсез” шигыре ?ырга ?йл?неп, укытучыларга багышлап язылган к?п ?ырларны? берсе булса да, р?сми р?вешт? кабул ителм?с? д?, басылып чыгуга ук укукытучы ??н?рене? гимнына ?йл?нде шикелле.
Килг?н чакта башка авырлык,
?итми калса, к?ч ??м сабырлык,
Сиздермич? ярд?м итк?нсез,
Сез и? г?з?л кеше ик?нсез…”
Бу ?ырда укытучыга булган х?рм?т, м?х?бб?т, аны зурлау, аны кадерл?? ачык чагыла.
Мо?арчы шагыйрьл?р и?атында, укучылар бел?н ата-аналар к??еленд? булган укытучыга х?рм?т ??м зурлау, ни?аять, быел и? биек трибуналардан я?гырап, “Укытучы елы” булып ?верелде.
К?н саен сине м?кт?пт? елмаеп каршы алган, укырга-язарга, санарга гына т?гел, си?а тормыш нигезл?рен ?йр?тк?н кешелекле кешене зурлау елы. Яратасы?мы син укытучы?ны? Сине мактаганда гына т?гел, ачуланганда да, эш тал?п итк?нд? д?, кис?тк?нд? д? х?рм?т ит?се?ме? Ул бит боларны? барысын да сине? ?чен эшли. Сине? эше? барып чыкмаганда, ул борчылмыйдыр, дисе?ме? Сине? у?ышлары?а с?енмидер, дисе?ме?..
Кешелекне? кил?ч?ге – укытучылар кулында. Алар балалар к??елен? нинди орлык сала алса, хезм?тл?рене? д? ?имешл?ре шундый булачак. Укытучы ?зене? Укытучы булуыннан оялмасын, ? горурлансын, ч?нки ул ??мгыятьне? и? х?рм?тле ??н?р иясе.
Х?рм?тле укытучыларым! Армый-талмый эшл?вегез, тынгысыз, ки? к??елле ??м риясыз булуыгыз сезг? карата бетм?с-т?к?нм?с ихтирам уята. Б?ген никад?р ген? авыр булмасын, сезне? й?р?кл?регезд? балаларга , кешелекк? карата м?х?бб?т кимеми. ??р кешег? кир?кле, игелекле хезм?тегез ?чен р?хм?т сезг?. Гаил?л?регезг? татулык, тынычлык ??м муллык юлдаш булсын! С?лам?тлек ??м эшегезд? у?ышлар!
?ир й?зенд? и?-и? матур тел?кл?рне,
Сорасалар, багышларга кемг?, диеп.
?сир итк?н ?зен? бик к?п й?р?кл?рне
Укытучыма, дияр идем, башым иеп.”
Список литературы:
Мансуров З. ?ырлап ачыла к??ел, Казан, 1993.
“Маяк” газетасы, 28 июнь, 2006.
“Х?зин?” газетасы, 26 май, 2010 .
Яруллин Ф. Шигырьл?р ?ыентыгы, 2003.
Укытучы ??н?ре
9сыйныф укучысы Та?иев Илнур
??н?рл?рне? бар ?айлысы,??н?рл?рне? бар яхшысы,??н?рл?рне? бар авыры…? укытучы хезм?те – изге ??н?рл?рне? берсе.Шулай булмыйча м?мкин т?гел,укытучы ш?хес т?рбиял??че,?зене? беренче адымын ясаучы,укучыга юл к?рс?т?че.Укытучы – ул юк кына “ташбаш малай”ны да игътибар бел?н кадерл?п багучы, ?метсез “с?л?тсезд?н”д?,имансыз “юньсезд?н”д? ?ан ?ылысын ??лл?мич?,??рберсен ш?хес итеп танучы.?йе,х?рм?тле остаз бел?н берг?,а?а таянып ясалган беренче адымнар к?пл?рг? тормышта ?з юлларын салырга ярд?м ит?.?зе т?рбиял?п, “зур тормышка” озаткан балаларны? у?ышларын,б?ртекл?п,барлап торган педагогны? акыллы да,матур да фикерл?ре ??р укучыны? к??еленд? урын ала.? укытучы к??еленд?-горурлык хисе.Бакчачы г?лбакчада ?ск?н г?з?л г?лл?ре бел?н мактангандай,чын укытучылар да ч?ч?кл?ре ?имешл?нг?н укучылары бел?н соклана.Шулай булмый ни,бер бала т?рбиял?п ?стер? ген? д? ни тора,? дист?л?г?н-й?зл?г?н нарасыйны ??мгыятьк? кеше итеп ?зерл?п бир? к?пме к?ч,к?пме сабырлык,никад?р нур сорый?! Шул фидакарьлек,к??ел юмартлыгы элек-элект?н аерып торган бит инде аларны! Аларны? изге к??еллелеге али??д?й б?ек,?нид?й якын кеше д?р???сен? к?т?р?.? без,укучылар,?з чиратыбызда,?зебез ирешк?нн?рне алар алдында горурланып к?рс?терг?,алар бел?н уртаклашырга ашыгабыз.
Ю.Гагарин,М.Ш?ймиев кебек б?ек ш?хесл?рне укыткан укытучыларны? “Бу минем укучым!” дип горурланырга хакы бар,?лб?тт?.Башка бер ??н?р иясен? мондый хокук бирелм?г?н.? укытучы-?ир й?зенд?ге ??рбер кешене? маягы,?йд?п баручысы.?н? шу?а к?р? б?ек акыл иял?ре д?,ти?д?шсез батырлык к?рс?тк?н ка?арманнар да,ачышлары бел?н д?ньяга танылган галимн?р,атаклы с?нгать,?д?бият ??елл?ре д?,ирешк?н у?ышлары турында с?з чыккач ,и? беренче чиратта ?зл?рен х?реф танырга ?йр?тк?н,зур тормыш юлына чыгарган укытучыларын, остазларын олы х?рм?т ??м ихтирам бел?н иск? алалар.
Х?зер-я?арыш чоры,ф?н к?нн?н-к?н алга бара,укытучы кешег? зур бурыч й?кл?н?.Укытучы,беренчед?н,ул “олы й?р?кле” ш?хес булса,икенчед?н,ул-кемне?дер ?нисе,тормыш ипт?ше.
Мин а?лыйм,укытучыга да авыр,эшл?ре д? бетм?с-т?к?нм?с.??р баланы ?чтекил?п утырырга да вакыты юктыр.?мма,шулай булса да,нинди ген? заманча,?и?азландырылган сыйныф б?лм?сенд? д?рес ?тс? д?,йомшак телле,к?л?ч й?зле,к?рк?м холыклы,белемле укытучы апабызны к?р?сем кил?.
Табигатьне? га??еп матур вакыты-?бил?р чуагы.Т?сл?рне? байлыгыннан,чуарлыгыннан, ?етелегенн?н к?зл?р камаша.?йл?н?-тир?д?ге матур ?и?анны? бер мизгеле-ул Белем б?йр?ме.1нче сентябрь-??рбер кеше к??еленд? якты хисл?р бел?н саклана.1нче сентябрь,1нче сыйныф,1нче м?кт?п,1нче укытучы-онытылмас мизгелл?р.?ичшиксез,бу минутлар унбер ел д?веренд? кабатланып тора,? беренчесе аны? кабатланмый,ул к??елд? саклана.Шундый хисл?р уяткан кешел?ремне? берсе-татар теле ??м ?д?бияты укытучысы Эн?е С?рв?ровна турында язасым кил?.Ул безг? туган телебез,?д?биятыбызны? асылына юл ярды. Эн?е С?рв?ровна безг? ?зене? ничек итеп укытучы ??н?рен сайлавы турында кызык итеп с?йл?г?н иде. “Мин кечкен?д?н укытучы булырга хыялландым.Курчакларны р?тк? утыртып,аларга ?земч? “белем” бир? идем.Ми?а бу ??н?р бик ?айлы к?рен? иде”,- диг?н иде д?ресл?рне? берсенд?. Эн?е С?рв?ровна-минем яраткан укытучыларымны? берсе.??р я?а теманы кызыклы итеп безг? ?иткер?, д?ресл?рд? я?а алымнар куллана.Ул безне а?ларга тырыша,безне? бел?н уртак тел таба бел?.Укытучы ??н?ре беренче карашка ?и?ел булып тоелса да,бу хезм?т бик зур ?аваплылык тал?п ит?.Укытучыга ??рвакыт заманча булырга,белемен ?стерерг?,т??риб?се бел?н уртаклашырга да вакыт таба алырга кир?к – бу заман тал?бе.Укытучым – Эн?е С?рв?ровна – барсына да ?рн?к:ул д?ресл?рен д? оста итеп оештыра,и?ади эзл?н?,?зене? ??н?ри осталыгын да к?т?р?,икенче югары белемен д? ала,х?тта журналларга ?зене? м?кал?л?рен д? язарга ?лгер?.2010нчы Укытучы елы Эн?е С?рв?ровна ?чен бик у?ышлы башланды.Ул “М?гариф” журналыны? Дипломы бел?н б?л?кл?неп, “И? яхшы м?кал? авторы” диг?н исемг? лаек булды.Мин аны чын к??елд?н котлыйм.?зене? ?йт?енч?,?ти-?нисенн?н к?чк?н тырышлык, максатка омтылучанлык сыйфатлары – Эн?е С?рв?ровнаны? гомерлек юлдашлары.Шушы ук сыйфатларны ул безд? д? т?рбияли.Ул с?з бел?н т?гел, ? тырыш хезм?тене? н?ти??л?ре, у?ышлары ?рн?к булып тора.Урын кешене биз?ми,кеше урынны бизи, ди халык м?кале.Нинди ген? б?ял?р алса да,ул искиткеч гади, кече к??елле укытучы минем ?чен.Аны? бел?н ??рвакыт борчыган соравы?а ?авап табып,уй-хисл?ре?,кичерешл?ре? бел?н уртаклашып,к??еле?? кир?кле ?авапны таба аласы?.
Минемч?,ил башында торучы кешел?р,укытучы хезм?тене? абруен,миссиясен тир?н а?лыйлар.2010нчы ел – Укытучы елы дип Президентыбыз Указы бел?н кабул ителг?н ик?н,бу инде укытучы ??н?рене? – и? кир?кле,и? гуманлы ик?нлеген тагын бер кат раслый.Шу?а к?р?,??р ел укытучы елы булырга тиеш,ч?нки укытучы ??мгыятьне? кил?ч?ген ?зерли.Укытучы илебезне? кил?ч?ген кайгырта,ил ??м милл?т гаме бел?н яши,ш?хси тормышын м?кт?п тормышыннан аерылгысыз итеп к?р?.Укытучы хезм?те-сайлагын ??н?р ген? т?гел,бу-укытучы ш?хесене? сайлаган язмышы да.
Сочинение
“Мин-укытучы”
Укытучы-нинди матур исем
Укыта ул тормыш д?ресен
?нк?й кебек колачы?а алып
Безне ??рчак к?т?се? бит син!
Син -беренче х?реф ?йр?тк?нд?
Син-беренче язу ?йр?тк?н
Син-беренче тормыш кагыйд?сен
К??елл?рг? се?дереп ?йтк?н.
Фирдания Нугаева
?леге искитм?ле юлларда, д?ньяда и? гадел, и? к?рк?м, и? г?з?л ??м и? сабыр зат – Укытучы турында с?з бара. Укытучы… К?пме м?гън?, к?пме а?, к?пме балаларга ??м кешелекк? булган м?х?бб?т хисл?ре туплаган бу с?зд?… Юк, гади с?з т?гел бу… Яш?ешне алга эт?р?че, д?ньяга матурлык ?ст??че, акыл в? зи?ен бел?н кечкен? ген? сабыйлардан Ш?хес ?стер?че, т?рбиял??че, шул ук вакытта тормышны? беренче салкын бураннарыннан, к?зне? ачы ?илл?ренн?н саклаучы ??м олы тормышка юл к?рс?т?че, озатып калучы б?ек ?ан – Укытучы ул.
??рбер кеше бу ?и?анда укытучы була ала мик?н? Минемч?, юктыр. Ч?нки ?леге б?ек ??н?рг? и?-и?н?ре, ки? холыклы, белемле, ? и? м??име, бала ?анлы ??м ки? к??елле кешел?р ген? лаектыр.
Мин ?з гомеремне балаларны укытырга багышлаган кешел?рне? берсе. Ирт?н торып яраткан ш?кертл?рем янына м?кт?пк? й?гер?-й?гер? бару – минем и? зур б?хетемдер б?ген. Укытучы … Кем со? мин? Балаларга а?-белем бир?чеме, ?лл? т?рбиячеме? Укытучы, беренче чиратта, ул – бала к??елен? яхшылык, р?химлелек, сафлык орлыкларын салучы, дип уйлыйм. Аннан со? инде, ?лб?тт?, белем бир?че, ?йр?т?че.
Мин – укытучы! Ни ?чен? Мин нинди укытучы? Бу н?рс?не а?лата? Бу минем к??елем хал?теме, тормыш к?нк?решемме яки минем ??н?рем ген?ме?
?зем? шундый сорауларны бирг?ч, балачагымны иск? т?шер?м. Балалар бакчасына й?рг?нд? гел т?рбияче буласым килде, ? инде м?кт?пк? укучы булып китк?ч укытучы буласы кил? тел?ге туды. Бу хис минем еллар узган саен артты гына, к?ч?еп кен? барды. Бервакыт мин ?ниемн?н сорадым: “Кем со? ул укытучы?”. Аны? ?авабы шундый булды: “Укытучы-ул и? беренче очракта дус ??м ипт?ш, ул – бертуктаусыз эзл?н?че, ?з ялгышларын танучы ??м д?реслекк? карап к?заллавын ?зг?рт? алучы, и? м??име балалар к??елен? изгелек салучы.” Шул вакыттан ук мин ?земд? укытучы булырлык сыйфатлар булдырырга тел?дем. Ч?нки минем м?галим буласы кил? тел?гем шул кад?рле к?чле иде. Минем укытучылык язмышымда, ?лб?тт?, ?земне? остазларым да зур йогынты ясагандыр. Башта бу м?кт?п бусагасыннан кулын биреп каршы алган беренче укытучым, ??милева Ф?рид? Мидх?т кызы булса, аннары инде университетта белем бирг?н, олы тормышка чын-чынлап юл к?рс?тк?н ??м б?генге к?нд? д? маяк сыман юлымны яктыртып торучы б?ек остазларым иде. Н?къ алар ?рн?ген к?реп, аларга сокланып, к?пме матурлык, сафлык, чисталык б?ркел? бит бу якты, б?ек затлардан диг?н уйларым укытучылыкка илтк?н с?б?пл?рне? берсе булгандыр м?гаен.
Б?генге к?нд? д?ньяда бик к?п т?рле ??н?рл?р бар. Аларны? кайберл?ре к?пт?н т?гел ген? барлыкка килг?н, ? башкалары – ?лл? кайчан. Шуларнын берсе – Укытучы. Укытучыдан башка табиблар да, инженерлар да була алмый. Бу д?ньяда нинди ген? биеклекл?рг? ирешс?к т?, у?ышларыбыз башында укытучы торганын ??ркем а?лый. ?йе, н?къ мен? алар кешелекне м?гъриф?т д?ньясына алып кер?, х?реф танырга, язарга ?йр?т?, белг?нн?рен х?терг? се?дерерг? тырыша, т?рбияле булырга ?нди.
Укытучы – универсаль кеше дип юкка гына ?йтмил?рдер. Чыннан да, Укытучы шул ук вакытта балага, аны? яшен? карамыйча, ?ни д? була белерг? тиеш, психологик яктан да ярд?м к?рс?т? бел?е зарур, шул ук вакытта баланы? дусты, и? якын серд?шчесен? ?верелерг? тиеш. Баланы? м?кт?пк? барасы кил?е, сыйныфтагы м?хит, аны? белемг? омтылуы, югары ?рл?р яуларга ?зер булуы – болар барысы да, и? беренче чиратта, укытучыдан тора. Укытучы кеше бала бел?н ?з м?н?с?бб?тен ничек итеп т?зи, а?а д?ньяны кайсы ягы бел?н, бигр?к т? нинди т?сл?р бел?н ачып к?рс?т?, шул килеш ш?керт олы тормышка яраклаша ??м ?з урынын таба. Бала ?зене? барлык булган вакытын м?кт?п диварларында ?тк?р? ??м ата-аналар ышанып, аларны безне? кулларга – укытучыга тапшыра. ? Укытучы, ?з чиратында, ?леге ышанычларны кара таплар т?шермич? бары тик акларга тиеш. Шу?а к?р? ул ?зен ничек тел?с? шулай тота алмый, ч?нки ул – ?рн?к кеше.Укытучы гел ?з ?стенд? эшл?рг? ??м заманадан артта калмыйча ?с?рг? тиеш. Ул ??рвакыт эчкерсез, с?зен т?пле ??м уйлап ?йтк?н очракта гына, ?з укучыларын тугры юлларга эт?р? ала. Б?генге к?н шартарында укытучы балаларыннан алда булган очракта гына, ?леге укчыларны? кил?ч?ге якты ??м у?ышлы булачак.
Укыту ул бик ?итди эш. Б?генге к?нд? укытучы ?стен? бик ?аваплы эш й?кл?н?: ??мгыять, х?к?м?т тарафыннан билгел?нг?н шартларга ?авап бирерд?й конкурентлы ш?хес т?рбиял??. Белем бир?д? я?а технологиял?р ??м ф?н казанышлары алга китк?н заманда балалар бел?н уртак тел таба белерг?, укучыга м?ст?кыйльлек бирерг?, яхшы эшл?рен хупларга, ?авапны ?йтмич? ?т?? юлын к?рс?терг?, балаларны? беренче у?ышларын игътибарсыз калдырмаска, ш?хесне т?гел, аны? гам?лен б?ял?рг?,тал?пч?н ??м бер ?к вакытта м?рх?м?тле д? булырга тырышам.
Уйлар, уйлар… Гомер агачында бо?ралар арткан саен к??елне? уйлы-мо?лы мизгелл?ре д? ешая ик?н…Минем алда – к?зл?р, к?зл?р… ??ркайсында – ?зенч?лекле д?нья чагылышы. Мин шушы д?ньяларны сак кына ачарга, аларга ?с?рг?, яхшы якка ?зг?рерг? ярд?м ит?рг? тиеш. Минем омтылышым ??м педагогик ф?лс?ф?м – ??р укучыга и?ади м?мкинлекл?рен табарга ярд?м ит?, к?чен? ышандыру, ?зен ш?хес итеп тойдыру.
Мин бит ?ле милл?т сакчысы. Бу с?зне курыкмыйча, горурланып ?йт?м. Тел сагында торучы таш стенага ти?лим мин ана теле м?галлимн?рен.Татар теле ??м ?д?бияты укытучысы укучыны а?лап укырга, язарга, туган телг? м?х?бб?т т?рбиял?рг?, хезм?тк? ?аваплы караш, кешел?рг? карата ?хлаклылык, кешелеклелек, туган ?ирг?, табигатьк? м?х?бб?т, сакчыл караш, гомум?н, б?тен яктан ?сеш бел?н т?эмин ителг?н, и?ади ?хлакый толерант ш?хес т?рбиял?рг? тиеш.
Мин – татар теле ??м ?д?бияты укытучысы… Туган телебезд? белем бир? ми?а зур бурычлар й?кли. Х?зер тел ?чен и? авыр, сынаулы вакыт. Шу?а к?р? безг?, и? беренче чиратта, берд?млекне, милли сафларны ныгытырга кир?к. ? халкыны? ?тк?нен, тарихын, с?нгатен ?йр?нг?н, хезм?т с?йг?н, матурлыкны к?р? белг?н, ?зара дус ??м тату м?н?с?б?тт? т?рбиял?нг?н балаларны? кил?ч?ге д? ?метле. ?г?р бала ?з халкына ихтирамлы булса, эш-гам?ле бел?н милл?т ?сешен? ?з ?лешен керт? алса, гомум?н, балалар к??еленд? милл?т ?чен янып-к?еп яш?? тел?ге туса, дим?к, минем бурычым ?т?лг?н була.
И? беренче к?нн?н алып, зур тормышка озатканчыга кад?р бала бел?н ??рчак ян?ш?д? аны? Укытучысы атлый. Ул барлык ??н?рл?рг? юл ачучы, к?пкырлы, эзл?н?ч?н, т?рбияче, мог?иза кылучы. Укытучы –ул б?хетле кеше, ч?нки аны? кулында Кешелек б?хете. Укытучы – ул герой! Батыр кешеме? Шулай т?гелме? Кемдер минем бел?н килешм?с. ?мма кил?ч?кк? ?нд??, кил?ч?к буынны т?рбиял?? ул – батырлык эшл??. Укытучы – бар н?рс?не? башында торучы, кил?ч?к тормышка юл к?рс?т?че маяк.
Ш?р?фетдинова Л?йл? Миргалим кызы,
I квалификацион категорияле
татар теле ??м ?д?бияты укытучысы
Мин – укытучы!
И? б?хетле кеше кем дип сорасалар,
?йтер идем с?зл?ремне телг? т?реп.
Ул – укытучы, елмайганда каршысында
?зенн?н д? оста ш?кертл?рен к?реп.
Минем б?ген и? б?хетле к?нем. Ми?а югары белешм? бирдел?р. Мин-укытучы!?ле аны? и? “крутое” татар ??м инглиз теле укытучысы! Минем шатлыгымны табигать т? а?лый : кояш ми?а ягымлы елмая, йомшак ?ил ч?чл?ремн?н сыйпый, тир?-ягымдагы кешел?р д? минем шатлыгымны сиз?л?р кебек.
Мин ?земне? балачак хыяллыма бер адымга якынлаштым. Х?зер инде булачак эшем турында уйларга кир?к : бик нык к?т?м мин бу минутларны. Ничек башлап ?иб?рермен, минем укучыларым нинди булырлар, алар к??елен? юл таба алырмынмы? Сораулар бик к?п…
Уйга калдым, кайчан сайладым со? мин бу ??н?рне?
Авылга кунакка кайткач, ?нине? апасына (ул укытучы булып эшли) к?рше бала-чаганы? олылап “апа”,-диеп эшд?ш?ен ишетеп, минд? соклану да, горурлану хисе д? туганын х?терлим. ? ?зем беренче тапкыр укырга баргач, сыйныф ?ит?кчебезне? безне? елмаеп каршы алуы,балалар дип, ягымлы энд?ш?е, ??р баланы? х?лем? кереп, ?ни кебек ?ылы м?гам?л?се минем к??елемд? укытучы эшен? м?х?бб?т уяткандыр да инде.
Минем д? алар кебек буласым кил?! Ч?нки укытучыдан башка профессор да, очучы да, инженер да юк! Укытучы ул б?тен ??н?рл?рг? юл ачучы. Олы д?ньяга алып баручы. Чын укытучы – б?хетле кеше, ч?нки аны? кулында ??рбер кешене? б?хете.
??н?рл?рне? ??н?ре ул – укытучы! Минем хыяллым- укытучы булу.
Б?ген уйга калдым- диплом алып кош тоткандай очынып й?рг?н к?нн?рд?н со? да инде ике ел ?тк?н; иск? т?шереп утырдым: ?зем эшл?яч?к м?кт?п бусагасын шикл?неп кен? атлап кердем. Директор мине укытучылар коллективы бел?н таныштырды. Беренче тапкыр сыйныф алдына басып бир?емне т?шт? кебек кен?. Ул елны? ничек ?т?ем сизми д? калдым. Х?зер инде мин ышанып ?йт? алам: укучыларым мине яраттылар;мин моны аларны? к?з карашларыннан а?лыйм. Т?н?фест? “ялгыш кына” кулыма кагылып алалар, елмаеп к?зем? карыйлар, конфет кебек т?м-том бел?н “б?леш?л?р”. Мин д? аларны бик яратам. Сабина, Алина кебек отличницаларны гына т?гел, “ут борчасы” кебек Р?ст?мне д?, берниг? д? исе китми торган Артем да ми?а бик якын.
Укытучы!!! Нинди тир?н м?гън? ята бу с?зд?. ?зене? к?чен кызганмыйча, яклап й?р?че син – Укытучы! Авыр чакларда беренче булып ярд?м ит?че д?, каршылыкларны да ?и??че син – Укытучы!
Хезм?тем минем – м??ге картаймас шатлыгым чыганагы. ?йе, бу чынлап та шулай, ч?нки мин укытучы. Укытучы… Кем со? мин? Балаларга а?-белем бир?чеме, ?лл? т?рбиячеме? Укытучы, беренче чиратта, ул – бала к??елен? яхшылык, р?химлелек, сафлык орлыкларын салучы, дип уйлыйм.
Укытучы ??рвакыт балаларга ярд?м ит?. Ул ??р кешене язарга, укырга ?йр?т?. Укытучы булу ?и?ел эш т?гел. Моны? ?чен к?п белерг?, балаларны ярaтырга ??м х?рм?т ит? белерг? кир?к. Кешене? и? матур ист?лекл?ре, и? изге хыяллары, и? беренче шатлык – куанычлары аны? балачагы яки ?смер чоры бел?н б?йл?нг?н була. Мен? шушы матур ист?лекл?р арасында шактый урынны м?кт?п, балачак дуслары ??м, ?лб?тт? инде, укытучылар алып тора. И? беренче м?кт?п бусагасын атлап керг?н к?нн?н алып, зур тормышка озатып со?гы кы?гырау чы?лаган к?нг? кад?р бала бел?н ??рчак ян?ш?д? аны? Укытучысы атлый. Ул аны белем д?ньясына алып кер?, яхшыны яманнан аерырга, хезм?т ??м и?ат шатлыгын тоярга, а?ардан ш?хес т?рбиял?рг? б?тен к?чен куя.
Мин ?з гомеремне бaлалaрны укытырга багыладым. Бу ??н?рне мин кечкен?д?н ?к сайладым. М?кт?пт? укыгaн вакытта: мин укытучы булaчакмын дип белдем. Шушы карaрым мине Казан федераль университеткa китерде д?. Анда укыган вакытта башка т?рле уйлар килде.
Бер яктан мин бу ??н?рне сайлавыма мин бик шат булдым, ? икенче яктан д? курыктым. Ниг? куркыныч дисезме? Ч?нки, балаларга белем бир?- ??р балада с?л?т ачу ди?нне а?лата. Укытучы ??н?ре ?и?ел т?гел, л?кин ?з эше?не яратып башкарса?, ??р ирт?д? ашкынып м?кт?пк? килс??, балаларны? зур ышаныч бел?н си?а т?б?лг?н карашларын к?рс??, барлык арулар югала бит…
Минем ?земне? яраткан укытучым турында с?йл?п кит?сем кил?. Аны? безне беренче тапкыр каршы алуы ?ле хаман да х?терд?. Ягымлы итеп кулымнан тотып, сыйныфка алып кер?е… Гадел, тыныч ??м ягымлы. Безне ярата ??м безне? ?йб?т булуыбызны тели. Безне? у?ышларга с?ен?, кайгыларыбызны уртаклаша. Д?ресл?рне д? а?лаешлы ??м к??елле итеп ?тк?р? ул.. Аны? белм?г?н н?рс?се юк, б?тен сорауларга ?авап таба. ??рберебезне? х?лен? кер?, булыша, а?лый. Ул минем ?чен ?рн?к булды, ??м мин д? ?земне? укучыларын ?чем ?рн?к булырга телим! ?зем укытучы булгач кына –укытучыларны? м??им булуларын тагын да ныграк а?ладым.
Укытучы гел алга юн?л?. Атаклы педагог К.Д.Ушинский да: “Укытучы ??рдаим укыганда гына укытучы булып кала”, – дип язган. Чынлапта, гел ?сешт?, эзл?н?д? булып, заман тал?пл?рен? туры кил? торган кеше – ??рчак олы тормыш казанында кайнап яши. Дим?к, укытучы гомере буена ?злегенн?н укып белемен арттырырга, ?з ?стенд? эшл?рг?, ягъни эрудицияле булырга тиеш.
Минем укучылaрым арасында т?рле ??н?р иял?ре бар. Алaрны? ??рберсе тормышта ?з? урынын табыр дип уйлыйм. Укучыларымны? у?ышлары – ул хезм?тем ?имешл?ре. Авыр, ?аваплы булуына карамастан, бу ??н?рне сaйлавыма ?ич ?кенмимен. Укытучы булуыма мин бик горурланам!
Мин чын к??елд?н ?йт? алам- яраткан эше? булу нинди зур б?хет!
Эссе “Мин укытучы ”
Кыяларга сукмак салу читенер?к,
Тик к??елг? юл салудан ?и?елер?к.
Укытучы профессиясе – безне? илд? и? х?рм?тле ??м мактаулы хезм?тл?рне? берсе. Укытучыга ме?н?рч? шигырьл?р, ?ырлар, китаплар багышланган. А.Фадеев «Яшь гвардия» романы геройларыны? берсе Матвей Шульга с?зл?ре бел?н укытучы эшч?нлеген? мондый б?я бир?: «Укытучы! С?зе д? нинди бит!.. Укытучы! ?йтерг? ген? ?и?ел! Безд?, ??р бала м?кт?пт? укыган илд?, укытучы – беренче кеше ул. Балаларыбызны?, халкыбызны? кил?ч?ге – укытучы кулында, аны? алтын й?р?генд?. Аны урамда к?рг?ч т? без илле адым килеп ?итк?нче ?к х?рм?т й?зенн?н баш киемебезне салырга тиешбез». Бу юлларны укыганнан со?, укытучы хезм?тен? элек кен? х?рм?т бел?н караганнар, х?зер алай т?гел дип ?йт?чел?р бик к?п булыр. Л?кин б?генге к?нд? д? ?з хезм?тен яратып башкарган, баларны? телен а?лаган, ?ти-?нил?рг? х?рм?т бел?н караган укытучыларны яратып ?з итеп “Укытучы апа”дип энд?ш?л?р. Моннан алда укытып чыгарган укучыларымны? ?ти-?нил?ре ми?а ?з итеп шулай энд?ш?. Шу?а к?р? укытучы “Авыны? к?згесе”, нинди ген? ялгыш гам?лен булса д? авыл ?иренд? ??рберсен бел?л?р. Укытучы ??ряклап ?рн?к ш?хес булырга тиеш. М?кт?пт? ?з-?зен тотышы, с?йл?ш? ?д?бе, гаил?се бел?н д?.
??р кешене? ?з кече Ватаны, тормышка юллама бирг?н ?з м?кт?бе, р?хм?т хисл?ре бел?н, олылап иск? ала торган укытучысы бар.
К?з?тте ул ?аман гомерем юлын,
Ялгышларым булса, т?з?тте.
Хезм?т яратырга, туган ?ирг?
Тугрылыкка мине ?йр?тте.
Кыенлыклар килс?, ?ле д? ул:
“Бирешм?!” – ди г?я, энд?ш?.
К??елемд? шулай гомерем буе
Укытучым кил? ян?ш?.
?ыерчыклар к?б?йс? д? й?зегезд?,
“К?злек к?че” кир?кс? д? к?зегезг?,
Яшьлек д?рте с?нми Сезне? й?р?гегезд?.
Укытучы булу ?чен укытучы булып туарга кир?к дил?р. Мин шушы фикер бел?н килеш?м. Туганда ук инде безг? укытучылык орлыклары салынган була , без шушы ч?чк?н орлыкны тишелдер?без, м?кт?пт? уку д?веренд? аны ?стер?без. Мен? ни ?чен безне? м?кт?пт? укыган чорда ук укытучы буласыбыз кил?, ч?нки геннарга салынган информация безг? тынгылык бирми. ?зебезне укыткан укытучыдан ?зебезг? ниндидер я?алык эзлибез. ?, ул я?алык безне? алдагы ??н?ребез булачагын к?з алдына да китермибез. Минем ?ле д? к?з алдымда укытучыларыбызны? ??рбер х?р?к?те, киеме, безне? бел?н аралашып с?йл?ш?л?ре.
“Укытучы, сине? исеме? алдында т?б?нчелек бел?н баш иям…” Н.А.Некрасовны? бу с?зл?рен ??ркайсыбыз м?кт?п елларыннан ук х?терли. Кеше тормышында укытучыны? роле ??м урыны б?ял?п бетергесез.
Шу?а к?р? д? чирек гасыр ?тс?д? мин укытучыларым бел?н аралашып, х?лл?рен белешеп торам. Алар бит ми?а салынган орлыктан, укытучылык с?л?тен ачучылар, мин ?имеш булып ?лгереп ?итк?нмен ик?н.Мин бит укытучыларым Сезг? р?хм?тле, сез ?лгерттегез мине!. Сезне? хезм?тегезне д?вам ит?че буларак, ??рбер кылган гам?лемд?,эшемд? мин ялгыш адым ясамыйм мик?н дип борчыла идем. Сезне? кебек х?рм?тк? лаеклы була алырмын мик?н дип уйлый идем. Ялгышмаганмын, балаларны? х?рм?тен тоеп яш??, чыннанда р?х?т ик?н.
К?з?тте ул ?аман гомерем юлын,
Ялгышларым булса, т?з?тте.
Хезм?т яратырга, туган ?ирг?
Тугрылыкка мине ?йр?тте.
Кыенлыклар килс?, ?ле д? ул:
“Бирешм?!” – ди г?я, энд?ш?.
К??елемд? шулай гомерем буе
Укытучым кил? ян?ш?.
Мен? кемн?р со? ул – мине ?з хезм?тл?рен? гашыйкъ ит?чел?р. Минем беренче укытучым Бибинур апа Шакирова ?т? д? сабыр холыклы булган. Мин мо?а яши –яши ышынам. Хезм?темд? ген? т?гел, тормышымда да Бибинур апаны? сабырлыгын ?зем? маяк итеп куям.
Икенче укытучым 5-7 нче сыйныфларда укыткан технология укытучым, шул ук вакытта сыйныф ?ит?кчем булган Нурания апа С?хип кызы. Безг? т?рле чараларны к??елле итеп ?тк?р? иде. Ул чорда без м?кт?пт?н кайтып керми идек, ?ле бер б?йр?м, ?ле икенчесе. ?ниемне? ?йтк?не ист?, Ул Нураниягезне? ?йенд? эше юк м?лл?, к?не-т?не м?кт?пт? дип ?йт? торган иде. Укытучы булгач мин моны а?ладым, ?лб?тт? ?нием д? х?зер а?лады. Балаларны яратырга, ??рбер эшне ?ирен? ?иткереп башкарырга ?йр?т? иде. ?г?рд? минем ?тк?рг?н класстан тыш чараларым мавыктыргыч, эчт?лекле булып югары д?р???д? уза ик?н , бу мине укытучым Нурания С?хиповнаны? хезм?т ?имеше. Б?генге к?нг? кад?р безне? арада ныклы б?йл?неш д?вам ит?. Минем ??рбер у?ышым ?чен с?енеп, куанып тора.
?ченче укытучым 8-10нчы сыйныфларда сыйныф ?ит?кчебез химия укытучысы Г?лфия апа Д??л?тшина иде. Белмим сыйныф ?ит?кчесе булгангамы, Г?лфия апаны? д?ресл?рен шул кад?р яраттым, х?зерд? д?ресемне аны? шикелле ?к бирерг? тырышам, аны? й?зен? кызыллык китер?сем килми. Химияд?н м?сь?л?л?рне шул кад?р тиз чишеп бетер? идем, укытучым си?а м?сь?л? ?иткереп булмый дия торган иде. Укытучымны? гадилеге аны? тагын ?зен? тартып тора торган бер ягы иде. Г?лфия апа кайнана бел?н торды, Х?тим? апаны? бервакыт кызым берд? ??нле хезм?т сайламагансын, укытучыны? “кич?се д?, бич?се д? “ бетми аны? диг?не бар. Укытучыны? ?ен? кайтып кер? алмаганы? ?йтерг? тел?г?ндер инде ул. Нишлисе? хезм?те?не яраткач барысына да т?з?се?. Отпускыга китк?чтен д? тизр?к укыта башларга иде дип – к?теп торам. Балаларны сагынып м?кт?бем?, эшем? кил?м.
Д?ртенче укытучым ул минем беренче укытучым да т?гел, сыйныф ?ит?кчем д? т?гел, ?з ф?нен яраттыра бел?че м?лаем м?галлим? Л?л? Н??иповна минем биология укытучым. Табигатьк? гашыйк ит?че, туган ?иребезне яратырга , хезм?тк? ?йр?т?че зур х?рефл?р бел?н язарга тел?г?н УКЫТУЧЫМ. Мин биология укытучысы булып б?генге к?нд?ге олуг хезм?темне? башында Сез торасыз Л?л? апа. Г?мерем буенча мин Сезг? бурычлы, Сез мине ?стер?че булдыгыз. Минем ??рбер хезм?тем? балалар кебек с?ендегез. Б?генге к?нд? Л?л? апа Чепьяда яш?с?д?, янына барып х?лен торам, олыгая укытучым, шу?а да ярд?м кир?к а?а.
Алар олы тормышка чын-чынлап юл к?рс?тк?н ??м б?генге к?нд? д? маяк сыман юлымны яктыртып торучы б?ек остазларым. Н?къ алар ?рн?ген к?реп, аларга сокланып, к?пме матурлык, сафлык, чисталык б?ркел? бит бу якты, б?ек затлардан диг?н уйларым укытучылыкка илтк?н с?б?пл?рне? берсе булгандыр м?гаен.
Укытучы… К?пме м?гън?, к?пме а?, к?пме балаларга ??м кешелекк? булган м?х?бб?т хисл?ре туплаган бу с?зд?… Юк, гади с?з т?гел бу… Яш?ешне алга эт?р?че, д?ньяга матурлык ?ст??че, акыл в? зи?ен бел?н кечкен? ген? сабыйлардан Ш?хес ?стер?че, т?рбиял??че, шул ук вакытта тормышны? беренче салкын бураннарыннан, к?зне? ачы ?илл?ренн?н саклаучы ??м олы тормышка юл к?рс?т?че, озатып калучы б?ек ?ан – Укытучы ул.
??рбер кеше бу ?и?анда укытучы була ала мик?н? Минемч?, юктыр. Ч?нки ?леге б?ек ??н?рг? и?-и?н?ре, ки? холыклы, белемле, ? и? м??име, бала ?анлы ??м ки? к??елле кешел?р ген? лаектыр.
Моннан 24 ел элек мин д? н?къ мен? шушы ??н?рне ?з тормышымда сайладым. 24 ел буе Ше?ше??р м?кт?бенд? балаларга биология, химия ф?нн?рен укытам. Шушы еллар д?веренд? минем бер ген? тапкыр да “эх, ниг? укытучы язмышын сайладым ик?н” дип уйлап та, х?тта башымда андый фикер д? туганы булмады. ?з эшем? ??рчак ?итди карадым, тугры калдым. Балаларга шул ук вакытта аларны? яшьт?ше, дусты булырга тырыштым, л?кин шул ук вакытта укучыларны? булган барлык сорауларына ?авап табучы, барысын да а?латып, ?айга салып торучы Укытучы була белдем.
Ирт?н торып яраткан ш?кертл?рем янына м?кт?пк? й?гер?-й?гер? бару – минем и? зур б?хетемдер б?ген. ?лб?тт?, хатын-кыз, беренче чиратта, ??н?ре бел?н т?гел, ? гаил?се бел?н горурланырга, шатланырга тиеш. Л?кин Укытучылык д?ньясы минем ш?хси тормышыма берничек т? комачау итми. Профессиональ карьерамнан читк? китмич?, мин ?земне? гаил?м? д?, яраткан балаларыма, с?екле ?нием? д? ??рчак вакыт ??м игътибар табам. Алар да, ?з чиратларында, минем т?нн?р буе “икенче балаларым” ?чен эшл?п утырганымны, тырышканымны, д?фт?р тикшереп, д?реск? ?зерл?нг?нн?ремне к?реп, белеп яшил?р ??м а?лыйлар. Минем кайнанам бик акыллы , тер?к булырдай ??рбер адымыма к?ч бир?че АНА булды, шу?а да яратып, х?рм?т итеп ?ни диеп энд?ш?м.
Укытучы – универсаль кеше дип юкка гына ?йтмил?рдер ул. Чыннан да, Укытучы шул ук вакытта балага, аны? яшен? карамыйча, ?ни д? була белерг? тиеш, психологик яктан да ярд?м к?рс?т? бел?е зарур, шул ук вакытта баланы? дусты, и? якын серд?шчесен? ?верелерг? тиештер ул. Баланы? м?кт?пк? барасы кил?е, сыйныфтагы м?хит, аны? белемг? омтылуы, югары ?рл?р яуларга ?зер булуы – болар барысы да, и? беренче чиратта, укытучыдан тора. Укытучы кеше бала бел?н ?з м?н?с?бб?тен ничек итеп т?зи, а?а д?ньяны кайсы ягы бел?н, бигр?к т? нинди т?сл?р бел?н ачып к?рс?т?, шул килеш ш?керт олы тормышка яраклаша ??м ?з урынн таба. ?лб?тт?, к?п очракта, боларны? барысы бел?н д? ата-ана ш?гельл? дип уйларсыз. ?йе, килеш?м, л?кин бала ?зене? барлык булган вакытын диярлек м?кт?п диварларында ?тк?р? ??м ата-аналар ышанып, аларны безне? кулларга – укытучыга тапшыра. ? Укытучы, ?з чиратында, ?леге ышанычларны кара таплар т?шермич? бары тик акларга тиеш.
Укытучы т?шенч?сен? а?латма бир?не бурыч итеп куймыйбыз. ? мен? без укытучыларыбызны зурларга-олыларга тиеш булуыбызга гаять к?п мисаллар китереп булыр иде. Олы вакыйгадан кечкен? ген? бер мисал. 1870нче елда Пруссия корольлеге ?зенн?н зур ??м к?чле Франция империясен тар-мар ит?. Моны? с?б?бен бел? тел?ге бел?н, канцлер Отто Бисмаркка м?р???гать ит?л?р. Ул: “Укытучылардан сорагыз. Яшьл?рне алар т?рбиял?де”, – дип ?авап бирг?н. Б?ек педагог Ян Амос Коменский: “Бу д?ньяда укытучы хезм?тенн?н д? ?стен н?рс? юк”, – диг?н. Мондый мисалларны тагын да к?пл?п китерерг? булыр иде, ?мма андый ихтыя? юктыр. Ч?нки барысы да к?н кебек ачык: кеше эшт?, тормышта ирешк?н у?ышлары ?чен м?галлимн?рг? бурычлы. К. Д. Ушинскийны?: “Укытучы ??рдаим укыганда гына укытучы булып кала”, – диг?н с?зл?ре б?ген д? бик м??им. Ч?нки д?нья, аны? тал?пл?ре туктаусыз ?зг?реп тора, тормыштан артта калмас ?чен, педагог ?злегенн?н даими, армый-талмый эшл?рг?, укырга тиеш.
Кешелекне? кил?ч?ге – укытучылар кулында. Алар балалар к??елен? нинди орлык сала алса, хезм?тл?рене? д? ?имешл?ре шундый булачак. Укытучы ?зене? Укытучы булуыннан оялмасын, ? горурлансын, ч?нки ул ??мгыятьне? и? х?рм?тле ??н?р иясе.
Укытучы -ул барлык ??н?рл?рг? юл ачучы, к?пкырлы, эзл?н?ч?н, мог?иза кылучы. Нишл?т?се?, укытучыны? к?нд?лек тормышы ??м еллык эш режимы да турыдан-туры шушы м?кт?п-балалар д?ньясы бел?н б?йле. М?кт?пне? ?з ч?ч? вакыты ??м ?з “урак ?сте” бар…
М?кт?п ?з ?хлакый кысалары, ?з ф?лс?фи ?лч?мн?ре бел?н яши:
Кил?ч?кт? сезд?н кемн?р чыгар?..
Кем булса да – Кеше булыгыз!
Мин Укытучы –Мин б?хетле кеше, ч?нки минем кулымда балаларны? Кешелек б?хете. Укытучы булу ?чен ??н?ри белем, ? и? яхшы укытучы булыр ?чен балаларны яратып, эше?? к??ел ?ылы?ны салу кир?к!
Шушу шигырь юллары бел?н минем т?мамлыйсым кил?.
Табигатьне? г?з?ллеген тоя белс?м,
Хисл?р ?ылылыгын сабыйларга бирс?м,
??р н?нине н?фис г?лд?й к?рс?м.
Шул г?лл?рг? йомшак сулыш ?рс?м-
Мин б?хетле!
Балаларны гел изгелекк? ?йр?тс?м,
Хаталарын вакытында т?з?тс?м.
Шаян –к?леп уйнауларын к?з?тс?м,
Яш?? ?чен д?рес юлны к?рс?тс?м-
Мин б?хетле!
Тир? –юньн?н и?атыма ил?ам алсам,
??р мизгелне? г?з?ллеген тотып калсам,
Шушы нурны бала к??елен? салсам,
?ылы учын учларымда тоеп барсам,
Чыннанда мин – Б?хетле укытучы!
Мин – Укытучы.
Эссе
Й?змиева С?рия Габидулла кызы
М?чк?р? урта гомуми белем бир? м?кт?бене?
татар теле ??м ?д?бияты укытучысы
Мин б?хетле булыр идем, ?г?р
Белг?немне шулай бир? алсам,
Ш?кертл?рем ?чен ??рвакытта
Матур ?рн?к булып кала алсам.
Ист?, барысы да ист?… ?ле кайчан гына ?ниемне? ышанычлы кулларына тотынып, м?кт?п бусагасын атлап керг?н идем. ?стемд? – мен?-мен? очып кит?рг? ?зер к?б?л?кне х?терл?тк?н ап-ак алъяпкыч, ике якка ?реп салган толымнарда – ап-ак тасмалар, к??елд? – ап-ак хыяллар…
К??елем бел?н гомер башым – балачагыма ?йл?неп кайтам. Балачак ист?лекл?ренн?н д? газиз н?рс? бар со?! Аларны тыныч кына иск? алып та, дулкынланмый гына с?йл?п т? булмый.
М?кт?пне т?мамлаганга да егерме биш ел сизелми д? ?теп китк?н. ? тормыш юлларым м?кт?пт?н барыбер аерылмады. М?кт?п елларыны? якты хатир?се ?анымны ?ылытып ?иб?р?. ??м мин ??ркем ?чен т??ге уку йорты булган м?кт?пне? кеше тормышында никад?р м??им урын тотканлыгына ян? бер тапкыр ышанам. Х?зер инде ?зем укытучы. Мин укыткан балалар да балачак елларын, м?кт?пт? укыган чакларын бары якты итеп кен? иск? ала алсыннар ?чен кулымнан килг?нне? барысын да эшл?рг? тиешмен.
?йе, мин б?хетле. Минем укучыларым арасында т?рле ??н?р иял?ре бар. Аларны? ??рберсе тормышта ?з урынын тапкан ик?н, дим?к, тырышлыгым бушка китм?г?н. Укучыларымны? у?ышлары – ул к?п еллык хезм?тем ?имешл?ре. Авыр, ?аваплы булуына карамастан, бу ??н?рне сайлавыма ?ич ?кенмимен. Гомеремне бушка уздырмавым ?чен с?енеп туя алмыйм. ?зе? яраткан эшт? узган гомер – б?хет бит ул! ??р олы эшне? нигезенд? кечкен? гам?л ята, зур сулыклар да б?л?к?й чишм?л?рд?н башлана, дил?р. Олы юлга алып чыгучы кечкен? ген? сукмакта да т??ге адымнар чарлана. Чишм? башыбызда торучы, т??ге адымнарыбызны ясарга ярд?м ит?че кеше бит мин – Укытучы. Нинди ген? заманда, чорда, гасырда яш?с?к т?, и? матур ?рн?к, и? якты маяк булып калырга тиеш без!
Укытучы ??н?рен ?и?анга яктылык, ?ылылык и?дер?че кояш нурына ти?л?р идем мин. Кояш нуры да бит ??р яз саен табигатьне? к?зен ача. Укытучы к??еленд? д? ??рчак яз гына. Б?т?нч? булуы м?мкин д? т?гел. Ул гомер буе укучыларына язгы ч?ч?кл?р, самими хисл?р б?л?к ит?. Балачак
сиздермич? д? уза да кит?, ?мма к??елл?рд? Укытучыдан и?г?н ?ылылык, м?рх?м?тлелек кала. ?ирд? кешел?рг? м?гън?ле тормышны колачлар ?чен укытучы канат куя. Ул т?рбияли, укыта, ??ркемне Кеше ит?рг? омтыла.
Л?кин шушы ??н?рне сайлаганда мин ?з ?стем? нинди зур ?аваплылык алганлыгымны уйладым мик?н? Юктыр. ?мма тел?к барлык каршылыклардан да ?стен булган, к?р?се?.
Минем хезм?тем д? м??ге картаймас шатлыгым чыганагы. ?йе, бу чынлап та шулай, ч?нки мин д? Укытучы. Балаларга белем бир?че, гыйлем нуры ч?ч?че, к??елл?рен? яхшылык, р?химлелек, сафлык орлыкларын салучы кешел?рне? берсе. Бу ??н?рне сайлавыма беренче укытучым эт?ргеч булгандыр. М?кт?пт? укыган вакытта, ?зем ?чен ныклы карарга килг?н идем: мин укытучы- татар теле ??м ?д?бияты укытучысы булачакмын. Шушы карарым мине Казан д??л?т университетына китерде д?. Мен? ике дист? елдан артык гомеремне укучыларыма багышладым. Мин м?кт?пт? татар телене? белем нигезл?рен? ?йр?т?м, телебезне? матур я?гырашын, а???ен, рухи-?хлакый мирасыбызны укучыларым к??елен? ?иткерерг? омтылам. К?ренекле язучыларыбыз и?аты, аларны? ?с?рл?ре аша, б?ек м?гъриф?тчел?ребез Р. Ф?хреддин, К.Насыйрины? педагогик мирасын кулланып, укучыларымда туган якны? г?з?л табигатен?, аны? саф к??елле, хезм?т с?юч?н халкына соклану ??м ихтирам, туган якка м?х?бб?т ??м т?б?гемне? б?ек ш?хесл?рен? карата горурлык хисе, туган телем, халкымны? тарихы, гореф-гад?тл?ре, зыялылары, татар д?ньясына караган милли традициял?р, халык педагогикасы аша укучыларымда телне ?йр?н?г? кызыксыну, ?хлакый сыйфатлар т?рбиялим.
Балаларны татар теленд? бер – берсен а?ларга, бер – берсе бел?н аралашырга ?йр?т?, шуны? бел?н берг? туган телг?, ?зл?ре яш?г?н ?ирг?, т?б?кк? м?х?бб?т уяту, туган ?ирне? тарихын ?йр?н?, анда яш?г?н ш?хесл?рне? и?аты бел?н кызыксыну, аларга карата ихтирам т?рбиял??не т?п максатым итеп куйдым.
Мин д?ресл?ремд? балаларны шагыйрьл?р, язучылар бел?н таныштырам, аларны? шигырьл?рен яттан с?йл?рг?, с?нгатьле итеп укырга, ?с?рл?рне? эчт?леген с?йл?рг? ?йр?т?м. Эшлекле уен д?ресл?р, т?рле б?йгел?р, т?ркемн?рд? эшл?? укучыларга ошый. ?д?бият д?ресл?ренд? проблемалы анализ ясау алымын куллану укучыларда м?ст?кыйль танып бел? ихтыя?ын арттыра, аларны эзл?н?г? эт?р?, и?ади эшч?нлекне активлаштыра. Укучыларны ?д?би уку бел?н кызыксындыруда, аларны? класстан тыш укулары бел?н ?ит?кчелек ит?д? ??м уку культурасын камилл?штер?д? татар теле атналыкларыны? ???мияте зур. Без д?, шушы атналыкларда катнашып, иншалар язабыз, шигырь б?йгел?ренд? катнашабыз, р?семн?р ясыйбыз. Танылган шагыйрьл?р ??м язучыларны? туган к?нн?рен? багышланган ?д?би кич?л?р ?тк?р?без.
Д?ресл?рд? ??м класстан тыш эшл?рд? татар халык авыз и?атын даими файдаланам. ?киятл?рне рольл?рг? б?леп уку, шигырьл?рне к?йг? салып ?ырлау балаларга бик ошый. Д?ресл?рд? ана телене? бай м?мкинлекл?ренн?н файдаланып эшл?? укучыларны? с?йл?менд? чагыла. Балаларым саф татарча с?йл?ш?л?р, аралашалар.
Мин укучыларыма ?йр?н?че итеп т?гел, чын дус, серд?ш, ки??шче итеп карарга тырышам. Алар д?рест? куркып утырмасыннар, уйлансыннар, сораулар бирсенн?р, кызыксынсыннар, ??м аларны? и?ади с?л?тл?ре калкып чыксын. ??р бала ?зе кечкен? д?нья бит. Аларны? холык-фигыльл?ре т?рле булган кебек, уку материалын ?зл?штер? д?р???се д? т?рле. Моны ??рдаим игътибар ?з?генд? тотам. Шу?а к?р? укытуны? т?рле алымнарын кулланам.. Укытучы ??н?ре бер урында таптануга, билгеле бер калып буенча эшл??г? корылмаган. Ул ??рвакыт эзл?н?д?, я?а ачышлар ясарга омтылуда. ?леге ??н?р иясе ?чен тыныч т?нн?р, ?з-?зен яратып кына яш?? – ят н?рс?.
Укучылар югары технологиял?рне иярл?г?н д?верд? д?реслекк?, гади тактага, акбурга гына ябышып яту ?ич м?мкин т?гел. ?йе, замана ?зг?реп тора. Балалар ??р я?алыкны отып бара. Укучылардан артка калмас ?чен, компьютер диг?н ф?н-техника казанышын да ?йр?нерг? туры килде.
?з белеме?не к?т?р? ?стенд? туктаусыз эшл?? ген? тиешле н?ти??л?р бир?. Атаклы педагог К.Д.Ушинский да: “Укытучы ??рдаим укыганда гына укытучы булып кала”, – дип язган. Заман сулышын тоеп, заман бел?н тигез атлап барырга омтылган кешене – заман кешесе дил?р. ? гел ?сешт?, эзл?н?д? булып, заман тал?пл?рен? туры кил? торган кеше – ??рчак ихтыя? ?з?генд?, ??рчак олы тормыш казанында кайнап яши. Дим?к, укытучы гомере буена ?злегенн?н укып белемен арттырырга, ?з ?стенд? эшл?рг?, ягъни эрудицияле булырга тиеш.
Эшт?н со?, узган гомер чакрымнарын к??елемн?н барлый-барлый, салмак кына атлап, ?йг? кайтып барышым. Урамда очраткан авылдашларым да, м?кт?пт?н кайтып уйнарга чыккан укучыларым да елмаеп с?лам биреп уза. Кайберл?ре туктап х?л-?хв?л сораша, кайберл?ре ни бел?н д? булса кызыксына. ? мин ?айлап кына аларны? сорауларына ?авап бир?м д? юлымны д?вам ит?м. Башымда ме? т?рле уй …
Аяк астында кар шыгырдый: шыгыр-шыгыр… Бу шыгырдау башкарылган эшл?ремне д? х?терл?т?, ?ле башкарыласыларыны? к?п булуын да иск?рт? сыман. Ап-ак кар ?стенн?н атлау ничек к??елле! Укытучы гомер буе ?н? шул аклыкка эз сала бит. Бала к??еле ап-ак кардай чип-чиста. ? без – шул аклыкка тир?н юллар сызучылар. К?кк? карыйм. Ап-аяз к?кт? йолдызлар ?емелд?ш?. Алар г?я минем укучыларым. ??ркайсы якты йолдыз булып балкый. К?бесе у?ышлары бел?н мине уздырып та ?иб?рдел?р. Чын к??елд?н с?ен?м мин алар ?чен. Шулар бел?н горурланып, ?зем? бетм?с к?ч алып яшим.
Минем беренче укытучым!
И? авыры, минемч?, яраткан укытучы? турында язу. ?анны тутырган ярату ??м соклану хисл?рен ничек ак к?газьг? т?шерерг?? К?газьг? к?чк?нд? аларны? ихласлылыгы да, к?че д? югала сыман.
Й?р?к т?рл?ренн?н урын алып
Гомер буе сине озата бара.
У?ыш, ялгышларны к?зл?п тора
Укытучы – бар д?ньяга “Ана”.
Укытучы! ?леге с?зне ишет?г? к?бебезне? к?з алдына н?ни кулыбыздан тотып язарга ?йр?тк?н беренче укытучыбыз килеп баса. Ничек кен? булмасын, ??р кешене? “Мен? ул чын укытучы”, – диярлек остазы бар. Ул аны еллар узган саен сагынып иск? ала, гомере буена р?хм?т укый.
Минем онытылмас укытучым – Биктимерова М?нир? апа С?л?ймановна. Мин аны? турыда язмыйча булдыра алмадым, ч?нки тормыш ипт?шемне д?, мине д? кулыбызга кал?м тотып язарга, беренче белем серл?рен ?зл?штерерг?- ул ?йр?тте.
М?нир? С?л?ймановна 1942нче елны? 1нче гыйнварында Апас районы Кызыл Тау авылында туа. 1960нчы елда Апас районы Урта Балтай урта м?кт?бене? 11нче сыйныфын т?мамлый. Шушы ук елны? 27нче ноябренн?н К?лк?ш авылында. клуб м?дире булып хезм?т юлын башлый. 1962 елда Казан д??л?т педагогика институтыны? биология ??м география факультитына читт?н торып укырга кер?. М?нир? апа 1963-1979нчы елларда Апас районыны? т?рле м?кт?пл?ренд? т?рле ф?нн?рд?н белем бир?. 1979нчы елдан алып 2004нче елга кад?р Апас районы Урта Балтай урта м?кт?бенд? эшли. 44ел эшл?? д?веренд? I квалификацион котегорияле методист укытучы, Хезм?т ветераны д?р???л?рен? иреш?. Ул ?з эшен яратып ??м бик тел?п башкара. Укучыларга б?тен ?анын биреп укырга, язарга ?йр?т?. Безд?, 1989нчы елны? алтын к?зенд? беренче сыйныфка укырга керг?н 16 б?ртек балада м?кт?пк? м?х?бб?т уятты. Олыны – олы, кечене – кече ит?рг?, ярыша – ярыша бер – беребезд?н уздырып, тырышып укырга ?йр?тте М?нир? апа.
Укытучы апабызны? ачуланганын, тавыш к?т?реп кычкырганын бер д? х?терл?мим. Безне ?йд? ?з диг?нен ген? эшл?п ?йрг?н 10 кыз, 6 тиктормас егетне ничек ты?латкандыр, белмим. Гел елмаеп кына торучы укытучыбызны ?зебез д? бик ярата идек шул. Безне? м?кт?пне т?мамлаганга ун ел вакыт узып китс? д?, укытучыбызны урамда очратсак к??ел шатлана.
Минем, х?зерге к?нд? Апас районы Д??л?ки авлында биология ??м химия укытучысы булып эшл??емд? бернче укытучым, М?нир? С?л?йман кызыны? ?леше бик зур. М?гариф ?лк?сенд? бер баскыч алга к?т?релг?н саен бренче укытучым р?хм?тл?р укыйм. Ч?нки х?зерге к?нд? д?, без тыгыз б?йл?нешт? торабыз. Ул ми?а укытучы хезм?тенд? булышып, ярд?м итеп, ки??шл?рен биреп тора.
Тормышында ачы х?ср?тл?р, авырлыклар к?п к?рс? д? М?нир? апа сынмады, сыгылмады, тормышны? к?чле ?илл?ре ?теп-?теп ?иб?рс?л?рд? егелмады, башын югры к?т?реп, ?зене? укучыларына маяк булып, чын м?гън?сенд? остаз булып ??рвакыт алга атлады.
М?нир? апа сезг? алдагы к?нн?регезд? ис?нлек-саулык, шатлыклы, тыныч, аяз к?нн?р, алга табада авырлыкларга бирешмич? озын-озак гомер кичер?егезне, балаларыгызны? игелеген, оныкларыгызны? куанычын тоеп яш?вегезне телим. ??рвакыт шулай сабыр, олы й?р?кле, ярд?мчел булып калыгыз.Без сезне? бел?н горурланабыз ??м сезне? каршыгызда баш иябез.
Х?йбуллина Ф?ния
Апас районы
Урта Балтай авылы.
Кемне ген? сокландырмас,шатландырмас
Укытучы хезм?тене? чын ?имеше.
Балаларга т?пле, тир?н белем бир? –
Мен? нинди б?ек хезм?т аны? эше.
Укытучы. Кем ген? тир?н ихтирам бел?н телг? алмый ик?н бу исемне. М?кт?пт? , укыту йортында белем бир?че, тормышта балаларга ?з юлларын табарга булышучы, ?зене? яш?? т??риб?се бел?н ш?хес т?рбиял??д? тир?н эз калдыручы олуг зат ул.
Укытучы! Нинди б?ек исем. ??р бала язмышы, аны? б?генгесе, кил?ч?ге м?галлимне? к??ел т?ренд?, алтын й?р?генд?…
Укытучы! ?ни! Бу с?зл?р ??рвакыт ян?ш? й?ри, ч?нки укытучы икенче ?ни. Укытучы тир?н белемле ??м методик ?зерлекле, ш?фкатле, ярд?мчел булырга тиеш. Ч?нки баланы? укуга м?н?с?б?те, гад?тт?, аны? укытучыга булган ихтирамына б?йле.
Укытучы! Безг? белем бир?че кеше, ?ылы м?н?с?б?тк? лаек.Укытучыны? чиксез тырышлыгы, рухи к?че, якты й?р?ге безд? га??пл?н? хисен уятырга тиеш…? без?..Апа – абыйларыбызны? йомшак к??елл?рен р?н?ет?без! Укытучыга х?рм?т, ярату хисе бел?н карыйк, р?хм?тл?ребезне белдерик, катлаулы эшенд? булышыйк!
Минем ?нием – укытучы. Шу?а к?р? мин д? укытучыны? бар авырлыкларын бел?м.?нием м?кт?пт? башлангыч сыйныф укучыларын укыта, укучылар ??м ?ти-?нил?р аны х?рм?тли ??м ярата. Балалар аны? д?ресенн?н елмайган й?зл?р, б?хетле й?р?кл?р,белем ?ст?лг?н башлар бел?н чыгалар. ?ни д?ресл?ре ?зенч?лекле. Кайбер темаларны ул уен формасында а?лата, катлаулы кагыйд? – а?лаешлы була, д?рест?н кит?се килм?г?н вакытлар була. Р?х?т,кызык …Син кешег? ярд?м итс??, яхшылык кылса?, ул да си?а тиешлесен бирер, дил?р. ?нием д?, акыллы, гадел кеше буларак, укучыларын бик ярата ??м ??р бала ?чен индивидуаль якын кил? бел?. Шул чакта олы ??м кечкен? кеше арасында ?ылы м?н?с?б?тл?р туа.
Укытучы, минемч?, зур, матур, хуш исле г?л. ??р к?нне г?л,укытучы к??еле кебек,?с? ??м зурая. Г?лне? эше к?п : ?ирд?н су алып, ?зен ашатырга, кояшка омтылып, яктылыкны йотарга, т?нен ?ирг? биреп, балаларын ?стерерг? тели…Укытучы да бар к??елен, к?чл?рен, бар вакытын безг? багышлап, ?иребезд? яши…
9 нчы сыйныф укучысы
М??летбаев Нияз.
Яраткан укытучым.
?ир шарыны? барлык матурлыгын
?ыйгансыз Сез, минем укытучым.
К?л?ч т? Сез, сабыр, игелекле,
Бала ?анлы да Сез, кешелекле.
Сез барлыкка ??рчак шатланам.
Сезг? карап, х?тта сокланам,
Сезд?н ??рчак мин ?рн?к алам,
Сезне? бел?н мин горурланам!
И.Ш?к?ров
Бу д?ньяда нинди ген? ??н?рл?р юк.Аларны санап та бетереп булмастыр. ? шул ??н?р иял?рен? нигез салучы ул – укытучы. Укытучы бик кир?кле профессия. Ч?нки аннан башка хисапчы да, табип та, тег?че д? була алмас иде.
Мин ?ле м?кт?пне? икенче сыйныфында гына укыйм. Шулай да укытучы ??н?рене? бик авыр, к?п тырышлык, к?ч тал?п ит?ен а?лыйм. Шу?а к?р? яраткан укытучымны ??рвакыт ты?ларга тырышам.
Мин укытучым бел?н м?кт?пк?ч? ?зерлек курсларында таныштым. Беренче к?нн?н ?к укытучы апабыз ми?а бик ошады. Ул бик ?йб?т укытучы,гадел, т?земле,тыныч ??м ягымлы. Без сыйныфта бик к?б?? булуга карамастан, ??рберебез к??елен? ачкыч таба ала. Ул безне? икенче ?ниебез кебек. Кир?к вакытта мактый да, юата да, ? кайчак ачулана да бел?. Д?ресл?рне д? бик кызыклы ?тк?р? ул. Белм?г?н , а?ламый калган темаларны вакытын кызганмый, авырсынмый гына безг? кабат а?лата. Укытучыбыз белем бир? бел?н ген? чикл?нми, ? безне тормышка яраклашкан чын кешел?р итеп т?рбиял?рг? омтыла.Мин укытучы апамны бик яратам ??м а?а авыр,мактаулы эшенд? бары у?ышлар гына телим.
ИНША
Укытучы – изге ??н?р иясе
И? б?хетле кеше кем дип сорасалар,
?йтер идем с?зл?ремне телг? т?реп.
Ул – укытучы, елмайганда каршысында
?зенн?н д? оста ш?кертл?рен к?реп.
Укытучы ??н?ре гомер – гомерг? мактаулы ??м шул ук вакытында авыр хезм?тл?рд?н саналды. ?зе?не? т??риб??не ?ле м?ст?кыйль тормышка аяк басып кына кил?че яшьл?рг? тапшыра бел? – ул талант.
Укытучылар икенче ?нил?р дип бик еш ?йт?л?р. Бу ис? н?къ минем хакта ?йтелг?н кебек! ?нием минем егерме еллык стажлы укытучы, ул рус теле ??м ?д?биятыннан белем бир?.
Белем алу гына т?гел, ? д?ньяга карашыбызны формалаштыру да укытучылар йогынтысында башкарыла. Без аларга ?зебезне? проблемаларыбыз бел?н м?р???гать ит?рг?, шатлыкларыбызны уртаклашырга, у?ышсызлыкларыбызга зарланырга, алардан ярд?м сорарга м?мкинбез… Мин еш кына бар яктан камил укытучы нинди булырга тиешлеге хакында уйланам. Шул у?айдан ?земнем фикерл?рем бел?н д? уртаклашасым кил?. Минем уйлавымча, укытучыны? т?п сыйфаты булып аны? укучыларны а?лавы, т?землелек, ??м ничек кен? га??п тоелмасын, и?аты тора. Ч?нки укытычы ??н?ре р?ссам, язучы ??м башка ??н?рл?р кебек ?к и?ади санала. Ми?а укытучы булу и? авыр хезм?тл?рне? берседер кебек тоела, ч?нки бу очракта бер кеше ?зенд? психолог, ф?нни хезм?тк?р, актёр оста с?йл??че ??м башка бик к?п ??н?рл?рг? хас сыйфатларны берл?штер?.?аваплылык искиткеч зур: укытучыны? хатасы, ?йтик, табибныкы д?р???сенд? ?к сизелм?ск? д?, ?мма к?телм?г?н к??елсез н?ти??л?рг? китерерг? м?мкин.
Мин укытучыларыма тел?с? нинди сорау бел?н м?р???гать ит? алуыма с?ен?м. Уку материалымда бер?р н?рс? а?лашылмаса да, уку программасыннан тыш кайбер н?рс?л?р кызыксындырса да, ш?хси тормышымда авырлыклар булса да, ки??ш – ярд?м кир?к булса да, мин алар янына ашыгам. Минем уйлавымча, ?леге ??н?р иял?ре бер ?к вакытта укытучы да, ?лк?н дус та булырга тиеш.
Мо?ардан тыш, ми?а калса, тел ??м ?д?бият укытучысы – аерым бер ??н?р иясе ??м ул башка ф?н укытучыларыннан нык аерыла. ?д?бият, и? элек, тормышны ?йр?т?, д?ньяга карашны формалаштыра, уйланырга м??б?р ит?. Без ?зебез укыган ?с?рл?рг? карата ?з фикеребезне ?йт?без: фикер й?рт?, ?зе?не ?д?би ?с?р геройлары урынына куеп карау, яки, киресенч?, ?зе?не язучы итеп к?з алдына китер?, к??еле?д? геройлар тудыру – бик кызыклы к?ренеш.
Мин ?зем ??м сыйныфташларым безне т?рбиял?рг? ??м ?гет – н?сих?т бирерг? укытучыларга ничек авыр булуын а?лыйбыз. ?мма бернинди авырлыкларга карамастан, алар ?з хезм?тл?рен намус, горурлык бел?н башкаралар. Моны? ?чен без аларга бик р?хм?тлебез.
Б?генге заманда укытучы и? кир?кле ??м шул ук вакытта и? четерекле ??н?рл?рне? берсе. Минем уйлавымча, укытучы ??н?р ген? т?гел, ? яш?? р?веше д? ул. Ч?нки укытучы ??р балага бу катлаулы тормышта ?з – ?зен табарга ярд?м ит? тел?ге бел?н яна. Укытучы акыллы, м?рх?м?тле, тал?пч?н ??м балалар к??елен а?лый бел? торган булырга тиеш дип саныйм…
Яраткан м?кт?бемд? шундый сыйфатларга ия укытучыларны? к?п булуына с?енеп, горурланып яшим мин.
Чын укытучы булу – ул талант. Укытучы ?з т??риб?сен, белемн?рен балаларга тапшырырга тиеш. Укытучыларга ис? укучылары ирешк?н у?ышларны к?р? – бик к??елле. Укучыларыны? р?хм?те ис? укытучылар ?чен и? зур б?хет.
Без еш кына укытучыларны т?нкыйтьл?рг? яратабыз, ?мма т?нкыйтьне ??рвыкытта ?зе?н?н башларга кир?к. Укытучы нинди булырга тиеш диг?н уйлануларым мине укучы ?зе нинди булырга тиеш диг?н сорауларга эт?р?. Ч?нки ?лег? безне? т?п эшебез уку бит. Минем ?леге эшем д?, ягъни укуымда алдынгы буласым кил?.
Х?йруллина Ксения (9 сыйныф)
Минем яраткан укытучым.
Кайгы килг?нд? д?, егет бул, дип
Шул остазлар безне ?йр?тк?н.
«Укытучы» бел?н «?нк?й» с?зе,
Берг? саркып чыга й?р?кт?н.
К?ренекле шагыйрь Ф?ннур Сафин катлаулы, ?мма мактаулы ??н?р иял?рен? ?н? шундый югары б?я бир?. ?йе, чыннан да, м?галлим?л?рне без – икенче ?нил?ребезг?, укытучы абыйларны ис?, т?пле с?зе, нигезле ки??шл?ре хакына ?тил?ребезг? ти?л?п карарга гад?тл?нг?н. И? игелекле ??н?р нинди дис?л?р, ?ич т? шикл?нмич?, укытучы дип ?йт? тиешледер. Д?ньяны танып бел?, укырга- язарга ?йр?т?д?н тыш, акны – карадан, яхшыны яманнан аеру, изгелекне ?стен к?р?, нинди ген? кыен х?лд?н д? чыгу юлларын табу, ад?мчелек бел?н гомер ит? хикм?тл?рен безг? остазларыбыз т?шендер?.
Остаз, м?галлим, м?д?ррис дип олылаган аларны халкыбыз, ягъни ?хлак нигезл?рен? т?шендер?че, б?нд?не кеше д?р???сен? к?т?р?че.Кешелек ??мгыяте ??р д?верд? д? укытучыларга таянган. М?галлимн?н тел?с? нинди ??н?р иясе ?зерл?рг? м?мкин. ? мен? тел?с? кайсы ??н?р кешесен укытучы ит? алмыйсы?, диг?нн?рен ишетк?н бар. Бик хак с?зл?р. Д?ньяда ?ч т?рле изге ??н?р бар, дил?р: кешел?рне туендыручылар, д?валаучылар ??м аларны белемле ит?чел?р.Укытучы ??н?ре – м??гелек, изге ??н?р! Укытучы! Кем ген? бу исемне зур х?рм?т бел?н телг? алмый ик?н? ??ркайсыбызны? и? матур х?тир?л?ре, шатлык-борчулары, беренче дулкынланулары н?къ мен? м?кт?п ??м укытучы бел?н б?йле. Беренче тапкыр м?кт?п бусагасын атлап керг?н к?нн?н алып, бала бел?н ян?ш?д? аны? укытучысы атлый. Б?ген галим д?, ташчы да , иген ?стер?че д? аны? олы исеме алдында баш ия, ч?нки тел?с? нинди ??н?рг? юл башы укытучыны? фидакарь хезм?те н?ти??сенд? салына . Ул д?ньядагы барлык матур сыйфатларны ?зен? туплаган. Ки? к??еллелек, тырышлык, балаларга чиксез м?х?бб?т, намуслылык… Андагы сабырлык- аналар сабырлыгына ти?. Шу?а да аларга кадер-х?рм?т к?рс?тик, ис?нн?рен? шалтыратып, х?лл?рен белик, б?л?кл?р бирик, и? к?рк?м ч?ч?кл?рг? к?мик. Д?ньядан китк?нн?рен изге с?з бел?н телг? алыйк, дога кылыйк.
Укытучылар – минем тормышымда м??им роль уйнаган ш?хесл?р алар. Шу?а к?р? аларны? фидакарь хезм?тл?рен беркайчан да х?теремн?н чыгармыйм, ?земне укыткан м?галлимн?ремне онытмыйм. Укучылар алдында да, ата-аналар алдында да зур абруйга ия булган, тир?н белемле, зир?к акыллы, замана бел?н берг? атлаучы, ??ркем бел?н уртак тел таба алучы затлар бит алар. Минем укытучы ??н?рен сайлавымда да беренче укытучым ?лфия апаны? да ?леше зур. «Х?терлим мин ?ле б?генгед?й…» диг?н ?ырны белм??чел?р юктыр. ??ркем д? ?зене? т??ге тапкыр м?кт?пк? аяк басуын, шаян сыйныфташларын, ягымлы, тал?пч?н укытучыларын онытмыйдыр ул. Мин д? ?земне? беренче м?рт?б? матур к?лм?к, ак алъяпкыч киеп, ч?чл?рем? олы ак бантиклар тагып, ч?ч?к б?йл?ме тотып, м?кт?п баскычыннан атлавымны х?терлим. Беренче тапкыр безне н?ни кулларыбыздан тотып, укытучыбыз ?лфия апа матур, якты сыйныф б?лм?сен? алып керде. Беренче д?рес ты?лавым, к?нд?легемд?ге беренче билгел?р б?генгед?й х?теремд?. Беренче тапкыр такта алдында ?авап бир?л?р, каушап, белг?не?не д? онытулар – барысы да ист?. И? ист? калганы: 4нче сыйныфны гел бишле билгел?рен? ген? т?мамлап,5нче сыйныфка к?чк?нд? ,ми?а беренче укытучым болай диде:”Син ?ичшиксез тырышып укырга,кил?ч?кт? укытучы булырга тиешсе? .Укытучы бирелеп, намус бел?н, чын к??елд?н балаларны яратып эшл?с? ген? д?р???г? иреш?ч?к, ихтирамга лаек булачак,шуны онытма.”- диде. Мин шушы к?нн?н башлап башка ??н?рл?р турында уйламадым да. Бары тик укытучы булырга хыялландым. ??м хыялым тормышка ашты. Мин инде 20 ел м?кт?пт? балаларга белем бир?м. Беренче укытучым инде к?пт?н ак яулыклы ?би. Шулай булуга да карамастан, ул- минем к??елемд? ??рвакыт яшь, к?л?ч й?зле ,туры с?зле , якты юл к?рс?т?че ?рн?к остазым…Мин а?а ме?-ме? р?хм?тлемен.
?ир й?зенд? и?-и? матур тел?кл?рне,
Сорасалар, багышларга кемг?, диеп.
?сир итк?н ?зен? бик к?п й?р?кл?рне
“ Укытучыма,” дияр идем, башым иеп.
ГББУ“2нче Аксубай урта м?кт?бе”не?
татар теле ??м ?д?бияты укытучысы
Яруллина Г?лшат Мин?сх?т кызы.
Министерство образования и науки РТ
ТР ф?н ??м м?гариф министрлыгы
Конкурсное сочинение на тему :
“Мой любимый учитель”
“Минем яраткан укытучым”
ТР ?лм?т районы Т?б?н Мактама Нижнемактаминская СОШ №2
2нче урта м?кт?бе Альметьевского района
Башкарды: 7“б” сыйныф укучысы Выполнила: ученица 7 ”б” класса
Абдрашитова Зарина Абдрашитова Зарина
?ит?кче: ??лиева Г?лназ Руководитель: Аглиева Гульназ
Фоат кызы Фоатовна
Альметьевск 2011
?лм?т 2011
Укытучы т?шенд? д? д?рес бир?,
Балалар дип hаман ?ан ата.
?з h?н?рен, м?кт?пне h?м балаларны
?ненд? д?, т?шенд? д? ул ярата.
Рания К?римуллина.
Укытучы-баланы? чын дусты, ки??шчесе, ярд?мчесе ул. Ул безг? белем ген? бир?че т?гел, ? безне? с?лам?тлек ?чен кайгыручы да, безне? шатлыклар ?чен куана бел?че д?. Бер с?з бел?н ?йтк?нд?, икенче ?ни ул безне?. Минем ?бием д? укытучы. Аны? h?рвакыт ?йт? торган с?зе бар: “Укытучы бирелеп, намус бел?н, чын к??елд?н балаларны яратып эшл?с? ген? д?р???г? иреш?ч?к, ихтирамга лаек булачак”,-ди ?бием ми?а.
??р укучыны? да ?зене? ген? яраткан, х?рм?т итк?н укытучылары була. Минем д? яраткан укытучыларым бар. Шулар арасыннан аеруча и? якыны- минем сыйныф ?ит?кчем, татар теле h?м ?д?бияты укытучысы Г?лназ Фоатовна.
?ле б?генгед?й х?теремд?… К?зне? и? матур к?нн?рене? берсе- 1-нче сентябрь иде. К?гел?ем томан таралып, яктырып кояш чыкты.Шул матур мизгелд?, ч?ч?кл?р бел?н тулы м?кт?п бусагасында, Ул безне каршы алды. Безне? ?ле я?а башлангыч сыйныфны т?мамлап, 5-нчег? кил?ебез. Шул к?нн?н башлап ?зара дус яш?рг?, м?кт?п елларын онытылмаслык итеп х?терд? калдырырга, г?з?л с?зл?р табып безне? к?ефл?рне к?т?рерг?, яхшы укырга ?нд??че укытучым минем. “Аз гына белер ?чен д? бик к?п укырга кир?к,-ди ул безг?.
Г?лназ Фоатовна туган телебезне? искиткеч матурлыгын к?рерг?, байлыкларын белерг? ?йр?т?че д?. Аны? д?ресл?ре бик кызыклы, мавыктыргыч h?м эчт?лекле ?т?. Аны? елмаюын к?рг?ч, туган телебезне ?йр?н? тел?ге тагын да арта. Д?ресл?рд?н тыш кызыклы кич?л?р уздырабыз, экскурсиял?рг?, т?рле к?рг?зм?л?рг?, музей h?м театрларга й?рибез. ?зебез д? театр к?рс?т?без. “??р кеше ?з туган телен, ана телен белерг? тиеш. Шул вакытта гына ул ?ти-?нисен, туганнарын х?рм?т ит?ч?к ”,- ди h?рвакыт безг? укытучыбыз. Шу?а к?р? без бик тырышып, к??ел биреп тел д?ресл?рен? й?рибез.
Минем укытучымны? исеме д? ?исемен? туры кил?. Ул г?лл?р кебек матур, назлы. Аны? бел?н h?рвакыт серл?ш?се, к??елд?гене с?йлисе, к?леп кен? торасы кил?. Т?н?феск? звонок булгач та, укытучыбыз яныннан кит?се килми.
Мин к?н д? к?т?ренке к??ел бел?н м?кт?пк? барам, ч?нки анда мине яраткан укытучыларым к?т?. Минемч?, Г?лназ Фоатовна h?н?рен? тугрылыклы, олы ?анлы, ки? к??елле, зир?к h?м тал?пч?н, зур ихтирамга лаек укытучы. Б?я биреп бетергесез авыр хезм?тенд? укытучыбызга и?ади у?ышлар, к??ел байлыгы телисе кил?.
Сез- и? м?рт?б?ле Кеше,
Сез- и? чын Укытучы.
Ш?кертем кеше булсын дип
Утлы к?мер йотучы.
(Э.Ш?рифуллина)
Минем яраткан укытучым.
Кайгы килг?нд? д?, егет бул, дип
Шул остазлар безне ?йр?тк?н.
«Укытучы» бел?н «?нк?й» с?зе,
Берг? саркып чыга й?р?кт?н.
К?ренекле шагыйрь Ф?ннур Сафин катлаулы, ?мма мактаулы ??н?р иял?рен? ?н? шундый югары б?я бир?. ?йе, чыннан да, м?галлим?л?рне без – икенче ?нил?ребезг?, укытучы абыйларны ис?, т?пле с?зе, нигезле ки??шл?ре хакына ?тил?ребезг? ти?л?п карарга гад?тл?нг?н. И? игелекле ??н?р нинди дис?л?р, ?ич т? шикл?нмич?, укытучы дип ?йт? тиешледер. Д?ньяны танып бел?, укырга- язарга ?йр?т?д?н тыш, акны – карадан, яхшыны яманнан аеру, изгелекне ?стен к?р?, нинди ген? кыен х?лд?н д? чыгу юлларын табу, ад?мчелек бел?н гомер ит? хикм?тл?рен безг? остазларыбыз т?шендер?.
Остаз, м?галлим, м?д?ррис дип олылаган аларны халкыбыз, ягъни ?хлак нигезл?рен? т?шендер?че, б?нд?не кеше д?р???сен? к?т?р?че.Кешелек ??мгыяте ??р д?верд? д? укытучыларга таянган. М?галлимн?н тел?с? нинди ??н?р иясе ?зерл?рг? м?мкин. ? мен? тел?с? кайсы ??н?р кешесен укытучы ит? алмыйсы?, диг?нн?рен ишетк?н бар. Бик хак с?зл?р. Д?ньяда ?ч т?рле изге ??н?р бар, дил?р: кешел?рне туендыручылар, д?валаучылар ??м аларны белемле ит?чел?р.Укытучы ??н?ре – м??гелек, изге ??н?р! Укытучы! Кем ген? бу исемне зур х?рм?т бел?н телг? алмый ик?н? ??ркайсыбызны? и? матур х?тир?л?ре, шатлык-борчулары, беренче дулкынланулары н?къ мен? м?кт?п ??м укытучы бел?н б?йле. Беренче тапкыр м?кт?п бусагасын атлап керг?н к?нн?н алып, бала бел?н ян?ш?д? аны? укытучысы атлый. Б?ген галим д?, ташчы да , иген ?стер?че д? аны? олы исеме алдында баш ия, ч?нки тел?с? нинди ??н?рг? юл башы укытучыны? фидакарь хезм?те н?ти??сенд? салына . Ул д?ньядагы барлык матур сыйфатларны ?зен? туплаган. Ки? к??еллелек, тырышлык, балаларга чиксез м?х?бб?т, намуслылык… Андагы сабырлык- аналар сабырлыгына ти?. Шу?а да аларга кадер-х?рм?т к?рс?тик, ис?нн?рен? шалтыратып, х?лл?рен белик, б?л?кл?р бирик, и? к?рк?м ч?ч?кл?рг? к?мик. Д?ньядан китк?нн?рен изге с?з бел?н телг? алыйк, дога кылыйк.
Укытучылар – минем тормышымда м??им роль уйнаган ш?хесл?р алар. Шу?а к?р? аларны? фидакарь хезм?тл?рен беркайчан да х?теремн?н чыгармыйм, ?земне укыткан м?галлимн?ремне онытмыйм. Укучылар алдында да, ата-аналар алдында да зур абруйга ия булган, тир?н белемле, зир?к акыллы, замана бел?н берг? атлаучы, ??ркем бел?н уртак тел таба алучы затлар бит алар. Минем укытучы ??н?рен сайлавымда да беренче укытучым ?лфия апаны? да ?леше зур. «Х?терлим мин ?ле б?генгед?й…» диг?н ?ырны белм??чел?р юктыр. ??ркем д? ?зене? т??ге тапкыр м?кт?пк? аяк басуын, шаян сыйныфташларын, ягымлы, тал?пч?н укытучыларын онытмыйдыр ул. Мин д? ?земне? беренче м?рт?б? матур к?лм?к, ак алъяпкыч киеп, ч?чл?рем? олы ак бантиклар тагып, ч?ч?к б?йл?ме тотып, м?кт?п баскычыннан атлавымны х?терлим. Беренче тапкыр безне н?ни кулларыбыздан тотып, укытучыбыз ?лфия апа матур, якты сыйныф б?лм?сен? алып керде. Беренче д?рес ты?лавым, к?нд?легемд?ге беренче билгел?р б?генгед?й х?теремд?. Беренче тапкыр такта алдында ?авап бир?л?р, каушап, белг?не?не д? онытулар – барысы да ист?. И? ист? калганы: 4нче сыйныфны гел бишле билгел?рен? ген? т?мамлап,5нче сыйныфка к?чк?нд? ,ми?а беренче укытучым болай диде:”Син ?ичшиксез тырышып укырга,кил?ч?кт? укытучы булырга тиешсе? .Укытучы бирелеп, намус бел?н, чын к??елд?н балаларны яратып эшл?с? ген? д?р???г? иреш?ч?к, ихтирамга лаек булачак,шуны онытма.”- диде. Мин шушы к?нн?н башлап башка ??н?рл?р турында уйламадым да. Бары тик укытучы булырга хыялландым. ??м хыялым тормышка ашты. Мин инде 20 ел м?кт?пт? балаларга белем бир?м. Беренче укытучым инде к?пт?н ак яулыклы ?би. Шулай булуга да карамастан, ул- минем к??елемд? ??рвакыт яшь, к?л?ч й?зле ,туры с?зле , якты юл к?рс?т?че ?рн?к остазым…Мин а?а ме?-ме? р?хм?тлемен.
?ир й?зенд? и?-и? матур тел?кл?рне,
Сорасалар, багышларга кемг?, диеп.
?сир итк?н ?зен? бик к?п й?р?кл?рне
“ Укытучыма,” дияр идем, башым иеп.
ГББУ“2нче Аксубай урта м?кт?бе”не?
татар теле ??м ?д?бияты укытучысы
Яруллина Г?лшат Мин?сх?т кызы.
Укытучы, сине? исеме? алдында т?б?нчелек бел?н баш иям… Н. А. Некрасовны? бу с?зл?рен ??ркайсыбыз м?кт?п елларыннан ук х?терли. Кеше тормышында укытучыны? роле ??м урыны б?ял?п бетергесез. Укытучы профессиясе – безне? илд? и? х?рм?тле ??м мактаулы хезм?тл?рне? берсе. Укытучыга ме?н?рч? шигырьл?р, ?ырлар, китаплар багышланган. А. Фадеев «Яшь гвардия» романы геройларыны? берсе Матвей Шульга с?зл?ре бел?н укытучы эшч?нлеген? мондый б?я бир?: «Укытучы! С?зе д? нинди бит! . Укытучы! ?йтерг? ген? ?и?ел! Безд?, ??р бала м?кт?пт? укыган илд?, укытучы – беренче кеше ул.Балаларыбызны?, халкыбызны? кил?ч?ге – укытучы кулында, аны? алтын й?р?генд?. Аны урамда к?рг?ч т? без илле адым килеп ?итк?нче ?к х?рм?т й?зенн?н баш киемебезне салырга тиешбез» . ??р кешене? ?з кече Ватаны, тормышка юллама бирг?н ?з м?кт?бе, р?хм?т хисл?ре бел?н, олылап иск? ала торган укытучысы бар.
Тормыш – к?р?ш кыры… Бу с?зл?рне т?рле м?гьн?д? а?латырга була. ? мин ?з с?земне бар гомерен кызганмыйча укытучы тормышына багышлаган кешел?р турында с?йл?рг? телим.
Минемч?, укытучы и? мактаулы ??м и? намуслы кеше. Укытучыдан башка беркем д? ??н?рг? ?йр?н? алмый, ??м ул эшк? д? урнаша алмый. Укытучы – барлык ??н?рг? юл ачучы. Шуны? ?стен?, алар ?ле ??н?р ген? тугел , ? т?рбия д? бир?л?р. Укытучы булу ул бик ?и?ел тугел, аны? ?чен бик к?п белерг?, балаларны яратырга ??м х?рм?т ит?рг? кир?к. Укытучы булып эшл?? – ?аваплы эш ул. Уку вакытларында укытучы балалар ?чен ?авап бир?. ? укытучы булыр ?чен яшьт?н ?к тырышып укырга, ?йг? бирг?н эшл?рне эшл?рг?, д?ресл?рд? ты?лап ??м катнашып утырырга кир?к.
? минем ?земне? яраткан укытучым – инглиз теле укытучысы З??р? Равил кызы. Ул укытучы бик к?чле, тыныч, ягымлы ??м сабыр. Д?рест? ул бик ?йб?т а?лата, алай гына т?гел, ул бит ?ле ?йб?т класс жит?кчесе д?. Аны барлык укучылар х?рм?т ит?, З??р? апа ?зе д? балаларны ярата, аларга яхшы белем бир?. ? ул бит ?ле чит телд?н ?йр?т?! Бу телне ?йр?т? бик авыр. Бу бик т? кир?кле д?рес, ч?нки х?зер д?ньяда инглиз теле бик кир?к. Х?тта кырык – илле яшьлек кешел?р д? инглиз теле укыйлар. З??р? Равил кызы кешел?рг? ?йб?т булсын дип, ?ст?м? д?ресл?р д? куя. Аны? д?ресен? кер?е бик кызык. Ч?нки ул д?рест? кызыклы м?гъл?матлар ?иткер?. Т?рле инглиз теленд?ге ?ырларны ты?лата.
Ми?а ?зем? д? инглиз теле бик ошый. Укуымны т?мамлагач, инглиз теле укытучысы буласым кил?. Л?кин моны? ?чен З??р? Равил кызы кебек сабыр, укымышлы булырга кир?к. Ул бит минем укытучым!
http://iglaikino.ru/ukytuchym/ukytuchym/