?зерл?де: Казан ш???ре 87 нче м?кт?пне? 4А сыйныфы укучысы Тищенко Екатерина Ярославовна Реферат. Татарстан – минем Ватаным. Татарстан – ул минем туган илем, Ватаным. Зур да, кечкен? д? безне? Татарстан. Зур, ч?нки д?ньяда аннан да кечкен? илл?р бар. Кечкен?, ч?нки д?ньяда аннан да зур илл?р бар. Татарстанны? табигате матур ??м бай. Калын зур урманнар да, тигез далалар да бар анда. Урманнарда т?рле агачлар ?с?, шу?а к?р? катнаш урманнар да, ылыслы урманнар да шактый.Алар арасында т?з наратлар, нык им?нн?р, зифа каеннар, н?фис юк?л?р, ?р??ге, чыршы, карагай агачлары да бар.Куе агачлар арасында, куаклыкларда зур м?гезле пошилар, аюлар, бурсыклар, б?рел?р, т?лкел?р, куяннарны очратасы?. Татарстан Республикасын “д?рт елга иле” дип й?ртк?нн?р. Аны? аша Идел, Чулман (Кама), Агыйдел, Нократ елгалары ага. Ык, З?й, Миш?, Чирмеш?н, З?я, Казансу елгалары ис? – аларны? кушылмалары. Кечкен? елгалар, к?лл?р д? к?п анда. Аккош к?ле, Кабан к?ле, З??г?р к?л, Тир?н к?л ??м башка бик к?пл?р безне? республикабызда урнашкан. Татарстан – бай ил. Кырларында бодай, арыш, арпа, борчак, карабодай, т?рле яшелч?л?р ?с?. ?ир астында нефть, газ, ташк?мер ??м башка байлыклар к?п. Татарстан ул- ш???рл?р, фабрика, заводлар иле д?. Аны? егермел?п ш???ре бар. ? нурлы Казан – башкаласы. Республикабыз халкы – татарлар, рус, чуваш, украин, башкорт, мари, мордва, удмуртлар – туган ?иребезд? тырышып эшли, дус яши. Мин ?з туган ягымны бик яратам ??м аны? бел?н горурланам.
Б?ек Ватан сугышыны? тынганына алтмыш елдан артык вакыт ?тте. Мин ?земд?, ?ти-?ниемд? сугыш чорын к?рм?дек. Бу кан койгыч сугыш турында ишетеп кен? бел?без. . Сугыш дип ?йт?г?, минем к?з алдыма ?имерелг?н йортлар, актарылып бетк?н болыннар, ятим балалар килеп баса. ?йе, р?хим-сез сугыш илебез халкына ?йтеп бетергесез кайгы-х?ср?т китер?. Япь-яшь егетл?р, кызлар, туган ?ирл?рен саклау ?чен, фронтка кит?л?р. Тылда калганнар да солдатлар ?чен ?ылы оекбашлар, биял?йл?р б?йлил?р. ?и?? ?чен дип, бар тырышлыкларын куялар. Сугыш бик к?п гаил?л?рг? кайгы, ачы к?з яшьл?ре китер?. Я ире, я уллары, я ?тил?ре Ватан ?чен яу кырларында м??гег? ятып кала. Ачлыктан тилмереп ?л?чел?рд? к?п була сугыш елларында. Шулай ук фашист концлагерьларында ??лак булучыларны? саны да ис?псез. Бу сугышта бик к?п якташларыбызкорбанбулган. Нинди зур югалтулар! 1941 нче елда безне? илебезг? фашист гаск?рл?ре басып керг?н. Ул вакытта Ватанны сакларга б?тен халык берд?м булып к?т?релг?н. Безне? буынны саклап калган кешел?рне? батырлыгы беркайчан да онытылмас! Безне? б?хетле тормышыбыз ??м азатлыгыбыз ?чен т?гелг?н канны ничек онытырга м?мкин со??! ?з г??д?се бел?н дошман пулеметын каплаган Александр Матросов (чынлыкта ул татар егете Шакир?ан М?х?мм?т?анов) батырлыгын, дошман ?сирлегенн?н фашист самолётына утырып качкан ??м ипт?шл?рен д? ?сирлект?н коткарган Михаил Девятаев, фашистлар куркып “т?нге ш??л?л?р” дип атаган хатын-кызлар эскадрильясын ??м аны? командиры М?губ? Сыртланова, герой-шагыйрь Муса ??лилне? батырлыкларын ничек онытып булсын! ? ме?н?рч?, миллионнарча солдатларны? к?нд?лек батырлыклары аз булганмы?! Алар бит юлсыз ?ирл?рд? пычрак ерып, бернинди авырлыкларга карамастан, дошманны туган илебезд?н куып чыгарганнар ??м аны ?з ?ненд? – Берлинда тар-мар итк?нн?р. Аларны? к?нд?лек х?рби батырлыклары шулай ук х?рм?тк? лаек. Аерым героик батырлыклар турында язылган китаплар, т?шерелг?н кинофильмнар бар. Без, укучылар, артта калган шушы в?хш?тле к?нн?рне? эчт?леген ныграк а?лау ?чен Б?ек Ватан сугышында ?анын-т?нен биреп фашист илбасарлары бел?н к?р?шк?н сугышчылардан, ? х?зерге вакытта ветераннар булып саналган бабаларыбыздан сорашып бел?без. Сугышны? ачы х?ср?тл?ре аларга бик к?п кайгы алып килг?н ??м алар бу к?нн?рне иск? алганда к?з яшьл?рсез с?йли алмыйлар. Авылыбызда бары тик ике ген? ис?н ветеран калды. Моннан бернич? ел элек, ?ле ис?н вакытта шуларны? берсе-Х?мидуллин ?илалетдин бабай бел?н с?йл?штем. Ул авыр х?лд? урын ?стенд? ята, л?кин ул ми?а ?зене? Б?ек Ватан сугышында ?тк?нн?рен с?йл?рг? берс?зсез ризалашты. Мен? аны? сугыш ист?лекл?ре: “1941 нче елны? 22 нче июненд? сугышка алдылар.Балык Бист?се пристаненн?н бар?аларга т?яп Саратов урманына алып киттел?р.Х?рби киемн?р бирдел?р.Безне т?рле якларга б?леп т? бетердел?р.Ноябрь т?мамлангач, М?ск??д?н 90 километр ераклыктагы Серпухов ш???ре янындагы урманга килеп урнаштык.Х?л киеренке, дошман башкалага ыргыла.Очкычлар тынгы бирми.Безне урман кырыена тездел?р.Машина килеп туктады.Фарасын бер секундка гына яктыртып алды да алан уртасында казылган чокыр читен? машинадан 4 солдатны с?йр?п т?шердел?р.Кулларын, к?зл?рен б?йл?п аларны чокыр ?йлн?сен? тезеп утырттылар.Командир бу солдатларны хыян?тче дип атады. Алар ?з-?зл?рен яралаганнар ик?н.Шу?а аларны атарга дип карар чыгардылар. Безне Ярославль ягына алып киттел?р.200 километрга якын юл ?ттек.Ш???рг? 7-12 километр кала Прутки диг?н авылны алу ?чен каты б?релеш булды.Без 400д?н артык солдатны югалттык, нибары 18 кеше ис?н калдык.Шунда бик каты яраландым.Ерактан немец снайперы к?з?теп торган булса кир?к, итек эче кан бел?н тулды. Ике аягым да сызлый, басып булмый.1942 нче елны? 1 гынвар к?не иде бу.?з?кк? ?т?рлек суык.Шунда ике кешене? рус теленд? с?йл?шк?нн?рен ишеттем.Алар мылтык каешын чишеп, минем шинель якасына б?йл?п, елга буена кад?р с?йр?п килдел?р.Аннары ат чанасына салып санчастька озаттылар.Мин госпитальд? 4 ай яттым.Аннары Ульяновскийга к?чердел?р.Кан бирдел?р.Себерд? Алтай ягында 3 ай д?валандым.??р?х?тем бик куркыныч иде, туган ягымда хастахан?д? ятканда тагын 30 якын с?як ватыкларын ч?пл?дел?р. Б?генге яшь буынга без к?рг?н аф?тл?рне к?рерг? язмасын, ил к?ге тыныч булсын, тормышны? кадерен белеп яш?гез. Тырышып укып ныклы белем алыгыз, илебезне? лаеклы гражданнары, чын патриотлар булып ?сегез “, – дип т?мамлады с?зен ветеран сугышчы. Б?ек ?и?? к?нен якынайту ?чен, безне? Югары Ырга авылыннан 236 кеше китк?н. Алар ?и?? ?чен, ?зл?рене? ?йл?ренд?, балалары янында булу б?хе-тен яулау ?чен киттел?р.?зл?рен аямыйча, х?тта гомерл?рен д? кызганмыйча к?р?штел?р алар .. Мин сезне Ватан ?чен сугышучы бабайлардан 3 нче д?р??? Дан ордены бел?н б?л?кл?н?чел?р турында таныштырам Х?снетдинов Гыйльметдин бабай 1911 нче елда Югары Ырга авылында туа. Балачактан хезм?тне яратып ?с?. Сугышка кад?р т?рле эшт? эшли. Л?кин д??ш?тле сугыш Х?снетдинов Гыйльметдин бабайны туган ягыннан, иген басуларыннан, яраткан хезм?тенн?н аера. 1941 нче елны? 2 нче сентябренд? ул фронтка кит?, гитлерчылардан ?ч алырга, Ватанын со?гы тамчы канына кад?р сакларга ант ит?. Гыйльметдин бабай сугыш ?иле бел?н беренче тапкыр Харьков тир?сенд? очраша. Ул ?з к?зл?ре фашистларны? ерткычлыкларын, балаларны? ??м хатын-кызларны? ачы к?з яшьл?рен к?р?. 29 нчы декабрьд? снаряд кыйпылчыгы тиеп яралана.1942 нче елны? 25 нче мартына кад?р Ессентукида госпитальд? ята.Терелеп т? бетмич?, кире фронтка сорый. Госпитальд?н чыккач, Гыйльметдин бабай я?адан фронтка кит?. Сталинград тир?сенд? Паулюс армиясен? каршы сугышта катнаша. 1944-45 нче елларда Кырымдагы сугышларда, Венгрия, Германияне азат ит?д? катнаша. Гыйльметдин бабай ?зен кыю, курку белм?с, батыр сугышчы итеп к?рс?т?. Батырлыклары ?чен 3 нче д?р??? Дан ордены, “Берлинны алган ?чен”, “Б?ек Ватан сугышында Германияне ?и?г?н ?чен”, “Хезм?т ветераны” ??м башка бик к?п медальл?р бел?н б?л?кл?н?. Х?рм?тле авылдашыбыз 1945 нче елда авылга кайта. Намус бел?н хезм?т итеп, 1971 нче елда лаеклы ялга чыга. 1982 нче елда сугыш яралары аны безне? арадан алып китте. Икенче батыр якташыбыз Исм?гыйлов С?лих?ан бабай 1918 нче елда Югары Ырга авылында туа. Яшьли Казанга китеп 42 нче заводка эшк? урнаша.1939 нчы елда армияг? алына. Сугышны? беренче к?нн?ренн?н ?к фронтта. Туган илен?, туган халкына чиксез м?х?бб?т аны Ватан ?чен к?р?шерг? чакыра. Ул ?з-?зен аямыйча к?р?ш?, к?п ипт?шл?рен ?лем тырнагыннан коткара. Сталинград янындагы сугышларда катнаша, минометчы була. Бервакыт минометлары суга бата ??м ул, бозлы суга чумып, аны чыгара.Немецлар бел?н аяусыз к?р?ш?.Шул батырлыклары ?чен 3 нче д?р??? Дан ордены бел?н б?л?кл?н?.Сугыштагы батырлыклары ?чен “Батырлык ?чен”, “Б?ек Ватан сугышында Германияне ?и?г?н ?чен” медальл?ре бел?н б?л?кл?н?. Япон интервентларын тар-мар итеп, 1946 нчы елда авылга кайта. Сугыш ??р?х?тл?ре 1985 нче елда аны безд?н м??гег? аера. ?ченче батыр якташыбыз-С?л?хиев Х?йретдин бабай. Ул 1915 нче елда Югары Ырга авылында туа. Туган колхозында тырышып хезм?т ит?. Колхозда 6 ел бригадир булып эшли. Аннан со? Казанга кит?. 1934 нче елдан 1937 нче елга кад?р Казан трамвай паркында эшли. ? аннан со? 1939 нчы ел-га кад?р армияд? хезм?т ит?. Б?ек Ватан сугышы башлангач, кавалерист була. 1942 нче елда М?ск?? тир?сенд?ге сугышларда катнаша. 1943 нче елда Украина фронтларында сугыша. Венгрия, Чехословакияд? т?мамлый. Кече сержант д?р???сен? к?т?рел?. Х?йретдин бабай 3 нче д?р??? Дан ордены “Батырлык ?чен”, “Сугышта хезм?тл?ре ?чен”, “Германияне ?и?г?н ?чен” медальл?ре бел?н б?л?кл?н?. 1945 нче елны? декабренд? туган авылына кайта, бригадир була. 1945-1951 нче елларда колхоз р?исе булып эшли. 1951 нче елдан-бригадир, хисапчы, терлекче. 1964 нче елда м?кт?п ху?алык эшл?ре м?дире вазифасын башкара башлый. 1975 нче елда лаеклы ялга чыга. 1995 нче елда Х?йретдин бабай вафат була. Ватанны фронтта гына т?гел, тылда да саклаганнар. Тылда – кырларда, завод-фабрикаларда эшл??че миллионнарча хатын-кызларны?, карт-корыны?, бала-чаганы? батырлыгыннан башка ?и??не к?з алдына да китереп булмый. Шу?а к?р? к?пт?нн?н инде бу кешел?р д? Б?ек Ватан сугышында катнашучылар бел?н тигезл?штерелг?н. Ватанны чит ил илбасарларыннан азат ит?г? х?рби табиблар да зур ?леш кертк?н. Алар миллионнарча кешел?рне? гомерл?рен саклап калганнар, ме?н?рч? солдатларны х?рби сафка кайтарганнар. Ватанны азат ит? б?тен халык эше булган. Шу?а к?р? “алар Ватанны сакладылар” диг?нд?, без ул сугыш еллары халкын – барысын да к?з алдында тотарга тиешбез: ул елларда яш?г?н, сугышта катнашкан, тылда эшл?г?н кешел?рне. Аларга м??гелек дан ??м м??гелек х?рм?т! ? безне? бурычыбыз – ул еллардагы халыкны? батырлыгын ?зебез д? онытмыйча, безд?н со? килг?н буыннарга да тапшыру. Л?кин халыкны? тырышлыгы бушка китми: к?пт?н ?и?? к?не кил?. . Бу к?н халкыбыз к??еленд? м??ге онытылмас к?н булып уелып кала. Х?зерге вакытта да 9 нчы Май ?и?? к?не буларак билгел?п ?тел?. Тик шулай да, к?пме еллар узса да, халык х?теренд? Б?ек Ватан сугышы и? авыр, и? д??ш?тле сугыш буларак сакланыр, ??м халкыбызны? кылган батырлыклары ??рвакыт х?рм?т ??м соклану бел?н иск? алыныр. Без ел саен 9 нчы Май к?ненд? Б?ек ?и??г? багышланган б?йр?м парадын карарга барабыз. Анда к?кр?кл?рен? орден-медальл?р таккан чал ч?чле ветераннарны к?рг?ч, безг? тыныч тормыш б?л?к итк?н ?чен р?хм?т хисе уяна. Чал ч?чл?ренн?н сыйпыйсы, д?ньядагы и? матур с?зл?р бел?н юатасы, ме? р?хм?т ?йт?се кил? аларга!
Татарстан — минем республикам Идел ярларына нурлар сибеп, Матур булып ата безд? та?. Та? шикелле якты Туган илем, Б?хет бирг?н ?ирем — Татарстан. Г?лшат З?йнашева. Н?рс? ул Туган ил? Ул — сине? ?тие?, ?ние?, апа?, эне?, се?ле?, ?бие?, баба?. Ул — сине? туган, яш?г?н йорты?, урамы?, ш???ре?, авылы?. Ул — сине? сулаган ?ава?, басып й?рг?н ?ире?. Безне? барыбыз ?чен д? газиз туган илебез — Татарстан Республикасы. Безне? Татарстан картасын шагыйрьл?р з??г?р к?б?л?кк? д?, томырылып чабып баручы атка да охшаталар. Аны? м?йданы 68 ме? квадрат километр. Зур да, кечкен? д? безне? Татарстан. Зур, ч?нки д?ньяда ?ле кечкен? дист?л?г?н илл?р бар. Кечкен?, ч?нки зурлыгы бел?н аны да узып китк?н илл?р к?п. Х?ер, безне? халыкны? байлыгы анда яш?г?н ?ирне? зурлыгы бел?н ген? б?ял?нми. Татарстан у?дырышлы кара туфракка, урман-суга бай. Анда тигезлекл?р кайчак с?з?к таулар бел?н алышына. Европаны? Татарстан аша узган и? зур елгалары — Идел, Чулман илебез картасында з??г?р билбау кебек. Алар буйлап зур-зур корабларда к?п ди?гезл?рг? барып ?итеп була. ? боргаланып-боргаланып, бу матур ?ирл?рне тагын бер кат к?реп калыйк ?ле дип, кире кайта-кайта агучы кечер?к елга, инешл?рне? саны бик к?п. Безне? Татарстаныбызны? яз дис?? — чын язы, ??й дис?? — чын ??е, к?з дис?? — чын к?зе, кыш дис?? — чын кышы бар. Кыш ?итс?, ??йне сагына башлыйбыз, ??й ?итс? — кышны. Халкыбызны? с?екле шагыйре Габдулла Тукай ?йтмешли, ?авабыз шундый: Анда бик салкын в? бик эссе т?гел, урта ?ава, ?ил д? вакытында исеп, я?гыр да вакытында ява. Татарстан — ул ш???рл?р, фабрика, заводлар иле д?. Казан, Яр Чаллы, ?лм?т, Чистай, Алабуга, Б?гелм?, З?й, Азнакай кебек егермел?п ш???ре бар. ? нурлы Казан — илебезне? башкаласы. И Казан! Д?ртле Казан! Мо?лы Казан! Нурлы Казан! Тукайны? бу с?зл?рен ку?тл?п, шанлы Казан! Фа?игый Казан! Серле Казан! — дип д?вам итс?к, шагыйрь ?йтк?нн?рг? бер д? хилафлык итм?бездер. Шанлы дис?к, Казаныбызны? б?ек ?тк?не, аны? Ауропа бел?н Азия арасында бер ?к вакытта калкан да, ике континентны тоташтыручы ?з?к т? булып торган чоры к?з алдына кил?. Ш???рне? фа?игасе андагы т?хет ?чен килг?н-китк?н ханнарны? ?зара б?релешл?ре бел?н б?йле. Серле диябез ик?н, Казан тарихы чыннан да серле бер п?рд? бел?н капланган. Ш???рг? кайчан нигез салынган, аны? исеме кайдан килеп чыккан? ?ле боларны? барысы да табышмак булып кына кала бир?. Нишлисе? бит, р?химсез илбасарлар кулы бел?н б???л?п бетергесез байлыгыбыз, милли кулъязмаларыбыз, язма ?д?биятыбыз, шулар бел?н ?зебезне? тарихыбыз юкка чыгарылган. Казан ш???рен? инде 1000 ел. Ул Г. Тукай, Г. Ибра?имов, Г. Исхакый, Ш. М?р?ани, М. ??лил, С. С?йд?шев, Б. Урманче, Л. Толстой, Ф. Шаляпин, М. Горький, Н. Лобачевский, А. Бутлеров ??м башка бик к?п д?ньяга даннары таралган язучы, галим, композитор, р?ссам, к?р?шчел?рне? исемн?ре бел?н б?йл?нг?н. Алар Казанда яш?г?нн?р, укыганнар, и?ат итк?нн?р, к?р?шк?нн?р. Казан ш???рене? и? биек, и? тек? елга ярында ак Кремль диварлары урын алган. Аны? уртасында — С?ембик? манарасы. Ул — безне? ?иребезд? булып узган бик к?п вакыйгаларны? ша?иты. 1552 нче ел, 2 нче октябрь… Казан Явыз Иван гаск?рл?ре тарафыннан яулап алына. Бу ел ис?бен? карашлар тукталган саен, к?з алдына й?р?кл?рг? т?з?лм?с яра салып, Казанны? со?гы к?нн?ре килеп баса. Казан кешел?рен кырып бетер? — урыс тарихында и? зур в?хшилек, аны? и? гыйбр?тле с?хиф?л?рене? берсе. Шушы й?р?к тетр?ндергеч 1552 нче елдан бирле, 438 ел к?тк?н к?н килде. Изге с?гать сукты! Алтын к?йм?г? утыртып, еф?к киемн?рг? т?реп, Иделебез аркылы С?ембик?не чит ?ирл?рг?, м??б?ри озаткан чакта й?р?кл?ре сыкрап калган ?би-бабаларыбызны? кил?ч?кк? булган якты ?метл?ре б?ген тормышка ашты! 1990 нчы елны? 30 нчы августында Татарстанны? м?ст?кыйльлеге, б?йсезлеге хакында Декларация ??м 1992 нче елны? 6 нчы ноябренд? Конституциябез кабул ителде, 1994 нче елны? 15 нче февраленд? Шартнам?г? кул куелды. ??р б?йсез, м?ст?кыйль ил ?зен? ген? хас байракка ия. Суверен Татарстан байрагы беренче м?рт?б? 1991 нче елны? декабренд? башкалабыз Казанны? Ирек м?йданындагы Югары Совет бинасы ?стенд? ?илферд?де. Аннары ул республикабызны? ш???рл?ре, районнары, авыллары ?стен? к?чте. Табигатьт? яз. Тизд?н Б?ек ?и??не? 58 еллыгын билгел?п ?т?ч?кбез. Ярты Гасырдан артык вакыт ?тте ул д??ш?тле еллардан со?. ?мма яралардан ?ле ?аман кан саркый. Юк, т?н яраларыннан т?гел, к??ел яраларыннан. Бу к?нн?рд? сугыш ветераннары да, тыл ветераннары да ?зг?реп, яш?реп китк?н т?сле. Алар еракта калган кадерсез яшьлекл?рен? кайтып, аны? ??р к?нен иск? т?шереп уйланалар, мо?суланалар, елап-сыктап алалар. Егет чаклар, я?а гына ?йл?неп б?хет-с?гад?тт? яш?р еллар сугыш кырында калган. Миллионнарны? гомере япь-яшь килеш ?зелг?н. ? к?пме кызлар, апалар, се?елл?рне? с?ю тулы к??елл?ре ?рнеде, с?ю-наз к?теп тетр?г?н иренн?рд? ?аман ачы к?з яше т?ме булды. Кулларына эн?-?еп тотып, туачак б?бил?рен? к?лм?к чиг?рг? тиешле к?пме н?фис затлар, барысын-барысын онытып, сугышка кит?рг? м??б?р булдылар. К?р?к-к?йл? тотып окоп казыдылар, й?гереп-чабып снаряд ташыдылар, зенитчылар булып к?кне сакладылар, н?фис и?н?рен? ?зм?верд?й егетл?рне салып, сугыш кырыннан алып чыктылар, яраларын б?йл?дел?р. Моннан н?къ 58 ел элек — августны? 25 енд? Германияд?, Берлинны? Плетцензее т?рм?сенд? унбер татар улыны? гильотина пычагы астында башы ?зелде. Алар га??еп батырлык, берд?млек к?рс?теп, татар халкыны? горурлыгына, намусына ?верелде. 1967 нче елда Кремль янындагы Беренче Май м?йданында Муса ??лилг? ??йк?л ачылган иде. К?пт?н т?гел калган ун батыр исеме д? ??йк?л эрг?сенд?ге таш диварда урын алды. Шул у?айдан ??лил ??йк?ле янында бик зур митинг булды. Казанлылар бел?н берг? анда башкалабыз кунаклары да катнашты. Алар арасында герой-шагыйрь Муса ??лилне? к?р?шт?шл?ре, Муса абый бел?н и?г?-и? к?р?ш юлы ?тк?н ?мир ага Ут?шев, ?зб?кстаннан килг?н Ф?рит Солтанбеков, ??лилне? тормыш ипт?ше ?мин? ханым, кызы Чулпан, оныгы Таня да бар иде. «Син ?лде?! Шулай да булсын! Л?кин кыю, к?чле рухлыларны? ?ырларында ирекк?, яктылыкка горур чакыручы ?анлы ?рн?к булырсы? син!» дип язган б?ек рус язучысы М. Горький. ?йтерсе? л? М. ??лил ??м аны? к?р?шт?шл?ре турында ?йтелг?н бу с?зл?р. Чыннан да, Муса ??лил, халкыбыз батырлыгы символы булып, безне? к??елл?рд? яши. Халкы ?чен ?лемн?н д? курыкмаган ка?арманнар ?анлы ?рн?к безг?! Республикабыз ?ире кара алтын, табигый газ, ташк?мер, торф, т?зелеш материалларына бай. ?мма ?иребезне? байлыгы к?п еллар буенча в?хшил?рч? таланды, ?авабыз пычранды. Кил?ч?кт? без ?з ?иребезне? ху?алары булырга, мондый кыргыйлыкка юл куймаска тиеш. Республикабызны? и? зур байлыгы, олы горурлыгы — Татарстан халкы. Ул инде д?рт миллионга якынлашып кил?. Татарстан ?ире — татар халкыны? борынгы, тарихи туган иле. Безне? халкыбыз ки? к??елле. Монда к?п кен? башка милл?тл?р ?зл?рене? икенче туган илл?рен тапканнар. Татар халкы гасырлар д?вамында рус, чуаш, мари, башкорт, мордва, удмурт ??м башка халыклар бел?н туган ?иребезне тагын да матурлау ?чен хезм?т итк?нн?р. Г. Тукай с?зл?ре бел?н ?йтк?нд?, «тел, л?гать, гад?т в? ?хлак алмашып» яш?г?нн?р. ??р халыкны? аеруча яраткан, ?з итк?н б?йр?мн?ре була. Безне? халкыбызда ис? бу — Сабан туе б?йр?ме. Сабан туе язгы кыр эшл?ренн?н со? ?тк?рел?. Юкка гына «Сабан туе — хезм?т туе» дип ?ырламыйлар. Табигатьне? матур кочагында, мо?лы кошлар сайравы астында бу б?йр?м тагын да ?анлана, тагын да ямьл?н? т?ш?. Милли к?р?шт?н башка Сабан туен к?з алдына китер?е д? кыен, ? атлар чабышын инде ?йтеп т? тормыйм. Ак к?бекк? баткан юргаларны? м?йдан уртасында баш ч?еп биешеп й?р?л?ре к?пме к??ел к?т?ренкелеге бир?! ?йе, Сабан туе — шатлык туе. К?кт? янып торган кояш та ул к?нне яктырак, матуррак карый кебек. Бар д?нья матурлана, г?з?ллекк? т?рен?. Б?тен ?ирд? шатлык, б?хет х?кем с?р?. Мен? шу?а к?р? Сабан туе минем ?чен аеруча якын. Халкыбызны? тагын бер зур байлыгы — ул аны? ме? елдан артык булган тарихы. Безг? ?з тарихыбызны, телебезне, м?д?ниятебезне сакларга, ныклап ?йр?нерг? кир?к. Х?зергесе к?нд? и? изге бурыч — ?зебезне? б?йсезлегебезне, м?ст?кыйльлегебезне к?з карасыдай саклау. Борынгы бабаларыбыз — болгарлар, кыпчаклар ?з илл?рен «Г?лстан» дип й?ртк?нн?р. Безне? республиканы? табигате д?, кешел?рне? тормышы да г?л бакчасы кебек булырга тиеш. Халкыбыз шуны? ?чен тырыша да инде. Л?кин шунысы кызганыч: ?йтк?небезч?, табигать к?нн?н-к?н пычрана, агачлар елдан-ел кими бара. Яшьл?ре, я?а утыртылганнары сир?к к?рен?. Кеше ?з гомеренд? кименд? ун т?п агач утыртырга тиеш диг?н с?зл?рне укыганым бар минем. Кеше гомере ?чен зур сан т?гел бу. ?леге санны ?ил?к-?имеш агачларын ис?пк? алып ?йтм?г?нн?рдер. Урман-кырларны яшелл?ндер? ?чен д? кеше агач утыртырга тиештер бит. Утырта ??м агач гомере бел?н ?з гомерен чагыштыра, н?ти?? ясый. Минем туган ягым Югары Киб?ху?а авылы да Татарстан Республикасыны? ямьле бер почмагы булып тора. Со?гы елларда авылымда к?п ?зг?решл?р булды: юллар салынды, йортларга газ керде, м?д?ни-к?нк?реш корылмалары т?з? шактый у?ышлы бара. Татарстан Республикасы — зыялылар, талантлар иле. Г. Кариев, С. Гыйзз?туллина-Волжская, К. Тинчурин, Ф. Яруллин, Н. ?и?анов, Х. Туфан, Н. Ис?нб?т, Г. Б?широв, Р. Яхин, С. Садыйкова, И. Шакиров… Болар — татар ??м урыс д?ньясына, б?тенд?нья м?д?ниятен? Татарстан Республикасы бирг?н олуг ш?хесл?р, халкыбызны? с?екле уллары ??м кызлары. Б?генге га??еп зур промышленносте, алга китк?н ф?не, борынгы ??м я?а корылмалары, м??аб?т театрлары, концерт ??м башка т?р тамаша заллары да — Татарстан к?рке. Туган ?ирен, туган илен кем ген? яратмый да кем ген? а?а табынмый ик?н?! Алда ?йтелг?нч?, Татарстаныбызны? табигате бик матур ??м шифалы бит. ?лк?н яшьт?ге бер агай: «К?п еллар читт? яш?дем, туган ягыма, аны? табигате кочагына кайткач, чиста ?авасын исн?г?ч, салкын чишм? суларын эчк?ч, авыруымнан терелдем», — дип с?йл?де. Ышанам, табигать авыру т?нг? андый шифа бирерг? с?л?тле. Кайларда со? шушы ?киятт?ге И? д? ямьле, асыл ил? — дис?м, Й?ри торгач белдек: Бу д?ньяда И? матур ил — безне? ?ир ик?н! — дип язды Х?с?н ага Туфан да. К??елг? ?зенн?н-?зе ?ыр кил?: «Аерма син безне, язмыш, туган илл?рд?н!»
Сыйныф с?гате Тема: Минем Ватаным- Татарстан. Максат:1) туган якка м?х?бб?т хисе т?рбиял??; 2) Татарстанны? д?нья к?л?менд?ге урынын к?рс?т?; 3) балаларны? с?йл?м телл?рен ?стер?. ?и?азлау: д??л?т символлары, р?семн?р, балалар р?семн?ре, тестлар. Д?рес барышы: Сыйныф с?гатен “Татарстан та?нары” М. Макаров музыкасы, Г. Афзал шигырен? язылган ?ыр бел?н башлап ?иб?р?без. Балалар т?рле милл?т киемн?рен киеп сыйныф укучылары алдына чыгып басалар. Оештыру моменты: -Ис?нмесез, балалар. Б?генге сыйныф с?гатебезне башлыйбыз. И? элек, ?йтегез ?ле без яш?г?н ил ничек дип атала? 1 укучы:-Безне? туган илебез Татарстан дип атала. Укытучы: Татарстан Республикасы турында н?рс?л?р бел?сез? ?аваплар: -Татарстан Республикасы- зур ??м бай Республика; Татарстанда 18 ш???р, 50 район бар; Й?зд?н артык милл?т в?киле яши; -Татарстанда к?п елгалар, калын урманнар, тигез далалар бар. 2.Т?п ?леш. Укытучы: Д?рес, балалар. Татарстан бел?н горурланып була. Ни ?чен? Кем ?йт?? 2 укучы: Татарстан- к?чле, бай Республика. Ул безне? туган ?иребез. 3 укучы: Татарстан- безне? Ватаныбыз. Аны? гербы, флагы, гимны бар. 4 укучы: Татарстанда руслар, татарлар, марилар, чувашлар, удмуртлар ?. б. милл?т кешел?ре дус яши. 6 ноябрь- Татарстан конституциясе к?не. 5 укучы: Конституцияд? татар ??м рус телл?ре- д??л?т телл?ре дип язылган. Мин Республикам бел?н горурланам. ? х?зер Татарстан турында нинди шигырьл?р бел?сез? С?йл?п карагыз. Туган ягы кир?к кешег?. Яш?р ?чен бетм?с к?ч алырга Олысына ??м д? кечег?,- М?х?бб?тле, ямьле, м?рх?м?тле Туган ягы кир?к кешег?. (Ф?нис Яруллин.) Татарстан ?ирл?ре. Самолетта очып барам Якынлашкандай Айга. Т?р?з?д?н ?ирг? карыйм: ?й кызык ик?н анда! ?н? Б?гелм?м, Казаным- К?рен? минем Ватаным! Факеллар нурланып яна, К?р?м нефть фонтанын. Кама заводлары артта, Идел д?рьясы у?да. ?н? З?йд? су кер?л?р, Мин ?аман юлда, юлда. Тагын нефть вышкалары ?лм?тт?, Азнакайда. Кырларда иген ?лгерг?н- Шатлык кына ??ркайда! (?дх?т Синегулов) Татарстаным. К?меш сулары?, З??г?р урманы? Якын к??елг?, Татарстаным! Син- туган ягым, Син- минем та?ым Татарстаным! (Илдар Юзеев.) Алтын безне? ?ир. Бакча безне? ил, Алтын безне? ?ир, ?ирг? тезл?неп, Ч?ч?к ?здем мин. (Бари Р?хм?т) Минем бакчам. Иркен ??м матур да Безне? Туган илебез. Урманга бай, суга бай Г?лбакчалы ?иребез. (?мин? Бикч?нт?ева) Укытучы: Р?хм?т. Без Татарстанда 18 ш???р бар дидек. Сез нинди ш???рл?рне бел?сез? Балалар: ?лм?т, Яшел ?з?н, Б?гелм?, Чистай, Алабуга, Казан ?.б. Укытучы: Алар арасында и? зурысы нинди ш???р? Балалар: Казан. Укытучы : Д?рес, балалар. Казан турында сез н?рс?л?р бел?сез? 1 укучы: Казан- Татарстанны? башкаласы. Аны? тарихы бай. Казанны Кремль, С?ембик? манарасы бизи. 2 укучы: Казанда Г. Тукай, М. Горький, М. ??лил яш?г?нн?р. Фонетик уен: Кроссвордны чиш?. -? х?зер, балалар, без сезне? бел?н алия башкаруында татар халык биюен карыйк. Татар халык биюе. Тест сорауларына ?авап бир? Татарстанда нинди телл?р д??л?т телл?ре дип игълан ителг?нн?р? а) татар теле; ?) татар ??м инглиз телл?ре; б) татар ??м рус телл?ре. 2. Татарстан елгалары: а) Идел, Чулман, Иртыш; ?) Нократ, Нева, З?я; б) Чулман, Агыйдел, З?й. 3. Артык с?зне табыгыз: а) ?лм?т; ?) Чаллы; б) З?й; в) Чулман. 4. Татарстан нинди казылмаларга бай? а) газ; ?) нефть; б) ташк?мер. 5. Татар милли ашларына нинди ашларны керт?сез? а) хачапури; (груз.) ?) ?чпочмак; (татар.) б) чебурек; (?зб?к) 6. М?селман календаре буенча я?а елны каршылау ничек атала? а) Н??р?з; ?) С?ембик?; б) С?мбел?. М?каль ??м ?йтемн?р ?стенд? эш. Туган иле?- туган ана?. Балыкка- су, кояшка- ?ава, кешег? туган ил кир?к 3.Йомгаклау.
Казан ш???ре 175 гомуми урта белем м?кт?бене? 5а сыйныфы укучысы Зарипова Руфия Рамил кызы, 12 яшь. ?ит?кче:Ахтямова Г?лназ Мингали кызы Минем ?тием! Жир й?зенд? и? якын кешелер ?ти-?нидер.?ни ?зене? назын бирс?,?ти ??р яктан тер?к булып тора. ?тил?рне? канат астында ?зе?не к?чле ??м иркен хис ит?се?.Минем ?тием д? бик яхшы ,олы ?анлы, ?йб?т ?ти. Ул югары уку йортын т?мамлап, ?з профессиясе буенча т?зелешк? эшк? кер?. ?тием ?з эшен яратып эшли.?тием 18 ел буе инде халык ?чен ?ылы, иркен, матур ??м зур йортлар сала.?тиемне? кул астында бик к?п кеше эшли. Ул к?ннер буе эшт?н арып кайтса да, безнен бел?н уйнарга ,безг? булышырга к?ч ??м вакыт таба.Энием белен 15 ел берг? яшил?р.Этием ?ниемне д? гел яратып матур с?зл?р бел?н ген? энд?ш?.”Сез минем 2 кечкен? йолдызларым, ? эниегез 3чесе “ дип ?йт? ?тием.Минем ?тием кебек ?тил?р юк кебек ми?а. ?сеп житк?ч, минд? ярымны ?тием? охшаганын табырмын, алла боерса.?тием беркайчан да авырмасын иде, гел шундый ?йб?т игътибарлы, ягымлы ?ти булып калырга язсын а?а, ходаем.Мин ?тиемне бик яратам Спасибо милый папочка Что ты достался мне!! Люблю улыбку ясную Она как свет в окне!! Хочу чтоб ты счастлив был Успешен и здоров!! Ты самый замечательный И лучший из отцов !!!
?зерл?де:
Казан ш???ре 87 нче м?кт?пне?
4А сыйныфы укучысы
Тищенко Екатерина Ярославовна
Реферат.
Татарстан – минем Ватаным.
Татарстан – ул минем туган илем, Ватаным.
Зур да, кечкен? д? безне? Татарстан. Зур, ч?нки д?ньяда аннан да кечкен? илл?р бар. Кечкен?, ч?нки д?ньяда аннан да зур илл?р бар.
Татарстанны? табигате матур ??м бай. Калын зур урманнар да, тигез далалар да бар анда. Урманнарда т?рле агачлар ?с?, шу?а к?р? катнаш урманнар да, ылыслы урманнар да шактый.Алар арасында т?з наратлар, нык им?нн?р, зифа каеннар, н?фис юк?л?р, ?р??ге, чыршы, карагай агачлары да бар.Куе агачлар арасында, куаклыкларда зур м?гезле пошилар, аюлар, бурсыклар, б?рел?р, т?лкел?р, куяннарны очратасы?.
Татарстан Республикасын “д?рт елга иле” дип й?ртк?нн?р. Аны? аша Идел, Чулман (Кама), Агыйдел, Нократ елгалары ага. Ык, З?й, Миш?, Чирмеш?н, З?я, Казансу елгалары ис? – аларны? кушылмалары. Кечкен? елгалар, к?лл?р д? к?п анда. Аккош к?ле, Кабан к?ле, З??г?р к?л, Тир?н к?л ??м башка бик к?пл?р безне? республикабызда урнашкан.
Татарстан – бай ил. Кырларында бодай, арыш, арпа, борчак, карабодай, т?рле яшелч?л?р ?с?. ?ир астында нефть, газ, ташк?мер ??м башка байлыклар к?п. Татарстан ул- ш???рл?р, фабрика, заводлар иле д?. Аны? егермел?п ш???ре бар. ? нурлы Казан – башкаласы.
Республикабыз халкы – татарлар, рус, чуваш, украин, башкорт, мари, мордва, удмуртлар – туган ?иребезд? тырышып эшли, дус яши.
Мин ?з туган ягымны бик яратам ??м аны? бел?н горурланам.
Б?ек Ватан сугышыны? тынганына алтмыш елдан артык вакыт ?тте. Мин ?земд?, ?ти-?ниемд? сугыш чорын к?рм?дек. Бу кан койгыч сугыш турында ишетеп кен? бел?без.
. Сугыш дип ?йт?г?, минем к?з алдыма ?имерелг?н йортлар, актарылып бетк?н болыннар, ятим балалар килеп баса. ?йе, р?хим-сез сугыш илебез халкына ?йтеп бетергесез кайгы-х?ср?т китер?. Япь-яшь егетл?р, кызлар, туган ?ирл?рен саклау ?чен, фронтка кит?л?р. Тылда калганнар да солдатлар ?чен ?ылы оекбашлар, биял?йл?р б?йлил?р. ?и?? ?чен дип, бар тырышлыкларын куялар. Сугыш бик к?п гаил?л?рг? кайгы, ачы к?з яшьл?ре китер?. Я ире, я уллары, я ?тил?ре Ватан ?чен яу кырларында м??гег? ятып кала. Ачлыктан тилмереп ?л?чел?рд? к?п була сугыш елларында. Шулай ук фашист концлагерьларында ??лак булучыларны? саны да ис?псез. Бу сугышта бик к?п якташларыбызкорбанбулган. Нинди зур югалтулар!
1941 нче елда безне? илебезг? фашист гаск?рл?ре басып керг?н. Ул вакытта Ватанны сакларга б?тен халык берд?м булып к?т?релг?н. Безне? буынны саклап калган кешел?рне? батырлыгы беркайчан да онытылмас!
Безне? б?хетле тормышыбыз ??м азатлыгыбыз ?чен т?гелг?н канны ничек онытырга м?мкин со??! ?з г??д?се бел?н дошман пулеметын каплаган Александр Матросов (чынлыкта ул татар егете Шакир?ан М?х?мм?т?анов) батырлыгын, дошман ?сирлегенн?н фашист самолётына утырып качкан ??м ипт?шл?рен д? ?сирлект?н коткарган Михаил Девятаев, фашистлар куркып “т?нге ш??л?л?р” дип атаган хатын-кызлар эскадрильясын ??м аны? командиры М?губ? Сыртланова, герой-шагыйрь Муса ??лилне? батырлыкларын ничек онытып булсын! ? ме?н?рч?, миллионнарча солдатларны? к?нд?лек батырлыклары аз булганмы?! Алар бит юлсыз ?ирл?рд? пычрак ерып, бернинди авырлыкларга карамастан, дошманны туган илебезд?н куып чыгарганнар ??м аны ?з ?ненд? – Берлинда тар-мар итк?нн?р. Аларны? к?нд?лек х?рби батырлыклары шулай ук х?рм?тк? лаек. Аерым героик батырлыклар турында язылган китаплар, т?шерелг?н кинофильмнар бар.
Без, укучылар, артта калган шушы в?хш?тле к?нн?рне? эчт?леген ныграк а?лау ?чен Б?ек Ватан сугышында ?анын-т?нен биреп фашист илбасарлары бел?н к?р?шк?н сугышчылардан, ? х?зерге вакытта ветераннар булып саналган бабаларыбыздан сорашып бел?без. Сугышны? ачы х?ср?тл?ре аларга бик к?п кайгы алып килг?н ??м алар бу к?нн?рне иск? алганда к?з яшьл?рсез с?йли алмыйлар. Авылыбызда бары тик ике ген? ис?н ветеран калды. Моннан бернич? ел элек, ?ле ис?н вакытта шуларны? берсе-Х?мидуллин ?илалетдин бабай бел?н с?йл?штем. Ул авыр х?лд? урын ?стенд? ята, л?кин ул ми?а ?зене? Б?ек Ватан сугышында ?тк?нн?рен с?йл?рг? берс?зсез ризалашты. Мен? аны? сугыш ист?лекл?ре:
“1941 нче елны? 22 нче июненд? сугышка алдылар.Балык Бист?се пристаненн?н бар?аларга т?яп Саратов урманына алып киттел?р.Х?рби киемн?р бирдел?р.Безне т?рле якларга б?леп т? бетердел?р.Ноябрь т?мамлангач, М?ск??д?н 90 километр ераклыктагы Серпухов ш???ре янындагы урманга килеп урнаштык.Х?л киеренке, дошман башкалага ыргыла.Очкычлар тынгы бирми.Безне урман кырыена тездел?р.Машина килеп туктады.Фарасын бер секундка гына яктыртып алды да алан уртасында казылган чокыр читен? машинадан 4 солдатны с?йр?п т?шердел?р.Кулларын, к?зл?рен б?йл?п аларны чокыр ?йлн?сен? тезеп утырттылар.Командир бу солдатларны хыян?тче дип атады. Алар ?з-?зл?рен яралаганнар ик?н.Шу?а аларны атарга дип карар чыгардылар.
Безне Ярославль ягына алып киттел?р.200 километрга якын юл ?ттек.Ш???рг? 7-12 километр кала Прутки диг?н авылны алу ?чен каты б?релеш булды.Без 400д?н артык солдатны югалттык, нибары 18 кеше ис?н калдык.Шунда бик каты яраландым.Ерактан немец снайперы к?з?теп торган булса кир?к, итек эче кан бел?н тулды. Ике аягым да сызлый, басып булмый.1942 нче елны? 1 гынвар к?не иде бу.?з?кк? ?т?рлек суык.Шунда ике кешене? рус теленд? с?йл?шк?нн?рен ишеттем.Алар мылтык каешын чишеп, минем шинель якасына б?йл?п, елга буена кад?р с?йр?п килдел?р.Аннары ат чанасына салып санчастька озаттылар.Мин госпитальд? 4 ай яттым.Аннары Ульяновскийга к?чердел?р.Кан бирдел?р.Себерд? Алтай ягында 3 ай д?валандым.??р?х?тем бик куркыныч иде, туган ягымда хастахан?д? ятканда тагын 30 якын с?як ватыкларын ч?пл?дел?р. Б?генге яшь буынга без к?рг?н аф?тл?рне к?рерг? язмасын, ил к?ге тыныч булсын, тормышны? кадерен белеп яш?гез. Тырышып укып ныклы белем алыгыз, илебезне? лаеклы гражданнары, чын патриотлар булып ?сегез “, – дип т?мамлады с?зен ветеран сугышчы.
Б?ек ?и?? к?нен якынайту ?чен, безне? Югары Ырга авылыннан 236 кеше китк?н. Алар ?и?? ?чен, ?зл?рене? ?йл?ренд?, балалары янында булу б?хе-тен яулау ?чен киттел?р.?зл?рен аямыйча, х?тта гомерл?рен д? кызганмыйча к?р?штел?р алар .. Мин сезне Ватан ?чен сугышучы бабайлардан 3 нче д?р??? Дан ордены бел?н б?л?кл?н?чел?р турында таныштырам
Х?снетдинов Гыйльметдин бабай 1911 нче елда Югары Ырга авылында туа. Балачактан хезм?тне яратып ?с?. Сугышка кад?р т?рле эшт? эшли. Л?кин д??ш?тле сугыш Х?снетдинов Гыйльметдин бабайны туган ягыннан, иген басуларыннан, яраткан хезм?тенн?н аера. 1941 нче елны? 2 нче сентябренд? ул фронтка кит?, гитлерчылардан ?ч алырга, Ватанын со?гы тамчы канына кад?р сакларга ант ит?.
Гыйльметдин бабай сугыш ?иле бел?н беренче тапкыр Харьков тир?сенд? очраша. Ул ?з к?зл?ре фашистларны? ерткычлыкларын, балаларны? ??м хатын-кызларны? ачы к?з яшьл?рен к?р?.
29 нчы декабрьд? снаряд кыйпылчыгы тиеп яралана.1942 нче елны? 25 нче мартына кад?р Ессентукида госпитальд? ята.Терелеп т? бетмич?, кире фронтка сорый. Госпитальд?н чыккач, Гыйльметдин бабай я?адан фронтка кит?. Сталинград тир?сенд? Паулюс армиясен? каршы сугышта катнаша. 1944-45 нче елларда Кырымдагы сугышларда, Венгрия, Германияне азат ит?д? катнаша.
Гыйльметдин бабай ?зен кыю, курку белм?с, батыр сугышчы итеп к?рс?т?. Батырлыклары ?чен 3 нче д?р??? Дан ордены, “Берлинны алган ?чен”, “Б?ек Ватан сугышында Германияне ?и?г?н ?чен”, “Хезм?т ветераны” ??м башка бик к?п медальл?р бел?н б?л?кл?н?.
Х?рм?тле авылдашыбыз 1945 нче елда авылга кайта. Намус бел?н хезм?т итеп, 1971 нче елда лаеклы ялга чыга. 1982 нче елда сугыш яралары аны безне? арадан алып китте.
Икенче батыр якташыбыз Исм?гыйлов С?лих?ан бабай 1918 нче елда Югары Ырга авылында туа. Яшьли Казанга китеп 42 нче заводка эшк? урнаша.1939 нчы елда армияг? алына.
Сугышны? беренче к?нн?ренн?н ?к фронтта. Туган илен?, туган халкына чиксез м?х?бб?т аны Ватан ?чен к?р?шерг? чакыра. Ул ?з-?зен аямыйча к?р?ш?, к?п ипт?шл?рен ?лем тырнагыннан коткара. Сталинград янындагы сугышларда катнаша, минометчы була. Бервакыт минометлары суга бата ??м ул, бозлы суга чумып, аны чыгара.Немецлар бел?н аяусыз к?р?ш?.Шул батырлыклары ?чен 3 нче д?р??? Дан ордены бел?н б?л?кл?н?.Сугыштагы батырлыклары ?чен “Батырлык ?чен”, “Б?ек Ватан сугышында Германияне ?и?г?н ?чен” медальл?ре бел?н б?л?кл?н?.
Япон интервентларын тар-мар итеп, 1946 нчы елда авылга кайта. Сугыш ??р?х?тл?ре 1985 нче елда аны безд?н м??гег? аера.
?ченче батыр якташыбыз-С?л?хиев Х?йретдин бабай. Ул 1915 нче елда Югары Ырга авылында туа. Туган колхозында тырышып хезм?т ит?. Колхозда 6 ел бригадир булып эшли. Аннан со? Казанга кит?. 1934 нче елдан 1937 нче елга кад?р Казан трамвай паркында эшли. ? аннан со? 1939 нчы ел-га кад?р армияд? хезм?т ит?. Б?ек Ватан сугышы башлангач, кавалерист була. 1942 нче елда М?ск?? тир?сенд?ге сугышларда катнаша. 1943 нче елда Украина фронтларында сугыша. Венгрия, Чехословакияд? т?мамлый. Кече сержант д?р???сен? к?т?рел?.
Х?йретдин бабай 3 нче д?р??? Дан ордены “Батырлык ?чен”, “Сугышта хезм?тл?ре ?чен”, “Германияне ?и?г?н ?чен” медальл?ре бел?н б?л?кл?н?.
1945 нче елны? декабренд? туган авылына кайта, бригадир була. 1945-1951 нче елларда колхоз р?исе булып эшли. 1951 нче елдан-бригадир, хисапчы, терлекче. 1964 нче елда м?кт?п ху?алык эшл?ре м?дире вазифасын башкара башлый. 1975 нче елда лаеклы ялга чыга. 1995 нче елда Х?йретдин бабай вафат була.
Ватанны фронтта гына т?гел, тылда да саклаганнар. Тылда – кырларда, завод-фабрикаларда эшл??че миллионнарча хатын-кызларны?, карт-корыны?, бала-чаганы? батырлыгыннан башка ?и??не к?з алдына да китереп булмый. Шу?а к?р? к?пт?нн?н инде бу кешел?р д? Б?ек Ватан сугышында катнашучылар бел?н тигезл?штерелг?н.
Ватанны чит ил илбасарларыннан азат ит?г? х?рби табиблар да зур ?леш кертк?н. Алар миллионнарча кешел?рне? гомерл?рен саклап калганнар, ме?н?рч? солдатларны х?рби сафка кайтарганнар.
Ватанны азат ит? б?тен халык эше булган. Шу?а к?р? “алар Ватанны сакладылар” диг?нд?, без ул сугыш еллары халкын – барысын да к?з алдында тотарга тиешбез: ул елларда яш?г?н, сугышта катнашкан, тылда эшл?г?н кешел?рне. Аларга м??гелек дан ??м м??гелек х?рм?т! ? безне? бурычыбыз – ул еллардагы халыкны? батырлыгын ?зебез д? онытмыйча, безд?н со? килг?н буыннарга да тапшыру.
Л?кин халыкны? тырышлыгы бушка китми: к?пт?н ?и?? к?не кил?. . Бу к?н халкыбыз к??еленд? м??ге онытылмас к?н булып уелып кала. Х?зерге вакытта да 9 нчы Май ?и?? к?не буларак билгел?п ?тел?.
Тик шулай да, к?пме еллар узса да, халык х?теренд? Б?ек Ватан сугышы и? авыр, и? д??ш?тле сугыш буларак сакланыр, ??м халкыбызны? кылган батырлыклары ??рвакыт х?рм?т ??м соклану бел?н иск? алыныр.
Без ел саен 9 нчы Май к?ненд? Б?ек ?и??г? багышланган б?йр?м парадын карарга барабыз. Анда к?кр?кл?рен? орден-медальл?р таккан чал ч?чле ветераннарны к?рг?ч, безг? тыныч тормыш б?л?к итк?н ?чен р?хм?т хисе уяна. Чал ч?чл?ренн?н сыйпыйсы, д?ньядагы и? матур с?зл?р бел?н юатасы, ме? р?хм?т ?йт?се кил? аларга!
Татарстан — минем республикам
Идел ярларына нурлар сибеп,
Матур булып ата безд? та?.
Та? шикелле якты Туган илем,
Б?хет бирг?н ?ирем — Татарстан.
Г?лшат З?йнашева.
Н?рс? ул Туган ил? Ул — сине? ?тие?, ?ние?, апа?, эне?, се?ле?, ?бие?, баба?. Ул — сине? туган, яш?г?н йорты?, урамы?, ш???ре?, авылы?. Ул — сине? сулаган ?ава?, басып й?рг?н ?ире?. Безне? барыбыз ?чен д? газиз туган илебез — Татарстан Республикасы.
Безне? Татарстан картасын шагыйрьл?р з??г?р к?б?л?кк? д?, томырылып чабып баручы атка да охшаталар. Аны? м?йданы 68 ме? квадрат километр. Зур да, кечкен? д? безне? Татарстан. Зур, ч?нки д?ньяда ?ле кечкен? дист?л?г?н илл?р бар. Кечкен?, ч?нки зурлыгы бел?н аны да узып китк?н илл?р к?п. Х?ер, безне? халыкны? байлыгы анда яш?г?н ?ирне? зурлыгы бел?н ген? б?ял?нми. Татарстан у?дырышлы кара туфракка, урман-суга бай. Анда тигезлекл?р кайчак с?з?к таулар бел?н алышына. Европаны? Татарстан аша узган и? зур елгалары — Идел, Чулман илебез картасында з??г?р билбау кебек. Алар буйлап зур-зур корабларда к?п ди?гезл?рг? барып ?итеп була. ? боргаланып-боргаланып, бу матур ?ирл?рне тагын бер кат к?реп калыйк ?ле дип, кире кайта-кайта агучы кечер?к елга, инешл?рне? саны бик к?п.
Безне? Татарстаныбызны? яз дис?? — чын язы, ??й дис?? — чын ??е, к?з дис?? — чын к?зе, кыш дис?? — чын кышы бар. Кыш ?итс?, ??йне сагына башлыйбыз, ??й ?итс? — кышны. Халкыбызны? с?екле шагыйре Габдулла Тукай ?йтмешли, ?авабыз шундый:
Анда бик салкын в? бик эссе т?гел, урта ?ава,
?ил д? вакытында исеп, я?гыр да вакытында ява.
Татарстан — ул ш???рл?р, фабрика, заводлар иле д?. Казан, Яр Чаллы, ?лм?т, Чистай, Алабуга, Б?гелм?, З?й, Азнакай кебек егермел?п ш???ре бар. ? нурлы Казан — илебезне? башкаласы.
И Казан! Д?ртле Казан! Мо?лы Казан! Нурлы Казан!
Тукайны? бу с?зл?рен ку?тл?п, шанлы Казан! Фа?игый Казан! Серле Казан! — дип д?вам итс?к, шагыйрь ?йтк?нн?рг? бер д? хилафлык итм?бездер.
Шанлы дис?к, Казаныбызны? б?ек ?тк?не, аны? Ауропа бел?н Азия арасында бер ?к вакытта калкан да, ике континентны тоташтыручы ?з?к т? булып торган чоры к?з алдына кил?. Ш???рне? фа?игасе андагы т?хет ?чен килг?н-китк?н ханнарны? ?зара б?релешл?ре бел?н б?йле. Серле диябез ик?н, Казан тарихы чыннан да серле бер п?рд? бел?н капланган. Ш???рг? кайчан нигез салынган, аны? исеме кайдан килеп чыккан? ?ле боларны? барысы да табышмак булып кына кала бир?. Нишлисе? бит, р?химсез илбасарлар кулы бел?н б???л?п бетергесез байлыгыбыз, милли кулъязмаларыбыз, язма ?д?биятыбыз, шулар бел?н ?зебезне? тарихыбыз юкка чыгарылган.
Казан ш???рен? инде 1000 ел. Ул Г. Тукай, Г. Ибра?имов, Г. Исхакый, Ш. М?р?ани, М. ??лил, С. С?йд?шев, Б. Урманче, Л. Толстой, Ф. Шаляпин, М. Горький, Н. Лобачевский, А. Бутлеров ??м башка бик к?п д?ньяга даннары таралган язучы, галим, композитор, р?ссам, к?р?шчел?рне? исемн?ре бел?н б?йл?нг?н. Алар Казанда яш?г?нн?р, укыганнар, и?ат итк?нн?р, к?р?шк?нн?р.
Казан ш???рене? и? биек, и? тек? елга ярында ак Кремль диварлары урын алган. Аны? уртасында — С?ембик? манарасы. Ул — безне? ?иребезд? булып узган бик к?п вакыйгаларны? ша?иты.
1552 нче ел, 2 нче октябрь… Казан Явыз Иван гаск?рл?ре тарафыннан яулап алына. Бу ел ис?бен? карашлар тукталган саен, к?з алдына й?р?кл?рг? т?з?лм?с яра салып, Казанны? со?гы к?нн?ре килеп баса. Казан кешел?рен кырып бетер? — урыс тарихында и? зур в?хшилек, аны? и? гыйбр?тле с?хиф?л?рене? берсе. Шушы й?р?к тетр?ндергеч 1552 нче елдан бирле, 438 ел к?тк?н к?н килде. Изге с?гать сукты!
Алтын к?йм?г? утыртып, еф?к киемн?рг? т?реп, Иделебез аркылы С?ембик?не чит ?ирл?рг?, м??б?ри озаткан чакта й?р?кл?ре сыкрап калган ?би-бабаларыбызны? кил?ч?кк? булган якты ?метл?ре б?ген тормышка ашты!
1990 нчы елны? 30 нчы августында Татарстанны? м?ст?кыйльлеге, б?йсезлеге хакында Декларация ??м 1992 нче елны? 6 нчы ноябренд? Конституциябез кабул ителде, 1994 нче елны? 15 нче февраленд? Шартнам?г? кул куелды.
??р б?йсез, м?ст?кыйль ил ?зен? ген? хас байракка ия. Суверен Татарстан байрагы беренче м?рт?б? 1991 нче елны? декабренд? башкалабыз Казанны? Ирек м?йданындагы Югары Совет бинасы ?стенд? ?илферд?де. Аннары ул республикабызны? ш???рл?ре, районнары, авыллары ?стен? к?чте.
Табигатьт? яз. Тизд?н Б?ек ?и??не? 58 еллыгын билгел?п ?т?ч?кбез. Ярты Гасырдан артык вакыт ?тте ул д??ш?тле еллардан со?. ?мма яралардан ?ле ?аман кан саркый. Юк, т?н яраларыннан т?гел, к??ел яраларыннан.
Бу к?нн?рд? сугыш ветераннары да, тыл ветераннары да ?зг?реп, яш?реп китк?н т?сле. Алар еракта калган кадерсез яшьлекл?рен? кайтып, аны? ??р к?нен иск? т?шереп уйланалар, мо?суланалар, елап-сыктап алалар. Егет чаклар, я?а гына ?йл?неп б?хет-с?гад?тт? яш?р еллар сугыш кырында калган. Миллионнарны? гомере япь-яшь килеш ?зелг?н.
? к?пме кызлар, апалар, се?елл?рне? с?ю тулы к??елл?ре ?рнеде, с?ю-наз к?теп тетр?г?н иренн?рд? ?аман ачы к?з яше т?ме булды.
Кулларына эн?-?еп тотып, туачак б?бил?рен? к?лм?к чиг?рг? тиешле к?пме н?фис затлар, барысын-барысын онытып, сугышка кит?рг? м??б?р булдылар. К?р?к-к?йл? тотып окоп казыдылар, й?гереп-чабып снаряд ташыдылар, зенитчылар булып к?кне сакладылар, н?фис и?н?рен? ?зм?верд?й егетл?рне салып, сугыш кырыннан алып чыктылар, яраларын б?йл?дел?р.
Моннан н?къ 58 ел элек — августны? 25 енд? Германияд?, Берлинны? Плетцензее т?рм?сенд? унбер татар улыны? гильотина пычагы астында башы ?зелде. Алар га??еп батырлык, берд?млек к?рс?теп, татар халкыны? горурлыгына, намусына ?верелде.
1967 нче елда Кремль янындагы Беренче Май м?йданында Муса ??лилг? ??йк?л ачылган иде. К?пт?н т?гел калган ун батыр исеме д? ??йк?л эрг?сенд?ге таш диварда урын алды. Шул у?айдан ??лил ??йк?ле янында бик зур митинг булды. Казанлылар бел?н берг? анда башкалабыз кунаклары да катнашты. Алар арасында герой-шагыйрь Муса ??лилне? к?р?шт?шл?ре, Муса абый бел?н и?г?-и? к?р?ш юлы ?тк?н ?мир ага Ут?шев, ?зб?кстаннан килг?н Ф?рит Солтанбеков, ??лилне? тормыш ипт?ше ?мин? ханым, кызы Чулпан, оныгы Таня да бар иде.
«Син ?лде?! Шулай да булсын! Л?кин кыю, к?чле рухлыларны? ?ырларында ирекк?, яктылыкка горур чакыручы ?анлы ?рн?к булырсы? син!» дип язган б?ек рус язучысы М. Горький. ?йтерсе? л? М. ??лил ??м аны? к?р?шт?шл?ре турында ?йтелг?н бу с?зл?р. Чыннан да, Муса ??лил, халкыбыз батырлыгы символы булып, безне? к??елл?рд? яши. Халкы ?чен ?лемн?н д? курыкмаган ка?арманнар ?анлы ?рн?к безг?!
Республикабыз ?ире кара алтын, табигый газ, ташк?мер, торф, т?зелеш материалларына бай. ?мма ?иребезне? байлыгы к?п еллар буенча в?хшил?рч? таланды, ?авабыз пычранды. Кил?ч?кт? без ?з ?иребезне? ху?алары булырга, мондый кыргыйлыкка юл куймаска тиеш.
Республикабызны? и? зур байлыгы, олы горурлыгы — Татарстан халкы. Ул инде д?рт миллионга якынлашып кил?. Татарстан ?ире — татар халкыны? борынгы, тарихи туган иле. Безне? халкыбыз ки? к??елле. Монда к?п кен? башка милл?тл?р ?зл?рене? икенче туган илл?рен тапканнар. Татар халкы гасырлар д?вамында рус, чуаш, мари, башкорт, мордва, удмурт ??м башка халыклар бел?н туган ?иребезне тагын да матурлау ?чен хезм?т итк?нн?р. Г. Тукай с?зл?ре бел?н ?йтк?нд?, «тел, л?гать, гад?т в? ?хлак алмашып» яш?г?нн?р.
??р халыкны? аеруча яраткан, ?з итк?н б?йр?мн?ре була. Безне? халкыбызда ис? бу — Сабан туе б?йр?ме.
Сабан туе язгы кыр эшл?ренн?н со? ?тк?рел?. Юкка гына «Сабан туе — хезм?т туе» дип ?ырламыйлар. Табигатьне? матур кочагында, мо?лы кошлар сайравы астында бу б?йр?м тагын да ?анлана, тагын да ямьл?н? т?ш?.
Милли к?р?шт?н башка Сабан туен к?з алдына китер?е д? кыен, ? атлар чабышын инде ?йтеп т? тормыйм. Ак к?бекк? баткан юргаларны? м?йдан уртасында баш ч?еп биешеп й?р?л?ре к?пме к??ел к?т?ренкелеге бир?!
?йе, Сабан туе — шатлык туе. К?кт? янып торган кояш та ул к?нне яктырак, матуррак карый кебек. Бар д?нья матурлана, г?з?ллекк? т?рен?. Б?тен ?ирд? шатлык, б?хет х?кем с?р?. Мен? шу?а к?р? Сабан туе минем ?чен аеруча якын.
Халкыбызны? тагын бер зур байлыгы — ул аны? ме? елдан артык булган тарихы. Безг? ?з тарихыбызны, телебезне, м?д?ниятебезне сакларга, ныклап ?йр?нерг? кир?к. Х?зергесе к?нд? и? изге бурыч — ?зебезне? б?йсезлегебезне, м?ст?кыйльлегебезне к?з карасыдай саклау.
Борынгы бабаларыбыз — болгарлар, кыпчаклар ?з илл?рен «Г?лстан» дип й?ртк?нн?р. Безне? республиканы? табигате д?, кешел?рне? тормышы да г?л бакчасы кебек булырга тиеш. Халкыбыз шуны? ?чен тырыша да инде. Л?кин шунысы кызганыч: ?йтк?небезч?, табигать к?нн?н-к?н пычрана, агачлар елдан-ел кими бара. Яшьл?ре, я?а утыртылганнары сир?к к?рен?.
Кеше ?з гомеренд? кименд? ун т?п агач утыртырга тиеш диг?н с?зл?рне укыганым бар минем. Кеше гомере ?чен зур сан т?гел бу.
?леге санны ?ил?к-?имеш агачларын ис?пк? алып ?йтм?г?нн?рдер. Урман-кырларны яшелл?ндер? ?чен д? кеше агач утыртырга тиештер бит. Утырта ??м агач гомере бел?н ?з гомерен чагыштыра, н?ти?? ясый.
Минем туган ягым Югары Киб?ху?а авылы да Татарстан Республикасыны? ямьле бер почмагы булып тора. Со?гы елларда авылымда к?п ?зг?решл?р булды: юллар салынды, йортларга газ керде, м?д?ни-к?нк?реш корылмалары т?з? шактый у?ышлы бара.
Татарстан Республикасы — зыялылар, талантлар иле. Г. Кариев, С. Гыйзз?туллина-Волжская, К. Тинчурин, Ф. Яруллин, Н. ?и?анов, Х. Туфан, Н. Ис?нб?т, Г. Б?широв, Р. Яхин, С. Садыйкова, И. Шакиров… Болар — татар ??м урыс д?ньясына, б?тенд?нья м?д?ниятен? Татарстан Республикасы бирг?н олуг ш?хесл?р, халкыбызны? с?екле уллары ??м кызлары.
Б?генге га??еп зур промышленносте, алга китк?н ф?не, борынгы ??м я?а корылмалары, м??аб?т театрлары, концерт ??м башка т?р тамаша заллары да — Татарстан к?рке.
Туган ?ирен, туган илен кем ген? яратмый да кем ген? а?а табынмый ик?н?! Алда ?йтелг?нч?, Татарстаныбызны? табигате бик матур ??м шифалы бит.
?лк?н яшьт?ге бер агай: «К?п еллар читт? яш?дем, туган ягыма, аны? табигате кочагына кайткач, чиста ?авасын исн?г?ч, салкын чишм? суларын эчк?ч, авыруымнан терелдем», — дип с?йл?де. Ышанам, табигать авыру т?нг? андый шифа бирерг? с?л?тле.
Кайларда со? шушы
?киятт?ге
И? д? ямьле, асыл ил? — дис?м,
Й?ри торгач белдек:
Бу д?ньяда
И? матур ил — безне? ?ир ик?н! —
дип язды Х?с?н ага Туфан да.
К??елг? ?зенн?н-?зе ?ыр кил?: «Аерма син безне, язмыш, туган илл?рд?н!»
Сыйныф с?гате
Тема: Минем Ватаным- Татарстан.
Максат:1) туган якка м?х?бб?т хисе т?рбиял??;
2) Татарстанны? д?нья к?л?менд?ге урынын к?рс?т?;
3) балаларны? с?йл?м телл?рен ?стер?.
?и?азлау: д??л?т символлары, р?семн?р, балалар р?семн?ре, тестлар.
Д?рес барышы: Сыйныф с?гатен “Татарстан та?нары” М. Макаров музыкасы, Г. Афзал шигырен? язылган ?ыр бел?н башлап ?иб?р?без. Балалар т?рле милл?т киемн?рен киеп сыйныф укучылары алдына чыгып басалар.
Оештыру моменты:
-Ис?нмесез, балалар. Б?генге сыйныф с?гатебезне башлыйбыз. И? элек, ?йтегез ?ле без яш?г?н ил ничек дип атала?
1 укучы:-Безне? туган илебез Татарстан дип атала.
Укытучы: Татарстан Республикасы турында н?рс?л?р бел?сез?
?аваплар:
-Татарстан Республикасы- зур ??м бай Республика;
Татарстанда 18 ш???р, 50 район бар;
Й?зд?н артык милл?т в?киле яши;
-Татарстанда к?п елгалар, калын урманнар, тигез далалар бар.
2.Т?п ?леш.
Укытучы: Д?рес, балалар.
Татарстан бел?н горурланып була. Ни ?чен? Кем ?йт??
2 укучы: Татарстан- к?чле, бай Республика. Ул безне? туган ?иребез.
3 укучы: Татарстан- безне? Ватаныбыз. Аны? гербы, флагы, гимны бар.
4 укучы: Татарстанда руслар, татарлар, марилар, чувашлар, удмуртлар ?. б. милл?т кешел?ре дус яши. 6 ноябрь- Татарстан конституциясе к?не.
5 укучы: Конституцияд? татар ??м рус телл?ре- д??л?т телл?ре дип язылган. Мин Республикам бел?н горурланам. ? х?зер Татарстан турында нинди шигырьл?р бел?сез? С?йл?п карагыз.
Туган ягы кир?к кешег?.
Яш?р ?чен бетм?с к?ч алырга
Олысына ??м д? кечег?,-
М?х?бб?тле, ямьле, м?рх?м?тле
Туган ягы кир?к кешег?.
(Ф?нис Яруллин.)
Татарстан ?ирл?ре.
Самолетта очып барам
Якынлашкандай Айга.
Т?р?з?д?н ?ирг? карыйм:
?й кызык ик?н анда!
?н? Б?гелм?м, Казаным-
К?рен? минем Ватаным!
Факеллар нурланып яна,
К?р?м нефть фонтанын.
Кама заводлары артта,
Идел д?рьясы у?да.
?н? З?йд? су кер?л?р,
Мин ?аман юлда, юлда.
Тагын нефть вышкалары
?лм?тт?, Азнакайда.
Кырларда иген ?лгерг?н-
Шатлык кына ??ркайда!
(?дх?т Синегулов)
Татарстаным.
К?меш сулары?,
З??г?р урманы?
Якын к??елг?,
Татарстаным!
Син- туган ягым,
Син- минем та?ым
Татарстаным!
(Илдар Юзеев.)
Алтын безне? ?ир.
Бакча безне? ил,
Алтын безне? ?ир,
?ирг? тезл?неп,
Ч?ч?к ?здем мин.
(Бари Р?хм?т)
Минем бакчам.
Иркен ??м матур да
Безне? Туган илебез.
Урманга бай, суга бай
Г?лбакчалы ?иребез.
(?мин? Бикч?нт?ева)
Укытучы: Р?хм?т. Без Татарстанда 18 ш???р бар дидек. Сез нинди ш???рл?рне бел?сез?
Балалар: ?лм?т, Яшел ?з?н, Б?гелм?, Чистай, Алабуга, Казан ?.б.
Укытучы: Алар арасында и? зурысы нинди ш???р?
Балалар: Казан.
Укытучы : Д?рес, балалар. Казан турында сез н?рс?л?р бел?сез?
1 укучы: Казан- Татарстанны? башкаласы. Аны? тарихы бай. Казанны Кремль, С?ембик? манарасы бизи.
2 укучы: Казанда Г. Тукай, М. Горький, М. ??лил яш?г?нн?р.
Фонетик уен: Кроссвордны чиш?.
-? х?зер, балалар, без сезне? бел?н алия башкаруында татар халык биюен карыйк.
Татар халык биюе.
Тест сорауларына ?авап бир?
Татарстанда нинди телл?р д??л?т телл?ре дип игълан ителг?нн?р?
а) татар теле;
?) татар ??м инглиз телл?ре;
б) татар ??м рус телл?ре.
2. Татарстан елгалары:
а) Идел, Чулман, Иртыш;
?) Нократ, Нева, З?я;
б) Чулман, Агыйдел, З?й.
3. Артык с?зне табыгыз:
а) ?лм?т;
?) Чаллы;
б) З?й;
в) Чулман.
4. Татарстан нинди казылмаларга бай?
а) газ;
?) нефть;
б) ташк?мер.
5. Татар милли ашларына нинди ашларны керт?сез?
а) хачапури; (груз.)
?) ?чпочмак; (татар.)
б) чебурек; (?зб?к)
6. М?селман календаре буенча я?а елны каршылау ничек атала?
а) Н??р?з;
?) С?ембик?;
б) С?мбел?.
М?каль ??м ?йтемн?р ?стенд? эш.
Туган иле?- туган ана?.
Балыкка- су, кояшка- ?ава, кешег? туган ил кир?к
3.Йомгаклау.
Казан ш???ре 175 гомуми урта белем м?кт?бене? 5а сыйныфы укучысы Зарипова Руфия Рамил кызы, 12 яшь.
?ит?кче:Ахтямова Г?лназ Мингали кызы
Минем ?тием!
Жир й?зенд? и? якын кешелер ?ти-?нидер.?ни ?зене? назын бирс?,?ти ??р яктан тер?к булып тора. ?тил?рне? канат астында ?зе?не к?чле ??м иркен хис ит?се?.Минем ?тием д? бик яхшы ,олы ?анлы, ?йб?т ?ти. Ул югары уку йортын т?мамлап, ?з профессиясе буенча т?зелешк? эшк? кер?. ?тием ?з эшен яратып эшли.?тием 18 ел буе инде халык ?чен ?ылы, иркен, матур ??м зур йортлар сала.?тиемне? кул астында бик к?п кеше эшли. Ул к?ннер буе эшт?н арып кайтса да, безнен бел?н уйнарга ,безг? булышырга к?ч ??м вакыт таба.Энием белен 15 ел берг? яшил?р.Этием ?ниемне д? гел яратып матур с?зл?р бел?н ген? энд?ш?.”Сез минем 2 кечкен? йолдызларым, ? эниегез 3чесе “ дип ?йт? ?тием.Минем ?тием кебек ?тил?р юк кебек ми?а. ?сеп житк?ч, минд? ярымны ?тием? охшаганын табырмын, алла боерса.?тием беркайчан да авырмасын иде, гел шундый ?йб?т игътибарлы, ягымлы ?ти булып калырга язсын а?а, ходаем.Мин ?тиемне бик яратам
Спасибо милый папочка
Что ты достался мне!!
Люблю улыбку ясную
Она как свет в окне!!
Хочу чтоб ты счастлив был
Успешен и здоров!!
Ты самый замечательный
И лучший из отцов !!!