Ур-ра! Ни?аять, зарыгып к?теп алган ??йге каникуллар да килеп ?итте. К?пме р?х?тл?неп ял ит?се, елгада су коенасы, ??йге кояшта “кара чутыр” булганчы кызынасы, кулга к?газь – кал?м алмыйча, м?кт?п турында уйламыйча яшисе бар… ?йе, би-и-ик р?х?т булачак. Ирт?н: “ М?кт?бе?? со?га каласы?!“ дип, йокыдан да уятмаслар, “Б?ген нич?лел?р алды??” дип те?к?г? д? тим?сл?р. ?й, р?х?т т? инде син, ??й! Шундый уйлар бел?н, каникулны? беренче к?нн?ренн?н ?к ?бием янына кайтып киттем. ? анда… Тир? – ягын урманнар ?йл?ндереп алган авыл, авылыбыз яныннан гына бормаланып-бормаланып агып ятучы Агыйдел елгасы безне к?пт?н сагынып к?т? иде инде. Шу?а к?р? и? башта, вакытны озакка сузмыйча, минем кебек кунакка кайткан малай-кызлар бел?н тизр?к елга кочагына ташландык. ?й й?зеп т? куйдык инде! Х?тта ?бил?ребезне?:” Барыбер су буенда ятасыз, каз-?рд?кл?рг? к?з – колак булырсыз”,- диг?н кис?т?л?рен, ияртеп ?иб?рг?н каз-?рд?кл?рен ген? т?гел, Роберт абый Ми?нуллин шигыренд?геч? я к?ндезге, я кичке ашка кайтырга да онытып ?иб?рг?л?дек. Андый чакларда бер?ребезне? ?ти-?нисе, я ?би – бабасы килеп, безне “?шкертеп” алып кайтып кит? иде кит?ен. Л?кин бу гына безне туктатамы со?? Икенче, ?ченче к?нне д? шул ук х?лл?р кабатланды ?ле. Шулай су буенда к?пме яткан булыр идек ик?н, белмим. Безне авылыбыз урманы ?зен? “д?ште”. Без, ?бил?ребез ?ит?кчелегенд?, урманга менеп киттек. ? анда ?ил?кл?р пешеп ята ик?н ич! Н?къ Тукай абый язганча: ”К?з ачып йомганчы, ?ичшиксез, ?ыярсы? бер чил?к”. Урманда ?ил?к к?п к?бен, л?кин бу эш су буенда чупырдап яту т?гел шул инде. Арыта да, чебен – черкил?ре д? тынгылык бирми. Шулай да сер бирм?дек тагын. ?ил?кл?рне? со?гыларына кад?р урманга й?рдек ?ле. Беренчед?н, ??рберебез бел?: бу ?ил?кл?рд?н ясалган кайнатмалар, компотлар безне кыш буе с?ендер?ч?к ?ле. Икенчед?н, яфрак астыннан к?ренер-к?ренм?с булып, “Мине ?з! Мине ?з!” дип утырган ?ил?кл?р, ?ле йокларга яткач та, тынгылык бирмич?, урманга чакырып торалар. ?ил?к чоры ?т?рг? ?лгерм?де, ?бием печ?н турында с?йли башлады. Шулай инде, к???-сарыкларны? да ашыйсылары кил? бит. Без, бала-чагалар да, олыларга ияреп печ?н ?ыярга киттек. Анысы ?зе тагын бер мог?иза ик?н ич! С?н?к-тырмалар тотып, ?ылы якка очып кит?рг? ?ыенган кошлар кебек тезелеп баскан апа – абыйлар ??ркайсы ?з эшен шундый ?итез, оста башкара. Алар арасында без д?, очарга ?йр?н?че кошчыклар кебек ?илпенеп й?рибез шунда. Кайчакта олыларны? шулай оста эшл??л?рен? сокланып, кайчакта т?рле яктан а?кыган ?л?н исл?рен? шаккатып, эшл?г?н эшемне д? онытып ?иб?рг?л?дем ?ле. Шундый т?мле исл?р… ?лл? нинди кыймм?тле хушбуйлары? бер якта торсын. ? берк?нне абыем мине балыкка барырга чакырды. Мин бик тел?мич? ген? риза булдым. ? су буенда балык каптырып карагач, кайтасым да килм?де. Элек, ничек шул кармак башына нич? с?гатьл?р буе карап утырып була ик?н, дип уйлый идем. Утырасы? ик?н ул! Балыкларны? кармакны уйнатуын, нил?р майтаруын карап утыруы ?зе бер спектакль ик?н ич! ? инде кармагы?а кечкен? ген? бер балык та эл?кс?ме?! ?киятт?ге алтын балыкны эл?ктерг?нн?н ким хис итмисе? ик?н ?зе?не. Шулай итеп, ?бием ?йтк?нд?й, ми?а быелгы ??йд? “балык ?ене”д? кагылды ?ле. ?йе, бик р?х?т, бик ист?лекле ??м бик т? файдалы ?тте минем ??йге ялым. Ял да иттем, ?бием? д? булыштым, ?зем? я?а ш?гыльл?р д? таптым. Бер д? сагынмам кебек тоелса да, м?кт?бемне, китап-д?фт?рл?ремне д? сагындым ?ле. Автор: Вильданова Алсу Илгизовна, ученица 7 В класса МАОУ “Средняя общеобразовательная школа №35 с углубленным изучением отдельных предметов”, Республика Татарстан, г.Набережные Челны. Руководитель: Салемгараева Лайсина Ильгизовна, учитель татарского языка и литературы Категория: III Всероссийский конкурс сочинений “Как я провёл лето” | Добавил: Ильгиз_Ринатович (01.10.2014) Просмотров: 2695 Всего комментариев: 0
Минем ??йге ялым ??йге каникулларым минем бик ?йб?т узды. ??ен без гаил?без бел?н Свияжск утравына с?ях?тк? бардык.Бу искиткеч утрауны? тарихы бел?н таныштым. Ул 1551нче елда Иван Грозный заманында т?зелг?н тарихи-архитектура комплексы ик?н. Ул вакыттан безне? к?нн?рг? кад?р Троицк соборы гына сакланып калган. Х?зер бу утрау танымаслык булып ?зг?рг?н. Анда 10 чирк?? эшли. Тимерчелек ??м балчык бел?н эшл?? с?нгатен ?стер?г? зур игътибар бирел?. Мин д? ?зем? б?хетк? тимер акча суктым. Т?з?т? эшл?ренн?н со? этнографик комплекс Конный двор ачылган. Бу ныгытма 16 гасырны? икенче яртысында агачтан, 18 гасырда таштан т?зелг?н. Свияжк утравы – халкыбызны? тарихи ??м м?д?ни рухи ??йк?ле дип саныйм. ??йне? матур к?нн?ренд? се?елем ??м дусларым бел?н яныбызда урнашкан “Мирас” спорт комплексы янында скейтбордта, вейвбордта, велосипедта шудым. ??йге ялымда авылда да булдым. Дусларым бел?н к?ндезл?рен З?я елгасында су коендык, кызындык, балык тоттык, ? кичл?рен велосипедта й?рдек, футбол уйнадык. Бакчадагы яшелч?л?рг?, ч?ч?кл?рг? су сиптем. ??й сизелмич? д? ?теп китс? д? ул ми?а яхшы хисл?р ген? калдырып китте. Багавиев Самат, Казан ш???ре Совет районы 175 нче урта м?кт?бене? 8 нче сыйныфы укучысы
К?теп алган каникуллар да килеп ?итте. М?кт?п бел?н вакытлыча саубуллашып ?йл?рг? таралыштык. Д?рт ел вакыт ?теп т? китте.Бик к??елле чыгарылыш кич?се булды.М?кт?п коллективы, килг?н кунаклар безг? у?ышлар тел?п озатып калдылар.Без бик дулкынландык ??м шатландык та. Укытучыларыбыз т?пле белем ??м т?рбия бирерг? тырыштылар.Зур р?хм?т аларга. Д?рт ел буе белем д? алдык, буйга да ?сеп китк?нбез.?тием ?йт?, ?нисе, кызыбыз ничек ?сте, сине? буйга ?итеп кил?, ди. А?ладым инде, урамда гына уйнап й?рм?ссе?, ?ние?? д? буышырсы? диг?н с?зе. Быел каникулны файдалы итеп ?тк?рерг? тырыштым. ?ни бел?н эш планы т?зеп куйдык. Ирт?н йоклаган урынны ?ыярга, ч?й ?ст?ле ?зерл?рг?,савыт – саба юарга,?йне жыештырырга,аннан со? гына уйнарга. ?йд? эш к?п, ?нием ?йтмешли тавык та ч?пл?п бетерерлек т?гел. Тавык диг?нн?н, безне? тавыкларыбыз да бар. Мин аларны карарга да булышам. Ашарларына салам, йомыркаларын ?ыеп алып кер?м. Йомырканы бик т?мле итеп кыздыра да бел?м. ?нием мактап та ала, бик т?мле булган, теле?не йотарлык, дип. Кайвакытта энд?шми ген? ашыйлар. ?лл? телл?рен йоттылар мик?н дип, куркып та куям. Безд?н ерак т?гел ген? д?у ?тием бел?н д?у ?нием яши. Мин аларга кунакка барырга бик яратам. Д?? ?нием ашарга бик т?мле итеп пешер?. Коймак, ?чпочмак, б?лешл?ре бик т?мле була, берг?л?п пица да пешер?без. Д?у ?ниемн?н ?рн?к алам, пешер? серл?рен? ?йр?нерг? тырышам. Кунакта ?йб?т, л?кин еш барып булмый шул. Минем Камил диг?н энем бар, аны карага кир?к. Без аны барыбыз да яратабыз. Ул ми?а апам дип д?ш?. ?зе бик шук, тиктормас. Кайвакытта сугышып та алабыз. Чыннлап т?гел инде, мин а?а ?и?ел?м. ?тием ?йт?, олыларны х?рм?т ит?рг?, кечел?рг? юл куярга кир?к, ди. Камил машиналар бел?н бел?н уйнарга ярата. Аны? ?лл? нинди уечыклары бар. Аларга минем д? к?зем т?ш? инде. Туйганчы берг?л?п уйныйбыз. ?йд? уйнап арыгач, урамга чыгабыз. К?ршед? ген? рус гаил?се яши. Аларны? Андрей, Алексей, Тася исемле балалары бар. Без алар бел?н бик дус, тату яшибез. Т?рле-т?рле уеннар уйныйбыз, кунакка й?реш?без. ?ил?к вакыты ?итк?ч, д?у ?ти-?ниемне? туган ягы Биектау районы ?бр? авылана ?ил?к ?ыярга кайттык. Бу авылда композитор Салих Сайдашевны? ?тил?ре яш?г?н. Б?ген анда аны? музее эшли. Салих абый да ??й к?нн?ренд? минем кебек ?ил?к ?ыеп й?рг?ндер инде. Д?? ?тием, С?йдашевны к?п спектаклл?рг? музыка язган б?ек композитор, ди. Быел ?ил?к к?п булды. ?зл?ре зур, ?зл?ре кып кызыл. К?н эссе, чебен, черки тешл?п кен? тора. ?зем? бирелг?н чил?кне тутырырга тырыштым. Елап утырып булмый, мин х?зер зур кыз бит. Д?? ?тием бел?н Казанны? ист?лекле урыннарында, музейда, зоопаркта булдык. Ми?а Казанны? Бауман урамы бик ошый. Анда да ял ит?рг? бардык. ”Ч?к-ч?к”, ”Макдольнс” кафесында ч?йл?п т? алдык.”Макдольнс” ны? чесбургерларын бик яратам. Л?кин д?у ?тием аларны к?п ашарга ярамый, ди, симерт? ик?н. Кызлар матур, нечк? билле булырга тиеш, ди, д?у ?тием. Юк, симез буласым килми, д?у ?тине ты?ларга кир?к. Быел каникулда ?ти-?нием безг? к?п сюрпризлар ?зерл?дел?р. Аквапаркка су коенырга й?рдек, диназаврлар атракционында булдык. Камилга да,ми?а да бик ошады. ? и? кызыгы Идел буенда ял ит? булды. Без Иделне? Кама бел?н кушылган урында булдык. Ул урында Идел ди?гез кебек, очы – кырые к?ренми. Андагы матурлык, с?йл?п кен? а?латырлык т?гел. Су буйлап параходлар й?з?, акчарларлар чикылдашып оча. К?не буе ял иттек. Балык тоттык, су коендык, шашлык пешереп ашадык. Ул к?нне мин тагын шуны белдем, Каманы? татарча исеме де бар ик?н. Безне? ерак бабаларыбыз аны Чулман дип й?ртк?нн?р. ?ниемне? се?елл?ре бел?н ял итк?нне язмадым бит ?ле. Аны? бертуган се?елл?ре Чулпан, Айг?л апалар безне бик яраталар. Матур-матур б?л?кл?р алып кил?л?р, т?мле к?т?н?чл?р бел?н сыйлыйлар. Алар бел?н “Тир?н к?л” г? (“Глубокое озеро”) бардык. Ул бик чиста к?л, суы з?п-з??г?р, т?бе аермачык к?ренеп тора. ? т?бенд? балыклар й?зеп й?ри. Бу к?л ?зенн?н-?зе барлыкка килг?н ик?н. Анда элек карьер булган, ком чыгарганнар. К?нн?рд?н бер к?нне бу чокыр ?киятт?ге кебек су бел?н тула башлаган. Т?бенн?н чишм?л?р агып чыккан ик?н. Шу?а к?р? суы да салкын, ? шулай да р?х?т. Мен? шулай каникуллар ?теп т? китте, укырга барыр вакыт та ?итте. М?кт?пт?, укытучылар, классташлар да сагындырды. Я?а к?ч, я?а д?рт бел?н уку елын башлап ?иб?рерг? ??м ?ти-?нил?рне борчымыйча яхшы билгел?рг? ген? укырга ис?п.
Со?гы кы?гырау шалтыраганнан со?, шау-г?р килеп,урамга атылып чыктык.Шатланмыйча м?мкин д? т?гел,ирт?г?се к?нн?н каникуллар!!! К??елд? ниндидер а?латып булмый торган р?х?тлек.К?нд?лекл?рд? яхшы билгел?р,? к?зл?рд? елмаю. Икенче к?нне ирт?н тору бел?н урамга й?гереп чыктым.”Ис?нме,??й! Син мине к?тте?ме? ? мин сине шундый-шундый сагындым”,-дидем. ?н? шулай матур ирт?д?н,?ылы с?ламн?рд?н башланды минем ??йге ялларым. Б?тен ел фасыллары ?зен? к?р? матур.Л?кин ??й аерынкы якын.Аны? матурлыгын чын-чынлап а?лар ?чен авылга кайтырга кир?ктер,м?гаен.Мин д? озак уйлап тормадым,тиз ген? ?ыенып,авылга ?би бел?н бабай янына,андагы дусларым янына юл тоттым.?ти-?нием минем бу фикерем? биш куллап риза булдылар. Сагындырган ик?н шул авыл.Су буйларын й?гереп уздым,суга иелеп ?ск?н талларга с?лам бирдем.Авылга тер?леп торган яшел урман да ?зен? чакырып кул болгады. Авылда ?ир ?имертеп эшли д?,матур итеп ял да ит? бел?л?р.Без д? ?би-бабай бел?н н?рс?л?р ген? эшл?м?дек.Яшелч? бакчасында ч?п утау да,су сиб?л?р д? бер д? авыр булмады.? инде син караган ?йберл?р ?сеп китк?ч,эше?не? н?ти??сен к?р? бик т? р?х?т ик?н.Печ?н вакыты ?зен? онытылмаслык бер ист?лек. Урман ис? ??й буе ?зене? байлыклары бел?н безне сыйлады.?бием бел?н д?,дус кызларым бел?н д? ?ир ?ил?ге, кура ?ил?ге ,м?тр?шк? ?л?не ?ыярга й?рдек. ? бер к?нне шулай дус кызларым ?дил? ??м Румил? бел?н ?ир ?ил?ген? киттек. ?лл? авылда туып-?ск?нг?,алар ?ил?кне минн?н к?пк? тизр?к ?ыялар иде. Минем д? калышасы килми.Колак т?бенд? й?з т?рле тавыш бел?н ?ырлаган б???кл?рне? ?ырын ты?лый-ты?лый,кызлардан ераклашканымны сизми д? калганмын.Кычкырып та карыйм,тавыш бир?че юк. ?ил?к кайгысы бетте.”Мин адаштым” диг?н уй ?тте баштан. Мондый вакытта нишли-л?р со? ?ле? Укытучыбыз с?йл?г?н иде бит,яхшылап ты?ланмаган. Н?къ шул вакытта каршыма бер тиен сикереп т?ште.Ми?а карап торды да, сикерг?л?п алга омтылды .? мин аны? артыннан й?гердем. Ике-?ч минуттан мин бая ?зебез ?ил?к ?ыйган аланга килеп чыктым.Кызлар мине юри качкан дип уйлап:”Алсу,чык инде,без арыдык”,- дип кычкырып й?рил?р иде. “Р?хм?т инде си?а,тиен дускай! Син булмаса?,мин нишл?р идем?!”-дип к??елемн?н ген? йомшак койрыкка р?хм?т укыдым.Яшел урманда барсын да бел?м,адашмам дип уйласа? да,?лл? нинди х?лл?р була ик?н. ??й барлык кызык х?лл?ре,кызу к?нд? су коенулары,эссе к?нн?ре,?ылы я?гырлары, йолдызлы ?ылы кичл?ре бел?н ?тте д? китте.??йге ялым онытылмаслык матур мизгелл?р бел?н ахырына якынлашты.Мондый к??елле ??йге яллар алда тагын да булсын иде. Дуслар,? сезне? ??йге ялларыгыз ничек ?тте?! Автор: ученица 6В класса МБОУ «Гимназия №3» г.Чистополя Республики Татарстан Ахмадиева Алсу. Куратор(педагог): учитель татарского языка и литературы Шарифуллина Гулия Азгатовна. Категория: III Всероссийский конкурс сочинений “Как я провёл лето” | Добавил: Ильгиз_Ринатович (01.10.2014) Просмотров: 1549 Всего комментариев: 0
Эй, каникул ,каникул Бе? ярат?ан м?л бит ул Эй каникул,каникул К??елле бул,о?он бул. (Р.Ура?сина) ??р кемг? ?? тыу?ан я?ы й?р?ген? бик я?ын ??м ???ерле.?ай?а ?ына барма?а? да, ?ай?а ?ына й?р?м???? д? ,нинд?й ген? матур ер??р?е к?рм???? д? ?? тыу?ан ер ???ерлер?к,матурыра?.Тыу?ан я?ым – ул мине? ?аил?м, тыу?ан йортом ?ына т?гел,тыу?ан я?ым мине? б?т? Баш?ортостаным. Й?йге каникул етте.Бе? о?он ял?а сы?ты?.Э?е й?й к?нд?ренд? урманда зифа ?айындар к?л?г??енд? й?р?? и? р?х?телер.Мине? тыу?ан я?ым т?рл? ел?к-емешт?рг? бик бай.Мин й?й к?нд?ренд? ?с?йем ??м ?устым мен?н урман?а ел?к-емешк? й?р?н?м,Т?й?л?? йыл?а?ында ,Культабан ??м Тал?а? к?лд?ренд? балы? ке?ек сумып-сумып ?ыу т?шт?м.? и? и?т? ?ал?андар?ан ул инде Баш?ортостанды? т?би??т матурлы?ы булып ?анал?ан ???елш? шарлауы?ы.Мин уны ?ур бер йыл?а тип к?? алдыма килтерг?н инем.? ул бейект?н таштар?ан а?ып ят?ан ?ыу ик?н.Мин унда са?-са? арып менеп еттем.Тир?-я?ы шундай матур,бейек-бейек ?аялар,таштар,т?рл? а?астар ???.Бына ул ?ай?а бе??е? т?би??т матурлы?ы! Т?би??тт? ген? ял итеп ?алманым,шулай у? ?с?йем? ?й эшт?ренд? яр?ам иттем:?устымды ?араным,аш-?ыу ??ерл?нем,?й йыйыштыр?ым.Йылайыр?а ин?й??рем?,Байма??а апай?арыма ?уна??а барып ял иттем. ?ала китапхана?ына й?р?п белемд?ремде арттырыу ма?саты мен?н т?рл? китаптар у?ыным.Я?ы к?с туплап у?ыу йылына ??ерл?ндем.К??елле шул ял ите???ре!
Р?х?т т? со? ??й к?нн?ре! ?сте?д? — ?и?ел кием, аягы?да да кышын ?стер?г?н киез итек я булмаса авыр табанлы ботинкалар т?гел. Кояш бел?н берг? торып, м?кт?пк? й?гер?се? д? юк. Ятасы? ирк?л?неп йомшак юрган астында. ??ен ?ле аны? йокысы да тизр?к туя. Югыйс? кыш буе хыялланасы?: эх, ??й ген? ?итсен, туйганчы бер йоклар идем, дисе?. Инде укулар бетеп, к?пмедер вакыт узуга ук, к?не?не, с?гате?не йокыга гына ?р?м ит?се? килми башлый. К??ел гел каядыр ?илкенеп, ашкынып тора. Юрган астындагы ирк?лек т? бераздан туйдыра. Кешед?н алда су буена т?шеп, балык каптырасы? кил?, ?ил?кк? и? мул чагында, чил?к-чил?к тутырып булганда й?рерг? тырышасы?. Мен? б?ген барам да башка кир?кми, диг?н булса? да, я?адан ике, ?ч, биш т? урманга й?гер?се?. Капка артына гына тер?теп куйган велосипедым бар. ??я?л?рг? иренг?н чакта аны иярлим. Урман-кырларга ?тине? мотоциклында да ?илдер?без. ?ил?к ?ыярга, балык тотарга ?тием д? оста минем. ?итезлект? минн?н д?, ?нид?н д? калышмый. К?ефле к?ненд? безне? тел?кк? каршы килми: г?мб?сен? д? бара, дару ?л?нн?ре ?ыеша. Кай елларны елга аръягына болынлыкка шомыртка, г?л?имешк?, б?рлег?нг? д? берг?л?п чыккалыйбыз. Бу ??й аеруча к??елле узды. К?не д? уртача кызулыкта булып, я?гыры да вакытында яуды. Кыяр-помидорны ?ыеп кына ?лгер инде! ?тием, язга чыкканда, бер колын сатып алган иде, мин к?бр?к аны? тир?сенд? кайнаштым. Болынга алып т?шеп, иркенлект? й?рттем, к?н саен сусыл печ?н бел?н сыйладым. Ул кипк?н печ?нне? хуш исе! Бер к?т?р?мен колыным алдына салам да калганына ?зем сузылып ятам. Печ?н арасыннан табылган эре ?ир ?ил?кл?рен капкалап, ?л?н уртлаган булып, р?х?тл?неп ял ит?м. Безне? колын бик н?зберек булып чыкты. Бик сайланып кына ашый, ризыкны ?р?м-ш?р?м итеп бетер?. Ачуланмыйм. ?нк?се д? янында т?гел, к??елен р?н?ет?се килми. Аннан калган печ?нне сарыклар барыбер ялт иттер?л?р. Сарыклар диг?нн?н, к?т? чираты ?йл?нде д? килде быел, ?йл?нде д? килде. К?т? к?т?-к?т?, кояшта янып беттем, т?нем ?ир т?сенн?н аерылмый башлады. Шул каралык эченн?н з?п-з??г?р к?зл?рем ген? чит бер н?рс? шикелле елтырап карый. К?згед?ге сур?темне ?зем танымый торам. Каз б?бк?л?ре, чебешл?р к?зг? к?ренеп ?сте. Елы ел шул аны?. Аларга да яшеллек ?ит?рлек. Болын коеларыннан агып чыккан сулар да кипм?де. Чемченеп й?рил?р, й?рил?р д? су эчеп алалар, аннан ?еп куйган б?р?н?л?р ышыгына барып яталар. Кояш эссесен бер д? яратмыйлар инде! К?з-колак булмаса?, ?йг? элдерерг? д? к?п сорамыйлар. Аларны? ?зл?рен ген? калдырып буламы со?! Карга-тилг?не д? бик азды. Урамдагы тупыл башы тулы — карга оясы! Ишегалдында й?рг?н чебешл?рне д? к?т?реп алып китк?л?дел?р. Тилг?нн?н бит?р карга куркыныч х?зер. ??й р?х?т. К?не? ?анга тынгылык бирг?н эшл?рд? уза. Тамактан аш ?т?. Сыерларны? да с?тл?ре т?млел?нде. ?ил?к, ч?ч?к т?ме кил?. С?тне? т?ме, билл??и, сыерны? теленд?! ?йе, р?х?т. Кич ?итс?, ипт?шл?ре? бел?н капка т?бенд? с?йл?шеп утырасы?, клубка чыккалыйсы?, кунак кызлары, малайлары бел?н дуслашасы?, адреслар алышасы?, м??ге бозылышмаска с?зл?р биреш?се?. Шимб?, ял к?нн?ренд? уеннар да булгалый. ??йге эшне? кызу чагына ?итк?ч, алар онытыла. Ирт?нг? кад?р авыл урамнары буйлап й?реп булмый. Печ?н чапкан, ч?п утарга й?рг?н г??д? д? арый, ял сорый башлый. ??й ахырларына, кояшны? эссесе с?релг?ч, к?нн?р д? кыскара башлагач, к??елл?р мо?суланып кит?. Агачлардагы алмалар, ?лл? кайлардан ялтырап, безне? д? ?зел?се чаклар ?итте, дил?р кебек. Карала т?шк?н яфраклар коелыр к?нн?рен к?т? шикелле. Алардан инде бераз тузан исе кил?. Арт бакчаны? кайбер урыннарында, кап-кара булып, туфрак чыга. Редис, ирт? утыртылган суган, кыяр ?ыелып алынган ?ирл?р бу. ?ил кырдан ?лгерг?н ашлык исен китер?. Кайдадыр инде арышны ура башлаганнар, дип уйлап куясы?. Игенн?рне? мул булуына с?ен?се?. ?ти икк?н игенн?р бит, дисе?. ?тие? д? ?йг? шат й?з бел?н кайта. Табын артына бераз эрер?к, ?зенн?н кан?гать кыяф?тт? килеп утыра. Безне? эшл?ребез бел?н кызыксына, мактау с?зл?ре д? ?йтеп куйгалый. ?ти шат булгач, ?ниг? д? р?х?т. Ул ?ст?л бел?н мич арасында й?гереп кен? й?ри. Салатыннан, каймагыннан, кыстыбыеннан ?итешегез ?ле, диг?н була. ?зе?не ?з ?е?д? кунак кебек, затлы кунак кебек тоясы?. ??й р?х?т. ??е? авылда узса, аеруча р?х?т. Ныгып, тазарып, ?зе? д? яшелч? кебек ?лгереп, м?кт?пк? кил?се?. Авыл балаларыны? к?бесе каникулда беркая да китми. Китс? д?, тизр?к кайтып ?ит?. Колыныма ул-бу булмаганмы, каз-?рд?кл?рне саклаучы бармы, сыер-ф?л?н, кир?км?г?н ризык ашап, ялгыш чирл?п китм?сен, дип, гел борчылып тора бит ул. Мин ?зем б?тен каникулларны да авылда уздырам. Ш???р ?авасын ?ск?ч т? суларга ?лгерербез ?ле, дим.
??йге каникуллар вакытында аеруча балалар куркынычсызлыгына игътибар бирерг? кир?к. ??ен балаларны? буш вакытлары к?п була. К?п вакыт балалар тир?-юньг? нинди зыян килг?нен д? уйламыйча, шырпы, зажигалкалар бел?н уйнарга м?мкинн?р. Балаларны? бу шаяруы бик зур б?ла-казалар китереп чыгарырга м?мкин. Бу х?лл?рне булдырмас ?чен даими р?вешт? балалар бел?н с?йл?ш?л?р алып барырга кир?к. Аларга гад?тт?н тыш х?л килеп чыккан очракта ?з-?зе?не тоту кагыйд?л?рен иск?ртеп торырга кир?к. ?зегезг? куркынычсызлык кагыйд?л?рен т?г?л ?т?рг? ??м балаларга ?рн?к к?рс?терг? ?ндибез. Йортыгызда беренче караштан к?зг? ташлана торган урында барлык гад?тт?н тыш х?лл?р хезм?тл?рене? телефон номерларын элеп куярга ки??ш ит?без. Ч?нки к?п балалар ?лег?ч? коткару хезм?тене? я?а номеры 101 ик?нен белмил?р. Балагыз ?зене? яш?г?н адресын белерг? ??м нинди булса х?веф-х?т?р килеп чыккан очракта гад?тт?н тыш х?лл?р б?леген? шалтыратып ?зене? кайда, нинди адрес буенча, нинди х?л булганлыгын а?лата белерг? тиеш. Булдыра алганча ешрак ут бел?н шаяруны? куркыныч ик?нен иск?ртеп торыгыз. К?нк?реш электр ?и?азларын д?рес итеп куллану кагыйд?л?рен ?йр?тегез. Х?легезд?н килг?нч? ?з йортларыгызда янгын чыкканын х?б?р ит?че извещательл?р ??м янгын с?ндер? ?айланмалары булдырырга тырышыгыз. Баланы йортта узен ген? калдырырга туры килг?н очракта газ ??м электр приборларын с?ндерерг? онытмагыз, зажигалка ??м шырпыларны ераккарак яшерегез! Шулай ук исегезг? т?шер?без, корган ?л?нне ??м ч?п-чарны ягу катгый тыела! Балалар ??йге ялларын х?веф-х?т?рсез, ист? калырлык к?нелле мизгелл?рд? ?тк?р?ен тел?п калабыз. Балалар безне? кил?ч?гебез ик?нен онытмыйк! arskmedia.ru
Ур-ра! Ни?аять, зарыгып к?теп алган ??йге каникуллар да килеп ?итте. К?пме р?х?тл?неп ял ит?се, елгада су коенасы, ??йге кояшта “кара чутыр” булганчы кызынасы, кулга к?газь – кал?м алмыйча, м?кт?п турында уйламыйча яшисе бар…
?йе, би-и-ик р?х?т булачак. Ирт?н: “ М?кт?бе?? со?га каласы?!“ дип, йокыдан да уятмаслар, “Б?ген нич?лел?р алды??” дип те?к?г? д? тим?сл?р. ?й, р?х?т т? инде син, ??й!
Шундый уйлар бел?н, каникулны? беренче к?нн?ренн?н ?к ?бием янына кайтып киттем. ? анда… Тир? – ягын урманнар ?йл?ндереп алган авыл, авылыбыз яныннан гына бормаланып-бормаланып агып ятучы Агыйдел елгасы безне к?пт?н сагынып к?т? иде инде. Шу?а к?р? и? башта, вакытны озакка сузмыйча, минем кебек кунакка кайткан малай-кызлар бел?н тизр?к елга кочагына ташландык. ?й й?зеп т? куйдык инде! Х?тта ?бил?ребезне?:” Барыбер су буенда ятасыз, каз-?рд?кл?рг? к?з – колак булырсыз”,- диг?н кис?т?л?рен, ияртеп ?иб?рг?н каз-?рд?кл?рен ген? т?гел, Роберт абый Ми?нуллин шигыренд?геч? я к?ндезге, я кичке ашка кайтырга да онытып ?иб?рг?л?дек. Андый чакларда бер?ребезне? ?ти-?нисе, я ?би – бабасы килеп, безне “?шкертеп” алып кайтып кит? иде кит?ен. Л?кин бу гына безне туктатамы со?? Икенче, ?ченче к?нне д? шул ук х?лл?р кабатланды ?ле.
Шулай су буенда к?пме яткан булыр идек ик?н, белмим. Безне авылыбыз урманы ?зен? “д?ште”. Без, ?бил?ребез ?ит?кчелегенд?, урманга менеп киттек. ? анда ?ил?кл?р пешеп ята ик?н ич! Н?къ Тукай абый язганча: ”К?з ачып йомганчы, ?ичшиксез, ?ыярсы? бер чил?к”. Урманда ?ил?к к?п к?бен, л?кин бу эш су буенда чупырдап яту т?гел шул инде. Арыта да, чебен – черкил?ре д? тынгылык бирми. Шулай да сер бирм?дек тагын. ?ил?кл?рне? со?гыларына кад?р урманга й?рдек ?ле. Беренчед?н, ??рберебез бел?: бу ?ил?кл?рд?н ясалган кайнатмалар, компотлар безне кыш буе с?ендер?ч?к ?ле. Икенчед?н, яфрак астыннан к?ренер-к?ренм?с булып, “Мине ?з! Мине ?з!” дип утырган ?ил?кл?р, ?ле йокларга яткач та, тынгылык бирмич?, урманга чакырып торалар.
?ил?к чоры ?т?рг? ?лгерм?де, ?бием печ?н турында с?йли башлады. Шулай инде, к???-сарыкларны? да ашыйсылары кил? бит. Без, бала-чагалар да, олыларга ияреп печ?н ?ыярга киттек. Анысы ?зе тагын бер мог?иза ик?н ич! С?н?к-тырмалар тотып, ?ылы якка очып кит?рг? ?ыенган кошлар кебек тезелеп баскан апа – абыйлар ??ркайсы ?з эшен шундый ?итез, оста башкара. Алар арасында без д?, очарга ?йр?н?че кошчыклар кебек ?илпенеп й?рибез шунда. Кайчакта олыларны? шулай оста эшл??л?рен? сокланып, кайчакта т?рле яктан а?кыган ?л?н исл?рен? шаккатып, эшл?г?н эшемне д? онытып ?иб?рг?л?дем ?ле. Шундый т?мле исл?р… ?лл? нинди кыймм?тле хушбуйлары? бер якта торсын.
? берк?нне абыем мине балыкка барырга чакырды. Мин бик тел?мич? ген? риза булдым. ? су буенда балык каптырып карагач, кайтасым да килм?де. Элек, ничек шул кармак башына нич? с?гатьл?р буе карап утырып була ик?н, дип уйлый идем. Утырасы? ик?н ул! Балыкларны? кармакны уйнатуын, нил?р майтаруын карап утыруы ?зе бер спектакль ик?н ич! ? инде кармагы?а кечкен? ген? бер балык та эл?кс?ме?! ?киятт?ге алтын балыкны эл?ктерг?нн?н ким хис итмисе? ик?н ?зе?не. Шулай итеп, ?бием ?йтк?нд?й, ми?а быелгы ??йд? “балык ?ене”д? кагылды ?ле.
?йе, бик р?х?т, бик ист?лекле ??м бик т? файдалы ?тте минем ??йге ялым. Ял да иттем, ?бием? д? булыштым, ?зем? я?а ш?гыльл?р д? таптым. Бер д? сагынмам кебек тоелса да, м?кт?бемне, китап-д?фт?рл?ремне д? сагындым ?ле.
Автор: Вильданова Алсу Илгизовна, ученица 7 В класса МАОУ “Средняя общеобразовательная школа №35 с углубленным изучением отдельных предметов”, Республика Татарстан, г.Набережные Челны.
Руководитель: Салемгараева Лайсина Ильгизовна, учитель татарского языка и литературы
Категория: III Всероссийский конкурс сочинений “Как я провёл лето” | Добавил: Ильгиз_Ринатович (01.10.2014)
Просмотров: 2695
Всего комментариев: 0
Минем ??йге ялым
??йге каникулларым минем бик ?йб?т узды. ??ен без гаил?без бел?н Свияжск утравына с?ях?тк? бардык.Бу искиткеч утрауны? тарихы бел?н таныштым. Ул 1551нче елда Иван Грозный заманында т?зелг?н тарихи-архитектура комплексы ик?н. Ул вакыттан безне? к?нн?рг? кад?р Троицк соборы гына сакланып калган. Х?зер бу утрау танымаслык булып ?зг?рг?н. Анда 10 чирк?? эшли. Тимерчелек ??м балчык бел?н эшл?? с?нгатен ?стер?г? зур игътибар бирел?. Мин д? ?зем? б?хетк? тимер акча суктым. Т?з?т? эшл?ренн?н со? этнографик комплекс Конный двор ачылган. Бу ныгытма 16 гасырны? икенче яртысында агачтан, 18 гасырда таштан т?зелг?н. Свияжк утравы – халкыбызны? тарихи ??м м?д?ни рухи ??йк?ле дип саныйм.
??йне? матур к?нн?ренд? се?елем ??м дусларым бел?н яныбызда урнашкан “Мирас” спорт комплексы янында скейтбордта, вейвбордта, велосипедта шудым.
??йге ялымда авылда да булдым. Дусларым бел?н к?ндезл?рен З?я елгасында су коендык, кызындык, балык тоттык, ? кичл?рен велосипедта й?рдек, футбол уйнадык. Бакчадагы яшелч?л?рг?, ч?ч?кл?рг? су сиптем.
??й сизелмич? д? ?теп китс? д? ул ми?а яхшы хисл?р ген? калдырып китте.
Багавиев Самат, Казан ш???ре Совет районы 175 нче урта м?кт?бене? 8 нче сыйныфы укучысы
К?теп алган каникуллар да килеп ?итте. М?кт?п бел?н вакытлыча саубуллашып ?йл?рг? таралыштык. Д?рт ел вакыт ?теп т? китте.Бик к??елле чыгарылыш кич?се булды.М?кт?п коллективы, килг?н кунаклар безг? у?ышлар тел?п озатып калдылар.Без бик дулкынландык ??м шатландык та. Укытучыларыбыз т?пле белем ??м т?рбия бирерг? тырыштылар.Зур р?хм?т аларга.
Д?рт ел буе белем д? алдык, буйга да ?сеп китк?нбез.?тием ?йт?, ?нисе, кызыбыз ничек ?сте, сине? буйга ?итеп кил?, ди. А?ладым инде, урамда гына уйнап й?рм?ссе?, ?ние?? д? буышырсы? диг?н с?зе.
Быел каникулны файдалы итеп ?тк?рерг? тырыштым. ?ни бел?н эш планы т?зеп куйдык. Ирт?н йоклаган урынны ?ыярга, ч?й ?ст?ле ?зерл?рг?,савыт – саба юарга,?йне жыештырырга,аннан со? гына уйнарга. ?йд? эш к?п, ?нием ?йтмешли тавык та ч?пл?п бетерерлек т?гел. Тавык диг?нн?н, безне? тавыкларыбыз да бар. Мин аларны карарга да булышам. Ашарларына салам, йомыркаларын ?ыеп алып кер?м. Йомырканы бик т?мле итеп кыздыра да бел?м. ?нием мактап та ала, бик т?мле булган, теле?не йотарлык, дип. Кайвакытта энд?шми ген? ашыйлар. ?лл? телл?рен йоттылар мик?н дип, куркып та куям.
Безд?н ерак т?гел ген? д?у ?тием бел?н д?у ?нием яши. Мин аларга кунакка барырга бик яратам. Д?? ?нием ашарга бик т?мле итеп пешер?. Коймак, ?чпочмак, б?лешл?ре бик т?мле була, берг?л?п пица да пешер?без. Д?у ?ниемн?н ?рн?к алам, пешер? серл?рен? ?йр?нерг? тырышам. Кунакта ?йб?т, л?кин еш барып булмый шул. Минем Камил диг?н энем бар, аны карага кир?к. Без аны барыбыз да яратабыз. Ул ми?а апам дип д?ш?. ?зе бик шук, тиктормас. Кайвакытта сугышып та алабыз. Чыннлап т?гел инде, мин а?а ?и?ел?м. ?тием ?йт?, олыларны х?рм?т ит?рг?, кечел?рг? юл куярга кир?к, ди. Камил машиналар бел?н бел?н уйнарга ярата. Аны? ?лл? нинди уечыклары бар. Аларга минем д? к?зем т?ш? инде. Туйганчы берг?л?п уйныйбыз. ?йд? уйнап арыгач, урамга чыгабыз. К?ршед? ген? рус гаил?се яши. Аларны? Андрей, Алексей, Тася исемле балалары бар. Без алар бел?н бик дус, тату яшибез. Т?рле-т?рле уеннар уйныйбыз, кунакка й?реш?без.
?ил?к вакыты ?итк?ч, д?у ?ти-?ниемне? туган ягы Биектау районы
?бр? авылана ?ил?к ?ыярга кайттык. Бу авылда композитор Салих Сайдашевны? ?тил?ре яш?г?н. Б?ген анда аны? музее эшли. Салих абый да ??й к?нн?ренд? минем кебек ?ил?к ?ыеп й?рг?ндер инде. Д?? ?тием, С?йдашевны к?п спектаклл?рг? музыка язган б?ек композитор, ди. Быел ?ил?к к?п булды. ?зл?ре зур, ?зл?ре кып кызыл. К?н эссе, чебен, черки тешл?п кен? тора. ?зем? бирелг?н чил?кне тутырырга тырыштым. Елап утырып булмый, мин х?зер зур кыз бит.
Д?? ?тием бел?н Казанны? ист?лекле урыннарында, музейда, зоопаркта булдык. Ми?а Казанны? Бауман урамы бик ошый. Анда да ял ит?рг? бардык. ”Ч?к-ч?к”, ”Макдольнс” кафесында ч?йл?п т? алдык.”Макдольнс” ны? чесбургерларын бик яратам. Л?кин д?у ?тием аларны к?п ашарга ярамый, ди, симерт? ик?н. Кызлар матур, нечк? билле булырга тиеш, ди, д?у ?тием. Юк, симез буласым килми, д?у ?тине ты?ларга кир?к.
Быел каникулда ?ти-?нием безг? к?п сюрпризлар ?зерл?дел?р. Аквапаркка су коенырга й?рдек, диназаврлар атракционында булдык. Камилга да,ми?а да бик ошады. ? и? кызыгы Идел буенда ял ит? булды. Без Иделне? Кама бел?н кушылган урында булдык. Ул урында Идел ди?гез кебек, очы – кырые к?ренми. Андагы матурлык, с?йл?п кен? а?латырлык т?гел. Су буйлап параходлар й?з?, акчарларлар чикылдашып оча. К?не буе ял иттек. Балык тоттык, су коендык, шашлык пешереп ашадык. Ул к?нне мин тагын шуны белдем, Каманы? татарча исеме де бар ик?н. Безне? ерак бабаларыбыз аны Чулман дип й?ртк?нн?р.
?ниемне? се?елл?ре бел?н ял итк?нне язмадым бит ?ле. Аны? бертуган се?елл?ре Чулпан, Айг?л апалар безне бик яраталар. Матур-матур б?л?кл?р алып кил?л?р, т?мле к?т?н?чл?р бел?н сыйлыйлар. Алар бел?н “Тир?н к?л” г? (“Глубокое озеро”) бардык. Ул бик чиста к?л, суы з?п-з??г?р, т?бе аермачык к?ренеп тора. ? т?бенд? балыклар й?зеп й?ри. Бу к?л ?зенн?н-?зе барлыкка килг?н ик?н. Анда элек карьер булган, ком чыгарганнар. К?нн?рд?н бер к?нне бу чокыр ?киятт?ге кебек су бел?н тула башлаган. Т?бенн?н чишм?л?р агып чыккан ик?н. Шу?а к?р? суы да салкын, ? шулай да р?х?т.
Мен? шулай каникуллар ?теп т? китте, укырга барыр вакыт та ?итте. М?кт?пт?, укытучылар, классташлар да сагындырды. Я?а к?ч, я?а д?рт бел?н уку елын башлап ?иб?рерг? ??м ?ти-?нил?рне борчымыйча яхшы билгел?рг? ген? укырга ис?п.
Со?гы кы?гырау шалтыраганнан со?, шау-г?р килеп,урамга атылып чыктык.Шатланмыйча м?мкин д? т?гел,ирт?г?се к?нн?н каникуллар!!! К??елд? ниндидер а?латып булмый торган р?х?тлек.К?нд?лекл?рд? яхшы билгел?р,? к?зл?рд? елмаю.
Икенче к?нне ирт?н тору бел?н урамга й?гереп чыктым.”Ис?нме,??й! Син мине к?тте?ме? ? мин сине шундый-шундый сагындым”,-дидем. ?н? шулай матур ирт?д?н,?ылы с?ламн?рд?н башланды минем ??йге ялларым.
Б?тен ел фасыллары ?зен? к?р? матур.Л?кин ??й аерынкы якын.Аны? матурлыгын чын-чынлап а?лар ?чен авылга кайтырга кир?ктер,м?гаен.Мин д? озак уйлап тормадым,тиз ген? ?ыенып,авылга ?би бел?н бабай янына,андагы дусларым янына юл тоттым.?ти-?нием минем бу фикерем? биш куллап риза булдылар.
Сагындырган ик?н шул авыл.Су буйларын й?гереп уздым,суга иелеп ?ск?н талларга с?лам бирдем.Авылга тер?леп торган яшел урман да ?зен? чакырып кул болгады.
Авылда ?ир ?имертеп эшли д?,матур итеп ял да ит? бел?л?р.Без д? ?би-бабай бел?н н?рс?л?р ген? эшл?м?дек.Яшелч? бакчасында ч?п утау да,су сиб?л?р д? бер д? авыр булмады.? инде син караган ?йберл?р ?сеп китк?ч,эше?не? н?ти??сен к?р? бик т? р?х?т ик?н.Печ?н вакыты ?зен? онытылмаслык бер ист?лек.
Урман ис? ??й буе ?зене? байлыклары бел?н безне сыйлады.?бием бел?н д?,дус кызларым бел?н д? ?ир ?ил?ге, кура ?ил?ге ,м?тр?шк? ?л?не ?ыярга й?рдек.
? бер к?нне шулай дус кызларым ?дил? ??м Румил? бел?н ?ир ?ил?ген? киттек. ?лл? авылда туып-?ск?нг?,алар ?ил?кне минн?н к?пк? тизр?к ?ыялар иде. Минем д? калышасы килми.Колак т?бенд? й?з т?рле тавыш бел?н ?ырлаган б???кл?рне? ?ырын ты?лый-ты?лый,кызлардан ераклашканымны сизми д? калганмын.Кычкырып та карыйм,тавыш бир?че юк.
?ил?к кайгысы бетте.”Мин адаштым” диг?н уй ?тте баштан. Мондый вакытта нишли-л?р со? ?ле? Укытучыбыз с?йл?г?н иде бит,яхшылап ты?ланмаган. Н?къ шул вакытта каршыма бер тиен сикереп т?ште.Ми?а карап торды да, сикерг?л?п алга омтылды .? мин аны? артыннан й?гердем. Ике-?ч минуттан мин бая ?зебез ?ил?к ?ыйган аланга килеп чыктым.Кызлар мине юри качкан дип уйлап:”Алсу,чык инде,без арыдык”,- дип кычкырып й?рил?р иде.
“Р?хм?т инде си?а,тиен дускай! Син булмаса?,мин нишл?р идем?!”-дип к??елемн?н ген? йомшак койрыкка р?хм?т укыдым.Яшел урманда барсын да бел?м,адашмам дип уйласа? да,?лл? нинди х?лл?р була ик?н.
??й барлык кызык х?лл?ре,кызу к?нд? су коенулары,эссе к?нн?ре,?ылы я?гырлары, йолдызлы ?ылы кичл?ре бел?н ?тте д? китте.??йге ялым онытылмаслык матур мизгелл?р бел?н ахырына якынлашты.Мондый к??елле ??йге яллар алда тагын да булсын иде.
Дуслар,? сезне? ??йге ялларыгыз ничек ?тте?!
Автор: ученица 6В класса МБОУ «Гимназия №3» г.Чистополя Республики Татарстан Ахмадиева Алсу.
Куратор(педагог): учитель татарского языка и литературы Шарифуллина Гулия Азгатовна.
Категория: III Всероссийский конкурс сочинений “Как я провёл лето” | Добавил: Ильгиз_Ринатович (01.10.2014)
Просмотров: 1549
Всего комментариев: 0
Эй, каникул ,каникул
Бе? ярат?ан м?л бит ул
Эй каникул,каникул
К??елле бул,о?он бул.
(Р.Ура?сина)
??р кемг? ?? тыу?ан я?ы й?р?ген? бик я?ын ??м ???ерле.?ай?а ?ына барма?а? да, ?ай?а ?ына й?р?м???? д? ,нинд?й ген? матур ер??р?е к?рм???? д? ?? тыу?ан ер ???ерлер?к,матурыра?.Тыу?ан я?ым – ул мине? ?аил?м, тыу?ан йортом ?ына т?гел,тыу?ан я?ым мине? б?т? Баш?ортостаным.
Й?йге каникул етте.Бе? о?он ял?а сы?ты?.Э?е й?й к?нд?ренд? урманда зифа ?айындар к?л?г??енд? й?р?? и? р?х?телер.Мине? тыу?ан я?ым т?рл? ел?к-емешт?рг? бик бай.Мин й?й к?нд?ренд? ?с?йем ??м ?устым мен?н урман?а ел?к-емешк? й?р?н?м,Т?й?л?? йыл?а?ында ,Культабан ??м Тал?а? к?лд?ренд? балы? ке?ек сумып-сумып ?ыу т?шт?м.? и? и?т? ?ал?андар?ан ул инде Баш?ортостанды? т?би??т матурлы?ы булып ?анал?ан ???елш? шарлауы?ы.Мин уны ?ур бер йыл?а тип к?? алдыма килтерг?н инем.? ул бейект?н таштар?ан а?ып ят?ан ?ыу ик?н.Мин унда са?-са? арып менеп еттем.Тир?-я?ы шундай матур,бейек-бейек ?аялар,таштар,т?рл? а?астар ???.Бына ул ?ай?а бе??е? т?би??т матурлы?ы!
Т?би??тт? ген? ял итеп ?алманым,шулай у? ?с?йем? ?й эшт?ренд? яр?ам иттем:?устымды ?араным,аш-?ыу ??ерл?нем,?й йыйыштыр?ым.Йылайыр?а ин?й??рем?,Байма??а апай?арыма ?уна??а барып ял иттем. ?ала китапхана?ына й?р?п белемд?ремде арттырыу ма?саты мен?н т?рл? китаптар у?ыным.Я?ы к?с туплап у?ыу йылына ??ерл?ндем.К??елле шул ял ите???ре!
Р?х?т т? со? ??й к?нн?ре! ?сте?д? — ?и?ел кием, аягы?да да кышын ?стер?г?н киез итек я булмаса авыр табанлы ботинкалар т?гел. Кояш бел?н берг? торып, м?кт?пк? й?гер?се? д? юк. Ятасы? ирк?л?неп йомшак юрган астында. ??ен ?ле аны? йокысы да тизр?к туя. Югыйс? кыш буе хыялланасы?: эх, ??й ген? ?итсен, туйганчы бер йоклар идем, дисе?. Инде укулар бетеп, к?пмедер вакыт узуга ук, к?не?не, с?гате?не йокыга гына ?р?м ит?се? килми башлый. К??ел гел каядыр ?илкенеп, ашкынып тора. Юрган астындагы ирк?лек т? бераздан туйдыра. Кешед?н алда су буена т?шеп, балык каптырасы? кил?, ?ил?кк? и? мул чагында, чил?к-чил?к тутырып булганда й?рерг? тырышасы?. Мен? б?ген барам да башка кир?кми, диг?н булса? да, я?адан ике, ?ч, биш т? урманга й?гер?се?.
Капка артына гына тер?теп куйган велосипедым бар. ??я?л?рг? иренг?н чакта аны иярлим. Урман-кырларга ?тине? мотоциклында да ?илдер?без.
?ил?к ?ыярга, балык тотарга ?тием д? оста минем. ?итезлект? минн?н д?, ?нид?н д? калышмый. К?ефле к?ненд? безне? тел?кк? каршы килми: г?мб?сен? д? бара, дару ?л?нн?ре ?ыеша. Кай елларны елга аръягына болынлыкка шомыртка, г?л?имешк?, б?рлег?нг? д? берг?л?п чыккалыйбыз.
Бу ??й аеруча к??елле узды. К?не д? уртача кызулыкта булып, я?гыры да вакытында яуды. Кыяр-помидорны ?ыеп кына ?лгер инде!
?тием, язга чыкканда, бер колын сатып алган иде, мин к?бр?к аны? тир?сенд? кайнаштым. Болынга алып т?шеп, иркенлект? й?рттем, к?н саен сусыл печ?н бел?н сыйладым.
Ул кипк?н печ?нне? хуш исе! Бер к?т?р?мен колыным алдына салам да калганына ?зем сузылып ятам. Печ?н арасыннан табылган эре ?ир ?ил?кл?рен капкалап, ?л?н уртлаган булып, р?х?тл?неп ял ит?м.
Безне? колын бик н?зберек булып чыкты. Бик сайланып кына ашый, ризыкны ?р?м-ш?р?м итеп бетер?. Ачуланмыйм. ?нк?се д? янында т?гел, к??елен р?н?ет?се килми. Аннан калган печ?нне сарыклар барыбер ялт иттер?л?р.
Сарыклар диг?нн?н, к?т? чираты ?йл?нде д? килде быел, ?йл?нде д? килде. К?т? к?т?-к?т?, кояшта янып беттем, т?нем ?ир т?сенн?н аерылмый башлады. Шул каралык эченн?н з?п-з??г?р к?зл?рем ген? чит бер н?рс? шикелле елтырап карый. К?згед?ге сур?темне ?зем танымый торам.
Каз б?бк?л?ре, чебешл?р к?зг? к?ренеп ?сте. Елы ел шул аны?. Аларга да яшеллек ?ит?рлек. Болын коеларыннан агып чыккан сулар да кипм?де. Чемченеп й?рил?р, й?рил?р д? су эчеп алалар, аннан ?еп куйган б?р?н?л?р ышыгына барып яталар. Кояш эссесен бер д? яратмыйлар инде! К?з-колак булмаса?, ?йг? элдерерг? д? к?п сорамыйлар.
Аларны? ?зл?рен ген? калдырып буламы со?! Карга-тилг?не д? бик азды. Урамдагы тупыл башы тулы — карга оясы! Ишегалдында й?рг?н чебешл?рне д? к?т?реп алып китк?л?дел?р. Тилг?нн?н бит?р карга куркыныч х?зер.
??й р?х?т. К?не? ?анга тынгылык бирг?н эшл?рд? уза. Тамактан аш ?т?. Сыерларны? да с?тл?ре т?млел?нде. ?ил?к, ч?ч?к т?ме кил?. С?тне? т?ме, билл??и, сыерны? теленд?!
?йе, р?х?т. Кич ?итс?, ипт?шл?ре? бел?н капка т?бенд? с?йл?шеп утырасы?, клубка чыккалыйсы?, кунак кызлары, малайлары бел?н дуслашасы?, адреслар алышасы?, м??ге бозылышмаска с?зл?р биреш?се?.
Шимб?, ял к?нн?ренд? уеннар да булгалый. ??йге эшне? кызу чагына ?итк?ч, алар онытыла. Ирт?нг? кад?р авыл урамнары буйлап й?реп булмый. Печ?н чапкан, ч?п утарга й?рг?н г??д? д? арый, ял сорый башлый.
??й ахырларына, кояшны? эссесе с?релг?ч, к?нн?р д? кыскара башлагач, к??елл?р мо?суланып кит?. Агачлардагы алмалар, ?лл? кайлардан ялтырап, безне? д? ?зел?се чаклар ?итте, дил?р кебек. Карала т?шк?н яфраклар коелыр к?нн?рен к?т? шикелле. Алардан инде бераз тузан исе кил?. Арт бакчаны? кайбер урыннарында, кап-кара булып, туфрак чыга. Редис, ирт? утыртылган суган, кыяр ?ыелып алынган ?ирл?р бу.
?ил кырдан ?лгерг?н ашлык исен китер?. Кайдадыр инде арышны ура башлаганнар, дип уйлап куясы?. Игенн?рне? мул булуына с?ен?се?. ?ти икк?н игенн?р бит, дисе?.
?тие? д? ?йг? шат й?з бел?н кайта. Табын артына бераз эрер?к, ?зенн?н кан?гать кыяф?тт? килеп утыра. Безне? эшл?ребез бел?н кызыксына, мактау с?зл?ре д? ?йтеп куйгалый.
?ти шат булгач, ?ниг? д? р?х?т. Ул ?ст?л бел?н мич арасында й?гереп кен? й?ри. Салатыннан, каймагыннан, кыстыбыеннан ?итешегез ?ле, диг?н була. ?зе?не ?з ?е?д? кунак кебек, затлы кунак кебек тоясы?.
??й р?х?т. ??е? авылда узса, аеруча р?х?т. Ныгып, тазарып, ?зе? д? яшелч? кебек ?лгереп, м?кт?пк? кил?се?.
Авыл балаларыны? к?бесе каникулда беркая да китми. Китс? д?, тизр?к кайтып ?ит?. Колыныма ул-бу булмаганмы, каз-?рд?кл?рне саклаучы бармы, сыер-ф?л?н, кир?км?г?н ризык ашап, ялгыш чирл?п китм?сен, дип, гел борчылып тора бит ул.
Мин ?зем б?тен каникулларны да авылда уздырам. Ш???р ?авасын ?ск?ч т? суларга ?лгерербез ?ле, дим.
??йге каникуллар вакытында аеруча балалар куркынычсызлыгына игътибар бирерг? кир?к.
??ен балаларны? буш вакытлары к?п була. К?п вакыт балалар тир?-юньг? нинди зыян килг?нен д? уйламыйча, шырпы, зажигалкалар бел?н уйнарга м?мкинн?р. Балаларны? бу шаяруы бик зур б?ла-казалар китереп чыгарырга м?мкин. Бу х?лл?рне булдырмас ?чен даими р?вешт? балалар бел?н с?йл?ш?л?р алып барырга кир?к. Аларга гад?тт?н тыш х?л килеп чыккан очракта ?з-?зе?не тоту кагыйд?л?рен иск?ртеп торырга кир?к. ?зегезг? куркынычсызлык кагыйд?л?рен т?г?л ?т?рг? ??м балаларга ?рн?к к?рс?терг? ?ндибез.
Йортыгызда беренче караштан к?зг? ташлана торган урында барлык гад?тт?н тыш х?лл?р хезм?тл?рене? телефон номерларын элеп куярга ки??ш ит?без. Ч?нки к?п балалар ?лег?ч? коткару хезм?тене? я?а номеры 101 ик?нен белмил?р. Балагыз ?зене? яш?г?н адресын белерг? ??м нинди булса х?веф-х?т?р килеп чыккан очракта гад?тт?н тыш х?лл?р б?леген? шалтыратып ?зене? кайда, нинди адрес буенча, нинди х?л булганлыгын а?лата белерг? тиеш. Булдыра алганча ешрак ут бел?н шаяруны? куркыныч ик?нен иск?ртеп торыгыз. К?нк?реш электр ?и?азларын д?рес итеп куллану кагыйд?л?рен ?йр?тегез. Х?легезд?н килг?нч? ?з йортларыгызда янгын чыкканын х?б?р ит?че извещательл?р ??м янгын с?ндер? ?айланмалары булдырырга тырышыгыз.
Баланы йортта узен ген? калдырырга туры килг?н очракта газ ??м электр приборларын с?ндерерг? онытмагыз, зажигалка ??м шырпыларны ераккарак яшерегез! Шулай ук исегезг? т?шер?без, корган ?л?нне ??м ч?п-чарны ягу катгый тыела!
Балалар ??йге ялларын х?веф-х?т?рсез, ист? калырлык к?нелле мизгелл?рд? ?тк?р?ен тел?п калабыз. Балалар безне? кил?ч?гебез ик?нен онытмыйк!
arskmedia.ru