Министерство образования Республики Башкортостан
Республиканский конкурс сочинений, посвященный Дню Республики и Году литературы “Пою мою республику”
Моя Родина – Башкортостан.
(на русском языке)
Работа: Абдуллина Реналя,
ученика 6 класса основной общеобразовательной школы с. Старые Сулли – филиала муниципального общеобразовательного казенного учреждения средняя общеобразовательная школа с. Усман -Ташлы муниципального района Ермекеевский район Республики Башкортостан
Руководитель: Г.З. Хуснутдинова
2015 год
Моя родина – Башкортостан.
Башкортостан- земля моя!
Люблю твои леса, поля.
Богат ты, милый, край родной.
Горжусь, как все, и я тобой.
Родина – это самое родное, что есть у человека, это то место, где человек родился и вырос. Я родился и вырос в Башкортостане. Это замечательное место, пропитанное свежим воздухом и теплыми лучами солнца. В этом крае я учился ходить, говорить, видеть все прекрасное.
Каждому человеку дорог свой родной край, каждому кажется свой край самым красивым уголком во всем мире. Мы любим его за то, что именно здесь мы родились, выросли, сделали свои первые шаги, первый раз сказали слово «мама», в первый раз пошли учиться в школу… Мы любим свой край, потому что здесь у нас все самое близкое, родное: мама, папа, родные, друзья, наша красивая и богатая природа, наша родная матушка-земля!.. Я горжусь своей родной землей, своим краем.
Башкортостан… Когда я слышу это слово, передо мной встают гордые, высокие горы, привольные без конца и без краю степи, стремительные горные реки, чистые, прозрачные озера, густые чащи лесов… Когда я слышу слово «Башкортостан», представляю Салавата Юлаева, которым гордится каждый житель Башкортостана. Когда я слышу слово «Башкортостан», я слышу пение курая, который рассказывает о красоте башкирской земли и никого не оставляет равнодушным.
Край наш необыкновенно привлекателен разнообразием природы. В Башкортостане очень много цветов, красивых деревьев, особенно мне нравится, как цветет красавица яблоня и липа. Может быть именно поэтому наш край славится пчеловодством. Башкирский мед очень полезен, он обладает целебными свойствами. Каких только видов меда нет в Башкортостане! Он славится на весь мир.
Наш Башкортостан не только красив, но и сказочно богат. Хлеб, скот, рыба, леса и поля – все в изобилии есть у нас. Богат и нефтью, целебными родниками, чистым воздухом, лошадьми, историей и талантами. Сотни людей с разных уголков мира приезжают в нашу республику, чтобы лечиться, наслаждаться свежим воздухом, чудной природой.
Но главное богатство нашего края, я думаю, – люди. Все они трудолюбивы и талантливы. Это их труд вложен в промышленность, сельское хозяйство, в обучение детей, лечение людей, науку, чистоту городов и сел. Гости нашей республики удивляются и чистоте, и порядку, и красоте, и новым технологиям нашего производства. Нам всем хочется, чтобы наш край – родной Башкортостан – был всегда развитым, преуспевающим, чтобы жители республики были уверены в завтрашнем дне.
Мне очень дорог мой родной край! Многие, я думаю, хотели бы увидеть наши края. А мне повезло: я живу здесь. И я нисколько не жалею, что родился в таком прекрасном крае. Я очень люблю нашу республику и горжусь ею, потому что она одна такая неповторимая, дивная, чудная, и желаю ей только процветания!
«Цвети, родной Башкортостан,
Среди лесов, среди полей.
И с каждым годом, милый край,
Ты будь прекрасней и сильней!»
Мин ?аши?мын ?и??,Баш?ортостан!
Баш?ортостан-тыу?ан республикам!
Шундай г?з?л?е? ?ин илк?йем.
Нинд?й ген? т??к? ин??? д? ?ин,
Яратамын,тыу?ан ерк?йем.
Тыу?ан ер! Ватаным! Баш?ортостаным! Нинд?й оло м???н?г? эй? был ?????р! Ошо ?????р?е ишете? мен?н, к??елд? а?лата алма?лы? хист?р, д?рт уяна. Нинд?й ???ерле ??м ??зиз ул тыу?ан ер! Мине? ?с?н Тыу?ан ер – тыу?ан, тор?ан ил ген? т?гел, ? й?р?кте? т?ренд? и? ?ур урын ал?ан, а?латып б?тм??лек, ?о?ланып туйма?лы? т?ш?нс?.
“Карта?а ?арап,еремде:
-Бер япра? са?лы,- тинем,
Мин хайранмын ки?леге??
Баш?ортостаным-илем!” (Мостай К?рим)
Ысынлап та, карта?а ?ара?а?, бе??е? ил б?л?к?с кен? булып ят?ан ке?ек т?, ?мм? уны? тарихы шул тиклем бай, ?атмарлы ??м ?ы?ы?лы, ? т?би??тен? ?о?ланып туй?ы?ы?. Баш?ортостанымды? к?к?ел бейек тау?арын, ?уйы а?астарын, б?р?к?тле ба?ыу?арын, к?м?ш ?ыулы шишм?л?рен, з??г?р к?лд?рен, йыл?аларын к?реп хайран ?алырлы?. Тыу?ан я?ы?ды? ?айрар ?оштары ла, хуш е?ле с?ск?л?ре л?, хатта ?реме л? – хозурлы?ты? хозуры. Тыу?ан илк?йемде? т?би??тене? г?з?ллеген, н?фислеген ??йл?п т?, к?йл?п т? б?т?р?рл?к т?гел. Кемде ген? ?о?ландырма?ан, нинд?й ген? ша?ир?ар?ы ??л?м алыр?а д?ртл?ндерм?г?н, нинд?й ген? р?ссам, композитор?ар?ы ??ен? ?аши? итм?г?н ул.
Тыу?ан ерем-Баш?ортостаным! К?пме т?р?н уй?ар, тул?ынландырырлы? хист?р уята мине? к??елемд? был ???ерле ??м изге ?????р. Ысынлап та, кеск?й ген? са?тан мине? Баш?ортостанымды? бер б?л?к?й ген? ?л?ш? бул?ан И?ке Сибай ауылыны? ?ары шишм??е ?ыуын эсеп, урманында ?ы?арып бешк?н ер ел?ген ашап, ысын ?хир?тт?р табып, г?рл?п уйнап ??к?н бала са?ым, гона??ы? сабый са?ым и?к? т?ш?. Т??ге тап?ыр к?л?с ?ояш нур?арын, з?п-з??г?р к?к й???н, у?дырышлы ?ара тупра? е?ен, хуш е?ле ?ара икм?к т?мен д? ?инд? ген? ген? белдем, г?з?л илем! Ысынлап та, и? я?шы той?олар?ы тик ?инд? ген? той?ом, ??зиз илем! ?ай?а ?ына й?р???м д?, ?ине? ки? ялан-ба?ыу?ары?ды, м??аб?т тау?ары?ды, болоттар?а аш?ан ?аялары?ды, сылтырап а??ан шишм?л?ре?де мин бер ?ай?а ла таба алмам. Сит ер?? й?р???м, хатта ай-йондо??ар?ы? бал?ышы ла икенсел?й ке?ек тойолор. Хуш е?ле балдары?, мо?ло ?урай тауышы, болондар?а кешн?п сап?ан йыл?ылары? ми?? шул ????рем я?ын! Мин яратам ?ине, Баш?ортостан!
“?ай?а ?ына й?р???м д?,
Гел х?тер??,гел ген?:
Донъяла бит ,?с? ке?ек,
Тыу?ан ер ?? бер ген?.” (Абдулха? Игебаев)
Баш?ортостан! Мин ?орурланам ошо изге ер?? тыуып, ??к?нем ?с?н. Сик?е? б?хетлемен ошо данлы илд? й?ш?г?нем ?с?н! Баш?ортостаным мине?! Алтын илк?йем! М??жиз?, тылсымдар?а бай ерк?йем! Матур т?би??те?? ?о?ланыу?ан та? ?алырлы?! Хал?ы?ды? изге к??еллелеген?, ?уна?сыллы?ына хайран булырлы?!
Баш?ортостаным-мине? тыу?ан ерем,
??зизд?р??н-??зиз т?й?гем.
Г?з?лд?р??н-г?з?л ошо ер??
Й?ш??-мине? барлы? тел?гем.
Эс?р ?ыу?арыбы??ы, ?улар ?ауаларыбы??ы бысрама??а, урмандарыбы??ы ?оротма??а мин в????? бир?м! Гел ген? ?ине я?лап, ?а?лап тораса?мын! Баш?ортостан! ?ине? г?з?ллеге?? ти? булырлы? ер??р ?? ю?. ?ин мине? и? ???ерле, ??зиз ерем, бер??н-бер тыу?ан илем! Мин ?аши?мын ?и??, б?й?к, г?з?л республикам!
“Кислород?ы? й?ш?п булма?андай,
Мин был ил?е? й?ш?й алмайым”(Х?ниф К?рим)
К?с?баева Г?лфи?
Министерство образования Республики Башкортостан
Республиканский конкурс сочинений, посвященный Дню Республики и Году литературы “Пою мою республику”
Моя Родина – Башкортостан.
(на русском языке)
Работа: Абдуллина Реналя,
ученика 6 класса основной общеобразовательной школы с. Старые Сулли – филиала муниципального общеобразовательного казенного учреждения средняя общеобразовательная школа с. Усман -Ташлы муниципального района Ермекеевский район Республики Башкортостан
Руководитель: Г.З. Хуснутдинова
2015 год
Моя родина – Башкортостан.
Башкортостан- земля моя!
Люблю твои леса, поля.
Богат ты, милый, край родной.
Горжусь, как все, и я тобой.
Родина – это самое родное, что есть у человека, это то место, где человек родился и вырос. Я родился и вырос в Башкортостане. Это замечательное место, пропитанное свежим воздухом и теплыми лучами солнца. В этом крае я учился ходить, говорить, видеть все прекрасное.
Каждому человеку дорог свой родной край, каждому кажется свой край самым красивым уголком во всем мире. Мы любим его за то, что именно здесь мы родились, выросли, сделали свои первые шаги, первый раз сказали слово «мама», в первый раз пошли учиться в школу… Мы любим свой край, потому что здесь у нас все самое близкое, родное: мама, папа, родные, друзья, наша красивая и богатая природа, наша родная матушка-земля!.. Я горжусь своей родной землей, своим краем.
Башкортостан… Когда я слышу это слово, передо мной встают гордые, высокие горы, привольные без конца и без краю степи, стремительные горные реки, чистые, прозрачные озера, густые чащи лесов… Когда я слышу слово «Башкортостан», представляю Салавата Юлаева, которым гордится каждый житель Башкортостана. Когда я слышу слово «Башкортостан», я слышу пение курая, который рассказывает о красоте башкирской земли и никого не оставляет равнодушным.
Край наш необыкновенно привлекателен разнообразием природы. В Башкортостане очень много цветов, красивых деревьев, особенно мне нравится, как цветет красавица яблоня и липа. Может быть именно поэтому наш край славится пчеловодством. Башкирский мед очень полезен, он обладает целебными свойствами. Каких только видов меда нет в Башкортостане! Он славится на весь мир.
Наш Башкортостан не только красив, но и сказочно богат. Хлеб, скот, рыба, леса и поля – все в изобилии есть у нас. Богат и нефтью, целебными родниками, чистым воздухом, лошадьми, историей и талантами. Сотни людей с разных уголков мира приезжают в нашу республику, чтобы лечиться, наслаждаться свежим воздухом, чудной природой.
Но главное богатство нашего края, я думаю, – люди. Все они трудолюбивы и талантливы. Это их труд вложен в промышленность, сельское хозяйство, в обучение детей, лечение людей, науку, чистоту городов и сел. Гости нашей республики удивляются и чистоте, и порядку, и красоте, и новым технологиям нашего производства. Нам всем хочется, чтобы наш край – родной Башкортостан – был всегда развитым, преуспевающим, чтобы жители республики были уверены в завтрашнем дне.
Мне очень дорог мой родной край! Многие, я думаю, хотели бы увидеть наши края. А мне повезло: я живу здесь. И я нисколько не жалею, что родился в таком прекрасном крае. Я очень люблю нашу республику и горжусь ею, потому что она одна такая неповторимая, дивная, чудная, и желаю ей только процветания!
«Цвети, родной Башкортостан,
Среди лесов, среди полей.
И с каждым годом, милый край,
Ты будь прекрасней и сильней!»
Минем туган ягым Башкортостан — Моя родина Башкортостан (сочинение на татарском языке) Минем туган ягым Башкортостан. Безне? республикабыз б?ек Р?с?й ки?лекл?ренд? урнашкан. Монда бик к?п милл?т дуслыкта ??м берд?млект? матур гомер кичер?. Аларны? уникаль гореф-гад?тл?ре, борынгы культуралары туган ягыбызны? и? м??им рухи байлыгы. ??ркемг? ?з туган ягы й?р?ген? бик якын ??м кадерле. Кайда гына булмаса? да, нинди ген? матур ?ирл?рне к?рм?с?? д? к??ел барыбер ?з туган ягы?а тартачак, ч?нки монда табигать т? матуррак, ?ава да чистарак. Безне? ?чен зур горурлык шулдыр – кем ген? Башкортостанга кунак булып килм?сен, барсында мондагы яшел куе урманнар, саф чиста сулы елгалар, б?ек Урал таулары ??м кунакчыл, нечк? к??елле башкорт ?алкы та? калдыра. Туган як – ул минем яраткан гаил?м ??м туган йортым гына т?гел, туган ягым минем б?тен Башкортостан. Эссе ??й к?нн?ренд? урманда олы им?нн?р ??м т?з каеннар к?л?г?сенд?, ?ил?ст? й?р? и? р?х?тедер. Кайдадыр якында гына ?итез чишм? ?зене? мо?лы ?ырын ?ырлап й?гер?, ул бер д? арымый: кышын да, ??ен д?, язын да, к?зен д? каядыр ашыга да ашыга. Минем туган ягым урманнары т?рле-т?рле ?ил?к-?имешк?, г?мб?л?рг?, дару ясый торган ?л?нн?рг? бай. Аларны барсында курыкмыйча кулланырга м?мкин, ч?нки алар саф ?авада, кеше аягы басмаган ?ирд? ?ск?нн?р. Бу б?тен байлыкны безне? яхшы ??м ми?ербанлы м?н?с?б?тебез ген? саклап кил?ч?к буыннарыбызга да ?иткерер. Минем ?чен кадерле ??м якын булган як ул минем туган авылым. Туган авылым зур т?гел, кечкен?, ул ике калкулык астында урнашкан. Бу ике калкулык кышны салкын ?илл?рд?н саклый безне, а ??йне монда авыл халкы урман ?ил?ге ?ыеп м?ш кил?. Кечкен? тауларыбызны ?итез елга уратып алган. Бала-чагага ??й к?ненд? и? зур шатлык ирт?нн?н кичк? чаклы шушы елгада ташбаш яки зур булмаган табан балыкларын тотып утыру. Ерак т?гел ген? безне? урманыбыз да бар, анда без ??й к?нн?ренд? ?ил?к ??м г?мб? ?ыеп вакытыбызны уздарабыз. Урал таулары безне? туган авылыбыздан ерак урнашкан. Минем туган ягым – чиксез калкулыклы дала, кайсебер ?ирд? аны з??г?р сулы елагалар кисеп чыга. Башкортостанда уникаль табигать ??м м?д?ният байлыклары бик к?п. Монда булган с?ях?тчел?рне? к??еленд? Башкортостанда к?рг?н матурлыклар озакка саклана ??м тагын да шушы тылсымлы ?ирг? борылып кайтасы килеп торадыр.Безне? бурычыбыз — шушы табигый байлыкларны, туган ягыбызны? матурлыгын саклауга барлык к?чебезне салу, туган ?иребезг? олы ихтирам бел?н карау. Шулай булса гына монда кил?че кунакларбыз да безне? туган ягыбызга, туган ?иребезг? ихтирам бел?н карарлар ??м а?а зыянлык ясамаслар.
Минем туган ?ирем
Сез кайдан дип сорасагыз,
Шушы булыр с?з башым:
Кырлай якларыннан мин д?,
Тукай минем якташым.
Мин Кырлайдан ерак булмаган, табигатьне? сихри почмагына урнашкан кечкен? ген? бер авылда тудым. Сабый чагымда челтер?п аккан чишм? чы?лавын да, талларга кунып сайраган сандугач тавышын да ишеттем, йолдызлы к?кне, тулган айны к?реп сокландым. Безне? авылны? табигате искиткеч матур. Мин, капка т?бебезг? чыгу бел?н, ?земне яшел х?тф? ??елг?н ?ирг? баскан кебек хис ит?м. Б?бк? ?л?нн?ре, вак ромашкалар, сары ч?ч?кл?р ?зл?ре ?к мине бер сихри д?ньяга алып кереп кит?л?р. ?зем яшел чир?мн?н атлыйм, к?зл?рем тир?-якны к?з?т?. ?н? якында гына бормаланып инеш ага. ??й к?нн?ренд? анда каз-?рд?к тавышлары ишетел?.
Инеш буенда ?янкел?р ?с?. Алар яз к?не аксыл-яшел т?ск? кер?л?р, ??й башында яшел яфракларга т?ренеп, авылга ямь бир?л?р, кичл?рен кошларны? матур тавышлары б?тен су буен ?анландыра. Кичке сабантуй да инеш буенда уза. Яшьл?рне? шат ?ырлары, уеннары бел?н су буе г?рл?п тора.
Тау астына салынгандыр
Авылым Я?а Кишет.
Бер чишм? суын эчк?нбез
Ишет, бар д?нья, ишет!
Челтер?п аккан салкын чишм?л?ре д?,авылны ??ъяклап чолгап алган урманнары да, башларны ?йл?ндерерлек саф ?авасы да й?р?гемд? м??ге югалмаслык эзен калдырды. Бу якларны иск? т?шер? бел?н, к??елемне и? якты х?тир?л?р били.Балачакны? и? б?хетле мизгелл?ре монда- д?ньяга т??ге тапкыр аваз салган ?ирд?. Дуслар бел?н каз б?бк?л?ре ашаткан болыннар,к??? б?тил?рен куып чапкан тау битл?ре, кайда сез? Та?га кад?р жырлап утырган чаклар, сез кайда? Бу чакларны? кайтавазы булган к?йл?рне кабаттан ишет?се кил?.
Кайдан бу мо?, а??? дисез.
Билгеле, туган яктан.
?ырларымны к?йг? салам.
Ил?амланып Тукайдан.
Халкыбызны? Б?ек шагыйре Габдулла Тукайны? бу яклардан булуы да юкка гына т?гел. Табигатьне? серле почмагы булган Арча яклары и?атка ил?амландырып, ?зене? х?ер-фатихасын бирг?ндер кебек тоела ми?а.Г?з?ллекне к?реп ?ск?н шагыйрь, ??рбер агачка сокланып, болай ди:
«Бик хозур! Р?т-р?т тора гаск?р кеби чыршы, нарат;
Т?пл?ренд? ятканым бар, х?л ?ыеп, к?кк? карап.»
Бу наратлар мине кая барсам шунда озата бардылар. Мондый г?з?ллек беркайда да юктырдип уйласам, ялгышканмын. Бар ик?н! Еллар ?т? бел?н Яшел ?з?н икенче туган илем? ?йл?нде.
Яшел ?з?н торган ?ирем,
Икенче туган илем.
Мин болай, шулай ит?м дип,
Т?рле уй корган ?ирем.
Идел елгасыны? сулъяк ярына урнашкан бу кала, аеруча ??й к?нн?ренд?, табигый матурлыгы бел?н ?зен? тарта. Телисе? ик?н р?х?тл?неп су кер, урманнарында кура ?ил?к т?, ?ир ?ил?к т? ?ыярга була. Ч?чк?ле аланнарында т?г?р?п, эшч?н бал кортларыны? ашыга-ашыга бал ?ыюларын к?з?т? ?зе ни тора! Ш???р эченд? д? ?зе?не табигать кочагында кебек хис ит?се?. Шау ч?ч?кк? к?мелг?н юк? агачларыны? хуш исенн?н уйлар чуала. К?зен юл буендагы мил?шл?рне? кып-кызыл т?лг?шл?ре ш???р урамнарын купшы муенса таккан яшь кызларга ти?л?штер?..Сокланырлык урыннар к?п безд?.Калабызны? ?з?генд? игез?к к?лл?рне тоташтыручы м?х?бб?т к?пере яшь парларны кавыштыра. К?л буендагы урманчыкта бер-берсен уздырып ?ырчы кошлар сайрый. Мондый г?з?ллекк? сокланасы, аны? бел?н ?ле бик к?п еллар хозурланасы , Идел елгасыны? тек? ярларына басып , бер-берсен куа-куа уйнаган дулкыннарга карап , горурлык хисл?ре тулы бу с?зл?рне бар д?ньяга ишеттер?се кил?:
Яш?р?се? к?нн?н-к?н син
Идел буена ямь ?ст?п.
Яшел бишегем син минем,
Тирб?т назлы к?е? к?йл?п.
Яшел ?з?н т?б?генд? д?ньяга килеп, ?нисене? бишек ?ырын ты?лап, бу д?ньяга беренче адымнарын ясаган Каюм Насыйри, Идрис Туктаров, Афзал Шамов, М?хм?т Х?с?нов, Усман ?лмиев,Гом?р Саттаров кебек Б?ек ш?хесл?ребез булу-безне? горурлыгыбыз. Сандугачларны к?нл?штерерлек искиткеч тавышлы ?ырчы кызыбыз Дин? Гарипова да ш???ребезне д?ньяк?л?м танытты.
Гомеремне? и? татлы мизгелл?рен шушы ш???р бел?н б?йл?вем?, туганнарым, дусларым бел?н берг? яраткан ш???ремд? яш?вем? с?ен?м.
Т?б?нд?ге шигъри юлларны Яшел ?з?нем, си?а багышлыйм.
Яшел ?з?н, Яшел ?з?н,
Горурланам сине? бел?н!
Синд?й г?з?л кала ?ирд?
Юк ик?нлеген мин бел?м.
Татарстан Республикасы Яр Чаллы ш?h?ре Башкарма комитеты м?гариф идар?се муниципаль бюджет гомуми белем бир? учреждениесе “60 нчы урта гомуми белем бир? м?кт?бе”
Башкаручы:
I категорияле татар теле ??м
?д?бияты укытучысы
Попова Г?лниса Гаян кызы
Сочинение “Туган ягым”
Минем туган ягым –Татарстан Республикасы. Мин Татарстанны? и? матур ?иренд? – Яр Чаллы ш???ренд? яшим. Яраткан ш???рем Чулман елгасы буенда урнашкан. Туган ягым табигате к??елем? ятышлы. Табигатьне? ??йге вакытын бер с?з бел?н ген? ?йтеп бетереп булмый. Б?тен ?ирд? к?б?л?кл?р оча, кошлар сайрый, кызарып ?ил?к-?имешл?р пеш?, ч?ч?кл?р ата. Аларны? ниндил?ре ген? юк:кызыллары, з??г?рл?ре, ап-аклары, сарылары…Кошларны? сайравы, ?йтерсе?, мо?лы к?й кебек. ? к?б?л?кл?рне? канатларындагы р?семн?рне к?рс??, шаккатырсы?. ?ил?к-?имешл?рне? т?ме ген? ни тора… ?йтеп бетергесез т?мле ??м татлы.
Шундый бай ??йд?н со? мул к?з ?ит?. Агачлар алтынга киен?, ?ир ?сте сап-сары х?тф? бел?н каплана. Мен? шул вакытта кешел?р ?зл?ре ?стерг?н у?ышларын ?ыя башлыйлар. К?зге урманга керс??, аны? матурлыгына кызыгырсы?. Шуны? х?тле т?с байлыгын беркая да к?р? алмассы?.
Алтын к?зд?н со? ап-ак кыш ?ит?. Ул ?зене? кил?ен карлы бураннар бел?н белгерт?, ?ир ?стен ап-ак ашъяулык бел?н каплый.Шул вакытка инде агачларда ?зл?рене? к?зге к?лм?кл?рен салган булалар. Кыш аларны ак б?ск? киендер?. Кызганычка каршы, кышын кояш ?ылытмый, ?ил?кл?р д? пешми, кошлар да сайрамый. Алай да, кышны? яхшы яклары да бар. Кыш к?ненд? туйганчы чанада, ча?гыда, тимераякта шуып була. ?г?р д? инде ча?гыда урманга китс??, син д?ньяда и? б?хетле кеше булырсы?. Тынлык… Карда шуа торган ча?гы тавышы гына ишетел?. Шул минутларда шундый р?х?т булып кит?. Шулай к??ел ачканда кышны? узып кит?ен сизми д? каласы?.
Яз ?итк?ч, карлар эри, челтер?п- челтер?п г?рл?векл?р ага башлый. Табигать кышкы йокыдан уяна. К?зд?н ?ылы якларга китк?н сандугачлар, тургайлар, сыерчыклар, карлыгачлар кайталар. ? и? беренчел?ре булып, кара каргалар килеп ?ит?л?р. Кара каргалар кайтса- яз ?иттк?н диг?н с?з. Яз к?ненд? агачлар я?адан яшел к?лм?кл?рен киял?р, матураеп кит?л?р.
Нинди ген? туган илем табигате к?рк?м булмасын, кешел?р аны ??лл?мич? зур зыян китер?л?р. Табигатьне бер д? сакламыйлар. ? бит табигать булмаса, без д? булмас идек бит. ?йд?гез, дуслар, аны саклыйк, бер д? аны кыерсытмыйк. Табигать шундый матур булып калсын, ??рвакыт безне? к??елебезне шатландырып торсын. Мин ?ир шарыны? и? и? ямьле урынында яшим, шу?а к?р? туган ?иремне бик яратам.
Татарстан — минем республикам
Идел ярларына нурлар сибеп,
Матур булып ата безд? та?.
Та? шикелле якты Туган илем,
Б?хет бирг?н ?ирем — Татарстан.
Г?лшат З?йнашева.
Н?рс? ул Туган ил? Ул — сине? ?тие?, ?ние?, апа?, эне?, се?ле?, ?бие?, баба?. Ул — сине? туган, яш?г?н йорты?, урамы?, ш???ре?, авылы?. Ул — сине? сулаган ?ава?, басып й?рг?н ?ире?. Безне? барыбыз ?чен д? газиз туган илебез — Татарстан Республикасы.
Безне? Татарстан картасын шагыйрьл?р з??г?р к?б?л?кк? д?, томырылып чабып баручы атка да охшаталар. Аны? м?йданы 68 ме? квадрат километр. Зур да, кечкен? д? безне? Татарстан. Зур, ч?нки д?ньяда ?ле кечкен? дист?л?г?н илл?р бар. Кечкен?, ч?нки зурлыгы бел?н аны да узып китк?н илл?р к?п. Х?ер, безне? халыкны? байлыгы анда яш?г?н ?ирне? зурлыгы бел?н ген? б?ял?нми. Татарстан у?дырышлы кара туфракка, урман-суга бай. Анда тигезлекл?р кайчак с?з?к таулар бел?н алышына. Европаны? Татарстан аша узган и? зур елгалары — Идел, Чулман илебез картасында з??г?р билбау кебек. Алар буйлап зур-зур корабларда к?п ди?гезл?рг? барып ?итеп була. ? боргаланып-боргаланып, бу матур ?ирл?рне тагын бер кат к?реп калыйк ?ле дип, кире кайта-кайта агучы кечер?к елга, инешл?рне? саны бик к?п.
Безне? Татарстаныбызны? яз дис?? — чын язы, ??й дис?? — чын ??е, к?з дис?? — чын к?зе, кыш дис?? — чын кышы бар. Кыш ?итс?, ??йне сагына башлыйбыз, ??й ?итс? — кышны. Халкыбызны? с?екле шагыйре Габдулла Тукай ?йтмешли, ?авабыз шундый:
Анда бик салкын в? бик эссе т?гел, урта ?ава,
?ил д? вакытында исеп, я?гыр да вакытында ява.
Татарстан — ул ш???рл?р, фабрика, заводлар иле д?. Казан, Яр Чаллы, ?лм?т, Чистай, Алабуга, Б?гелм?, З?й, Азнакай кебек егермел?п ш???ре бар. ? нурлы Казан — илебезне? башкаласы.
И Казан! Д?ртле Казан! Мо?лы Казан! Нурлы Казан!
Тукайны? бу с?зл?рен ку?тл?п, шанлы Казан! Фа?игый Казан! Серле Казан! — дип д?вам итс?к, шагыйрь ?йтк?нн?рг? бер д? хилафлык итм?бездер.
Шанлы дис?к, Казаныбызны? б?ек ?тк?не, аны? Ауропа бел?н Азия арасында бер ?к вакытта калкан да, ике континентны тоташтыручы ?з?к т? булып торган чоры к?з алдына кил?. Ш???рне? фа?игасе андагы т?хет ?чен килг?н-китк?н ханнарны? ?зара б?релешл?ре бел?н б?йле. Серле диябез ик?н, Казан тарихы чыннан да серле бер п?рд? бел?н капланган. Ш???рг? кайчан нигез салынган, аны? исеме кайдан килеп чыккан? ?ле боларны? барысы да табышмак булып кына кала бир?. Нишлисе? бит, р?химсез илбасарлар кулы бел?н б???л?п бетергесез байлыгыбыз, милли кулъязмаларыбыз, язма ?д?биятыбыз, шулар бел?н ?зебезне? тарихыбыз юкка чыгарылган.
Казан ш???рен? инде 1000 ел. Ул Г. Тукай, Г. Ибра?имов, Г. Исхакый, Ш. М?р?ани, М. ??лил, С. С?йд?шев, Б. Урманче, Л. Толстой, Ф. Шаляпин, М. Горький, Н. Лобачевский, А. Бутлеров ??м башка бик к?п д?ньяга даннары таралган язучы, галим, композитор, р?ссам, к?р?шчел?рне? исемн?ре бел?н б?йл?нг?н. Алар Казанда яш?г?нн?р, укыганнар, и?ат итк?нн?р, к?р?шк?нн?р.
Казан ш???рене? и? биек, и? тек? елга ярында ак Кремль диварлары урын алган. Аны? уртасында — С?ембик? манарасы. Ул — безне? ?иребезд? булып узган бик к?п вакыйгаларны? ша?иты.
1552 нче ел, 2 нче октябрь… Казан Явыз Иван гаск?рл?ре тарафыннан яулап алына. Бу ел ис?бен? карашлар тукталган саен, к?з алдына й?р?кл?рг? т?з?лм?с яра салып, Казанны? со?гы к?нн?ре килеп баса. Казан кешел?рен кырып бетер? — урыс тарихында и? зур в?хшилек, аны? и? гыйбр?тле с?хиф?л?рене? берсе. Шушы й?р?к тетр?ндергеч 1552 нче елдан бирле, 438 ел к?тк?н к?н килде. Изге с?гать сукты!
Алтын к?йм?г? утыртып, еф?к киемн?рг? т?реп, Иделебез аркылы С?ембик?не чит ?ирл?рг?, м??б?ри озаткан чакта й?р?кл?ре сыкрап калган ?би-бабаларыбызны? кил?ч?кк? булган якты ?метл?ре б?ген тормышка ашты!
1990 нчы елны? 30 нчы августында Татарстанны? м?ст?кыйльлеге, б?йсезлеге хакында Декларация ??м 1992 нче елны? 6 нчы ноябренд? Конституциябез кабул ителде, 1994 нче елны? 15 нче февраленд? Шартнам?г? кул куелды.
??р б?йсез, м?ст?кыйль ил ?зен? ген? хас байракка ия. Суверен Татарстан байрагы беренче м?рт?б? 1991 нче елны? декабренд? башкалабыз Казанны? Ирек м?йданындагы Югары Совет бинасы ?стенд? ?илферд?де. Аннары ул республикабызны? ш???рл?ре, районнары, авыллары ?стен? к?чте.
Табигатьт? яз. Тизд?н Б?ек ?и??не? 58 еллыгын билгел?п ?т?ч?кбез. Ярты Гасырдан артык вакыт ?тте ул д??ш?тле еллардан со?. ?мма яралардан ?ле ?аман кан саркый. Юк, т?н яраларыннан т?гел, к??ел яраларыннан.
Бу к?нн?рд? сугыш ветераннары да, тыл ветераннары да ?зг?реп, яш?реп китк?н т?сле. Алар еракта калган кадерсез яшьлекл?рен? кайтып, аны? ??р к?нен иск? т?шереп уйланалар, мо?суланалар, елап-сыктап алалар. Егет чаклар, я?а гына ?йл?неп б?хет-с?гад?тт? яш?р еллар сугыш кырында калган. Миллионнарны? гомере япь-яшь килеш ?зелг?н.
? к?пме кызлар, апалар, се?елл?рне? с?ю тулы к??елл?ре ?рнеде, с?ю-наз к?теп тетр?г?н иренн?рд? ?аман ачы к?з яше т?ме булды.
Кулларына эн?-?еп тотып, туачак б?бил?рен? к?лм?к чиг?рг? тиешле к?пме н?фис затлар, барысын-барысын онытып, сугышка кит?рг? м??б?р булдылар. К?р?к-к?йл? тотып окоп казыдылар, й?гереп-чабып снаряд ташыдылар, зенитчылар булып к?кне сакладылар, н?фис и?н?рен? ?зм?верд?й егетл?рне салып, сугыш кырыннан алып чыктылар, яраларын б?йл?дел?р.
Моннан н?къ 58 ел элек — августны? 25 енд? Германияд?, Берлинны? Плетцензее т?рм?сенд? унбер татар улыны? гильотина пычагы астында башы ?зелде. Алар га??еп батырлык, берд?млек к?рс?теп, татар халкыны? горурлыгына, намусына ?верелде.
1967 нче елда Кремль янындагы Беренче Май м?йданында Муса ??лилг? ??йк?л ачылган иде. К?пт?н т?гел калган ун батыр исеме д? ??йк?л эрг?сенд?ге таш диварда урын алды. Шул у?айдан ??лил ??йк?ле янында бик зур митинг булды. Казанлылар бел?н берг? анда башкалабыз кунаклары да катнашты. Алар арасында герой-шагыйрь Муса ??лилне? к?р?шт?шл?ре, Муса абый бел?н и?г?-и? к?р?ш юлы ?тк?н ?мир ага Ут?шев, ?зб?кстаннан килг?н Ф?рит Солтанбеков, ??лилне? тормыш ипт?ше ?мин? ханым, кызы Чулпан, оныгы Таня да бар иде.
«Син ?лде?! Шулай да булсын! Л?кин кыю, к?чле рухлыларны? ?ырларында ирекк?, яктылыкка горур чакыручы ?анлы ?рн?к булырсы? син!» дип язган б?ек рус язучысы М. Горький. ?йтерсе? л? М. ??лил ??м аны? к?р?шт?шл?ре турында ?йтелг?н бу с?зл?р. Чыннан да, Муса ??лил, халкыбыз батырлыгы символы булып, безне? к??елл?рд? яши. Халкы ?чен ?лемн?н д? курыкмаган ка?арманнар ?анлы ?рн?к безг?!
Республикабыз ?ире кара алтын, табигый газ, ташк?мер, торф, т?зелеш материалларына бай. ?мма ?иребезне? байлыгы к?п еллар буенча в?хшил?рч? таланды, ?авабыз пычранды. Кил?ч?кт? без ?з ?иребезне? ху?алары булырга, мондый кыргыйлыкка юл куймаска тиеш.
Республикабызны? и? зур байлыгы, олы горурлыгы — Татарстан халкы. Ул инде д?рт миллионга якынлашып кил?. Татарстан ?ире — татар халкыны? борынгы, тарихи туган иле. Безне? халкыбыз ки? к??елле. Монда к?п кен? башка милл?тл?р ?зл?рене? икенче туган илл?рен тапканнар. Татар халкы гасырлар д?вамында рус, чуаш, мари, башкорт, мордва, удмурт ??м башка халыклар бел?н туган ?иребезне тагын да матурлау ?чен хезм?т итк?нн?р. Г. Тукай с?зл?ре бел?н ?йтк?нд?, «тел, л?гать, гад?т в? ?хлак алмашып» яш?г?нн?р.
??р халыкны? аеруча яраткан, ?з итк?н б?йр?мн?ре була. Безне? халкыбызда ис? бу — Сабан туе б?йр?ме.
Сабан туе язгы кыр эшл?ренн?н со? ?тк?рел?. Юкка гына «Сабан туе — хезм?т туе» дип ?ырламыйлар. Табигатьне? матур кочагында, мо?лы кошлар сайравы астында бу б?йр?м тагын да ?анлана, тагын да ямьл?н? т?ш?.
Милли к?р?шт?н башка Сабан туен к?з алдына китер?е д? кыен, ? атлар чабышын инде ?йтеп т? тормыйм. Ак к?бекк? баткан юргаларны? м?йдан уртасында баш ч?еп биешеп й?р?л?ре к?пме к??ел к?т?ренкелеге бир?!
?йе, Сабан туе — шатлык туе. К?кт? янып торган кояш та ул к?нне яктырак, матуррак карый кебек. Бар д?нья матурлана, г?з?ллекк? т?рен?. Б?тен ?ирд? шатлык, б?хет х?кем с?р?. Мен? шу?а к?р? Сабан туе минем ?чен аеруча якын.
Халкыбызны? тагын бер зур байлыгы — ул аны? ме? елдан артык булган тарихы. Безг? ?з тарихыбызны, телебезне, м?д?ниятебезне сакларга, ныклап ?йр?нерг? кир?к. Х?зергесе к?нд? и? изге бурыч — ?зебезне? б?йсезлегебезне, м?ст?кыйльлегебезне к?з карасыдай саклау.
Борынгы бабаларыбыз — болгарлар, кыпчаклар ?з илл?рен «Г?лстан» дип й?ртк?нн?р. Безне? республиканы? табигате д?, кешел?рне? тормышы да г?л бакчасы кебек булырга тиеш. Халкыбыз шуны? ?чен тырыша да инде. Л?кин шунысы кызганыч: ?йтк?небезч?, табигать к?нн?н-к?н пычрана, агачлар елдан-ел кими бара. Яшьл?ре, я?а утыртылганнары сир?к к?рен?.
Кеше ?з гомеренд? кименд? ун т?п агач утыртырга тиеш диг?н с?зл?рне укыганым бар минем. Кеше гомере ?чен зур сан т?гел бу.
?леге санны ?ил?к-?имеш агачларын ис?пк? алып ?йтм?г?нн?рдер. Урман-кырларны яшелл?ндер? ?чен д? кеше агач утыртырга тиештер бит. Утырта ??м агач гомере бел?н ?з гомерен чагыштыра, н?ти?? ясый.
Минем туган ягым Югары Киб?ху?а авылы да Татарстан Республикасыны? ямьле бер почмагы булып тора. Со?гы елларда авылымда к?п ?зг?решл?р булды: юллар салынды, йортларга газ керде, м?д?ни-к?нк?реш корылмалары т?з? шактый у?ышлы бара.
Татарстан Республикасы — зыялылар, талантлар иле. Г. Кариев, С. Гыйзз?туллина-Волжская, К. Тинчурин, Ф. Яруллин, Н. ?и?анов, Х. Туфан, Н. Ис?нб?т, Г. Б?широв, Р. Яхин, С. Садыйкова, И. Шакиров… Болар — татар ??м урыс д?ньясына, б?тенд?нья м?д?ниятен? Татарстан Республикасы бирг?н олуг ш?хесл?р, халкыбызны? с?екле уллары ??м кызлары.
Б?генге га??еп зур промышленносте, алга китк?н ф?не, борынгы ??м я?а корылмалары, м??аб?т театрлары, концерт ??м башка т?р тамаша заллары да — Татарстан к?рке.
Туган ?ирен, туган илен кем ген? яратмый да кем ген? а?а табынмый ик?н?! Алда ?йтелг?нч?, Татарстаныбызны? табигате бик матур ??м шифалы бит.
?лк?н яшьт?ге бер агай: «К?п еллар читт? яш?дем, туган ягыма, аны? табигате кочагына кайткач, чиста ?авасын исн?г?ч, салкын чишм? суларын эчк?ч, авыруымнан терелдем», — дип с?йл?де. Ышанам, табигать авыру т?нг? андый шифа бирерг? с?л?тле.
Кайларда со? шушы
?киятт?ге
И? д? ямьле, асыл ил? — дис?м,
Й?ри торгач белдек:
Бу д?ньяда
И? матур ил — безне? ?ир ик?н! —
дип язды Х?с?н ага Туфан да.
К??елг? ?зенн?н-?зе ?ыр кил?: «Аерма син безне, язмыш, туган илл?рд?н!»
Минем туган ягым Башкортостан – Моя родина Башкортостан (сочинение на татарском языке) Минем туган ягым Башкортостан. Безне? республикабыз б?ек Р?с?й ки?лекл?ренд? урнашкан. Монда бик к?п милл?т дуслыкта ??м берд?млект? матур гомер кичер?. Аларны? уникаль гореф-гад?тл?ре, борынгы культуралары туган ягыбызны? и? м??им рухи байлыгы. ??ркемг? ?з туган ягы й?р?ген? бик якын ??м кадерле. Кайда гына булмаса? да, нинди ген? матур ?ирл?рне к?рм?с?? д? к??ел барыбер ?з туган ягы?а тартачак, ч?нки монда табигать т? матуррак, ?ава да чистарак. Безне? ?чен зур горурлык шулдыр – кем ген? Башкортостанга кунак булып килм?сен, барсында мондагы яшел куе урманнар, саф чиста сулы елгалар, б?ек Урал таулары ??м кунакчыл, нечк? к??елле башкорт ?алкы та? калдыра. Туган як – ул минем яраткан гаил?м ??м туган йортым гына т?гел, туган ягым минем б?тен Башкортостан. Эссе ??й к?нн?ренд? урманда олы им?нн?р ??м т?з каеннар к?л?г?сенд?, ?ил?ст? й?р? и? р?х?тедер. Кайдадыр якында гына ?итез чишм? ?зене? мо?лы ?ырын ?ырлап й?гер?, ул бер д? арымый: кышын да, ??ен д?, язын да, к?зен д? каядыр ашыга да ашыга. Минем туган ягым урманнары т?рле-т?рле ?ил?к-?имешк?, г?мб?л?рг?, дару ясый торган ?л?нн?рг? бай. Аларны барсында курыкмыйча кулланырга м?мкин, ч?нки алар саф ?авада, кеше аягы басмаган ?ирд? ?ск?нн?р. Бу б?тен байлыкны безне? яхшы ??м ми?ербанлы м?н?с?б?тебез ген? саклап кил?ч?к буыннарыбызга да ?иткерер. Минем ?чен кадерле ??м якын булган як ул минем туган авылым. Туган авылым зур т?гел, кечкен?, ул ике калкулык астында урнашкан. Бу ике калкулык кышны салкын ?илл?рд?н саклый безне, а ??йне монда авыл халкы урман ?ил?ге ?ыеп м?ш кил?. Кечкен? тауларыбызны ?итез елга уратып алган. Бала-чагага ??й к?ненд? и? зур шатлык ирт?нн?н кичк? чаклы шушы елгада ташбаш яки зур булмаган табан балыкларын тотып утыру. Ерак т?гел ген? безне? урманыбыз да бар, анда без ??й к?нн?ренд? ?ил?к ??м г?мб? ?ыеп вакытыбызны уздарабыз. Урал таулары безне? туган авылыбыздан ерак урнашкан. Минем туган ягым – чиксез калкулыклы дала, кайсебер ?ирд? аны з??г?р сулы елагалар кисеп чыга. Башкортостанда уникаль табигать ??м м?д?ният байлыклары бик к?п. Монда булган с?ях?тчел?рне? к??еленд? Башкортостанда к?рг?н матурлыклар озакка саклана ??м тагын да шушы тылсымлы ?ирг? борылып кайтасы килеп торадыр.Безне? бурычыбыз – шушы табигый байлыкларны, туган ягыбызны? матурлыгын саклауга барлык к?чебезне салу, туган ?иребезг? олы ихтирам бел?н карау. Шулай булса гына монда кил?че кунакларбыз да безне? туган ягыбызга, туган ?иребезг? ихтирам бел?н карарлар ??м а?а зыянлык ясамаслар.