Дратути помогите Важно!
Короче зима и лето с осенью стих
Придумай и запиши !
Это точно не моё (я не пишу стихи)
Биология Помогите. Укороченный побег, стеблевидная часть которого представлена плоским утолщением ,-это а) корневище б)клубень в) столон г) луковица.
тело двигаясь прямолинейно равноускоренно за первые 5с прошло 7,5м. Найдите ускорение тела если его начальная скорость была равна нулю. Пожалуйста с дано.
УПРОСТИТЬ ОТНОШЕНИЕ С ДРОБЯМИ , ЧТОБЫ БЫЛО ПОНЯТНО:
1) 15 9/6 : 8 1/3
2) 16 2/5 : 6 5/6
3) 5 1/6 : 6 8/9
4) 17 3/5 : 1 31/35
под действием какого фактора образовались формы рельефа бараньи лбы 1 )ветра 2) текущих вод 3) в результате действий человека 4)ледника
Запишите, раскрывая скобки и изменяя окончания прилагательных. Вот прошло (жаркий) лето. Начался (новый учебный) год. (Любимый) школа встречает нас радостно.Снова собрались мы в (старый школьный) дворе. Снова здесь много (живые) цветов, ( разноцветные) шаров, (радостные) лиц. Звучит (торжественный) музыка. Все (нарядные, весёлые). Только первоклассники стоят на линейке очень (серьёзные). Их родители тоже немного волнуются. Звенит (долгожданный) звонок. Каждый класс (стройный) рядами заходит в (светлый чистый) здание. Оно сверкает (свежий) краской. После (долгий) отсутствия здесь особенно хорошо!
помогите решить иксом
!!Стёпа за неделю говорил по мобильному телефону в 4 раза меньше,чем Варя,но в 2 раза больше,чем Оля.По сколько минут говорил по мобильному телефону каждый,если они втроём проговорили 66 минут?
Найдите корень уравнения 13-3x=16+2x
На сжигание углеводорода было затрачено 20.16 л кислорода (н.у.) и при этом выделилось 10.8 г воды. Определите МФ углеводорода.
решите уравнение (x-12,41)*6,7=131,32
Татарстан Республикасы Яшел ?з?н муниципаль районы
Башкарды:
Ямилова ?дил? Марс кызы
Татарстан Республикасы
Яшел ?з?н муниципаль районы
2014 ел
?ич т? к??лем ачылмаслык эчем пошса,
?з-?земне к?р?лмич?, рухым т?шс?,
??фа чикс?м, й?д?п бетс?м, бу башымны
Куялмыйча ?анга ?ылы ?ичбер т?шк?;
Х?ср?т со?ра х?ср?т килеп алмаш-алмаш,
К??елсез уй бел?н т?мам ?йл?нс? баш,
К?зл?ремд? кибеп т? ?итм?г?н булса
Х?зер ген? сыглып-сыглып елаган яшь, –
Шул вакытта мин кулыма китап алам,
Аны? изге с?хиф?л?рен актарам…
Китап безне? ?аныбызга и?г?н, каныбызга се?г?н. Китапсыз к??ел – буш к??ел, китапсыз йорт – нурсыз йорт, китапсыз милл?т – кыйбласыз милл?т.Б?хетебезг?, без андыйлар т?гел! ?лег?…К??елг? б?ек Тукайны? шигырь юллары кил?.
Без – китаплы халык. Безнекел?р гыйлемле булган, борын-борыннан китап укыган. Б?генге к?нг? кад?р килеп ?итк?н кулъязма китаплар шул хактас?йли. Ул кулъязмаларны махсус к?череп язучы осталар – х?ттатлар барлыкка килг?н. Аннары инде басма китаплар чоры башланган. Безне? ?би-бабайларыбыз ?з телл?ренд? гыйлем ?ст?г?нн?р, шул ук вакытта фарсыча да, гар?пч? д? укый-яза белг?нн?р. Шунысын да ?йтеп кит? м??имдер: заманында без ?зебез ген? белемле булып калмаганбыз, м?гъриф?т нурларын башка тугандаш халыкларга да ?л?шк?нбез.Якын тир?д? ген? т?гел, Урта Азияне? ч?лл?рен?, далаларына кад?р ?кбарып ?итк?нбез. Монысы да халкыбызны? игелекле гам?лл?ренн?н саналырга тиеш.Без к?п гасырлар д?вамында д?ньяви ??м дини гыйлемне ф?кать китап аша алганбыз. Иман нурын да, д?нья цивилизациясене? казанышларын да, халкыбызны? гыйбр?тле тарихын да, рух ныклыгын да безг? китап се?дерг?н.Шу?а к?р? д? без Китап Гали??набл?рен? чиксез р?хм?тле.
Китап диг?н сихри д?нья бел?н танышырга безне, ул вакытта м?кт?п укучыларын, татар теле укытучылары алып килдел?р.? китапхан?д? эшли торган м?л?ем ханымнар,Римма апа ??м Венера апа гыйлем нурын к?рс?т?че булдылар.Безне кунакка чакырып,татар ?киятл?рен,пьессаларын с?хн?л?штереп к?рс?ттел?р.Мин аларны беренче укытучыларым кебек к?р?м ,ч?нки балада китапка м?х?бб?т уяту диг?н эш бик кыен,? алар шундый р?х?тлек бел?н чын к??елд?н башкаралар аны.
Китапхан?… Бугенге к?нд? ф?нд? ?леге с?зне? гасырлар д?вамында формалашкан й?зл?г?н билгелем?се бар. Л?кин китапхан?л?рне? кеше тормышындагы ролен, асылын бер ген? атама эчен? сыйдырып буламы ик?н ул? Минемч?, юктыр. Ч?нки аларда гына барлык т?р м?гъл?мат, ?тк?н тарихыбыз, олысына да, кечесен? д? ярд?мг? килерлек ки??шл?р урын алган. ?г?р катаплар сакланмаган булса, галимн?ребез, язучыларыбыз ?зл?рене? ачышларын китап битл?рен? язып ш?кертл?рен? ?йр?теп калдырмаган булса, тарихыбыз турында кеше с?йл?г?нн?рд?н ген? к?п м?гъл?мат алып булмас иде. ?тк?не булмаган халыкны?, кил?ч?ге д? юк дип юкка гына эйтм?г?н шул борынгылар. Китапхан? ул – бер буыннан икенче буынга калдырылган рухи мирас. Бар да ?зг?р?: кешелек, д??л?тл?р. ? китап – м??гелек!
«Китапхан? – ул ??рберебез ?чен тудырылган ?ст?л, анда ??ркем ?зен? кир?кле азыкны таба ала» , – дип яза б?ек акыл иясе Аристотель. Мин бу с?зл?р бел?н тулысынча килеш?м. Яраткан китапхан?мд? якташларымны? ?тк?нен д?, б?генгесен д?, кил?ч?ген д? табарга була. Балачактан ук ми?а китап укымаган кеше ?ансыз булып тоела иде. Х?зер д? шулай, мин инде ?зем укытучы ??м бу йортка укучыларымны алып кил?м, яраткан китапларым бел?н таныштырам. Шу?а да китапхан? минем ?чен и? яраткан ??м кадерле урыннарны? берсе.
Китапхан?г? килеп керг?ч т?, анда тудырылган ?ылы мохит, чисталык, уку залы узен? ??леп ит?. М?кт?п укучысымы син, студентмы, ?лк?н буын в?килеме, ??р т?ркем ?чен аерым б?лек булдырылган. ?зенг? кир?кле ?д?биятны табып укы гына!
Со?гы елларда ??мгыятьт? ике фикер каршылыгын очратырга була: бер??л?р вакыт бел?н акрынлап китапхан?л?р юкка чыга дип исбатласа, икенчел?ре киресен, китапхан?л?рнен я?а юн?лешт? ?с? баруын т?кърарлый. Беренче фикерне мин кискен кире кагыр идем. ?г?р китапхан?л?р рухи «агарту» бел?н бер р?тт?н, заман бел?н берг? атлап, ?зл?рене? электрон м?гъл?мати челт?рл?рен булдырсалар, бу бер адымга алга китеш булыр иде. Яшел ?з?н ш???ре китапхан?сенд? д? бу юн?лешт? беренче эшл?р башланган. ?г?р якын кил?ч?кт? китапхан?безд? к?п компьютерлар, электрон китаплар урын алып, ??р кулланучыны? электрон карточкасы булдырылса, анда укылган китаплар исемлеге бел?н берр?тт?н, т?рле китаплар, авторлар турында фикерл?ш?л?р, т?къдимн?р урын алса, бу чын м?гън?сенд? алга китеш булыр иде. Б?генге заман яшьл?рен китапхан?г? ??леп ит?не? т?п юлын да мин н?къ мен? виртуаль китапхан? челт?рен булдыруда к?р?м.
Китаплар кайсы гына ?лк?г? карамасын, безне матурлыкны к?рерг?, яш?рг?, тормышны а?ларга ?йр?т?; т??риб? тупларга, акыл эшч?нлеген ?стерерг?, ??м гомум?н, ш?хес буларак формалашырга булыша. Китап чын м?гън?сенд? безне? якын дустыбыз. Син а?а ?анын тел?г?н сорау бел?н м?р???гать ит? аласын. Китаптан башка ж?мгыятебезд? белем, рухи байлык, с?нгать кебек т?шенч?л?р д? булмас иде.
Китапхан?л?рг? ешрак й?регез ??м сез ?зегез ?чен я?а сихри д?нья ачарсыз!
Китап – тормыш к?згесе.
Китап-тормыш к?згесе дип юкка гына ?йтмил?р. Мин китаплар укырга яратам. Безне? ?й тулы китап. Туган к?нем? д?, б?йр?м к?ненд? д? ?нием китап б?л?к ит?. Белемле, т?ртипле булып ?с?емне тели ул минем.
Язучылар безг? тормышта к?рг?н-белг?нн?рен матур с?зл?р аша ?иткер?л?р. Татар ?дипл?ре тупас, оятсыз сузл?рне геройлар телен? кертми диярлек. Без у?ай геройлар кебек ?д?пле с?йл?шерг?, т?ртипле булырга, ?зебезне бизи торган матур эшл?р башкарырга ?йр?н?без.
Шуларны? берсе Г. Тукайны? “Эш бетк?ч, уйнарга ярый” шигыренн?н сабый. Шигырьд? шагыйрь безне кечкен? баланы? бер к?не бел?н таныштыра. Аны? сабырлыгына исе? кит?р! Кояшны? кыздыруына, Сандугач ?ырына, Алмагачны? кызыктыруларына д? туз? ул. Аларны? ?аркайсына олылар шикелле, бик акыллы гына итеп ?авап бир?.
Дим?к, Г. Тукай бала ?чен укуны? и? кир?кле эш ик?нлеген к?рс?т?.
Шушы Сабыйны? акыллы булуын, тырышып укырга кир?клеген а?лата. ? уен ?чен вакыт ?ит?рлек, д?ресл?рне бер вакытта х?зерл?рг? кир?клекне ?йр?т?.
Шулай итеп, китап – ми?а яшьт?шл?рем тормышын к?згед?ге кебек итеп к?рс?т?, аларны? у?ай сыйфатлары мине т?рбияли, зур тормышка ?зерли.
Салим?анова Галия
5нче сыйныф укучысы.
1 нче текст. Мин кулыма китап алам… (Р. Ми?нуллин*)
(1) Без – китаплы халык. (2) Татар халкы гыйлемле булган, китап укыган.
(3) Б?генге к?нг? кад?р килеп ?итк?н кулъязма китаплар шул хакта с?йли.
(4) Кулъязмаларны к?череп язучы осталар барлыкка килг?н. (5) Х?зергеч? ?йтс?к, китапларны тиражлаучылар була.
(6) Аннан басма китаплар чоры башланган. (7) Безне? ?би-бабайларыбыз ?з телл?ренд? белем алганнар, шул ук вакытта фарсыча да, гар?пч? д? белг?нн?р. (8) Шунысы м??им: без ?зебез ген? белемле булып калмаганбыз, м?гъриф?т нурларын башка тугандаш халыкларга да таратканбыз. (9) Якын-тир?д? ген? т?гел, Урта Азия далаларына кад?р барып ?итк?нбез. (10) Бу да халкыбызны? игелекле хезм?тл?ренн?н саналырга тиеш.
(11) Я?а чорлар килде. (12) Радио-телевидение, компьютер, интернет заманы. (13) Техника ?зг?р?, компьютерлар, телефоннар, телевизорлар, музыка ты?лый торган т?рле аппаратуралар я?ара, камилл?ш?. (14) Уены да шунда, д?реслекл?ре д?, фильмнары да, музыкасы да, фотосур?тл?ре д?, х?тта шпаргалкалары да…
(15) Классикларыбызны укып ?см?г?н, б?генге язучыларыбызны белм?г?н милл?тт?шл?ребез рухи тамырларыбызны да, тарихыбызны да, гореф-гад?тл?ребезне д? а?ламаслар диг?н шигем бар. (16) Ана с?те бел?н керм?г?нне, тана с?те бел?н керм?с, диг?н шикелле, китап бел?н керм?г?нне, компьютер бел?н керм?с?, нишл?рбез? (17) Беренчед?н, компьютер – компьютер инде ул. (18) Аны? ?аны да, хисе д? юк. (19) Виртуаль д?нья реаль д?ньядан, тормыштан аерылу диг?н с?з. (20) Икенчед?н, компьютерны? милл?те юк.
(21) Без к?п гасырлар д?вамында белемне бары тик китап аша алганбыз. (22) Иман нурын да, д?нья цивилизациясене? казанышларын да, халкыбызны? бай тарихын да, рух ныклыгын да безг? китап бирг?н. (23) Шу?а к?р? д? без Китапка чиксез р?хм?тле.
(24) Б?генге к?нд? безне? т?п рухи таянычыбыз китап булырга тиеш! (25) Китапсыз к??ел – буш к??ел, китапсыз йорт – нурсыз йорт, китапсыз милл?т – кил?ч?ксез милл?т. (26) Б?хетебезг?, без андыйлар т?гел! (27) ?лег?…
*Роберт Ми?нуллин (1948) – халык шагыйре, популяр ?ырлар авторы. Аны? шигырьл?ренд? туган ?ир, табигать, м?х?бб?т лирикасы, ?нил?р темасы чагыла. Алар лирик образлар, нечк? хисл?р, тапкыр ??м юмористик гыйбар?л?р бел?н бирелг?н.
“Мин кулыма китап алам” тексты буенча сочинение
Р. Ми?нуллин текстыны? со?гы юлларында китапны? милл?т ?чен рухи чыганак булуы турында ассызыкланган. Автор укучыларны милл?тебез тарихында китапны? тоткан урыны ??м аны? рухи кыймм?те турында уйланырга чакыра.
Текст: “…китапсыз милл?т – кил?ч?ксез милл?т. Б?хетебезг?, без андыйлар т?гел! ?лег?…” – диг?н с?зл?р бел?н т?г?лл?н?. Бу с?зл?рд?н к?ренг?нч?, автор моны? гел шулай булып калачагына шик белдер?. Минемч?, монда хаклык бар. “Я?а чорлар килде,” – дип яза автор ??м компьютерны? китапны кысрыклап чыгара баруына борчылуын яшерми.
?йе, бу шулай. Б?ген укучы, кибетк? кереп, китап алмый. Китап геройларын кызганып еламый, алар бел?н берг? шатланмый. К?не-т?не компьютерда уйный. Бу уеннар аны? а?ын томалый, зи?енен тупасландыра, рухи д?ньясын ярлыландыра. К?чл??г?, ?терешк? корылган виртуаль д?нья бел?н яш?г?н бала ми?ербансыз булып ?с?. Аны? ?чен милл?т т?, ата-ана да икенче планга к?ч? бара. Рухи кыймм?тл?р югала барган саен, акчага табыну арта бара. “Виртуаль д?нья реаль д?ньядан, тормыштан аерылу диг?н с?з.” Компьютерны? файдалы яклары да бик к?п, л?кин ул барыбер китапны алыштыра алмый. Кешелек д?ньясы ме? ел элек т? китапсыз яш?м?г?н, х?зер д? аннан башка яши алмый. Китап – белем чишм?се. Китап укымаган кешене? а?-фикерл?? д?р???се д? т?б?н, рухи д?ньясы да ярлы була. Ата-анага, милл?т ??м туган илг? м?х?бб?т т? китап аша се?дерел?. Халкыбызны? б?ек ?тк?нен д? китап аша гына бел? алабыз. “Шу?а к?р? д? без Китапка чиксез р?хм?тле.”
Шулай итеп, китап кешене уйланырга, аны? геройлары кичерг?нн?рне й?р?генн?н ?тк?рерг?, хис д?ньясын баетырга, битараф булмаска ярд?м ит?.
Ольга
Китап уку — и? яхшы белем алу
План. 1. Китап — акыллы ки??шче ??м якын дус. 2. Китаплар тарихыннан. 3. Китап — д?ньяны танып белерг? ачкыч. 4. Китап — белем чишм?се. Китап — ул кешене? уйларын чагылдыра торган сир?к мог?изаларны? берсе. И. Гази. Китап — и? акыллы ки??шчел?рне? берсе. Китап ??р кешег? хезм?тт? булыша, ул кешел?рне б?лад?н коткара, тормышны танып белерг? ?йр?т?. Китап кешег? ?с?рг? ??м халыкны? а?ын баетырга м?мкинлек бир?. «Китап кешене гал?мне? ху?асы ит?», — ди П. А. Павленко. Бала чакта китап укудан да к??елле н?рс? юктыр. Бигр?к т? ул китапта си?а таныш х?лл?р турында язылган булса, аны кат-кат укыйсы, алар турында ипт?шл?ре?? с?йлисе, шигырьл?рен к??елд?н ятлыйсы кил?. Андый китаплар — безне бала чактан зур тормышка озатып калучы, гомер буе х?терд? я?арып торучы и? якын дусларыбыз, ??р кеше китапны ?зене? и? якын дусты итеп к?р?. Китап — канатлы ул! Китап, ?зене? канатына утыртып, сине ме? елга артка илтеп ташлый, яис? ул кешене й?з елга алга алып кит?. Китап — ?н? шундый мог?изалы н?рс? ул. «Яхшы китаплар уку — ?тк?н заманны? яхшы кешел?ре бел?н с?йл?ш? ул» , — ди Р. Декарт. Россияд? китап басу эшен 1564 нче елда Иван Федоров бел?н Петр Мстиславец башлап ?иб?рг?н. Д?ньяда и? кыймм?тле ??м и? авыр китап — «Изге Иоанн хакыйкате» . Ул Швейцария акчасы бел?н ике ме? франк б?ял?н?. Кыймм?тле ташлар бел?н биз?лг?н бронза тышлыгы гына да 120 килограмм. Й?з илле битле бу китап 300 сарык тиресенн?н ясалган и? яхшы пергаменттан эшл?нг?н. Китапны? форматы — 75×64.Д?ньяда и? зур китапхан? — Россия д??л?т китапхан?се. Аны? ш?рлекл?ренд? егерме ике миллион китап бар. Аларны тезеп кую ?чен д? ун километр озынлыктагы кишт? кир?к булыр иде. Д?ньядагы и? кечкен? китапхан? ?индстанны? Амритсар ш???ренд?. Кыймм?тле м?рм?рд?н салынган, бакыр ??м алтын бел?н биз?лг?н бу китапхан?д? бары тик бер ген? китап саклана. Китап — д?ньяны танып белерг? ярд?м ит? торган ачкыч ул. А?арда кешелек акылыны? океаны бар. Китап уку — и? яхшы белем алу. ??р кешене? ?зен? ошаган бер китабы була. Бу кеше, китапта язылганнарны ??рвакыт иск? т?шереп, авырлыкларны ?и??. Минем д? шундый бер китабым бар. Ул — ?срар Галиевне? «Т?нге ?ыр» ?с?ре. Анда Б?ек Ватан сугышыны? балалар к??елен? ?теп керг?н ачы фа?игасе ??м совет халкыны? фашистларга каршы берд?м к?р?ше тасвирланган. «Китап — бакча, андагы язулар — шул бакчаны? г?лл?ре» , — ди К. Насыйри. Кем укымый, шул берн?рс? турында да уйламый. Белем алуны? и? яхшы юлы — уку. Тиенн?рд?н сумнар ?ыелгандай, укылган б?ртекл?рд?н белем туплана. Китап — белем чишм?се. Китап — безне? заманны? тормышы. Китап — бер буынны? икенче буынга рухи васыяте, гомерне? со?гы чиген? ?итк?н аксакалны? я?а гына яши башлаган кешег? ки??ше. Китап битл?ре, керфекл?р кебек, к?зне ачалар. Китап — ки??шче? сине?,Дусты?, ярд?мче? сине?.Ул х?рм?тк? бик хаклы, Кадерл? син китапны.
Китап ? белем чишм?се.
М?каль.
Д?ньяда китаптан башка яш?? м?мкин т?гел, дип уйлыйм мин. Без китаплар аша тормышны ?йр?н?без, белем алабыз. Ч?нки аларда бик к?п акыл х?зин?се тупланган. Ул х?зин?не бернинди компьютер да, телевизор да алыштыра алмый. Китап укып, без белем алабыз, уйланабыз, тормыш ит?рг? ?йр?н?без. Китап геройларыннан ?рн?к алабыз яки кайберл?рен? охшамаска тырышабыз.
?зем ?ле укый белм?г?нд?, ми?а китапларны ?нием я ?тием укыйлар иде. Алар ми?а кечкен? вакытта бик к?п китаплар укыдылар, ? аннары мин ?зем укырга керештем. Аларны? эчт?лекл?рен а?лый башладым.
Минем и? яраткан китабым ? Роза Хафизованы? “Акт?пи ник мо?ая?” диг?н китабы. Аны ми?а ?нием Я?а ел б?йр?мен? б?л?к итте. Башта ми?а китап укып чыга алмаслык калын булып тоелды. ? укый башлагач, мин китапны? ахырына килеп ?ит?емне сизми д? калдым. Китапта ?киятл?р, пьесалар тупланган. Ми?а бигр?к т? “Курай малай ма?аралары” ??м “Кирлем?н” диг?н ?кият-повестьлар ошады. Курай малай бик яхшы герой, аннан ?рн?к алырга була. Курай малай ??м Талсылу бел?н хыял канатларында с?ях?т ит?е к??елле д? булды со?! “Кирлем?н” диг?н ?кият-повестьны укыганда, ?земне читт?н к?рг?н кебек булдым. Бу китап яхшылык бел?н яманлыкны аерырга ?йр?тте. Кирлем?н бел?н дуслашмаска кир?клеген? ишар?л?де. Ул бары тик начарлыкка гына ?йр?т?.
Со?ыннан “Акт?пи ник мо?ая?” диг?н ?киятне укып чыктым. Бу ?кият минем ?чен кызыкта, кызганыч та булды. Шулай итеп, ?земд? китап укырга тел?к уянуын сизми д? калдым! Мин кил?ч?кт? д? кызыклы китаплар бел?н дуслашырга хыялланам.
Китап уку — и? яхшы белем алу
План.
1. Китап — акыллы ки??шче ??м якын дус.
2. Китаплар тарихыннан.
3. Китап — д?ньяны танып белерг? ачкыч.
4. Китап — белем чишм?се.
Китап — ул кешене? уйларын чагылдыра торган сир?к мог?изаларны? берсе.
И. Гази.
Китап — и? акыллы ки??шчел?рне? берсе. Китап ??р кешег? хезм?тт? булыша, ул кешел?рне б?лад?н коткара, тормышны танып белерг? ?йр?т?. Китап кешег? ?с?рг? ??м халыкны? а?ын баетырга м?мкинлек бир?. «Китап кешене гал?мне? ху?асы ит?», — ди П.А. Павленко.
Бала чакта китап укудан да к??елле н?рс? юктыр. Бигр?к т? ул китапта си?а таныш х?лл?р турында язылган булса, аны кат-кат укыйсы, алар турында ипт?шл?ре?? с?йлисе, шигырьл?рен к??елд?н ятлыйсы кил?. Андый китаплар — безне бала чактан зур тормышка озатып калучы, гомер буе х?терд? я?арып торучы и? якын дусларыбыз, ??р кеше китапны ?зене? и? якын дусты итеп к?р?. Китап — канатлы ул! Китап, ?зене? канатына утыртып, сине ме? елга артка илтеп ташлый, яис? ул кешене й?з елга алга алып кит?. Китап — ?н? шундый мог?изалы н?рс? ул. «Яхшы китаплар уку — ?тк?н заманны? яхшы кешел?ре бел?н с?йл?ш? ул», — ди Р. Декарт.
Россияд? китап басу эшен 1564 нче елда Иван Федоров бел?н Петр Мстиславец башлап ?иб?рг?н.
Д?ньяда и? кыймм?тле ??м и? авыр китап — «Изге Иоанн хакыйкате». Ул Швейцария акчасы бел?н ике ме? франк б?ял?н?. Кыймм?тле ташлар бел?н биз?лг?н бронза тышлыгы гына да 120 килограмм. Й?з илле битле бу китап 300 сарык тиресенн?н ясалган и? яхшы пергаменттан эшл?нг?н. Китапны? форматы — 75×64.
Д?ньяда и? зур китапхан? — Россия д??л?т китапхан?се. Аны? ш?рлекл?ренд? егерме ике миллион китап бар. Аларны тезеп кую ?чен д? ун километр озынлыктагы кишт? кир?к булыр иде. Д?ньядагы и? кечкен? китапхан? ?индстанны? Амритсар ш???ренд?. Кыймм?тле м?рм?рд?н салынган, бакыр ??м алтын бел?н биз?лг?н бу китапхан?д? бары тик бер ген? китап саклана.
Китап — д?ньяны танып белерг? ярд?м ит? торган ачкыч ул. А?арда кешелек акылыны? океаны бар. Китап уку — и? яхшы белем алу. ??р кешене? ?зен? ошаган бер китабы була. Бу кеше, китапта язылганнарны ??рвакыт иск? т?шереп, авырлыкларны ?и??. Минем д? шундый бер китабым бар. Ул — ?срар Галиевне? «Т?нге ?ыр» ?с?ре. Анда Б?ек Ватан сугышыны? балалар к??елен? ?теп керг?н ачы фа?игасе ??м совет халкыны? фашистларга каршы берд?м к?р?ше тасвирланган.
«Китап — бакча, андагы язулар — шул бакчаны? г?лл?ре», — ди К. Насыйри. Кем укымый, шул берн?рс? турында да уйламый. Белем алуны? и? яхшы юлы — уку. Тиенн?рд?н сумнар ?ыелгандай, укылган б?ртекл?рд?н белем туплана. Китап — белем чишм?се. Китап — безне? заманны? тормышы. Китап — бер буынны? икенче буынга рухи васыяте, гомерне? со?гы чиген? ?итк?н аксакалны? я?а гына яши башлаган кешег? ки??ше. Китап битл?ре, керфекл?р кебек, к?зне ачалар.
Китап — ки??шче? сине?,
Дусты?, ярд?мче? сине?.
Ул х?рм?тк? бик хаклы,
Кадерл? син китапны.
V—VIII сыйныфларда ?д?би-и?ади (ягъни ?йр?нелг?н ?с?р буенча яздырыла торган) сочuнeнueл?р ?. Ф?йзине? «Тукай» романын, Ф. ?мирханны? «Н??ип», Г. Ибра?имовны? «Яз башы», ?. Такташны? «Караборынны? дусты», Г. Б?шировны? «Туган ягым — яшел бишек» ?с?рл?рен укыганнан со? яздырыла.
VI сыйныфта «Онытылмас еллар» ?с?рен ?йр?неп бетерг?ч язылачак сочuнeнueг? бер мисал китерик.
Китап ? белем чишм?се.
М?каль.
Д?ньяда китаптан башка яш?? м?мкин т?гел, дип уйлыйм мин. Без
китаплар аша тормышны ?йр?н?без, белем алабыз. Ч?нки аларда бик к?п акыл х?зин?се
тупланган. Ул х?зин?не бернинди компьютер да, телевизор да алыштыра алмый.
Китап укып, без белем алабыз, уйланабыз, тормыш ит?рг? ?йр?н?без. Китап
геройларыннан ?рн?к алабыз яки кайберл?рен? охшамаска тырышабыз.
?зем ?ле укый белм?г?нд?, ми?а китапларны ?нием я ?тием укыйлар иде.
Алар ми?а кечкен? вакытта бик к?п китаплар укыдылар, ? аннары мин ?зем укырга
керештем. Аларны? эчт?лекл?рен а?лый башладым.
Минем и? яраткан китабым ? Роза Хафизованы? “Акт?пи ник мо?ая? ” диг?н китабы. Аны ми?а
?нием Я?а ел б?йр?мен? б?л?к итте. Башта ми?а китап укып чыга алмаслык калын
булып тоелды. ? укый башлагач, мин китапны? ахырына килеп ?ит?емне сизми д?
калдым. Китапта ?киятл?р, пьесалар тупланган. Ми?а бигр?к т? “Курай малай
ма?аралары” ??м “Кирлем?н” диг?н ?кият-повестьлар ошады. Курай
малай бик яхшы герой, аннан ?рн?к алырга була. Курай малай ??м Талсылу бел?н
хыял канатларында с?ях?т ит?е к??елле д? булды со?! “Кирлем?н” диг?н
?кият-повестьны укыганда, ?земне читт?н к?рг?н кебек булдым. Бу китап яхшылык
бел?н яманлыкны аерырга ?йр?тте. Кирлем?н бел?н дуслашмаска кир?клеген?
ишар?л?де. Ул бары тик начарлыкка гына ?йр?т?.
Со?ыннан “Акт?пи ник мо?ая? ” диг?н ?киятне укып чыктым. Бу
?кият минем ?чен кызыкта, кызганыч та булды. Шулай итеп, ?земд? китап укырга
тел?к уянуын сизми д? калдым! Мин кил?ч?кт? д? кызыклы китаплар бел?н
дуслашырга хыялланам.
Китап турында нинди генэ мэкальлэр юк: китап — белем чишм?се; китап белем ачкычы; китапны? белм?г?не юк; китапсыз ?й — иш?к абзары; китап – тормыш к?згесе; китапны? белм?г?не юк, х, б. Аларнын хэрберсе безне кубрэк китаплар укырга онди. Бигрэктэ хэзер барлык нэрсэ компьютелаштырган вакытта.
Ин бэхетле кеше — китап укучы кешедер, минемчэ. Китап уку бит ул ниндидер белем яисэ информация алу гына тугел эле, э торле таланты авторларнын фантазия иленэ кереп киту дэ. Э бэлки фантазиядэ тугелдер, э чынлыкта булган хэл, авторнын борчулары ?эм башыннан кичергэннэре.
Купчелегебез эйтер:”Китап укыганчы мин анын фильмын карыйм”. Минемчэ бу алай тугел. Фильм тошеруче сценарист хэм режиссер нинди генэ профессионал булмасын, узебез куз алдына китергэн образларланда яхшысы була алмый. Китап укып без геройларны куз алдына гына китереп калмыйбыз, э аларга карата аерым эмоциялэр дэ кичерэбез. Бер китапны куп тапкырлар укырга момкин хэм укыган саен узенэ яна ачышлар ясыйсын, беренче тапкыр укыган кебек укыйсын! Э фильмны бер тапкыр карыйсын, анда да тошеручелэрнен эшчэнлегенэ генэ игътибар итэсен.
Китап ул белем чишмэсе. Китап укып без бэхет, мэхэббэт, ерак иллэр турында белэбез.Торле энциклопедиялэр хэм сузлеклэр ин авыр сорауга да жавап табалар.
Дусларым э сез китап тарихын белэсезме? Россияд? китап басу эшен 1564 нче елда Иван Федоров бел?н Петр Мстиславец башлап ?иб?рг?н.
Д?ньяда и? кыймм?тле ??м и? авыр китап — «Изге Иоанн хакыйкате». Ул Швейцария акчасы бел?н ике ме? франк б?ял?н?. Кыймм?тле ташлар бел?н биз?лг?н бронза тышлыгы гына да 120 килограмм. Й?з илле битле бу китап 300 сарык тиресенн?н ясалган и? яхшы пергаменттан эшл?нг?н. Китапны? форматы — 75×64.
Д?ньяда и? зур китапхан? — Россия д??л?т китапхан?се. Аны? ш?рлекл?ренд? егерме ике миллион китап бар. Аларны тезеп кую ?чен д? ун километр озынлыктагы кишт? кир?к булыр иде. Д?ньядагы и? кечкен? китапхан? ?индстанны? Амритсар ш???ренд?. Кыймм?тле м?рм?рд?н салынган, бакыр ??м алтын бел?н биз?лг?н бу китапхан?д? бары тик бер ген? китап саклана.
Минем дэ сезне уземнен яратып укый торган берничэ китабым белэн таныштырасым килэ, дусларым.
Ин беренче китапларымнын берсе “Краткая энциклопедия дошкольника”
Габдулла Тукай иленэ сэяхэт. Татар хэм рус телендэ
Лэбиб Лероннын “Борчак шыттырам!” китабы
Ин яраткан китапларымнын берсе
Язмамны Габдулла Тукайны? “китап” шигыре белэн тэмамлыйсым килэ
?ич т? к??елем ачылмаслык эчем пошса
?з-?земне к?ралмыйча, рухым т?шс?,
??фа чикс?м, й?д?п бетс?м, бу башымны
Куялмыйча ?анга ?ылы хичбер т?шк?:
Х?ср?т со?ра, х?ср?т килеп алмаш-алмаш
К??елсез уй бел?н т?мам ?йл?нс? баш,
К?зл?ремд? кибеп т? ?итм?г?н булса
Х?зер ген? сыгылып-сыгылып елаган яшь
Шул вакытта мин кулыма китап алам,
Аны? изге с?хиф?л?рен актарам:
Р?х?тл?неп кит? шунда ?аным, т?нем,
Шуннан гына д?ртл?рем? д?рман табам
Уеп барган х?рбер юлым, х?рбер с?зем
Була минем юл к?рс?т?че йолдызым.
С?йми башлыйм бу д?ньяны? ваклыкларын
Ачыладыр, нурланадыр к??елем, к?зем.
?и?елл?н?м, м?гъсумланам мин шул чакта
Р?хм?т ?йт?м укыганым шул китапка,
Ышанычым арта минем ?з-?зем?,
?мит бел?н карый башлыйм булачакка.
Китапхан? турында
“?зене? б?хетен? ??м кил?ч?к ку?тен? бару юлында кешелек тудырган барлык могжизаларны? и? катлаулысы ??м б?еге, м?гаен, китаптыр… Китап безне? ?чен ?ансыз бушлык д?ньясыннан х?р?к?тч?н тормыш д?ньясына карый торган т?р?з?”. А.М.Горький.
Китап – кешене? х?тере, юлдашы, ки??шчесе, ярд?мчесе, укытучысы. Китапсыз халык -тарихсыз халыкка ?йл?нг?н, ? тарихын оныткан халыкны? кил?ч?ге ?зелг?н.
Китапхан?сез м?кт?пне к?з алдына китер?е кыен. М?кт?п китапхан?се ??р укучы ??м укытучыны? т?п таяну ноктасы булып тора. Белешм? с?злекл?р, методик ярд?млекл?р, матур ?д?бият, вакытлы матбугат чаралары- ??мм?се б?генге укучыга багышлана. Китапхан? ул – м?кт?п тер?ге. ? м?кт?п – белем йорты. М?кт?п китапхан?се укучыларны белемле ит?д? зур роль уйный. Белемне? к?п ?лешен кеше ?злегенн?н китаплардан ала. Китапхан?д? бик к?п м?гъл?мат,тарихи ядкарьл?р, а?-белем, м?гъриф?т тупланган. Китапхан? – серл?р д?ньясы, рухи мирасыбызны буыннардан – буыннарга тапшыручы, акылны?, изге олуг фикерл?рне? чишм? башында торучы. Китапхан? китап кишт?л?ренд? тезелеп торучы китаплары, аларны? ме?л?г?н саны бел?н т?гел, ? ?зене? укучылары бел?н яши, шулар бел?н матур.
Китапхан?че: Исламова Эльвира М??летдин кызы
Белеме: югары
Китапхан?д? эш стажы: 6 ел
Китапхан?не? т?п бурычлары:
– белем бир?;
– я?а чыганаклар бел?н таныштыру;
– т?рбия бир?
Белем бир?-укучыларда китапхан? чыганакларыннан файдалана бел? культурасы формалаштыруга юн?лтелг?н. Ул т?б?нд?гел?рне ?з эчен? ала:
– китапхан? д?ресл?ре ?тк?р?;
-укучыларны йомгаклау аттестациясен? ?зерл?рг? булышу;
-укучыларга рефератлар ??м эзл?н? характерындагы эшл?р башкару ?чен чыганаклар табарга булышу;
-тематик почмаклар булдыру;
-укытучыларны я?а методик ?д?бият, ярд?млекл?р бел?н таныштыру;
-укучыларны м?ст?кыйль р?вешт? китаплар ??м вакытлы матбугат бел?н файдаланырга ?йр?т?.
Т?рбия бир? ул- китапка, матур ?д?биятка м?х?бб?т, белемг? омтылыш т?рбиял??не к?з алдында тота.
Мин кулыма китап алам… Без – китаплы халык
?ич т? к??лем ачылмаслык эчем пошса,
?з-?земне к?р?лмич?, рухым т?шс?,
??фа чикс?м, й?д?п бетс?м, бу башымны
Куялмыйча ?анга ?ылы ?ичбер т?шк?;
Х?ср?т со?ра х?ср?т килеп алмаш-алмаш,
К??елсез уй бел?н т?мам ?йл?нс? баш,
К?зл?ремд? кибеп т? ?итм?г?н булса
Х?зер ген? сыглып-сыглып елаган яшь, –
Шул вакытта мин кулыма китап алам,
Аны? изге с?хиф?л?рен актарам… Г.Тукай
Бала к??еле кече яшьт?н ?к китапка тартыла. Матурлыкка, камиллекк?, с?нгатьк? омтылуны табигать ?зе салган, к?р?мсе?. Якыннарын ул: “Китап укы, ?кият с?йл?”, – дип аптыратып бетер?. ?мма, ни га??п, ?зе х?реф таный, укый бел? башлагач, бу омтылыш кими. И? кызганычы шунда: башлангыч сыйныф ахырында укучы матур ?д?бияттан читл?ш? башлый, м?кт?пне т?мамлап чыкканда китап с?ючел?р бармак бел?н ген? санарлык кала. Н?рс? эшл?рг?? Я?а чорлар килде. Радио-телевидение, компьютер, интернет заманы. Техниканы?, электрониканы? ?зг?р?ен? к?з д? иярми, компьютерлар, кес? телефоннары, телевизорлар, музыка ты?лый торган т?рле аппаратуралар безне? к?з алдында я?ара, камилл?ш?. Яшьл?ребезне? к?бесе шул компьютер дип чукына. Уены да шунда, д?реслекл?ре д?, фильмнары да, музыкасы да, фотосур?тл?ре д?, х?тта шпаргалкалары да… Компьютер кил?ч?кт? китапны алыштырмасмы? Калын-калын китаплар х?зер ?к инде уч т?бе кад?р дискетка сыеп бет?. Татар теле укытучылары “балалар китап укымый” дип зарлана. Кызганычыбызга, бу чыннан да, шулай. Балаларны да а?ларга тырышырга кир?к: алар бит кызыклыракны, мавыктыргычракны, ?и?елр?кне карыйлар. Дим?к, д?реслекл?р, китаплар да балаларны? игътибарын ??леп ит?рлек булырга тиеш. Ана с?те бел?н керм?г?нне, тана с?те бел?н керм?с, диг?н шикелле, китап бел?н керм?г?нне, компьютер бел?н керм?с? нишл?рбез? Беренчед?н, компьютер – компьютер инде ул. Аны? ?аны да, хисе д? юк. Виртуаль д?нья – реаль д?ньядан, тормыштан аерылу диг?н с?з. Икенчед?н, компьютерны? милл?те юк. К?пме ген? тырышлык салсак та, к?пме ген? ?зебезч? с?йл?штерерг? тырышып карасак та, компьютерны татарлаштырып булмас шикелле. Тормыш б?генге к?н укытучылары ??м китапхан?чел?р алдында я?адан-я?а бурычлар куя. Х?зерге к?нд? м?гъл?матлы, югары белемле булудан тыш, гам?лд? аларны куллана бел? д? кир?к. Милли рухны саклап яш??че, телебезне кил?ч?кк? алып барырга с?л?тле яшь буын т?рбиял?? – безне? т?п бурычыбыз. Шушы максат-бурычларны тормышка ашыру максатыннан, без ?зебезне? ?з?к район китапхан?се белэн уку елы барышында гел хезм?тт?шлек итеп торабыз. Бигр?к т? Горшунова Валентина Александровна, Исламова Ф??зия, Гыймадиева Г?л?с? бел?н тыгыз элемт?д? торабыз. Алар ?з эшл?рен яратып эшл??че, фидакарь ?анлы кешел?р. Без аларда еш булабыз: берг?л?п очрашулар уздырабыз, китап укучылар конференциял?ре оештырабыз. Т?рбияви темаларга с?йл?ш?, ??г?м?л?р оештырганда укучылар к??еле ?хлакый проблемалар аша уза, алар ?з карашын, ?з фикерен ?йтерг? ?йр?н?, б?х?сл?ш?. Бу ис?, ?хлакый ш?хес булып формалашуга зур йогынты ясый. Шушы максаттан, мин укучыларны?фикерл?? с?л?тен ??рьяклы ?стер?г?, ??р укучы бел?н индивидуаль эшл??г?, укучыларны милл?тен, туган туфрагын, нигезен, ?ти-?нисен, ?би-бабаларын, ?з н?селен, туган телен яратучылар итеп т?рбиял?рг? тырышам. Ч?нки укучыларда милли ?за? формалаштыру – халкыбыз тарихын яхшы бел?че, милл?те бел?н горурланучы ш?хес т?рбиял?? диг?н с?з. ?с?рне? икенче ?зенч?леге -?хлак т?рбиясе бир?д?. Барлык ?с?рл?рд? д? р?химлелек, гаделлек, яхшылык, матурлык бар.
“Яхшылыкка – яхшылык бел?н ?авап бирерл?р”, “начарлык эшл?с??, ??засын алырсы?”, “кешел?рне х?рм?т итс??, ?зе?не д? х?рм?т ит?рл?р” кебек т?рбияви моментларга зур урын бирел?. ? х?зерге чорда бу бигр?к т? м??им, ч?нки радио – телевидение, урам йогынтысы аларны? а?ына ??м рухына ?д?псезлек ?рн?кл?рен се?дер?, милл?тне? гасырлар буе формалашкан ?хлак кагыйд?л?рен кире кага. Шу?а к?р? укучыларны милли рухта, т?пле фикерле итеп т?рбиял?рг? кир?к. Китап безне? ?аныбызга и?г?н, каныбызга се?г?н. Китапсыз к??ел – буш к??ел, китапсыз йорт – нурсыз йорт, китапсыз милл?т – кыйбласыз милл?т. Б?хетебезг?, без андыйлар т?гел!
Сочинение язу методикасы ( 2014 елгы китаптан)
С2 ?лешенд? бирелг?н тексттан алынган ?зекне? м?гън?сен а?латып, и?ади эш башкарыла. Монда, беренче чиратта, сочинение язу осталыгы тал?п ител?.
Ист? тотыгыз!!! Язма эшегез текстны? эчт?леген с?йл??г? ген? кайтып калмасын! Сочинение к?л?ме 70 с?зд?н д? ким булмаска тиеш.
Сочинение т?б?нд?ге к?рс?ткечл?р буенча б?ял?н?:
текстны? м?гън?сен а?лау;
тексттан алынган мисаллар булу;
м?гън? б?тенлеге, б?йл?нешле с?йл?м ??м аны? эзлеклелеге саклану;
эшне? композицион яктан т?зек булуы.
Сочинение язуны? эзлеклелеге.
Текстны игътибар бел?н укыгыз.
Сорау-биремне? м?гън?се турында уйлагыз ??м тексттан ?йтелг?н фикерне ачыкларга ярд?м ит? торган с?зл?рне табыгыз.
Куелган сорауга ?авап бирерг? ярд?м ит? торган м?гън?ви кис?кл?рне табыгыз.
Сорауны? эчт?леге буенча ?зегезне? тезисыгызны формалаштырыгыз (1-2 ??мл? ?ит?).
Тексттан фикерегезне? д?реслеген раслый торган 2 д?лил китерегез. Мисалларны ?земт? (цитата) р?вешенд? бирегез яки ??мл?не? т?ртип номерын к?рс?тегез.
Д?лилл?рне? тезиска туры кил?-килм?вен тикшерегез.
Н?ти??г? к?чегез (н?ти?? ?чен бер ??мл? д? ?ит?).
Композицияне тикшерегез: сочинение текстыны? тезисы, д?лил ??м н?ти?? ?лешл?рене? булуы, абзацларга б?лен?, ?лешл?р арасында б?йл?неш булу ?.б.
Фикерегезне? автор позициясе бел?н туры кил?-килм?вен ачыклагыз.
10. Сочинениегезне бернич? тапкыр укыгыз. Язмагызны? грамоталылыгына
(с?йл?м ??м грамматик нормаларны? ?т?леше, орфография ??м пунктуация) игътибар
итегез.
Сочинениене у?ышлы язар ?чен, алгоритмга салынган модельне а?ларга ??м шуны? нигезенд? эшл?рг? т?къдим ител?.
нче адым. Тезисны формалаштырабыз. Тезисны тексттан алырга яки, автор фикере бел?н аваздаш булырлык итеп, ?зе?? формалаштырырга м?мкин. М?с?л?н: Батырлык нинди була? К?рг?небезч?, тезисны сорау формасында бир? яхшырак, ч?нки мондый тезис уйландыра ??м ?леге м?сь?л?г? ??ркемне? субъектив фикере булуын тал?п ит?.
нче адым. Тексттан тезисны ачарга м?мкинлек бир? торган д?лилл?рне сайлыйбыз.
нче д?лил: ?нв?рне? д?? апасы автобуста х?ле авырайган абзыйга ашыгыч ярд?м к?рс?т? башлаган. Автор ?леге очракны т?къдим итеп, укучыны? ?зен? уйланырга м?мкинлек бир?. Бу текстта автор позициясе бик тир?нг? яшеренг?н, «кычкырып» тормый, шунлыктан беренче д?лилне? батырлык булу-булмавын укучы ?зе билгели.
нче д?лил: малайлар, агып торган нефтьне к?рг?нн?н со?, эшчел?р янына «элдерт?л?р» ??м х?б?р бир?л?р. ?леге очрак батырлыкмы, ?лл? гад?ти х?лме?
нче адым. Н?ти??не формалаштырабыз. Дим?к, батырлык ул – ?зе? турында уйламыйча, кемг? яис? н?рс?г? д? булса чын к??елд?н ярд?м ит?.
?леге модельд?н файдаланып, сочинение язып карагыз.
?рн?к ?чен укучыларны? бер сочинение вариантын т?къдим ит?без.
«Батырлык шундый була димени?!» с?зл?ре безне тыныч тормыштагы батырлык турында уйланырга м??б?р итте. Чынлап та, нинди була со? ул батырлык?
Тормышта т?рле катлаулы вакыйгаларга юлыгасы?. Шул вакытта югалып калмау, намус кушканча эшл?? кир?к. Л.Гыймадиева ?леге ?зект? геройлар бел?н булган ике вакыйганы батырлыкка ти?ли. Беренчесе автобуста булган х?л бел?н б?йле. Пассажирларны? берсе – т?п геройны? апасы – кис?к х?ле авырайган кешег? ашыгыч ярд?м к?рс?т?. Бу батырлыкмы? Минемч?, шундый х?лд?, югалып калмыйча, кешег? ярд?м кулы сузу, аны? тормышын, с?лам?тлеген саклап калу-зур батырлык. ?леге фикер ?нв?р тарафыннан да ассызыклана: «Син, д?? апа, чын батырлык эшл?де?.»
Икенче вакыйга кечкен? ?нв?рне? батырлыгын к?рс?т?. Аны?, очраклы р?вешт? агып торган нефтьне к?реп алып, тиз арада эшчел?рг? х?б?р ит?ен д? батырлык буларак б?ял?рг? м?мкин. Икенче д?лил ЗОнчы ??мл?д? ачык чагылган. Кече яшьт?н ?к табигатьне саклау, аны? чисталыгы турында кайгырту б?генге к?нд? аеруча м?ним.
Дим?к, батырлык ул – ?зе? турында уйламыйча, чын к??елд?н ярд?м ит?, дип н?ти?? ясарга була. Кешел?р битараф булмаса, тормышта ??рчак т?рле батырлыклар ?чен урын булуын онытмаска кир?ктер.
“ Ел саен дирлек мин авылыма кайтып
кил?м. Кайтам да ?земне? балачак,?смерчак эзенн?н, берг? уйнап ?ск?н ипт?шл?рем,
туганнарым, яраткан кешел?рем эзенн?н
й?рим…”
Г.Б?широв.
?з иле?не? кадерен белер ?чен, читл?рг? китеп карау кир?к мик?н?! Бер??л?р аны? матурлыгын читт?н д? к?рм?ск? м?мкин, икенчел?р туган ?иренд? яш?тк?н ??р к?нне? кояшына иелеп с?лам бир?.Милл?тп?рв?рл?р, ватанп?рв?рл?р ?чен, ?лб?тт?, туган илд?н аерылу бик авырдыр.Юкка гына бу хакта ?ырларда ?ырланмый инде.
Мин д? – ?з илемне? нечк? к??елле бер баласы.Туган ягымны? урман-к?лл?ре, таулары-болыннары, шаулап утырган иген кырлары – ??мм?се изге бер ?ир. Кечкен?д?н ?к ?ни назын тоеп, аны? с?зл?рен? колак салып ?стем. ?нк?емне?: “Туган-?ск?н ?ире?? м?рх?м?тле бул, аны булдыра алганча ярат. Ата-баба нигезен онытма!” диг?н с?зл?ре х?терем? бик тир?н уелып калганнар. Ничек со? инде шундый г?з?л табигатьле, газиз туган ягы?ны яратмаска м?мкин!
Туган якны? г?з?ллеген, аны? сихри матурлыгын ??р кеше тоеп ?с?дер. Кечкен? Гом?р д? туган ягына карата й?р?генд? б?релен? башлаган м?х?бб?тен ?сеп ?итеп язучы булгач ?зене? ?с?рл?рен? салгандыр. К?пт?н т?гел ген? татар теле ??м ?д?бияты укытучыбыз Чулпан апа безг? Гом?р Б?широв ??м аны? тормыш юлы, и?аты турында с?йл?де. Шул ук д?рест? без язучыны? “Туган ягым – яшел бишек” ?с?рен д? укый башладык. Программада бирелг?н д?ресл?р ?телде, л?кин ?леге ?с?р б?ген д? минем к??елемд? саклана. Шул турыда сезне? бел?н д? уртаклашасым кил?.
“Туган ягым – яшел бишек” ?с?ренд? язучы ?зене? к??елле балачагын сур?тли. К?кк? ашкан таулар артыннан, ?зене? алтын к?лм?ген киеп, к?н д? табигатьне с?ламл??че кояшны, аны? яктысында ?емелд??че чык тамчыларын, шулай ук авылны? б?тен м?ш?катен к?реп ?с? Гом?р.
Балачак ул кеше гомеренд? бер ген? була. Шу?а к?р? аны? ??р мизгеле кадерле, алар бервакытта да онытылмыйлар. ??р кеше аны сагынып, юксынып иск? ала. ?леге ?с?рд? Гом?р Б?широв балачак образына б?йл?п, туган авылын, татар халкыны? ел саен ?тк?релеп кил? торган изгед?н-изге йолаларын, б?йр?мн?рен нечк?л?п сур?тли, а?а м?х?бб?тен белдер?. Минемч?, н?къ мен? шул гореф-гад?тл?ре бел?н ?зенч?лекле ул “Туган ягым-яшел бишек” ?с?ре.
Туган ягында нинди ген? б?йр?мн?ре юк аны?! Сабан туе дисе?ме, ашлык ч?ч?, печ?н чабу, каз ?м?л?ре, ?йг? килен т?шер? дисе?ме… Аларны? ??рберсе кадерле!
?ирл?р кардан арчылгач, Гом?рл?р ашлык ч?ч?рг? басуга кит?л?р. Л?кин бу гади ген? н?рс? т?гел. Аны? да ?з т?ртибе бар. ?нк?йл?ре ирт?н ирт?к йомыркаларын ?зерл?п куйган инде. Гом?р бел?н ?тисе бу йомыркаларны кара ?ирг? сибеп ?иб?р?л?р. Бабайлар шулай эшл?г?н чакта, иген у?ар, иген б?ртеге йомырка кад?рле булыр, дип ышанганнар.
Мен? ямьле ??й ?ит?. Гом?рл?р авылында да Сабан туена ?зерлек башлана. Инде син бу к?нн?рд? тыныч кына йоклый да алмыйсы?. Кичт?н ?к Сабан туена алынган чалбары?ны, ак к?лм?ге?не, т?б?т?е?не ?зерл?п куясы?; б?йр?мг? пешерел?се йомыркаларны буяучы ?ние? тир?сенд? б?терел?се?, б?йр?м шатлыгыннан куанучы малай-шалай янына да чыгып кер?се?. ? ирт?нге с?гать д?ртт? инде сикереп торасы?. Б?т?н к?нне, уятмасалар гына ярар иде дип ятса? да, б?ген ?зенн?н-?зе торасы кил?. Мен? шулай к??елле ген? бу б?йр?м д? ?теп кит?. Л?кин авыл кешесе ?чен ялы да, эше д? ?ит?рлек.
??й д? узып бара. ? к??елсезл?нерг? ?ич кен? д? вакыт юк. Беренче кар т?ш? бел?н каз ?м?се башлана. Утырмага кунак кызы да килг?ч, яшьл?р тагын да ныграк шатланалар. Ак пирч?тк? киг?н, мамык ш?л ябынган бу кызга егетл?р ген? т?гел, х?тта кечкен? Гом?р ?зе д? гашыйк була. ? кичен такмак ?йтеш, егетл?р бел?н т?рле уеннар уйнау д?вам ит?. Мен? болар барысы да – газиз, кадерле балачакны? куанычлы мизгелл?ре. Туган якка м?х?бб?тне укучыга ?иткер?д?, минем уйлавымча, ?с?рне? ???мияте бик зур. Гади с?зл?р бел?н ген? а?латып бир? алмаган хисл?рне бик ?ыйнак итеп а?лата язучы. Туган якны? матурлыгын, ??р кеше д? к?р? алмый торган нечк?лекл?рен к?рс?т?.
?йе, халык йолаларга, гореф-гад?тл?рг?, б?йр?мн?рг? бик бай. Алар барысы да безне? ?би-бабаларыбызны? к??ел сандыгын к?рс?т? торган д?лилл?р. Н?рс? ген? эшл?с?л?р д?, алар бер-берсен? таянганнар, эшне к?м?кл?шеп башкарганнар. Шул ук вакытта ?з к??елл?рен ?зл?ре к?рг?нн?р. Уен-к?лке, ?ыр-бию бел?н авыр эш т? ?и?елр?к тоелган.
?с?рд? тасвирланган гореф-гад?тл?рне?, йолаларны? кайберл?ре онытылып бара б?генге к?нд?. Язучыны? мен? шу?а й?р?ге ?рни. ?ле алар гына т?гел,табигатьне пычрату, а?а зыян китер? очраклары да артты. Эч? торган суыбыз эч?рг? яраксызланды, чишм?л?р киб?, тургайлар сайравы сир?г?йде, урманда киек-?анварлар ?леп бет? башлады, ме?ьяш?р им?нн?р кипте…Болар барысы да – ??лак?т.?г?р вакытында а?ыбызга килм?с?к, табигатьк? якынаймасак, ?зебез казыган чокырга ?зебез т?шм?безме? Мен? шулар турында ачынып яза олы ?дибебез. Арыш ч?чк?нд? йомырка т?г?р?т?че бабайлар да, каз ?м?сен? утырмага кил?че кызлар да, с?лге чиг?че яшь киленн?р д? бетс?, к??елл?ребез катмасмы? Юк, боларны онытырга ярамый! Газиз халкы?ны? рухи байлыгын онытырга ярамый. Кечкен? Гом?рне? исенд? калган балачак хатир?л?ре нинди матур, нинди г?з?л! ? безне? х?терд? калырлык, балачак хатир?л?ребез булырмы?
?с?рл?р укып чыгар ?чен ген? т?гел, ? укыгач укучыга нинди д? булса фикер ?иткер? ?чен, аны уйландыру максатыннан чыгып языла. Шулай булгач, Гом?р Б?шировны? “Туган ягым – яшел бишек” ?с?ре безг? н?рс? д? булса бирерг? тиеш. Минемч?, бу ?с?р табигатьне яратырга, татар халкыны? гореф-гад?тл?рен онытмаска, онытылганнарны я?артырга чакыра. Балачак авазы аша бу м?сь?л?не х?л ит? бик ???миятле!
Туган якны Гом?р Б?широв яшел бишек бел?н ти?ли. Ч?нки Татарстан чыннан да яшеллекк? к?мелг?н. Б?тен табигать матурлыгын ?з эчен? сыйдырган. Мен? син ?зе?не? туган ягы?нан читк? китеп, бераз гына торып кара ?ле. Аны? кайнар кояшын, кара-к?лсу туфрагын, т?мле исле ч?ч?ген ??м беренче чиратта, аны? ачык й?зле кешел?рен сагынып кайтасы?.К?пме кеше элек шулай китк?н булса, барыбер ?зене? туган ягына саргаеп кайтып кер?. Илл?рен?, туган ?ск?н ?ирл?рен? ?йди аларны ?итез хыял канатлары! Гом?рне? “яшел бишеге” безне д? тибр?т?. Мен? шулай соклану, мо?ланулардан, сагыну-сагышлардан ?релг?н ул туган як бишеге. ?земне? туган ягыма булган хисл?ремне шигырем бел?н белдер?м:
Офык читл?ренн?н ?крен ген?,
Матур булып ата синд? та?.
Урамнардан узган к?т?л?ре?
Хезм?т к?нен синд? уята.
Ирт?к торып, ?г?р кырга чыкса?,
Ишет?се? тургай мо?нарын.
Ишет?се? бодай, арышларны?
Ирт?нге саф ?илд? шаулавын.
?н? кара! Барлык игенн?р д?
Елмаялар кояш ягына.
Кем сокланмас шушы матурлыкка
Ия булган туган ягыма!
Дратути помогите Важно!
Короче зима и лето с осенью стих
Придумай и запиши !
Это точно не моё (я не пишу стихи)
Биология Помогите. Укороченный побег, стеблевидная часть которого представлена плоским утолщением ,-это а) корневище б)клубень в) столон г) луковица.
тело двигаясь прямолинейно равноускоренно за первые 5с прошло 7,5м. Найдите ускорение тела если его начальная скорость была равна нулю. Пожалуйста с дано.
УПРОСТИТЬ ОТНОШЕНИЕ С ДРОБЯМИ , ЧТОБЫ БЫЛО ПОНЯТНО:
1) 15 9/6 : 8 1/3
2) 16 2/5 : 6 5/6
3) 5 1/6 : 6 8/9
4) 17 3/5 : 1 31/35
под действием какого фактора образовались формы рельефа бараньи лбы 1 )ветра 2) текущих вод 3) в результате действий человека 4)ледника
Запишите, раскрывая скобки и изменяя окончания прилагательных. Вот прошло (жаркий) лето. Начался (новый учебный) год. (Любимый) школа встречает нас радостно.Снова собрались мы в (старый школьный) дворе. Снова здесь много (живые) цветов, ( разноцветные) шаров, (радостные) лиц. Звучит (торжественный) музыка. Все (нарядные, весёлые). Только первоклассники стоят на линейке очень (серьёзные). Их родители тоже немного волнуются. Звенит (долгожданный) звонок. Каждый класс (стройный) рядами заходит в (светлый чистый) здание. Оно сверкает (свежий) краской. После (долгий) отсутствия здесь особенно хорошо!
помогите решить иксом
!!Стёпа за неделю говорил по мобильному телефону в 4 раза меньше,чем Варя,но в 2 раза больше,чем Оля.По сколько минут говорил по мобильному телефону каждый,если они втроём проговорили 66 минут?
Найдите корень уравнения 13-3x=16+2x
На сжигание углеводорода было затрачено 20.16 л кислорода (н.у.) и при этом выделилось 10.8 г воды. Определите МФ углеводорода.
решите уравнение (x-12,41)*6,7=131,32
Китап.Китапхан?.Китапхан?че.
Максат:Хезм?тне? тормышта кеше ?чен ???миятен т?шендер?; ??рт?рле файдалы эшне? мактауга лаек ик?нен а?лату; ??н?р сайлауга ?зерл?? ??м хезм?т кешесен?, ?лк?нн?р, ?ти- ?нил?р хезм?тен? х?рм?т т?рбиял??.
?и?азлау: С?хн? б?йр?мч? биз?л?. Китап, китапхан? ??м китапхан?че исем астында шигьри юллар языла ??м китап к?рг?зм?се оештырыла.
Китап-хикм?т: битен ачкан саен
К??ел к?зем минем ачыла,
К?ндез кояшым ул, т?нл? аем,-
Китап илт? та?нар каршына!.
(Нури Арсланов “Китап”).
Изгел?рд?н изге бит ул
Китап, китапхан?се.
?зен? тарта к??елне
?лл? китап, ?лл? журнал,
?лл? китапхан?че.
(Эн?е М?эминова “Син ул”).
Кич? барышы:
Китап (сценка)
Иске китап: Кара ?ле, ми?а туган!
Я?а китап: Карыйм, карыйм! Л?кин ?ич танымыйм.
Иске китап: Бернич? к?н элек мин д? сине? кебек матур китап идем. ? х?зер к?р?се?ме, нинди х?лг? т?штем.
Я?а китап:Ни булды со? си?а туганкай? Я, тынычлан, борчылма.
Иске китап: 1 сентябрь к?нне мине Гата исемле малайга б?л?к иттел?р. Беренче к?нне ул мине бик яратты. Кадерл?п кен? й?ртте.
Я?а китап: Яраттымы? Бик ?йб?т!
Иске китап: И? матур китап минеке?- дип б?тен класска к?рс?теп мактанып й?рде. ? м?кт?пт?н кайткач, ?ст?л янында ч?й эчк?нд? Гата мине актара- актара майга буяп чуарлап бетерде.
Я?а китап: Карале, май бит сине? 10 бите?? ?теп чыккан.Ай-яй-яй!Нинди шапшак малай!.
Иске китап: Алай гынамы ?ле! Ул бер майлы коймакны леп иттереп минем битем? салып куйды. Битл?рем мен?, кайнар майга буялып, кап-кара булып чыкты.
Я?а китап:Ай-яй-яй! Бу нинди малай.
Иске китап: Ике яктан ике кабыргам да сынган.
Я?а китап: Син 70 яшьлек карт сыман булгансы?.
Иске китап:Гата картайтты инде мине шулай.
Я?а китап:Ис?пл?п торса? исе? кит?.К?р?се иде, колагын борасы иде ул Гатаны?.
Иске китап: Юк, минем аны к?р?сем килми.А?арда й?рг?нче макулатура булып кит?м.
Я?а китап: Юк,юк, китм?. Мин сине ?зем бел?н алам.Х?зер сине китапхан?че апалар терелтер. ?йд?, минем бел?н.
1а.б:
Х?ерле к?н телик та?нар саен
Аяз к?кл?р телик ?иребезг?
Кояшлы к?н телик ??р кешег?,
??м иминлек телик ?иребезг?.
Х?ерле к?н телик барчабызга,
Х?ерле к?н телик ?зебезг?.
Барчабызга да х?ерле к?нн?р тел?п
музыкаль –б?йр?м кич?безне башлыйбыз.
2а.б:
Кешелекне? ?зе шикелле ?к,
Борынгыдан кил? б?йр?мн?р,
Шатлыкларын, б?йр?м ит? кеше,-
Б?йр?мн?рд? олы ямьн?р бар.
Б?йр?мн?рд?- б?хет тантанасы,
?ан сафлыгы, к??ел яктысы.
Гомер буе озата бара безне.
Б?йр?мн?рне? керсез ак т?се.
1 а.б:
Б?йр?мн?р кил? безг?
К?ттереп кен?, сагындырып.
Чагылсын ??мм?безд?-
Елмаю- к?л?, ягымлылык.
Б?йр?мг? ?ыелганбыз
Охшап зур ч?ч?к б?йл?мен?,
Б?хетле язмыш телик ??ркемг?!
2 а.б:
Нур балкый ?ебезд?
Кояшка карый т?р?з?л?р.
Б?йр?мн?р кил? безг?,
Шат т?сл?р ген? тир?безд?.
?ырламый м?мкин т?гел,
Шатлыктан ташый к??ел,
Ташый к??ел!.
?ыр: Х?ерле к?н телим та?нар саен.
Х?ерле к?н телим та?нар саен
Аяз к?кл?р телим ?ирем?
С?лам?тлек телим бар кешег?
??м иминлек телим илем?.
Х?ерле к?н телим дусларыма
Й?зл?рен? кереп елмаеп
?ирг? якты ?ылы нурын сипк?н
Кояшыма карап куанам.
Шигырь укучы: Г.Гыйльми “Тылсым”
“Китап”диг?н бер тылсым бар ?ирд?,
Бар тылсымнан ?стен бу тылсым.
?ирд? тудырылган ??рбер китап
Бер мог?иза булып укылсын.
Бу тылсымда гам?л акылы бар,
Халык гаме, халык хатере.
?а?ил, надан, явыз затлар гына
Кит? алмас сине к?т?реп.
М??гелекк? к?ч? серле тылсым,
Китап битл?ренд?- кил?ч?к.
Шул битл?рне? х?н??р кебек чите
Б?герьл?рне ?ле тел?ч?к…
Шушы тылсым кеше итеп тота
Бу г?на?лы ?ирне? кешесен.
??рбер ?йд? т?рд? китап булсын,
??р к??елд? тылсым яш?сен!
1 а.б. Борынгы тарихны яхшы бел?чел?р д?ньядагы ?иде мог?иза турында еш иск? т?шер?л?р. Болар- Мисыр пирамидалары, Эфестагы Артемида храмы, Галикарнасс т?рб?се, эленеп торучы Семирамида бакчасы, Родосс колоссы, Александрия маягы ??м Олимпия Зевсы сыны. Гад?тт?,болары янына тагын берне ?стил?р д? аны кеше тарафыннан тудырылган мог?изаларны? сигезенчесе дип атыйлар. Вакытлар узу бел?н мондый “сигезенче мог?иза”ларны? саны дист?д?н артып китте. Л?кин боларны? берсе бел?н д? чагыштырып булмый торган мог?иза- х?зин?не? китап булуын ни ?чендер бер?? д? башына китерм?де.
Х?зин?л?рне борын-борыннан
Эзл?п тапканнар т?рле урыннан.
М?гаен син д? уйга каласы?,
Х?зин? диеп хыялланасы??
Ята кебектер таулар артында,
? ?зе си?а бик т? якында.
Т?ш? аласы? бик тиз эзен?-
Китапхан?д? ул бай х?зин?.
?ыр:Китап
Бар минем дускаем,
И? якын серд?шем,
??р ?ирд?, ??р эшт?
Ки??шчем, ипт?шем.
К?рг?нем, белг?нем-
??мм?сен а?лата,
К?лдер?, ?ырлата,
уйлата, юата.
?йр?тер ул ми?а
бар ф?нне, телл?рне,
юк аны? белм?г?н,
с?нгате, ??н?ре.
И? якын дускаем,
ки??шчем ул –китап
?ырлыйм мин аны,
Олылап ??м мактап.
2а.б. “И китап” Ш.Бабич.
Ап-ак тор ??рвакытта,
И китап,багам си?а,
Чын,асыл нигезле ?ирд?
К?п белемн?р бир ми?а!
? бит кеше гакылыны? ??м кулларыны? шушыннан да мог?изалырак башка бер н?рс? барлыкка китер?ен к?заллап та булмый, ч?нки н?къ мен? китап кешелек тарихыны? барлыкка кил?енн?н башлап б?генгесе ?сешен? кад?р барлык казанышларны ?зен? туплаган. Биред? с?з ф?нни белемн?р ??м гам?ли к?некм?л?р турында гына бармый. Китап ад?м затына хас барлык рухи кыймм?тл?рне? ?ыелмасы булып тора ??м аларны ?ирд? яш??че миллионлаган кешене? д? байлыгы ит?.
Шигырь укучы: Габдулла Тукай “Китап”
?ич т? к??елем ачылмаслык эчем пошса,
?з-?земне к?р?лмич? рухым т?шс?,
??фа чикс?м, й?д?п бетс?м, бу башымны
Куялмыйча ?анга ?ылы ?ичбер т?шк?;
Х?ср?т со?ра х?ср?т килеп алмаш- тилм?ш,
К??елсез уй бел?н т?мам ?йл?нс? баш,
К?зл?ремд? кибеп т? ?итм?г?н булса
Х?зер ген? сыгылып – сыгылып елаган яшь,-
Шул вакытта мин кулыма китап алам,
Аны? изге с?хиф?л?рен актарам;
Р?х?тл?неп кит? шунда ?аным- т?нем,
Шуннан гына д?ртл?рем? д?рман табам.
Укып барган ??рбер юлым, ??рбер с?зем
Була минем юл к?рс?т?че йолдызым;
С?йми башлый бу д?ньяны? ваклыкларын,
Ачыладыр, нурланадыр к??елем, к?зем.
?и?елл?н?м, сафланам мин шул чакта,
Р?хм?т ?йт?м укыган шул китапка;
Ышанычым арта минем ?з-?зем?,
?мид бел?н карый башлыйм булачакка.
Китапка багышлап бу шигырь юлларын б?ек шагыйребез Габдулла Тукай язган.
Д?ньяны? “сигезенче мог?изасы” булып танылган китап безне? китап йортларында- китапхан?л?рд? тупланган. Бу мог?изаны? ху?алары булып китап хадимн?ре- китапхан?чел?р тора.
1 а.б.Календарьны кулыбызга алып битл?рен ачып карасак, нинди ген? б?йр?мн?р, нинди ген? хезм?т иял?рен? багышланган к?нн?р юк анда!
? мен? китапхан?л?рг?, китапан?чел?рг? багышланган к?н аеруча матур вакытка туры килг?н кебек.25(28) октябрь- к?зне? аяз к?нн?ре,мо?лы г?з?л,матур, мул игенн?ре, сокландыргыч табигате,юмартлыгы бел?н ачылып бетк?н бер мизгел.
К?з ул юмарт.??лл?м?г?н-
Матурлыгын бирг?н, с?л?тен
??м ул к?т?
Ачылуын безд?-
Кешел?рд? б?ек с?нгатьне?!
25 (28) октябрь к?не тарихка м?кт?п китапхан?чел?ре к?не булып кереп калды ??м без аны 1997елдан бирле билгел?п ?т?без.
Шигырь укучы: Г.Нуретдинова “Китапхан?че ??н?ре”
??н?рл?р ?ирд? к?п т?рле,
??р кешене? була ?з юлы.
И? м??име- аны? хезм?тене?
Башкаларга кир?к булуы.
Сайлау авыр, авыр табу ?ирд?
Н?къ си?а дип сузган юлларны,
? бер тапса?, г?рл?п эшл?п була
шатландырып тир?-якларны.
Китапхан? эше- ?и?ел т?гел,
Тоелса да читт?н шулайрак,
Укучылар риза булсын дис??-
Тырышырга кир?к ныграк.
И? белемле, и? укыган булу-
Кир?к ?г?р монда эшл?с??,
К?леп кит?р синн?н укучылар
??р ?дипне ?г?р белм?с??.
Бел? кир?к барча язучыны,
Аерым-аерым ??рбер ?с?рне,
Рус теле, математика,
Тарих кебек ф?нн?рне.
Син- укытучы, син- т?рбияче д? бул,
Психолог та, х?тта табиб та,
Чалгы- с?н?к тота бел? кир?к.
Р?ссам булу кир?к кайчакта.
Артист бул син- с?хн? т?рл?ренн?н
Бик тиз ген? т?ш? алмассы?,
Башлары?а т?шк?н чакта, дустым,
Тавышсыз да чыгып ?ырларсы?.
Авыр эше, л?кин зарланмыйм,
Ошый ми?а минем хезм?тем,
Нинди шатлык, нинди б?хет бит ул
Кешел?рд?н ишет? р?хм?тен.
Балаларны? к??елен? ч?ч?
Белем, ?хлак диг?н орлыклар-
Б?хет бит ул, алар елмайсалар
Яктырадыр кебек офыклар.
Б?хет бит ул- ?би-бабайларны?
“Кызым ”диеп с?еп ?т?е.
Олыгайгач та, сине? янга кереп
Г?зит-журнал укып кит?е.
Б?хет бит ул- колхозчылар бел?н
Берг?-берг? эшл?п й?р?е,
??м яшьл?рне? авыр минутларда
Ки??ш сорап си?а кил?е.
??н?рл?рне? була к?п т?рлесе
?анга якын, к??ел с?йг?не.
? шулай да китапхан?че ??н?ре кебек
юктыр рухи азык бир? торганы.
Мин яратам гади ??н?ремне
Ошый ми?а минем хезм?тем.
Башка ??н?р т?кдим итс?л?р д?
?ич алыштырмас идем мин аны.
2а.б. Китап.Китапхан?.Китапхан?че.Бу гади ген? ?ч с?зд? к?пме м?гън?, к?пме сер.Мен? китапны гына алыйк.Ул ??рбер кешене? диярлек тормышына бик кечкен? чагыннан ук килеп кер?. Бала й?рерг? ??м с?йл?шерг? ?йр?н?г? китапка кулын суза, башта матур с?р?тл?рен карый, аннары ниндидер с?ер билге- тамгалар кушылудан “?НИ” диг?н яраткан с?зе барлыкка кил?г? га??пл?н?. Шушы мизгелд?н башлап китап аны? б?тен тормышы буена: балалар бакчасын да да, м?кт?пт? д?, институтта да, эшт? д?, к?нк?решт? д? озата бара. Кеше гыйлемне? зур ?лешен укытучысы яки башка бер остазы бел?н аралашудан алган кебек тоела а?а.Юк, укытучыны? тел?с? нинди д?ресенд? яки профессорны? лекциясенд? ?авапларга караганда сораулар к?бр?к була.? аларга ?авапларны ис? китаплардан гына табарга була.Кыскасы, китап ул- х?зин?. Укыса? – табасы? ул х?зин?не, укымаса?-юк!
1.а.б. Китап бел?н берг? китапхан? с?зе аерылгысыз. Китап диюг? безне? к?з алдыбызга р?т- р?т китаплар тезелг?н китап кишт?л?ре килеп баса.
Шигырь укучы:М.Галиев “Китапхан?д?”
И?г?- и? тер?лг?н китаплар
Пышылдаша т?рле телл?рд?.
?и?ел ген? кулга алам
?и?елм?слек илл?рне,
Ме?н?рне ?ирг? и?дерг?н корольл?рне
Нич? битк? сыйган
Халыкларны? олуг тарихлары,
Кайгылары, шатлыклары, г?на?лары.
?и?ел ген? кулга алам китапларны
??м актарам гасырларны.
?тк?н ?тк?н…Бар да гади ик?н.
Шул чак ?ирд? булган булса?,
?и?ел ген? х?л ит?рсе? кебек
Сугышларны, халыкларны? язмышларын…
?зен? бик к?п серл?р туплаган китап кишт?л?ре китапхан?л?рд? ген? була.Ч?нки ме?л?г?н, миллионлап чыга торган китапларны? барысын да ш?хси китапхан?л?рг? ?ыю м?мкин т?гел, шуны? ?чен белемг? омтылган ??р кеше ??м?гать китапхан?л?рен? юн?л?.? анда ??р китап укучыны китапхан?че каршы ала. Китапхан?че! Гади д?, к?зг? д? бик ташланып тормый торган ??н?р иясе ул.Алар китаплар да язмый, ?д?би- н?фис ?с?рл?р д? и?ат итмил?р.Л?кин алар башка м??им вазыйфаны ?тил?р. Н?къ мен? китапхан?чел?р китап бел?н укучыны ?зара б?йл?п, тоташтырып торалар.Алар китапны т?къдим ит?, укуга м?х?бб?т т?рбияли, укучылар конференциял?ре, язучылар бел?н очрашулар ?тк?реп, я?а басмаларга карата ??г?м?л?р ??м б?х?сл?р оештырып, ?д?би ?с?р тир?сенд? у?ай мохит тудыра.Моны? бел?н китапхан?чел?р ?д?биятны ярату хисен югалтырга ирек бирмил?р, укучыны? ?с?р ка?арманнары, я?а темалар ??м идеял?р турында с?йл?ш?л?рг? ??леп ит?л?р, китапны тир?нтен т?шенерг? ??м д?рес а?ларга ?йр?т?л?р.
2а.б.Язучылар китапхан? хезм?тк?рл?рен? гомерл?ре буе бурычлы ик?нлекл?рен белерг? тиешл?р: н?къ мен? алар я?а китапларны укучыларга т?къдим ит?л?р ??м ?иткер?л?р бит. Кайсы китапны? “х?ле ничек” ик?нен алар бик яхшы бел?. Кишт?д? тузан ?ыеп ятамы ул, ?лл? аны кулдан тартып алалармы, аны? ?чен чират торалармы?
Китап алса? кулы?а
Нур сибелер юлы?а.
Бу ?йтем чыннан да китапхан?чел?рг? атап ?йтелг?н сыман. Ч?нки, китапхан?чел?р, укучыларга м?гъриф?т нуры таратучылар, к??елл?рне агартучылар, яктыртучылар бит.?хлаксызлык, денсезлек, ?д?псезлек комагай ?рсезлек бел?н к?нн?н- к?н кешел?р к??елен наданлык, томаналык с?реме буйый барган бер заманда китапхан?чел?р, кара?гылыкка каршы торып, рухи, м?д?ни, учаклар кабызалар, аны? ялкынын кеше к??елл?рен яктыртырлык, ?ылытырлык итеп д?рл?т?л?р.Алар булмасалар, балалар да, яшьл?р д?, ил агасы булган картлар да ки??ш сорап кая барырлар иде, к??елл?рен кайда агартырлар, ?ылытырлар иде?
Авырлыкны? ис?бе юк кебек
Сыгылгандай китап кишт?се.
Китапхан?- китапхан?че-
Шул с?зл?рд?
Яктылыкны? б?тен чишм?се.
?ыр: “Мин яратам сине Татарстан” ?ырыны? ?зг?ртелг?н варианты “Мин яратам сине Китапхан?” .
Мин яратам сине, Китапхан?
Зур заллары? ?чен яратам.
Шул заллардан чыкмый укый торган
Кешел?ре? ?чен яратам.
Мин яратам сине, Китапхан?
Зур заллары? ?чен яратам.
Мин яратам сине, Китапхан?м,
Китаплары? ?чен яратам.
Тукайлары?, ??лилл?рне? рухын
Саклаганы? ?чен яратам.
Тукайлары?, ??лилл?рне? рухын
Саклаганы? ?чен яратам.
Мин яратам сине, Китапхан?
Эшч?н халкы? ?чен яратам.
?андай к?рг?н татар теле? ?чен
Миллилеге? ?чен яратам.
Мин яратам сине, Китапхан?
Миллилеге? ?чен яратам
1 а.б. Китапхан?чел?р кулларына гаять зур байлык ышанып тапшырылган. Алар бу х?зин?не? сакчысы да, ху?асы да. Халык аларга ки??ш сорап та, хаклык эзл?п т? кил?. Ме?ьеллык рухи х?зин?без булган китапхан?не? ??р кишт?сенд?, ??р ш?рлегенд? хакыйкать ачкычы яшерелг?н.Аны эзл?п таба белерг? ген? кир?к.Китапхан?чел?рне? югары ??н?ри осталыгы, м?д?нилеге, нечк? з?выклы зыялыгы, заман бел?н аяктан атлый бел?е шул ачкычларны китап укучыларга кир?к чакта ??м кир?к урында, бик белеп кулланырга ярд?м ит?.
К??елл?рг? аннан пакълек и??,
Итагатьле бит ул ??ркемг?,
Т?къдим ит? т?рле китапларны,
Армый- талмый эшли эшен д?.
П?хт?леге ??мм?безг? ?рн?к,
Холкы бел?н ?рн?к ??ркемг?.
Абынмаска д?ш? китап аша,
Намус бел?н гомер ит?рг?.
2.а.б.?йе, китапхан?че ??н?ре- ул и? кызыклы, мавыктыргыч, ?аваплы ??н?рл?рне? берсе.Кайбер кеше яшьт?н ?к китапхан?че булырга хыяллана, ? кайбер??л? ?ич уйламаганда гына китапхан?че булып кит? д?, гомер буена шул ??н?рен? турылыклы булып кала.Мен? безне? м?кт?п китапхан?л?ренд? эшл??че х?рм?тле ханымнар да шушы ??н?рг? тугрылар.Аларны? к?пчелегене? хезм?т кен?г?л?ренд? бары тик бер ген? язу- китапхан?че. Нинди сыйфатларга ия со? алар?Алар кыю да, игелекле ??м итагатьле, тапкыр ??м тырыш та, акыллы ??м актив та, п?хт? д?, хыялый да, хисч?н д?, абруйлы да, армас та, намуслы да, ?хлахлы да, чырыш ??м чыдам да, ег?рле ??м эшч?н д?
1.а.б.Х?рм?тле м?кт?п китапхан?чел?ре! Сезне барыгызны да ??н?ри б?йр?мегез- м?кт?п китапхан?чел?р к?не бел?н чын к??елебезд?н котлыйбыз.
Бу к?нд? якты ?метл?регезне? ?ичшиксез тормышка ашуын, м?х?бб?т ??м шатлык телибез.Китап кадерен, с?з кодр?тен, с?з т?мен белг?н укучыларыгыз тагын да иш?йсен.Н?ширл?р д?, журналистларда, укучылар да Сезне? ярд?мг? мохта?. Сез бит китапларны укучыларга танытасыз, ??р укучыларга таратуга иреш?сез.??р барчагызга гаил? иминелеге, к??ел к?рлеге, ?ан тынычлыгы, ныклы с?лам?тлек, и?ади у?ышлар телибез.К?кл?ребез аяз, тормышыгыз имин, т?негез, рухыгыз с?лам?т, у?ышларыгыз куанычлы булсын..Дус, тату коллектив булып яш?рг?, эшл?рг? язсын.Игелекле, саваплы хезм?тегезне, д?нья б?ясен? торырлык ?аваплы эшегезне карусыз ??м намус бел?н башкаруыгыз ?чен ме? р?хм?т сезг?! Милл?т хадимн?ре диг?н мактаулы исемне тап т?шерми й?ртегез.
?ыр:
Ч?ч?к ?ыеп й?рим кырларда,
Белмим сезне ничек зурларга,
Тел?п сезг? изге тел?кл?р
Йолдыз булып яна й?р?кл?р.
Балкый алда еллар
Без барасы юллар!
Ала якты нурлар
Сезне? к?зл?рд?н!
Кайгыларны йотып аласыз
??ерле юл тел?п каласыз.
Сез бит шундый назлы ??м чыдам,
Сезне уйлап юлга мин чыгам.
Балкый алда еллар
Без барасы юллар!
Ала якты нурлар
Сезне? к?зл?рд?н!
Й?зл?регез к?леп торсын гел.
Юлыгызга яусын алсу г?л.
?ырыбыз булсын сезг? б?л?к.
Китапхан?че апалар зур р?хм?т.
Кич?без ахырына якынлашты.
Сау булыгыз, дуслар, шат яш?гез,
Ямьл?ндереп Б?ек Ватанны
Зур у?ышлар бел?н каршылагыз
Туган илд? аткан ??р та?ны.
Дан сезг?, х?рм?тле китапхан?чел?р!
Шуны? бел?н безне? кич?без т?мам, игътибарыгыз ?чен , зур р?хм?т.
Х?ерле юллар, Сезг?!
Кулланылган ?д?бият
1.М.Галиев. Сайланма ?с?рл?р.Т.1.-Казан: Тат.кит.н?шр.124 бит
2.Г.Тукай. Сабыйга.- .-Казан: Тат.кит.н?шр.11 бит
3.Ш.Бабич . Сайланма ?с?рл?р.-Казан: Тат.кит.н?шр.141 бит
4.Китапхан? х?б?рл?ре.№1, 2002ел; №1-2ел, 2005ел
5.Балалар китапхан?се.2003ел
Актаныш муниципаль районы
“Актаныш 1 нче гомуми белем бир? м?кт?бе”
муниципаль бюджет белем учреждениесе
Татарстан Республикасы
(музыкаль кич?)
Т?зеде: “Актаныш 1 нче гомуми
белем бир? м?кт?бе”муниципаль
бюджет белем учреждениесе
китапхан?чесе Хисамова Н.М.
Актаныш 2011 ел
“Белем хэм тэрбия биру процессында укучыларда матур эдэбиятка мэхэббэт тэрбиялэу” – китапханэ энэ шундый девиз белэн эшли.
Китапханэ мэктэпнен ин куркэм урыны санала, топ информация узэге булып тора. Китапханэнен топ байлыгы китаплар хэм анын укучылары.
Купме мультфильм карадык,
Кызыктык та, колдек тэ.
Купме укымаган китап
Ята икэн шурлектэ!
Телевизорга ябыштык
Ник шул кадэр без?
Экиятлэр укырга да
Калмый хэттэ хэлебез.
Китап укыган кешенен фикере тирэнэя, зихене арта. Г.Тукай, Ш.Галиев, И.Юзеев, Р.Миннуллин ижатын ойрэнеп ускэн кеше беркайчан да ялкау, эдэпсез булып усмэс, минемчэ.
Китап бит, гомумэн, эдэплелеккэ, эхлаклылыкка, ата-ананы хормэт итэргэ, Туган илне сояргэ ойрэтэ.
Кемнэр белем бэйгелэрендэ жинуче булалар? Элбэттэ, китап соючелэр. Борынгыла: “Китаптан башка белем юк”, -дигэннэр бит.
Китапханэдэ ясап куелган “Яна китап- яна ачыш”, “Китап ул- халык хэтере”, “Гасырлардан килгэн мирас”, “Саумы китап” кебек китап кургэзмэлэрендэ китапнын кайчан барлыкка килуе, китап басучылар, беренче китапханэлэр турында сойлэнэ.Шулай ук укучыларга хэрби – патриотик тэрбия биру, аларнын Боек Ватан сугышы турында белемнэрен баету, сугыш афэтенен хэр кеше, хэр гаилэ очен фажига булуын, туган як белэн кызыксындыру, эзлэну- тикшерену эшлэренэ жэлеп иту максатыннан “Батыр егет- ил курке”; “Алар даны мэнгелек” кургэзмэ -викторина куелды,торле тематик кичэлэр уткэрелде.
Китапханэгэ укучылар тартунын ин отышлы чараларынын берсе дип экскурсилэрне санарга була.Хэр елны 1 сыйныфка укырга кергэн укучыларны мэктэп хэм авыл китапханэлэре белэн таныштыру традициягэ эйлэнеп бара.
Татар халкынын бетмэс токэнмэс хэзинэсе бар, ул -татар халык авыз ижаты. Бу жэухэрлэр эхлак чишмэсе дэ, белем чганагы да. Шул унайдан “Экияттэ кунакта” ; “Тапкырга табышмак” интеллектуаль уеннар аша балаларнын экиятлэр белэн таныштыру, аларда экиятлэргэ карата кызыксыну уяту, узлэре белгэн экиятлэре буенча тамашалар уйнау осталыкларын устеруне, сузлэрне дорес эйтергэ, сэнгатьле итеп сойлэргэ ойрэтуне,экиятлэр аша балаларны тэрбиялэунен эхэмиятен, оста, матур сузлэр кулланып уйнау телэге тэрбиялэу.