??йне яратмаган кеше юктыр ул бу д?ньяда. ?лб?тта, бала-чага ?чен ??й – ?ч айга сузылган зур б?йр?м, ч?нки китаплар ??м м?кт?п турында онытып торырга м?мкин. Шундый ??йне? бер к?не турында с?йл?п кит?сем кил? минем. Без балачакта гел берг? уйнап ?ск?н ?ч малай ??йне м?ш?катьсез, д?ресл?р турында уйламыйча гына ?тк?р? идек. Шундый бер к?нне без урманда ?тк?рерг? уйладык. ??йге урманда бит бик р?х?т! Анда ?ил?с ??м тыныч, кошларны? матур итеп сайрауы та? калдыра, ? и? м??име – урманда р?х?тл?неп ?ир ?ил?ге, кура ?ил?ге бел?н тамак туйдырып кайтасын. ? куян яки керпе к?р? алса? – ?зе бер зур вакыйга! Безне? якларда зур кара урманнар юк. Д?ресен ?йтк?нд?, кечкен? агачлыклар, анда т?з каеннар, ба?адир им?нн?р, биек усаклар ?с?. Кайсебер якта олы чыршы-наратларны? куе яшеллеге к?ренг?ли. ? урман ??нлекл?ренн?н ?итез куянны, эшч?н керпене ??м д? х?йл?к?р т?лкене ген? очратырга м?мкин. Ул к?нне без ирт?н ирт?к торып, тиз ген? юынып, ашап, к?рзинн?ребезне к?т?реп юлга чыктык. Урманга юл ике с?гать вакытны ала иде. К?н б?ген бик эссе булырга охшаган. К?нчыгышта к?к й?зе ал ут кебек яна, ?ава чиста ??м якты. Кайдадыр сандугач ирт?нге ?ырын ?ырлый, авылда ?т?чл?р я?а к?нне каршылап кычкыралар, ? к?т?че малларны яланга ашыктыра инде. Урманга без кояш кыздыра башлаганчы барып ?ит?рг? ашыктык. Без агачлыкка килеп ?итк?нд?, беренче кояш нурлары каеннарны? яшеленд? уйный башлаган иде инде. Аяк астындагы ?л?нд? чык тамчылары ялтырый. Урман эченд? кошларны? мо?лы тавышлары агыла, барлык табигать я?а к?нне каршылый, т?нге ?ил?с ?ава ?крен ген? к?т?релеп бара. Без кошлар тавышын ты?лый-ты?лый урман эчен? ?ттек. Тар урман сукмагы безне кечкен? ген? яланга алып чыкты. Ялан кояш нурларында ирк?л?н? иде. ? и? кызыгы шунда – ямь-яшел ?л?н ?стенд? ?лл? к?пме кызыл нокталар ята, ?лб?тта, бу ?ир ?ил?ге! Без барыбызда ?ирг? утырып хуш-исле ?ил?кне башта туйганчы корсакларыбызга, аннары к?рзинн?рг? тутырдык. Безне? к?рзинн?ребез тулганда к?н уртасы якынлашкан иде инде. Кошлар тавышы тынган, тик тукран гына арымыйча тукылдый да тукылдый. Без авыр к?рзинн?ребезне к?т?реп сукмак буенча экрен ген? атладык. Сукмак безне бу юлы чылтырап аккан саф чиста сулы чишм?г? алып килде. Авыр к?рзинн?ребезне д?? чыршы астына куеп без т?мле суны эчеп ял итеп алырга ки??шл?штек. Шулай урман тавышларына колак салып утырганда кин?т кайдадыр безд?н ерак т?гел ген? ботаклар шыгырдауы ишетелде ??м к?з ачып йомганчы безне? каршыдан гына бер зур соры куян й?герде д? юк та булды. Аннары без ?зебезне? юлыбызда тукранны очраттык, ул безне? башлар очында гына тырыша-тырыша эшен башкара иде. Без аны куркытмыйча гына юлыбызны д?вам иттек. К?н кызу, тузанлы, б?рк? иде. Без авылга кайтып ?итк?нд? кояш к?нбатышка якынлашып ?итте. Арып-талып, ачыгып кайтып кердек без ?йг?, л?кин барыбызда бик шат идек, ч?нки бу ??йге к?нне без файда бел?н ?тк?рдек. Без бу к?нне салкын кыш килг?ч т? хуш-исле ?ил?к вареньесе бел?н т?мле ч?й эчеп иск? алырбыз.
Ур-ра! Ни?аять, зарыгып к?теп алган ??йге каникуллар да килеп ?итте. К?пме р?х?тл?неп ял ит?се, елгада су коенасы, ??йге кояшта “кара чутыр” булганчы кызынасы, кулга к?газь – кал?м алмыйча, м?кт?п турында уйламыйча яшисе бар… ?йе, би-и-ик р?х?т булачак. Ирт?н: “ М?кт?бе?? со?га каласы?!“ дип, йокыдан да уятмаслар, “Б?ген нич?лел?р алды??” дип те?к?г? д? тим?сл?р. ?й, р?х?т т? инде син, ??й! Шундый уйлар бел?н, каникулны? беренче к?нн?ренн?н ?к ?бием янына кайтып киттем. ? анда… Тир? – ягын урманнар ?йл?ндереп алган авыл, авылыбыз яныннан гына бормаланып-бормаланып агып ятучы Агыйдел елгасы безне к?пт?н сагынып к?т? иде инде. Шу?а к?р? и? башта, вакытны озакка сузмыйча, минем кебек кунакка кайткан малай-кызлар бел?н тизр?к елга кочагына ташландык. ?й й?зеп т? куйдык инде! Х?тта ?бил?ребезне?:” Барыбер су буенда ятасыз, каз-?рд?кл?рг? к?з – колак булырсыз”,- диг?н кис?т?л?рен, ияртеп ?иб?рг?н каз-?рд?кл?рен ген? т?гел, Роберт абый Ми?нуллин шигыренд?геч? я к?ндезге, я кичке ашка кайтырга да онытып ?иб?рг?л?дек. Андый чакларда бер?ребезне? ?ти-?нисе, я ?би – бабасы килеп, безне “?шкертеп” алып кайтып кит? иде кит?ен. Л?кин бу гына безне туктатамы со?? Икенче, ?ченче к?нне д? шул ук х?лл?р кабатланды ?ле. Шулай су буенда к?пме яткан булыр идек ик?н, белмим. Безне авылыбыз урманы ?зен? “д?ште”. Без, ?бил?ребез ?ит?кчелегенд?, урманга менеп киттек. ? анда ?ил?кл?р пешеп ята ик?н ич! Н?къ Тукай абый язганча: ”К?з ачып йомганчы, ?ичшиксез, ?ыярсы? бер чил?к”. Урманда ?ил?к к?п к?бен, л?кин бу эш су буенда чупырдап яту т?гел шул инде. Арыта да, чебен – черкил?ре д? тынгылык бирми. Шулай да сер бирм?дек тагын. ?ил?кл?рне? со?гыларына кад?р урманга й?рдек ?ле. Беренчед?н, ??рберебез бел?: бу ?ил?кл?рд?н ясалган кайнатмалар, компотлар безне кыш буе с?ендер?ч?к ?ле. Икенчед?н, яфрак астыннан к?ренер-к?ренм?с булып, “Мине ?з! Мине ?з!” дип утырган ?ил?кл?р, ?ле йокларга яткач та, тынгылык бирмич?, урманга чакырып торалар. ?ил?к чоры ?т?рг? ?лгерм?де, ?бием печ?н турында с?йли башлады. Шулай инде, к???-сарыкларны? да ашыйсылары кил? бит. Без, бала-чагалар да, олыларга ияреп печ?н ?ыярга киттек. Анысы ?зе тагын бер мог?иза ик?н ич! С?н?к-тырмалар тотып, ?ылы якка очып кит?рг? ?ыенган кошлар кебек тезелеп баскан апа – абыйлар ??ркайсы ?з эшен шундый ?итез, оста башкара. Алар арасында без д?, очарга ?йр?н?че кошчыклар кебек ?илпенеп й?рибез шунда. Кайчакта олыларны? шулай оста эшл??л?рен? сокланып, кайчакта т?рле яктан а?кыган ?л?н исл?рен? шаккатып, эшл?г?н эшемне д? онытып ?иб?рг?л?дем ?ле. Шундый т?мле исл?р… ?лл? нинди кыймм?тле хушбуйлары? бер якта торсын. ? берк?нне абыем мине балыкка барырга чакырды. Мин бик тел?мич? ген? риза булдым. ? су буенда балык каптырып карагач, кайтасым да килм?де. Элек, ничек шул кармак башына нич? с?гатьл?р буе карап утырып була ик?н, дип уйлый идем. Утырасы? ик?н ул! Балыкларны? кармакны уйнатуын, нил?р майтаруын карап утыруы ?зе бер спектакль ик?н ич! ? инде кармагы?а кечкен? ген? бер балык та эл?кс?ме?! ?киятт?ге алтын балыкны эл?ктерг?нн?н ким хис итмисе? ик?н ?зе?не. Шулай итеп, ?бием ?йтк?нд?й, ми?а быелгы ??йд? “балык ?ене”д? кагылды ?ле. ?йе, бик р?х?т, бик ист?лекле ??м бик т? файдалы ?тте минем ??йге ялым. Ял да иттем, ?бием? д? булыштым, ?зем? я?а ш?гыльл?р д? таптым. Бер д? сагынмам кебек тоелса да, м?кт?бемне, китап-д?фт?рл?ремне д? сагындым ?ле. Автор: Вильданова Алсу Илгизовна, ученица 7 В класса МАОУ “Средняя общеобразовательная школа №35 с углубленным изучением отдельных предметов”, Республика Татарстан, г.Набережные Челны. Руководитель: Салемгараева Лайсина Ильгизовна, учитель татарского языка и литературы Категория: III Всероссийский конкурс сочинений “Как я провёл лето” | Добавил: Ильгиз_Ринатович (01.10.2014) Просмотров: 2695 Всего комментариев: 0
Минем ??йге ялым ??йге каникулларым минем бик ?йб?т узды. ??ен без гаил?без бел?н Свияжск утравына с?ях?тк? бардык.Бу искиткеч утрауны? тарихы бел?н таныштым. Ул 1551нче елда Иван Грозный заманында т?зелг?н тарихи-архитектура комплексы ик?н. Ул вакыттан безне? к?нн?рг? кад?р Троицк соборы гына сакланып калган. Х?зер бу утрау танымаслык булып ?зг?рг?н. Анда 10 чирк?? эшли. Тимерчелек ??м балчык бел?н эшл?? с?нгатен ?стер?г? зур игътибар бирел?. Мин д? ?зем? б?хетк? тимер акча суктым. Т?з?т? эшл?ренн?н со? этнографик комплекс Конный двор ачылган. Бу ныгытма 16 гасырны? икенче яртысында агачтан, 18 гасырда таштан т?зелг?н. Свияжк утравы – халкыбызны? тарихи ??м м?д?ни рухи ??йк?ле дип саныйм. ??йне? матур к?нн?ренд? се?елем ??м дусларым бел?н яныбызда урнашкан “Мирас” спорт комплексы янында скейтбордта, вейвбордта, велосипедта шудым. ??йге ялымда авылда да булдым. Дусларым бел?н к?ндезл?рен З?я елгасында су коендык, кызындык, балык тоттык, ? кичл?рен велосипедта й?рдек, футбол уйнадык. Бакчадагы яшелч?л?рг?, ч?ч?кл?рг? су сиптем. ??й сизелмич? д? ?теп китс? д? ул ми?а яхшы хисл?р ген? калдырып китте. Багавиев Самат, Казан ш???ре Совет районы 175 нче урта м?кт?бене? 8 нче сыйныфы укучысы
??йне яратмаган кеше юктыр ул бу д?ньяда. ?лб?тта, бала-чага ?чен ??й – ?ч айга сузылган зур б?йр?м, ч?нки китаплар ??м м?кт?п турында онытып торырга м?мкин.
Шундый ??йне? бер к?не турында с?йл?п кит?сем кил? минем. Без балачакта гел берг? уйнап ?ск?н ?ч малай ??йне м?ш?катьсез, д?ресл?р турында уйламыйча гына ?тк?р? идек. Шундый бер к?нне без урманда ?тк?рерг? уйладык. ??йге урманда бит бик р?х?т! Анда ?ил?с ??м тыныч, кошларны? матур итеп сайрауы та? калдыра, ? и? м??име – урманда р?х?тл?неп ?ир ?ил?ге, кура ?ил?ге бел?н тамак туйдырып кайтасын. ? куян яки керпе к?р? алса? – ?зе бер зур вакыйга!
Безне? якларда зур кара урманнар юк. Д?ресен ?йтк?нд?, кечкен? агачлыклар, анда т?з каеннар, ба?адир им?нн?р, биек усаклар ?с?. Кайсебер якта олы чыршы-наратларны? куе яшеллеге к?ренг?ли. ? урман ??нлекл?ренн?н ?итез куянны, эшч?н керпене ??м д? х?йл?к?р т?лкене ген? очратырга м?мкин.
Ул к?нне без ирт?н ирт?к торып, тиз ген? юынып, ашап, к?рзинн?ребезне к?т?реп юлга чыктык. Урманга юл ике с?гать вакытны ала иде. К?н б?ген бик эссе булырга охшаган. К?нчыгышта к?к й?зе ал ут кебек яна, ?ава чиста ??м якты. Кайдадыр сандугач ирт?нге ?ырын ?ырлый, авылда ?т?чл?р я?а к?нне каршылап кычкыралар, ? к?т?че малларны яланга ашыктыра инде. Урманга без кояш кыздыра башлаганчы барып ?ит?рг? ашыктык.
Без агачлыкка килеп ?итк?нд?, беренче кояш нурлары каеннарны? яшеленд? уйный башлаган иде инде. Аяк астындагы ?л?нд? чык тамчылары ялтырый. Урман эченд? кошларны? мо?лы тавышлары агыла, барлык табигать я?а к?нне каршылый, т?нге ?ил?с ?ава ?крен ген? к?т?релеп бара.
Без кошлар тавышын ты?лый-ты?лый урман эчен? ?ттек. Тар урман сукмагы безне кечкен? ген? яланга алып чыкты. Ялан кояш нурларында ирк?л?н? иде. ? и? кызыгы шунда – ямь-яшел ?л?н ?стенд? ?лл? к?пме кызыл нокталар ята, ?лб?тта, бу ?ир ?ил?ге! Без барыбызда ?ирг? утырып хуш-исле ?ил?кне башта туйганчы корсакларыбызга, аннары к?рзинн?рг? тутырдык.
Безне? к?рзинн?ребез тулганда к?н уртасы якынлашкан иде инде. Кошлар тавышы тынган, тик тукран гына арымыйча тукылдый да тукылдый. Без авыр к?рзинн?ребезне к?т?реп сукмак буенча экрен ген? атладык. Сукмак безне бу юлы чылтырап аккан саф чиста сулы чишм?г? алып килде. Авыр к?рзинн?ребезне д?? чыршы астына куеп без т?мле суны эчеп ял итеп алырга ки??шл?штек. Шулай урман тавышларына колак салып утырганда кин?т кайдадыр безд?н ерак т?гел ген? ботаклар шыгырдауы ишетелде ??м к?з ачып йомганчы безне? каршыдан гына бер зур соры куян й?герде д? юк та булды.
Аннары без ?зебезне? юлыбызда тукранны очраттык, ул безне? башлар очында гына тырыша-тырыша эшен башкара иде. Без аны куркытмыйча гына юлыбызны д?вам иттек.
К?н кызу, тузанлы, б?рк? иде. Без авылга кайтып ?итк?нд? кояш к?нбатышка якынлашып ?итте. Арып-талып, ачыгып кайтып кердек без ?йг?, л?кин барыбызда бик шат идек, ч?нки бу ??йге к?нне без файда бел?н ?тк?рдек. Без бу к?нне салкын кыш килг?ч т? хуш-исле ?ил?к вареньесе бел?н т?мле ч?й эчеп иск? алырбыз.
Ур-ра! Ни?аять, зарыгып к?теп алган ??йге каникуллар да килеп ?итте. К?пме р?х?тл?неп ял ит?се, елгада су коенасы, ??йге кояшта “кара чутыр” булганчы кызынасы, кулга к?газь – кал?м алмыйча, м?кт?п турында уйламыйча яшисе бар…
?йе, би-и-ик р?х?т булачак. Ирт?н: “ М?кт?бе?? со?га каласы?!“ дип, йокыдан да уятмаслар, “Б?ген нич?лел?р алды??” дип те?к?г? д? тим?сл?р. ?й, р?х?т т? инде син, ??й!
Шундый уйлар бел?н, каникулны? беренче к?нн?ренн?н ?к ?бием янына кайтып киттем. ? анда… Тир? – ягын урманнар ?йл?ндереп алган авыл, авылыбыз яныннан гына бормаланып-бормаланып агып ятучы Агыйдел елгасы безне к?пт?н сагынып к?т? иде инде. Шу?а к?р? и? башта, вакытны озакка сузмыйча, минем кебек кунакка кайткан малай-кызлар бел?н тизр?к елга кочагына ташландык. ?й й?зеп т? куйдык инде! Х?тта ?бил?ребезне?:” Барыбер су буенда ятасыз, каз-?рд?кл?рг? к?з – колак булырсыз”,- диг?н кис?т?л?рен, ияртеп ?иб?рг?н каз-?рд?кл?рен ген? т?гел, Роберт абый Ми?нуллин шигыренд?геч? я к?ндезге, я кичке ашка кайтырга да онытып ?иб?рг?л?дек. Андый чакларда бер?ребезне? ?ти-?нисе, я ?би – бабасы килеп, безне “?шкертеп” алып кайтып кит? иде кит?ен. Л?кин бу гына безне туктатамы со?? Икенче, ?ченче к?нне д? шул ук х?лл?р кабатланды ?ле.
Шулай су буенда к?пме яткан булыр идек ик?н, белмим. Безне авылыбыз урманы ?зен? “д?ште”. Без, ?бил?ребез ?ит?кчелегенд?, урманга менеп киттек. ? анда ?ил?кл?р пешеп ята ик?н ич! Н?къ Тукай абый язганча: ”К?з ачып йомганчы, ?ичшиксез, ?ыярсы? бер чил?к”. Урманда ?ил?к к?п к?бен, л?кин бу эш су буенда чупырдап яту т?гел шул инде. Арыта да, чебен – черкил?ре д? тынгылык бирми. Шулай да сер бирм?дек тагын. ?ил?кл?рне? со?гыларына кад?р урманга й?рдек ?ле. Беренчед?н, ??рберебез бел?: бу ?ил?кл?рд?н ясалган кайнатмалар, компотлар безне кыш буе с?ендер?ч?к ?ле. Икенчед?н, яфрак астыннан к?ренер-к?ренм?с булып, “Мине ?з! Мине ?з!” дип утырган ?ил?кл?р, ?ле йокларга яткач та, тынгылык бирмич?, урманга чакырып торалар.
?ил?к чоры ?т?рг? ?лгерм?де, ?бием печ?н турында с?йли башлады. Шулай инде, к???-сарыкларны? да ашыйсылары кил? бит. Без, бала-чагалар да, олыларга ияреп печ?н ?ыярга киттек. Анысы ?зе тагын бер мог?иза ик?н ич! С?н?к-тырмалар тотып, ?ылы якка очып кит?рг? ?ыенган кошлар кебек тезелеп баскан апа – абыйлар ??ркайсы ?з эшен шундый ?итез, оста башкара. Алар арасында без д?, очарга ?йр?н?че кошчыклар кебек ?илпенеп й?рибез шунда. Кайчакта олыларны? шулай оста эшл??л?рен? сокланып, кайчакта т?рле яктан а?кыган ?л?н исл?рен? шаккатып, эшл?г?н эшемне д? онытып ?иб?рг?л?дем ?ле. Шундый т?мле исл?р… ?лл? нинди кыймм?тле хушбуйлары? бер якта торсын.
? берк?нне абыем мине балыкка барырга чакырды. Мин бик тел?мич? ген? риза булдым. ? су буенда балык каптырып карагач, кайтасым да килм?де. Элек, ничек шул кармак башына нич? с?гатьл?р буе карап утырып була ик?н, дип уйлый идем. Утырасы? ик?н ул! Балыкларны? кармакны уйнатуын, нил?р майтаруын карап утыруы ?зе бер спектакль ик?н ич! ? инде кармагы?а кечкен? ген? бер балык та эл?кс?ме?! ?киятт?ге алтын балыкны эл?ктерг?нн?н ким хис итмисе? ик?н ?зе?не. Шулай итеп, ?бием ?йтк?нд?й, ми?а быелгы ??йд? “балык ?ене”д? кагылды ?ле.
?йе, бик р?х?т, бик ист?лекле ??м бик т? файдалы ?тте минем ??йге ялым. Ял да иттем, ?бием? д? булыштым, ?зем? я?а ш?гыльл?р д? таптым. Бер д? сагынмам кебек тоелса да, м?кт?бемне, китап-д?фт?рл?ремне д? сагындым ?ле.
Автор: Вильданова Алсу Илгизовна, ученица 7 В класса МАОУ “Средняя общеобразовательная школа №35 с углубленным изучением отдельных предметов”, Республика Татарстан, г.Набережные Челны.
Руководитель: Салемгараева Лайсина Ильгизовна, учитель татарского языка и литературы
Категория: III Всероссийский конкурс сочинений “Как я провёл лето” | Добавил: Ильгиз_Ринатович (01.10.2014)
Просмотров: 2695
Всего комментариев: 0
Минем ??йге ялым
??йге каникулларым минем бик ?йб?т узды. ??ен без гаил?без бел?н Свияжск утравына с?ях?тк? бардык.Бу искиткеч утрауны? тарихы бел?н таныштым. Ул 1551нче елда Иван Грозный заманында т?зелг?н тарихи-архитектура комплексы ик?н. Ул вакыттан безне? к?нн?рг? кад?р Троицк соборы гына сакланып калган. Х?зер бу утрау танымаслык булып ?зг?рг?н. Анда 10 чирк?? эшли. Тимерчелек ??м балчык бел?н эшл?? с?нгатен ?стер?г? зур игътибар бирел?. Мин д? ?зем? б?хетк? тимер акча суктым. Т?з?т? эшл?ренн?н со? этнографик комплекс Конный двор ачылган. Бу ныгытма 16 гасырны? икенче яртысында агачтан, 18 гасырда таштан т?зелг?н. Свияжк утравы – халкыбызны? тарихи ??м м?д?ни рухи ??йк?ле дип саныйм.
??йне? матур к?нн?ренд? се?елем ??м дусларым бел?н яныбызда урнашкан “Мирас” спорт комплексы янында скейтбордта, вейвбордта, велосипедта шудым.
??йге ялымда авылда да булдым. Дусларым бел?н к?ндезл?рен З?я елгасында су коендык, кызындык, балык тоттык, ? кичл?рен велосипедта й?рдек, футбол уйнадык. Бакчадагы яшелч?л?рг?, ч?ч?кл?рг? су сиптем.
??й сизелмич? д? ?теп китс? д? ул ми?а яхшы хисл?р ген? калдырып китте.
Багавиев Самат, Казан ш???ре Совет районы 175 нче урта м?кт?бене? 8 нче сыйныфы укучысы